Saltar ao contido

Cinexética

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Escena de caza nun lateral do sepulcro de Fernán Peres de Andrade, O Boo, na igrexa de San Francisco de Betanzos.
Escena de caza nun capitel da igrexa de San Domingos, Pontevedra.
Monumento ao cazador en Toutón (Mondariz).

A cinexética é a arte da caza,[1][2] entendendo por esta a actividade ou acción na que xeralmente se captura un mamífero ou ave (a captura de peixes é a pesca).

Caza na Antiga Grecia.
Caza do xabarín nun mosaico romano.
Azulexos representando a caza.

A especie humana practicou a caza desde a prehistoria, era a primeira e principal ocupación dos homes. Considérase que os primeiros grupos humanos utilizaron un sistema de caza, pesca e recolección o cal foi moi eficiente para garantir o poboamento do planeta. E aínda hoxe segue a ser parte da forma de sustento de moitos grupos humanos.[3]

O humano comezou a cazar para subsistir, e así segue sendo actualmente en moitas partes do mundo. A caza de subsistencia é aquela actividade que se realiza coa finalidade de obter proteína animal ou subprodutos de caza para satisfacer as necesidades propias dos grupos humanos ligados a zonas rurais onde a dispoñibilidade de especies cinexéticas é alta.

O exercicio da caza reflíctese en textos relixiosos e mitolóxicos.

Por exemplo, a Biblia di que Nemrod, neto de Noé, era cazador. Ismael, fillo de Abraham e da súa concubina exipcia Agar, distinguiuse neste exercicio. Esaú vendeu a súa herdanza a Xacob por un prato de lentellas ao chegar famento da caza. David foi cazador, etc.

A mitoloxía grega representa a Artemisa como a deusa dos cazadores. Quirón, que coidou da instrución da maior parte dos heroes da antigüidade, foi instruído por Artemisa na arte da montería. A mesma atribúe a Pólux a gloria de ter ensinado ou adestrado aos cans na caza; e Cástor introducíu os cabalos na caza dos cervos.

En Babilonia e Media tiñan tamén unha afección particular á caza e os últimos construíran grandes parques nos que tiñan encerrados leóns, xabaríns, leopardos e cervos. Na Grecia clásica dos tempos heroicos eran apaixonados tamén poa caza. Platón chamaba á caza «exercicio divino» e a escola das virtudes militares. Lemos en Homero que Ulises foi ferido na coxa por un xabarín cuxa sinal duroulle toda a vida. Teiñan unha certa vanagloria en posuír cans ben ensinados aos que lles daban nomes diferentes, distinguíndoos segundo o país de onde proviñan. Tampouco lles era descoñecida a caza de aves co falcón e o gabián.

No Imperio romano só os escravos e a xente de baixa condición social eran os que ían á caza, a pesar de que consideraron esta ocupación como un exercicio honesto. Paulo Emilio regalou a Escipión o Africano un equipo de caza semellante aos dos reis de Macedonia; e o xove heroe despois da derrota de Perseo cazou no reino deste príncipe durante todo o tempo que as súas tropas permaneceron nel. Pompeio, vencedor nas rexións africanas, entregouse entre estes pobos aos praceres da caza.

En Roma íase a cazar nos bosques, nos campos, etc. e, nos últimos tempos da República, nos soutos ou parques onde tiñan encerrados animais de todas as especies. A caza con cans parecuelles sempre a máis nobre; a pesar de que isto non impedía, como di Plinio o Vello, que cazasen tamén co falcón ou o gabián.

Os francos, despois da conquista das Galias encargaron aos locais o cultivo das terras e reservaron para eles a caza, que pasou a ser estes un exercicio nobre.

A caza era antigamente permitida a todo o mundo. Os romanos non formaran aínda dela un punto de xurisprudencia. Pero a lei Sálica contiña xa algúns regulamentos relativos á caza, pero non coartaba en nada o dereito natural desta. Pouco a pouco foron introducíndose leis e formando regulamentos para o exercicio dela, non permitindo en certos países o dedicarse a cazar senón á clase distinguida da sociedade.

Nos primeiros séculos do cristianismo o celo dos fieis non lles permitía ir cazar durante a coresma e nos días de xaxún, aínda que se gardase este, destinando o tempo para exercicios de penitencia.

O instinto da caza ten orixe remota na evolución da raza. O instinto cazador e o de loita combínanse en moitas manifestacións. [...] Posto que o afán sanguinario dos seres humanos é unha parte primitiva de nós, resulta moi difícil erradicalo, sobre todo cando se promete como parte da diversión unha pelexa ou unha cacería.
William James (psicólogo), 1890

Tipos de caza

[editar | editar a fonte]

Distínguense comunmente dous tipos de caza:

O filósofo español José Ortega y Gasset deixou unha definición que se axusta ó que un bo cazador debe pensar: "A caza é todo o que se fai antes e despois da morte do animal: a morte é imprescindible para que exista a cacería".[4]

  1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para cinexética.
  2. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para caza.
  3. "El origen de la caza" (en español). 4 de decembro de 2014. Arquivado dende o orixinal o 7 de decembro de 2014. Consultado o 22 de novembro de 2022. 
  4. Álvarez Bustos, Pedro (2010): "Antes los pumas; ahora los jabalíes". Pregón Agropecuario, Huina Renancó, Córdoba: Sitio Argentino de Producción Animal. p. 1.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Manso Porto, Carmen: "Contribución al estudio de las representaciones de la caza del jabalí en Galicia. Iconografía de los capiteles de Santo Domingo de Pontevedra", en El Museo de Pontevedra XXXVII, 1986, 277-289.
  • Pedro Nuñez de Avendaño. Aviso de Caçadores y de Caça. Alcalá de Henares: Ioan de Brocar; 18 de dicembro de 1543.
  • Roberts, Neil (2004). "La transformación humana de la superficie terrestre". En Instituto Centro Americano de Prospectiva e Investigación. Espacio, tiempo y sociedades humanas. Estudios y Documentos. III (en español) 56. Guatemala: Ediciones ICAPI. pp. 7–24. OCLC 182624656. 
  • Crespo Guerrero, José Manuel (2013). La caza mayor en la provincia de Jaén (España) antes de la Ley 1/1970. Análisis territorial de un recurso natural. Tese de doutoramento (en español). Jaén: Universidad de Jaén. p. 954.