Tarraconense
Hispania Citerior Tarraconensis (la) | |||||
Epónimo | Conxunto arqueolóxico de Tarraco | ||||
---|---|---|---|---|---|
Localización | |||||
| |||||
Rexión histórica | Hispania | ||||
Capital | Conxunto arqueolóxico de Tarraco | ||||
Xeografía | |||||
Bañado por | Mar Mediterráneo e Mar Cantábrico | ||||
Comparte fronteira con | |||||
Datos históricos | |||||
Precedido por | |||||
Disolución | 459 | ||||
Sucedido por | Reino Visigodo | ||||
A Tarraconense (do latín Hispania Citerior Tarraconensis) foi unha provincia romana e despois visigoda de Hispania. A súa capital era a Colonia Iulia Urbs Triumphalis Tarraco, actual Tarragona. Hispania Tarraconensis foi unha das tres provincias romanas en Hispania. Abrangue gran parte da costa mediterránea da moderna España xunto coa meseta central. O sur de España, a rexión agora chamada Andalucía, foi a provincia de Hispania Baetica. No oeste atlántico estaba a provincia de Lusitania, que coincidía parcialmente co actual Portugal.
Xeografía
[editar | editar a fonte]A provincia Hispania Citerior Tarraconensis, no seu momento de maior extensión, abarcaba unhas dúas terceiras partes da Península Ibérica, e comprendía as rexións ao norte e ao sur do Ebro, desde os Pireneos ao norte ata Sagunto ao sur, o val do Douro, excepto a zona da súa beira meridional entre o Tormes e a súa desembocadura en Cale (Porto, Portugal), os vales do Texo e do Guadiana ata os límites coa Lusitania, e o extremo oriental de Andalucía, ao leste da fronteira da Bética que discorría desde Cástulo (Linares), pasando por Acci (Guadix) ata a Baía de Almería,[1] quedando estas zonas (que durante varios anos pertenceron á Baetica) en territorio tarraconense; ao leste limitaba co mare Nostrum -mar Mediterráneo-, e ao oeste co océano Atlántico e ao Norte co Cantábrico e a cordilleira dos Pireneos, que a separaba do sur da Galia, é dicir, das provincias romanas de Aquitania e Galia Narbonense.
Cunha extensión aproximada de 380.000 km² e unha poboación estimada en 3 ó 3,5 millóns de habitantes (cunha densidade media de 8 ó 9 hab/km²), a Tarraconense foi probablemente, na época da súa creación, a maior provincia do Imperio.[2]
Da Tarraconensis, foron escindidas posteriormente a Gallaecia e a Cartaxinense, ambas por Diocleciano a finais do século III, e a finais do século IV a Balearica da Carthaginensis, sendo transformadas en provincias independentes.
Historia
[editar | editar a fonte]Os fenicios e os cartaxineses colonizaron a costa mediterránea nos séculos VIII ao VI a. C. Os gregos posteriormente tamén estableceron colonias ao longo da costa. Os romanos chegaron no século II a.C.
A provincia romana imperial chamada Tarraconensis substituíu a Hispania Citerior, que fora gobernada por un cónsul no final da República pola reorganización de Augusto do 27 a. C.
A súa capital estaba en Tarraco (modeerna Tarragona, Cataluña). As Guerras cántabras (29 - 19 a.C.) deixaron toda Iberia baixo a dominación romana, dentro da Tarraconensis. Os ástures e cántabros, na costa norte de Iberia foron os últimos que se pacificaron. A Tarraconensis era unha provincia imperial e separouse das outras dúas provincias ibéricas. Lusitania (correspondente ao moderno Portugal), agás a rexión norte do país moderno, ademais da Estremadura española) e da provincia senatorial Hispania Baetica, correspondente ao sur de España, ou Andalucía. Servio Sulpicius Galba, que serviu foi emperador brevemente no 68 e 69, gobernou a provincia desde o 61. Plinio o Vello serviu como procurador na Tarraconensis (73). Baixo Diocleciano, no 293, a Hispania Tarraconensis dividiuse en tres provincias menores: Gallaecia, Cataxinense e Tarraconensis. A provincia imperial de Hispania Tarraconensis durou ata as invasións do século V, comezaron no 409, cando Suevos, Vándalos e Alanos cruzaron os Pireneos e terminaron co establecemento dun reino visigodo.
A invasión deu lugar a unha ampla explotación dos metais, especialmente o ouro, o estaño e a prata. As minas de ouro aluviais das Médulas mostran como os enxeñeiros romanos traballaron os depósitos a grande escala usando varios acuedutos de ata 28 quilómetros de lonxitude para aproveitar a auga das montañas circundantes. Ao executar correntes de auga rápidas sobre as rochas brandas, foron capaces de extraer grandes cantidades de ouro por métodos de minería hidráulica (Ruina montium). Cando o ouro se esgotou, seguiron as costuras auríferas subterráneas por túneles utilizando incendio para romper as rochas con máis ouro. Plinio o Vello conta moi ben os métodos empregados en Hispania, probablemente baseados nas súas propias observacións.
Relixión
[editar | editar a fonte]A deidade máis popular en Hispania era Isis, seguida pola Magna Mater, a gran nai. As deidades cartaxinesas-fenicias Melqart (unha deidade solar e un deus marítimo) e Tanit - Caelestis (unha raíña-nai con posibles conexións luares) tamén eran populares. O panteón romano absorbeu rapidamente deidades nativas a través da identificación (Melqart converteuse en Hércules, por exemplo, tendo sido tomado polos gregos como unha variante do seu Heracles). Ba‘al Hammon foi o principal deus en Cartago e tamén foi importante en Hispania. Os deuses exipcios Bes e Osiris tamén tiveron un seguimento.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "Copia arquivada" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 28 de marzo de 2010. Consultado o 23 de decembro de 2011.
- ↑ Datos procedentes de: K. J. Beloch, La popolazione del mondo greco-romano. Con appendici, Arnaldo Forni Editore, Reimpresión anastática de la edición de 1909, Bologna, 1977, pp 401-402, ISBN 88-271-8103-2,9788827181034
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Tarraconense |
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- World of the Imperium Romanum: Hispania
- Detailed Map of Pre-Roman Peoples in Iberia (around 200 BC)
- Historical Outline of the Roman conquest of Hispania and the Province of Tarraconensis
- Spanish site dedicated to Roman technology, especially aqueducts and mines
- Bagnall, R., J. Drinkwater, A. Esmonde-Cleary, W. Harris, R. Knapp, S. Mitchell, S. Parker, C. Wells, J. Wilkes, R. Talbert, M. E. Downs, M. Joann McDaniel, B. Z. Lund, T. Elliott, S. Gillies. "Places: 991326 (Tarraconensis)". Pleiades. Consultado o March 8, 2012.