Sardiña: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva

← Edición máis vella Edición máis nova →

Contido eliminado Contido engadido

En liña

Revisión como estaba o 20 de setembro de 2012 ás 21:40

As sardiñas (Sardina pilchardus, Walbaum 1792) son peixes da familia Clupeidae. Cando son pequenas, denomínanse xoubas nas Rías Baixas^[1], e parrochas nas Rías Altas.

A sardiña captúrase con artes de cerco e de enmalle (xeito), durante a noite, e destínase a consumo en fresco, afumada, salgada ou en conserva. Abunda en tódalas costas españolas e foi precisamente a riqueza en sardiña das augas galegas no que se baseou a industria conserveira galega, hoxe diversificada noutras especies de peixe e moluscos.

Descrición

As sardiñas son de corpo alongado e sección ovalada, algo comprimida lateralmente. Xeralmente son de pequenas dimensións (10-25 cm de comprimento). A talla mínima é de 11 cm.

A cor é azul verdosa no dorso e prateada nos costados e no ventre, este moito máis claro. No lombo poden observarse pequenas manchas máis ou menos aliñadas. As escamas son grandes e na liña ventral forman unha quilla. O opérculo mostra estrías lonxitudinais.

Caracterízanse por posuíren unha única aleta dorsal, que nace por diante da metade do corpo; este carácter serve para diferencialo do arenque, coa aleta dorsal máis posterior: se se toma o peixe pola aleta, a sardiña bascula cara atrás e o arenque cara adiante. As aletas dorsal e anal carecen de espiñas. As aletas ventrais ou pelvianas nacen en posición posterior á dorsal, e a caudal é bifurcada.

Boca con dentes moi pequenos nas maxilas, e sen dentes no vómer. Maxila curta, algo máis saínte cá superior.

Especies semellantes son o arenque (Clupea harengus), a alacha (Sardinella aurita) e o trancho (Sprattus sprattus).

Hábitat

Son peixes peláxicos que forman frecuentemente grandes cardumes ou mansíos e alimentan importantes pescarías. A época da desova é a primavera e verán.

Viven en aguas costeiras, por riba dos 50 m de profundidade, desde os 12 aos 24 graos; en inverno busca augas máis profundas, ata 150 m. É un peixe típico do verán, pois aliméntase de plancto e larvas doutros peixes, e é nesta estación cando dispoñen de máis alimento. Por esta razón, as sardiñas do verán son máis gordas e graxas.

En Galicia, as capturas de sardiña concéntranse nos meses do verán, con cifras comprendidas entre 1,7 e case 2 millóns de quilogramos (datos de xuño a outubro de 2009) para descender bruscamente a cifras de 200.000 a 400.000 kg entre decembro e febreiro. A cifra total anual foi de 13.828.968 kg no ano 2009 [3].

Uso culinario

Consómese tanto en fresco como en conserva, con numerosas formas de preparación na cociña. É un peixe azul por excelencia, con niveis de graxa en torno ó 6,3% ou máis no seu mellor momento, proporcionando unhas 134 calorías por 100 g. Pola súa riqueza en ácido omega-3, considérase un "protector" do corazón, en contra da crenza hoxe superada de que, por ser peixe graxo, incrementaba o colesterol. Tamén resulta especialmente rico en vitamina B₁₂.

As xoubas ou as sardiñas en conserva, polo feito de comerse enteiras, coa espiña, constitúen unha interesante fonte de calcio e fósforo ^[2].

No caso das conservas, baixo a denominación sardina podían enlatarse diversas especies próximas. Desde o 2003, un Regulamento europeo ^[3] obriga a etiquetar como "conservas de sardiñas" só as elaboradas a partir da especie Sardina pilchardus, e como "conservas de produtos tipo sardiña" as elaboradas a partir doutras especies ^[4].

Festas gastronómicas

O verán é o tempo das sardiñadas e, probablemente, en tódolos pobos costeiros pódense degustar sardiñas á brasa. Numerosos concellos introduciron este peixe nas súas festas gastronómicas, das que as seguintes son só unha mostra:

Festa da xouba: o 25 de xullo en Rianxo.
Festa da sardiña:
- O 16 de xullo en Cee.
- O 7 de agosto no Monte da Guía, Teis (Vigo).
- O 14 de agosto en Portonovo (Sanxenxo).
- O 18 de agosto en Sada.
- en Cortegada (Silleda) ^[5].
- En Caión (A Laracha).
Festa da sardiña lañada: o 8 de agosto en Cariño.

A sardiña na cultura popular galega

Artigo principal: A sardiña na cultura popular galega.

A muller e a sardiña, canto máis pequeniña, máis xeitosiña.
Con castañas asadas e sardiñas salgadas non hai viño ruín.
En abril, a sardiña val pernil.
En San Xoán, xa a sardiña molla o pan.
Por Santa Mariña pinga a sardiña.

Notas

↑ Ríos Panisse recolle de Cornide, Cuveiro, Valladares ou Crespo Pozo, o nome de xouba para o bocarte (Engraulis encrasicholus), probablemente a causa dun erro de identificación polas semellanzas entre as dúas especies.
↑ La sardina, fuente de fósforo, mineral fundamental para huesos y músculos [1].
↑ Regulamento (CE) nº 1181/2003, de 2 de xullo de 2003, que modifica o Regulamento (CEE) nº 2136/89, polo que se establecen normas comúns de comercialización para as conservas de sardiñas (DO nº L 165, de 3.07.2003).
↑ Sardinops melanosticus, S. neopilchardus, S. ocellatus, S. sagax, S. caeryleus; Sardinella aurita, S. brasiliensis, S. maderensis, S. longiceps, S. gibbosa; Clupea harengus, Sprattus sprattus, Hyperlophus vittatus, Nematalosa vlaminghi, Etrumeus teres, Ethmidium maculatum, Engraulis anchoita, E. mordax, E. ringens ou Opisthonema oglinum.
↑ [2].

Véxase tamén

Bibliografía

RODRÍGUEZ VILLANUEVA, X. L. e VÁZQUEZ, Xavier: Peixes do mar de Galicia, Xerais, Vigo 1995.
ANÓNIMO: Guía do consumidor de peixe fresco. Consellería de Pesca, Marisqueo e Acuicultura, 1999.

Ligazóns externas

Consumer.es

Outros artigos

parrocha (outros significados)
A Parrocha (topónimo)

[1] Ríos Panisse recolle de Cornide, Cuveiro, Valladares ou Crespo Pozo, o nome de xouba para o bocarte (Engraulis encrasicholus), probablemente a causa dun erro de identificación polas semellanzas entre as dúas especies.

[2] La sardina, fuente de fósforo, mineral fundamental para huesos y músculos [1].

[3] Regulamento (CE) nº 1181/2003, de 2 de xullo de 2003, que modifica o Regulamento (CEE) nº 2136/89, polo que se establecen normas comúns de comercialización para as conservas de sardiñas (DO nº L 165, de 3.07.2003).

[4] Sardinops melanosticus, S. neopilchardus, S. ocellatus, S. sagax, S. caeryleus; Sardinella aurita, S. brasiliensis, S. maderensis, S. longiceps, S. gibbosa; Clupea harengus, Sprattus sprattus, Hyperlophus vittatus, Nematalosa vlaminghi, Etrumeus teres, Ethmidium maculatum, Engraulis anchoita, E. mordax, E. ringens ou Opisthonema oglinum.

[5] [2].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Liña 66: / Liña 66: @@
 {{Commons|Category:Clupea harengus}}
 * [http://pescadosymariscos.consumer.es/sardina Consumer.es]
+===Outros artigos===
+* [[parrocha]] (outros significados)
+* [[A Parrocha]] (topónimo)
 {{Produtos da pesca comerciais}}