Pleuronectiformes

Pleuronectiformes Peixes planos Rango fósil: paleoceno - actualidade
Rodaballo (Scophthalmus maximus)
Clasificación científica
Reino: Animalia Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata Clase: Actinopterygii Subclase: Neopterygii Infraclase: Teleostei Superorde: Acanthopterygii Orde: Pleuronectiformes
Subordes e Familias
Véxae o texto

Detalle da cabeza do curuxo americano (Scophthalmus aquosus), cos dous ollos sobre o lado esquerdo.

A dos pleuronectiformes (Pleuronectiformes), coñecidos popularmente como peixes planos, é unha orde de peixes teleósteos, caracteriasos por ter o corpo comprimido lateralmente e que, por viviren acostados sobre un dos seus lados nos fondos areosos, sofren unha modificación que consiste na migración dun ollo ao outro lado, de tal modo que presentan un lado cego, non pigmentado, que é o que se pousa no fondo, e outro cos dous ollos, pigmentado, que é o que aparece como superior (aínda que realmente sexa un dos costados do peixe).

Esta asimetría bilateral (son os únicos vertebrados coa simetría bilateral alterada) só aparece nos exemplares adultos, xa que cando nacen presentan a morfoloxía típica de calquera peixe, cun ollo a cada lado e natación vertical.

Segundo as familias, o lado pigmentado pode ser o dereito, coma no linguado ou a acedía, ou o esquerdo, coma no rodaballo ou a solla.

Para sabermos cal é o lado dereito ou o esquerdo dun peixe hai que colocalo sobre unha superficie co lado pigmentado cara a arriba e de forma que vexamos os ollos por riba da boca: se o peixe queda mirando á esquerda (coa cabeza á esquerda do observador e a cola á dereita) será un peixe esquerdo; se queda mirando á dereita, será un peixe dereito.

O nome procede dos termos do grego antigo πλευρά pleurá, "costado", "lado", "flanco" e νηκτόν nēktón "acto de nadar", "natación", derivado do verbo νήχειν nḗchein, "nadar", pola forma característica de nadar de lado, aos que se lle engade o sufixo latino -iformes, "en forma de", propio nos nomes das ordes de peixes (e das de aves).

Aparecen por primeira vez no rexistro fósil no paleoceno, hai uns 65 millóns de anos, durante o paleóxeno ou terciario temperán.

A orde comprende moitas especies de grande interese pesqueiro, amplamente consumidos como alimento, entre outros os linguados, o rodaballo, as sollas, os rapantes e os fletáns.

Características

Linguado (Solea solea).

Rapante común (Lepidorhombus whiffiagonis).

Solla (Pleuronectes platessa).

Curuxo (Scophthalmus rhombus).

A cara superior é pigmentada, con cores máis ou menos escuras, que adoitan corrresponderse ás características do fondo no que viven, para camuflarse no medio. Hainos cunha coloración uniforme e outros presentan manchas irregulares ou ben definidas, que serven para a identificación da especie.

A cara inferior é branca ou de cor cremosa, habendo especies, coma o rapante, nas que é case traslúcida.

A forma adoita ser romboidal ou linguiforme, aínda que os hai practicamente circulares (coma o rodaballo).

As aletas dorsal e anal son únicas pero esténdense a todo o longo dos bordos superior e inferior, respectivamente, cunha base de implantación ampla.

Case sempre carecen de vexiga natatoria, canda adultos. As escamas son ctenoides ou cicloides, e hai especies, coma o rodaballo, que carece de escamas e presenta sobre a pel uns dentículos óseos característicos.

Hábitat e distribución

Curuxo camuflado na area.

Os pleuronectiformes están presentes en todas as latitudes do mundo, e viven sempre sobre fondos areosos ou de limo. Pasan case todo o tempo semisoterrados no fondo, ao axexo das súas presas, realizando cada pouco pequenos desprazamentos. Os ollos poden sobresaír sobre a superficie da pel, o que lles permite ver cando están baixo a area.

Son carnívoros e predan sobre invertebrados e sobre outros peixes.

Practicamente todas as especies son mariñas, aínda que as hai algunha de auga doce e outras que penetran ocasionalmente en rías e ríos.

Clasificación

A orde divídese en dúas subordes moi desiguais que comprenden once familias, cunhas 600 especies:

• Suborde Pleuronectoidei (ou Soleoidei)
  • Familia Achiridae
  • Familia Achiropsettidae - linguados austrais
  • Familia Bothidae
  • Familia Citharidae
  • Familia Cynoglossidae
  • Familia Paralichthyidae
  • Familia Pleuronectidae - sollas
  • Familia Samaridae
  • Familia Scophthalmidae – rodaballos, curuxos e outros
  • Familia Soleidae – linguados verdadeiros
• Suborde Psettodoidei
  • Familia Psettodidae

Véxase tamén

Bibliografía

• Burton, Maurice & Robert Burton (1984): Encyclopedia of Fish. Saint Louis, EE.UU: BPC Publishing. ISBN 0-7064-0393-2.
• Eschmeyer, William N., ed. (1998): Catalog of Fishes. Special Publication of the Center for Biodiversity Research and Information, núm. 1, vol. 1-3. San Francisco (California, Estados Unidos): California Academy of Sciences. ISBN 0-940228-47-5.
• Lahuerta Mouriño, Fernando e Francisco X. Vázquez Álvarez (2000): Vocabulario multilingüe de organismos acuáticos. Santiago: Xunta de Galicia. ISBN 84-453-2913-8.
• Nelson, Joseph S. (2006): Fishes of the World. John Wiley & Sons, Inc. ISBN 0-471-25031-7.
• Rodríguez Villanueva, X. L. e Xavier Vázquez (1992): Peixes do mar de Galicia. (III) Peixes óseos (continuación). Vigo: Edicións Xerais de Galicia. ISBN 84-7507-654-8.
• Solórzano, Manuel R[odríguez]; José L. Rodríguez, José Iglesias, Francisco X, Pereira e Federico Álvarez (1988): Inventario dos peixes do litoral galego (Pisces: Cyclostomata, Chondrichthyes, Osteichthyes). O Castro-Sada, A Coruña: Cadernos da Área de Ciencias Biolóxicas (Inventarios). Seminario de Estudos Galegos, vol. IV. ISBN 84-7492-370-0.

Outros artigos

• Peixes
• Acantopterixios

Ligazóns externas

• Pleuronectiformes no WoRMS. (en inglés)
• Pleuronectiformes Arquivado 03 de marzo de 2016 en Wayback Machine. en Fossilworks.(en inglés)
• "Pleuronectiformes". ARKive. Arquivado dende o orixinal o 22 de xuño de 2013. Consultado o 17 de maio de 2015. (en inglés)
• Pleuronectiformes en ADW.(en inglés)
• Pleuronectiformes no NCBI.(en inglés)
• Pleuronectiformes en Fish Base.(en inglés)