Saltar ao contido

Premio Sakharov

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
A cerimonia de entrega do premio de 1990, outorgado a Aung San Suu Kyi, dentro do hemiciclo do Parlamento de Estrasburgo no ano 2013.

O Premio Sakharov para a Liberdade de Pensamento, máis coñecido sinxelamente como Premio Sakharov, honra a persoas ou organizacións que dedicaron as súas vidas ou accións á defensa dos dereitos humanos e a liberdade de pensamento.[1] Nomeado en homenaxe do científico e disidente soviético Andrei Sakharov, foi estabelecido en 1988 polo Parlamento Europeo.[1] Cada ano, a Comisión de Asuntos Exteriores e a Comisión de Desenvolvemento do Parlamento Europeo elaboran unha lista de candidatos. Os eurodeputados que conforman esas comisións elaboran unha lista de preseleccionados en setembro.[2] Despois diso, a elección final outórgaselle á Conferencia de Presidentes do Parlamento Europeo (Presidente e líderes dos grupos políticos) e o nome do galardoado anúnciase a finais de outubro. O premio é entregado nunha cerimonia no hemiciclo do Parlamento de Estrasburgo en decembro.[3][4] O galardón inclúe un premio en metálico de 50 000 euros.[3]

O primeiro premio foi entregado de forma conxunta ó surafricano Nelson Mandela e ó ruso Anatoly Marchenko. O galardón de 1990 foille concedido a Aung San Suu Kyi, mais non puido recollelo até o ano 2013 por mor do seu encarceramento político en Myanmar.[5] O premio tamén lle foi entregado a organizacións, sendo a primeira as Nais de Praza de Maio arxentinas no ano 1992. Cinco dos galardoados co Sakharov foron posteriormente premiados co Premio Nobel da Paz: Nelson Mandela, Aung San Suu Kyi, Malala Yousafzai, Denis Mukwege e Nadia Murad.[6]

Razan Zaitouneh (2011) foi secuestrada en 2013 e aínda segue desaparecida.[7] Nasrin Sotoudeh (2012) foi liberada da cadea en setembro de 2013,[8] mais aínda ten prohibido abandonar Irán, igual que o seu compañeiro galardoado en 2012 Jafar Panahi.[9] O premio de 2017 foille concedido á Oposición de Venezuela, co boicot de Esquerda Unitaria Europea/Esquerda Verde Nórdica.[10][11]

Por mor das medidas de control sanitario motivadas pola pandemia de COVID-19, numerosos eventos relacionados cos Premios Sakharov foron pospostos no ano 2020, incluíndo o Sakharov Fellowship, One World in Brussels e o European Youth Event.[12]

Galardoados

[editar | editar a fonte]
Ano Imaxe Galardoado Nacionalidade Notas Referencia
1988 Nelson Mandela foi o primeiro gañador do premio, xunto con Anatoly Marchenko. Nelson Mandela Sudáfrica Suráfrica Activista anti-apartheid, posteriormente presidente de Suráfrica. [13]
-
 Anatoly Marchenko (póstumo) Unión Soviética Unión Soviética Disidente, autor e activista soviético polos dereitos humanos. [13]
1989 Dubček en 1989. Alexander Dubček Checoslovaquia Checoslovaquia Político eslocavo e impulsor da Primavera de Praga. [13]
1990 Suu Kyi en 2013. Aung San Suu Kyi Myanmar Política opositora e antiga secretaria xeral da Liga Nacional para a Democracia. [14]
1991
-
 Adem Demaçi Kosovo Kosovo Político kosovar e prisioneiro político. [13]
1992 O manto branco das Nais da Praza de Maio, pintado no chan en Bos Aires, Arxentina. Nais de Praza de Maio Arxentina Asociación de nais arxentinas cuxos fillos desapareceron durante a Guerra Sucia. [14]
1993 O logo de Oslobođenje en 2019. Oslobođenje Bosnia e Hercegovina Xornal que defende Bosnia e Hercegovina como un estado multiétnico. [14]
1994 Nasrin en 2013. Taslima Nasrin Bangladesh Doutora e autora feminista. [14]
1995 Zana en 2007. Leyla Zana Turquía Turquía Escritora e política kurda encarcerada durante 15 anos por ser membro do PKK. [13]
1996 Jingsheng en 2010. Wei Jingsheng China Activista do movemento democrático da China. [14]
1997 Ghezali en 2013. Salima Ghezali Alxeria Xornalista, escritora e activista polos dereitos da muller e a democracia en Alxeria. [14]
1998 Rugova en 2004. Ibrahim Rugova Kosovo Kosovo Político e primeiro Presidente de Kosovo. [13]
1999 Gusmão en 2011. Xanana Gusmão Timor Leste Antigo militante e o primeiro presidente de Timor Leste. [15]
2000
-
 ¡Basta Ya! España España Organización que uniu a individuos de diversas posicións políticas contra o terrorismo. [16]
2001 Peled-Elhanan en 2001. Nurit Peled-Elhanan Israel Activista pola paz. [13]
-
 Izzat Ghazzawi Palestina Profesor e escritor palestino.
Zacarias Kamwenho en 2013. Zacarias Kamwenho Angola Angola Arcebispo e activista pola paz.
2002
-
 Oswaldo Payá Cuba Activista político e disidente. [17]
2003 Annan en 2012. Kofi Annan Ghana Ghana Premio Nobel da Paz e sétimo secretario xeral das Nacións Unidas. [13]
Bandeira das Nacións Unidas. Nacións Unidas (Internacional)
2004
-
 Asociación Belarusa de Xornalistas Belarús Belarús Organización non gobernamental que quere "garantir a liberdade de expresión e os dereitos de recibir e distribuir información e promover estándares profesionais de xornalismo". [18]
2005 Membros das Damas de Branco na Habana, Cuba, en 2012. Damas de Branco Cuba Movemento de oposición, familiares de disidentes encarcerados. [19]
Logo de The Reporters Without Borders dende 2012. Reporteiros Sen Fronteiras (Internacional) Organización non gobernamental que loita pola liberdade de prensa. [19]
Ibrahim en 2018. Hauwa Ibrahim Nixeria Nixeria Avogada polos dereitos humanos. [19]
2006 Milinkevich en 2009. Alaksandar Milinkievič Belarús Belarús Político escollido polas Forzas Democráticas Unidas de Belarús como candidato conxunto da oposición nas eleccións presidenciais de 2006. [20]
2007 Osman en 2013. Salih Mahmoud Osman Sudán Sudán Activista defensor dos dereitos humanos. [14]
2008 Hu Jia. Hu Jia China Activista e disidente político. [21]
2009 Monumento polas vítimas das opresión política na Unión Soviética. Memorial Rusia Rusia Sociedade histórica a prol dos dereitos civís. [22]
2010 Fariñas en 2014. Guillermo Fariñas Cuba Doutor, xornalista e disidente político. [23]
2011[a] Mahfouz en 2011. Asmaa Mahfouz Exipto Exipto Cinco representantes do pobo árabe, en recoñecemento do seu apoio á liberdade e ós dereitos humanos. [24]
al-Senussi en 2011. Ahmed al-Senussi Libia
Zaitouneh en data descoñecida. Razan Zaitouneh Siria
Ferzat en Portraits of the Creators Sketchbook, 2011. Ali Farzat
-
 Mohamed Bouazizi (póstumo) Tunisia Tunisia
2012 Panahi en 2007. Jafar Panahi Irán Activistas iranianos, Sotoudeh é unha avogada e Panahi é director de cinema. [25][26]
Sotoudeh en 2012. Nasrin Sotoudeh
2013 Yousafzai en 2019. Malala Yousafzai Paquistán Activista dos dereitos civís das mulleres e da educación. [27]
2014 Mukwege en 2014. Denis Mukwege República Democrática do Congo R.D. do Congo Xinecólogo que trata as vítimas de violación en grupo. [28]
2015 Badawi en 2012. Raif Badawi Arabia Saudita Escritor e activista saudita, e o creador da páxina web Free Saudi Liberals. [29][b]
2016 Murad en 2016. Nadia Murad Iraq Refuxiadas iézidis perseguidas polo Estado Islámico. [30]
Aji Bashar en 2017. Lamiya Aji Bashar
2017 Lorent Saleh. Oposición de Venezuela Venezuela Os membros da Asemblea Nacional do país (Juan Requesens, Julio Borges e outros) e tódolos prisioneiros políticos segundo o Foro Penal Venezolano representados por Leopoldo López, Antonio Ledezma, Daniel Ceballos, Yon Goicoechea, Lorent Saleh, Alfredo Ramos e Andrea González. [31]
2018 Sentsov en 2018. Oleg Sentsov Ucraína Ucraína Director de cinema, símbolo da loita pola liberación dos presos políticos detidos en Rusia e en todo o mundo. [32]
2019 Tohti en 2011. Ilham Tohti China Economista, estudoso e activista polos dereitos humanos uigur. [33]
2020 Tsikhanouskaya en 2020. Oposición de Belarús Belarús Belarús Consello de Coordinación de Belarús, iniciativa de mulleres valentes e personaxes políticos e da sociedade civil. [34][c]
2021 Navalny en 2011. Alexei Navalny Rusia Rusia Opositor político e activista anticorrupción [35]
2022 O pobo ucraíno Ucraína Ucraína Concedido aos ucraínos que están "protexendo a democracia, a liberdade e o estado de dereito" tras a invasión rusa de Ucraína de 2022.[36] [37]
2023 Mahsa Jina Amini (póstumo) Irán A morte de Mahsa Amini en circunstancias sospeitosas provocou protestas xeneralizadas, moitas veces baixo o lema Muller, Vida, Liberdade.[38] [38]
Movemento Muller, Vida, Liberdade
2024 María Corina Machado
Edmundo González 		Venezuela

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Os galardoados foron defensores da Primavera árabe
  2. ↑ Badawi fundou e dirixiu dous foros en liña sobre debates de relixión e política no seu país conservador, Saudi Liberals e Free Saudi Liberals
  3. ↑ Un deles é Sviatlana Tsikhanouskaya, a activista dos dereitos humanos e política que participou nas eleccións presidenciais de Belarús de 2020 como principal candidata da oposición.

Referencias

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 "1986: Sakharov comes in from the cold". BBC News. 23 de decembro de 1986. Arquivado dende o orixinal o 26 de decembro de 2010. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  2. ↑ "Sakharov Prize 2018: three finalists selected", News—European Parliament, 10 de setembro 2018
  3. ↑ 3,0 3,1 "Sakharov Prize". Parlamento Europeo. Arquivado dende o orixinal o 15 de setembro de 2017. Consultado o 29 de outubro de 2017. 
  4. ↑ "Sakharov Prize 2018: three finalists selected", News—European Parliament, 10 de setembro de 2018.
  5. ↑ Cook, Annabel (22 de outubro de 2013). "Aung San Suu Kyi collects Sakharov prize 23 years on". Financial Times. Arquivado dende o orixinal o 28 de outubro de 2017. Consultado o 27 de outubro de 2017. 
  6. ↑ Boshnaq, Mona; Chan, Sewell; Dremeaux, Lillie; Karasz, Palko; Kruhly, Madeleine. "Nobel Peace Prize Winners Throughout History". The New York Times. Arquivado dende o orixinal o 13 de outubro de 2017. Consultado o 19 de xullo de 2019. 
  7. ↑ "Razan Zaitouneh". European Parliament. Arquivado dende o orixinal o 28 de outubro de 2017. Consultado o 27 de outubro de 2017. 
  8. ↑ "Nasrin Sotoudeh". European Parliament. Arquivado dende o orixinal o 28 de outubro de 2017. Consultado o 27 de outubro de 2017. 
  9. ↑ "Jafar Panahi". Arquivado dende o orixinal o 28 de outubro de 2017. Consultado o 27 de outubro de 2017. 
  10. ↑ Schreuer, Milan (26 de outubro de 2017). "Venezuelan Opposition Receives E.U.’s Sakharov Freedom Prize". The New York Times (en inglés). ISSN 0362-4331. Arquivado dende o orixinal o 26 de outubro de 2017. Consultado o 31 de outubro de 2017. 
  11. ↑ "Left to boycott politicised Sakharov Prize ceremony - GUE/NGL - Another Europe is possible". www.guengl.eu (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 01 de febreiro de 2018. Consultado o 31 de xaneiro de 2018. 
  12. ↑ "Sakharov Prize Community Newsletter No. 3" (PDF). European Parliament. 2020. Consultado o 12 de abril de 2021. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 13,7 European Parliament, ed. (28 de outubro de 2008). "20 years of the Sakharov Prize: Human rights and reconciliation". Arquivado dende o orixinal o 12 de decembro de 2010. Consultado o 22 de outubro de 2010. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 Reporteiros Sen Fronteiras, ed. (15 de maio de 2009). "Sakharov Network calls for immediate release of Aung San Suu Kyi, Sakharov Prize laureate 1990". Arquivado dende o orixinal o 16 de outubro de 2012. Consultado o 23 de outubro de 2010. 
  15. ↑ BBC News, ed. (15 de decembro de 1999). "Gusmão receives EU Sakharov prize". Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  16. ↑ "Basque group wins peace prize". BBC News. 26 de outubro de 2000. Arquivado dende o orixinal o 01 de abril de 2007. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  17. ↑ BBC News, ed. (17 de decembro de 2002). "Cuban dissident collects EU prize". Arquivado dende o orixinal o 07 de maio de 2004. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  18. ↑ European Parliament, ed. (9 de novembro de 2004). "The Belarusian Association of Journalists - 2004, Belarus". Arquivado dende o orixinal o 26 de xullo de 2015. Consultado o 18 de febreiro de 2015. 
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Gibbs, Stephen (14 de decembro de 2005). BBC News, ed. "Cuba 'bars women from prize trip'". Arquivado dende o orixinal o 17 de novembro de 2006. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  20. ↑ BBC News, ed. (26 de outubro de 2006). "Belarussian takes EU rights award". Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  21. ↑ BBC News, ed. (17 de decembro de 2008). "China dissident wins rights prize". Arquivado dende o orixinal o 30 de decembro de 2008. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  22. ↑ BBC News, ed. (22 de outubro de 2009). "Russia rights group wins EU prize". Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  23. ↑ BBC News, ed. (21 de outubro de 2010). "Cuba dissident Farinas awarded Sakharov Prize by EU". Arquivado dende o orixinal o 22 de outubro de 2010. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  24. ↑ European Parliament (ed.). "Sakharov Prize for Freedom of Thought 2011". Arquivado dende o orixinal o 23 de outubro de 2011. Consultado o 27 de outubro de 2011. 
  25. ↑ Dehghan, Saeed Kamali (26 de outubro de 2012). The Guardian, ed. "Nasrin Sotoudeh and director Jafar Panahi share top human rights prize". Arquivado dende o orixinal o 26 de outubro de 2012. Consultado o 26 de outubro de 2012. 
  26. ↑ European Parliament (ed.). "Nasrin Sotoudeh and Jafar Panahi – winners of the 2012 Sakharov Prize" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 22 de decembro de 2015. Consultado o 27 de outubro de 2012. 
  27. ↑ Jordan, Carol (10 de outubro de 2013). CNN, ed. "Malala wins Sakharov Prize for freedom of thought". Arquivado dende o orixinal o 15 de outubro de 2013. Consultado o 10 de outubro de 2013. 
  28. ↑ BBC News, ed. (21 de outubro de 2014). "DR Congo doctor Denis Mukwege wins Sakharov prize". Arquivado dende o orixinal o 22 de outubro de 2014. Consultado o 22 de outubro de 2014. 
  29. ↑ The Guardian (ed.). "Raif Badawi wins Sakharov human rights prize". Bruxelas. Associated Press in. Arquivado dende o orixinal o 29 de outubro de 2015. Consultado o 29 de outubro de 2015. 
  30. ↑ BBC News, ed. (27 de outubro de 2016). "Sakharov prize: Yazidi women win EU freedom prize". Arquivado dende o orixinal o 27 de outubro de 2016. Consultado o 27 de outubro de 2016. 
  31. ↑ Parlamento Europeo, ed. (26 de outubro de 2017). "Parliament awards Sakharov Prize 2017 to Democratic Opposition in Venezuela". Arquivado dende o orixinal o 28 de outubro de 2017. Consultado o 27 de outubro de 2017. 
  32. ↑ Parlamento Europeo (ed.). "Sakharov Prize 2018 goes to Oleg Sentsov". Consultado o 25 de outubro de 2018. 
  33. ↑ "Ilham Tohti awarded the 2019 Sakharov Prize". European Parliament. 24 de outubro de 2019. Consultado o 24 de outubro de 2019. 
  34. ↑ "The 2020 Sakharov Prize awarded to the democratic opposition in Belarus". europarl.europa.eu. 22 de outubro de 2020. Consultado o 15 de novembro de 2020. 
  35. ↑ "Alexei Navalny awarded the European Parliament's 2021 Sakharov Prize". europarl.europa.eu. 20 de outubro de 2021. Consultado o 20 de outubro de 2021. 
  36. ↑ "Ukrainian people win European parliament's Sakharov prize". the Guardian. 2022-10-19. Consultado o 2022-10-19. 
  37. ↑ "The Ukrainian people awarded the European Parliament's 2022 Sakharov Prize". europarl.europa.eu. 19 de outubro de 2022. Consultado o 19 de outubro de 2022. 
  38. ↑ 38,0 38,1 "Jina Mahsa Amini and Iranian women protest movement win the 2023 Sakharov Prize". europarl.europa.eu (en inglés). 19 de outubro de 2023. Arquivado dende o orixinal o 19 de outubro de 2023. Consultado o 19 de outubro de 2023. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Premio_Sakharov&oldid=7003392»