Premio Sakharov

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
A cerimonia de entrega do premio de 1990, outorgado a Aung San Suu Kyi, dentro do hemiciclo do Parlamento de Estrasburgo no ano 2013.

O Premio Sakharov para a Liberdade de Pensamento, máis coñecido sinxelamente como Premio Sakharov, honra a persoas ou organizacións que dedicaron as súas vidas ou accións á defensa dos dereitos humanos e a liberdade de pensamento.[1] Nomeado en homenaxe do científico e disidente soviético Andrei Sakharov, foi estabelecido en 1988 polo Parlamento Europeo.[1] Cada ano, a Comisión de Asuntos Exteriores e a Comisión de Desenvolvemento do Parlamento Europeo elaboran unha lista de candidatos. Os eurodeputados que conforman esas comisións elaboran unha lista de preseleccionados en setembro.[2] Despois diso, a elección final outórgaselle á Conferencia de Presidentes do Parlamento Europeo (Presidente e líderes dos grupos políticos) e o nome do galardoado anúnciase a finais de outubro. O premio é entregado nunha cerimonia no hemiciclo do Parlamento de Estrasburgo en decembro.[3][4] O galardón inclúe un premio en metálico de 50 000 euros.[3]

O primeiro premio foi entregado de forma conxunta ó surafricano Nelson Mandela e ó ruso Anatoly Marchenko. O galardón de 1990 foille concedido a Aung San Suu Kyi, mais non puido recollelo até o ano 2013 por mor do seu encarceramento político en Myanmar.[5] O premio tamén lle foi entregado a organizacións, sendo a primeira as Nais de Praza de Maio arxentinas no ano 1992. Cinco dos galardoados co Sakharov foron posteriormente premiados co Premio Nobel da Paz: Nelson Mandela, Aung San Suu Kyi, Malala Yousafzai, Denis Mukwege e Nadia Murad.[6]

Razan Zaitouneh (2011) foi secuestrada en 2013 e aínda segue desaparecida.[7] Nasrin Sotoudeh (2012) foi liberada da cadea en setembro de 2013,[8] mais aínda ten prohibido abandonar Irán, igual que o seu compañeiro galardoado en 2012 Jafar Panahi.[9] O premio de 2017 foille concedido á Oposición de Venezuela, co boicot de Esquerda Unitaria Europea/Esquerda Verde Nórdica.[10][11]

Por mor das medidas de control sanitario motivadas pola pandemia de COVID-19, numerosos eventos relacionados cos Premios Sakharov foron pospostos no ano 2020, incluíndo o Sakharov Fellowship, One World in Brussels e o European Youth Event.[12]

Galardoados[editar | editar a fonte]

Ano Imaxe Galardoado Nacionalidade Notas Referencia
1988 Nelson Mandela foi o primeiro gañador do premio, xunto con Anatoly Marchenko. Nelson Mandela Sudáfrica Suráfrica Activista anti-apartheid, posteriormente presidente de Suráfrica. [13]
-
 Anatoly Marchenko (póstumo) Unión Soviética Unión Soviética Disidente, autor e activista soviético polos dereitos humanos. [13]
1989 Dubček en 1989. Alexander Dubček Checoslovaquia Checoslovaquia Político eslocavo e impulsor da Primavera de Praga. [13]
1990 Suu Kyi en 2013. Aung San Suu Kyi Flag of Myanmar (1974–2010).svg Myanmar Política opositora e antiga secretaria xeral da Liga Nacional para a Democracia. [14]
1991
-
 Adem Demaçi Kosovo Kosovo Político kosovar e prisioneiro político. [13]
1992 O manto branco das Nais da Praza de Maio, pintado no chan en Bos Aires, Arxentina. Nais de Praza de Maio Flag of Argentina.svg Arxentina Asociación de nais arxentinas cuxos fillos desapareceron durante a Guerra Sucia. [14]
1993 O logo de Oslobođenje en 2019. Oslobođenje Flag of Bosnia and Herzegovina (1992–1998).svg Bosnia e Hercegovina Xornal que defende Bosnia e Hercegovina como un estado multiétnico. [14]
1994 Nasrin en 2013. Taslima Nasrin Flag of Bangladesh.svg Bangladesh Doutora e autora feminista. [14]
1995 Zana en 2007. Leyla Zana Turquía Turquía Escritora e política kurda encarcerada durante 15 anos por ser membro do PKK. [13]
1996 Jingsheng en 2010. Wei Jingsheng Flag of the People's Republic of China.svg China Activista do movemento democrático da China. [14]
1997 Ghezali en 2013. Salima Ghezali Flag of Algeria.svg Alxeria Xornalista, escritora e activista polos dereitos da muller e a democracia en Alxeria. [14]
1998 Rugova en 2004. Ibrahim Rugova Kosovo Kosovo Político e primeiro Presidente de Kosovo. [13]
1999 Gusmão en 2011. Xanana Gusmão Flag of East Timor.svg Timor Leste Antigo militante e o primeiro presidente de Timor Leste. [15]
2000
-
 ¡Basta Ya! España España Organización que uniu a individuos de diversas posicións políticas contra o terrorismo. [16]
2001 Peled-Elhanan en 2001. Nurit Peled-Elhanan Flag of Israel.svg Israel Activista pola paz. [13]
-
 Izzat Ghazzawi Flag of Palestine.svg Palestina Profesor e escritor palestino.
Zacarias Kamwenho en 2013. Zacarias Kamwenho Angola Angola Arcebispo e activista pola paz.
2002
-
 Oswaldo Payá Flag of Cuba.svg Cuba Activista político e disidente. [17]
2003 Annan en 2012. Kofi Annan Ghana Ghana Premio Nobel da Paz e sétimo secretario xeral das Nacións Unidas. [13]
Bandeira das Nacións Unidas. Nacións Unidas (Internacional)
2004
-
 Asociación Belarusa de Xornalistas Belarús Belarús Organización non gobernamental que quere "garantir a liberdade de expresión e os dereitos de recibir e distribuir información e promover estándares profesionais de xornalismo". [18]
2005 Membros das Damas de Branco na Habana, Cuba, en 2012. Damas de Branco Flag of Cuba.svg Cuba Movemento de oposición, familiares de disidentes encarcerados. [19]
Logo de The Reporters Without Borders dende 2012. Reporteiros Sen Fronteiras (Internacional) Organización non gobernamental que loita pola liberdade de prensa. [19]
Ibrahim en 2018. Hauwa Ibrahim Nixeria Nixeria Avogada polos dereitos humanos. [19]
2006 Milinkevich en 2009. Alaksandar Milinkievič Belarús Belarús Político escollido polas Forzas Democráticas Unidas de Belarús como candidato conxunto da oposición nas eleccións presidenciais de 2006. [20]
2007 Osman en 2013. Salih Mahmoud Osman Sudán Sudán Activista defensor dos dereitos humanos. [14]
2008 Hu Jia. Hu Jia Flag of the People's Republic of China.svg China Activista e disidente político. [21]
2009 Monumento polas vítimas das opresión política na Unión Soviética. Memorial Rusia Rusia Sociedade histórica a prol dos dereitos civís. [22]
2010 Fariñas en 2014. Guillermo Fariñas Flag of Cuba.svg Cuba Doutor, xornalista e disidente político. [23]
2011[a] Mahfouz en 2011. Asmaa Mahfouz Exipto Exipto Cinco representantes do pobo árabe, en recoñecemento do seu apoio á liberdade e ós dereitos humanos. [24]
al-Senussi en 2011. Ahmed al-Senussi Flag of Libya (1977–2011).svg Libia
Zaitouneh en data descoñecida. Razan Zaitouneh Flag of the United Arab Republic (1958–1971).svg Siria
Ferzat en Portraits of the Creators Sketchbook, 2011. Ali Farzat
-
 Mohamed Bouazizi (póstumo) Tunisia Tunisia
2012 Panahi en 2007. Jafar Panahi Flag of Iran.svg Irán Activistas iranianos, Sotoudeh é unha avogada e Panahi é director de cinema. [25][26]
Sotoudeh en 2012. Nasrin Sotoudeh
2013 Yousafzai en 2019. Malala Yousafzai Flag of Pakistan.svg Paquistán Activista dos dereitos civís das mulleres e da educación. [27]
2014 Mukwege en 2014. Denis Mukwege República Democrática do Congo R.D. do Congo Xinecólogo que trata as vítimas de violación en grupo. [28]
2015 Badawi en 2012. Raif Badawi Flag of Saudi Arabia.svg Arabia Saudita Escritor e activista saudita, e o creador da páxina web Free Saudi Liberals. [29][b]
2016 Murad en 2016. Nadia Murad Flag of Iraq.svg Iraq Refuxiadas iézidis perseguidas polo Estado Islámico. [30]
Aji Bashar en 2017. Lamiya Aji Bashar
2017 Lorent Saleh. Oposición de Venezuela Flag of Venezuela.svg Venezuela Os membros da Asemblea Nacional do país (Juan Requesens, Julio Borges e outros) e tódolos prisioneiros políticos segundo o Foro Penal Venezolano representados por Leopoldo López, Antonio Ledezma, Daniel Ceballos, Yon Goicoechea, Lorent Saleh, Alfredo Ramos e Andrea González. [31]
2018 Sentsov en 2018. Oleg Sentsov Ucraína Ucraína Director de cinema, símbolo da loita pola liberación dos presos políticos detidos en Rusia e en todo o mundo. [32]
2019 Tohti en 2011. Ilham Tohti Flag of the People's Republic of China.svg China Economista, estudoso e activista polos dereitos humanos uigur. [33]
2020 Tsikhanouskaya en 2020. Oposición de Belarús Belarús Belarús Consello de Coordinación de Belarús, iniciativa de mulleres valentes e personaxes políticos e da sociedade civil. [34][c]
2021 Navalny en 2011. Alexei Navalny Rusia Rusia Opositor político e activista anticorrupción [35]
2022 O pobo ucraíno Ucraína Ucraína Concedido aos ucraínos que están "protexendo a democracia, a liberdade e o estado de dereito" tras a invasión rusa de Ucraína de 2022.[36] [37]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Os galardoados foron defensores da Primavera árabe
  2. ↑ Badawi fundou e dirixiu dous foros en liña sobre debates de relixión e política no seu país conservador, Saudi Liberals e Free Saudi Liberals
  3. ↑ Un deles é Sviatlana Tsikhanouskaya, a activista dos dereitos humanos e política que participou nas eleccións presidenciais de Belarús de 2020 como principal candidata da oposición.

Referencias[editar | editar a fonte]

  1. ↑ 1,0 1,1 "1986: Sakharov comes in from the cold". BBC News. 23 de decembro de 1986. Arquivado dende o orixinal o 26 de decembro de 2010. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  2. ↑ "Sakharov Prize 2018: three finalists selected", News—European Parliament, 10 de setembro 2018
  3. ↑ 3,0 3,1 "Sakharov Prize". Parlamento Europeo. Arquivado dende o orixinal o 15 de setembro de 2017. Consultado o 29 de outubro de 2017. 
  4. ↑ "Sakharov Prize 2018: three finalists selected", News—European Parliament, 10 de setembro de 2018.
  5. ↑ Cook, Annabel (22 de outubro de 2013). "Aung San Suu Kyi collects Sakharov prize 23 years on". Financial Times. Arquivado dende o orixinal o 28 de outubro de 2017. Consultado o 27 de outubro de 2017. 
  6. ↑ Boshnaq, Mona; Chan, Sewell; Dremeaux, Lillie; Karasz, Palko; Kruhly, Madeleine. "Nobel Peace Prize Winners Throughout History". The New York Times. Arquivado dende o orixinal o 13 de outubro de 2017. Consultado o 19 de xullo de 2019. 
  7. ↑ "Razan Zaitouneh". European Parliament. Arquivado dende o orixinal o 28 de outubro de 2017. Consultado o 27 de outubro de 2017. 
  8. ↑ "Nasrin Sotoudeh". European Parliament. Arquivado dende o orixinal o 28 de outubro de 2017. Consultado o 27 de outubro de 2017. 
  9. ↑ "Jafar Panahi". Arquivado dende o orixinal o 28 de outubro de 2017. Consultado o 27 de outubro de 2017. 
  10. ↑ Schreuer, Milan (26 de outubro de 2017). "Venezuelan Opposition Receives E.U.’s Sakharov Freedom Prize". The New York Times (en inglés). ISSN 0362-4331. Arquivado dende o orixinal o 26 de outubro de 2017. Consultado o 31 de outubro de 2017. 
  11. ↑ "Left to boycott politicised Sakharov Prize ceremony - GUE/NGL - Another Europe is possible". www.guengl.eu (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 01 de febreiro de 2018. Consultado o 31 de xaneiro de 2018. 
  12. ↑ "Sakharov Prize Community Newsletter No. 3" (PDF). European Parliament. 2020. Consultado o 12 de abril de 2021. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 13,6 13,7 European Parliament, ed. (28 de outubro de 2008). "20 years of the Sakharov Prize: Human rights and reconciliation". Arquivado dende o orixinal o 12 de decembro de 2010. Consultado o 22 de outubro de 2010. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 Reporteiros Sen Fronteiras, ed. (15 de maio de 2009). "Sakharov Network calls for immediate release of Aung San Suu Kyi, Sakharov Prize laureate 1990". Arquivado dende o orixinal o 16 de outubro de 2012. Consultado o 23 de outubro de 2010. 
  15. ↑ BBC News, ed. (15 de decembro de 1999). "Gusmão receives EU Sakharov prize". Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  16. ↑ "Basque group wins peace prize". BBC News. 26 de outubro de 2000. Arquivado dende o orixinal o 01 de abril de 2007. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  17. ↑ BBC News, ed. (17 de decembro de 2002). "Cuban dissident collects EU prize". Arquivado dende o orixinal o 07 de maio de 2004. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  18. ↑ European Parliament, ed. (9 de novembro de 2004). "The Belarusian Association of Journalists - 2004, Belarus". Arquivado dende o orixinal o 26 de xullo de 2015. Consultado o 18 de febreiro de 2015. 
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Gibbs, Stephen (14 de decembro de 2005). BBC News, ed. "Cuba 'bars women from prize trip'". Arquivado dende o orixinal o 17 de novembro de 2006. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  20. ↑ BBC News, ed. (26 de outubro de 2006). "Belarussian takes EU rights award". Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  21. ↑ BBC News, ed. (17 de decembro de 2008). "China dissident wins rights prize". Arquivado dende o orixinal o 30 de decembro de 2008. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  22. ↑ BBC News, ed. (22 de outubro de 2009). "Russia rights group wins EU prize". Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  23. ↑ BBC News, ed. (21 de outubro de 2010). "Cuba dissident Farinas awarded Sakharov Prize by EU". Arquivado dende o orixinal o 22 de outubro de 2010. Consultado o 21 de outubro de 2010. 
  24. ↑ European Parliament (ed.). "Sakharov Prize for Freedom of Thought 2011". Arquivado dende o orixinal o 23 de outubro de 2011. Consultado o 27 de outubro de 2011. 
  25. ↑ Dehghan, Saeed Kamali (26 de outubro de 2012). The Guardian, ed. "Nasrin Sotoudeh and director Jafar Panahi share top human rights prize". Arquivado dende o orixinal o 26 de outubro de 2012. Consultado o 26 de outubro de 2012. 
  26. ↑ European Parliament (ed.). "Nasrin Sotoudeh and Jafar Panahi – winners of the 2012 Sakharov Prize" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 22 de decembro de 2015. Consultado o 27 de outubro de 2012. 
  27. ↑ Jordan, Carol (10 de outubro de 2013). CNN, ed. "Malala wins Sakharov Prize for freedom of thought". Arquivado dende o orixinal o 15 de outubro de 2013. Consultado o 10 de outubro de 2013. 
  28. ↑ BBC News, ed. (21 de outubro de 2014). "DR Congo doctor Denis Mukwege wins Sakharov prize". Arquivado dende o orixinal o 22 de outubro de 2014. Consultado o 22 de outubro de 2014. 
  29. ↑ The Guardian (ed.). "Raif Badawi wins Sakharov human rights prize". Bruxelas. Associated Press in. Arquivado dende o orixinal o 29 de outubro de 2015. Consultado o 29 de outubro de 2015. 
  30. ↑ BBC News, ed. (27 de outubro de 2016). "Sakharov prize: Yazidi women win EU freedom prize". Arquivado dende o orixinal o 27 de outubro de 2016. Consultado o 27 de outubro de 2016. 
  31. ↑ Parlamento Europeo, ed. (26 de outubro de 2017). "Parliament awards Sakharov Prize 2017 to Democratic Opposition in Venezuela". Arquivado dende o orixinal o 28 de outubro de 2017. Consultado o 27 de outubro de 2017. 
  32. ↑ Parlamento Europeo (ed.). "Sakharov Prize 2018 goes to Oleg Sentsov". Consultado o 25 de outubro de 2018. 
  33. ↑ "Ilham Tohti awarded the 2019 Sakharov Prize". European Parliament. 24 de outubro de 2019. Consultado o 24 de outubro de 2019. 
  34. ↑ "The 2020 Sakharov Prize awarded to the democratic opposition in Belarus". europarl.europa.eu. 22 de outubro de 2020. Consultado o 15 de novembro de 2020. 
  35. ↑ "Alexei Navalny awarded the European Parliament's 2021 Sakharov Prize". europarl.europa.eu. 20 de outubro de 2021. Consultado o 20 de outubro de 2021. 
  36. ↑ "Ukrainian people win European parliament's Sakharov prize". the Guardian. 2022-10-19. Consultado o 2022-10-19. 
  37. ↑ "The Ukrainian people awarded the European Parliament's 2022 Sakharov Prize". europarl.europa.eu. 19 de outubro de 2022. Consultado o 19 de outubro de 2022. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Premio_Sakharov&oldid=6256215»