Evanxeo de Mateo

As benaventuranzas, icona rusa, autor anónimo, século XVII.

O Evanxeo de Mateo, encadrado dentro dos sinópticos, é o primeiro dos evanxeos sobre Xesucristo, tal como aparece nas biblias cristiás.

Ten unha grande influencia na relixiosidade popular e na arte relixiosa, por episodios como a Adoración dos Magos ou a matanza dos inocentes.

Tamén, os capítulos 5 a 7, chamado "Sermón do Monte", son claves para entender a formación da moral cristiá.

Data de composición e destinatarios[editar | editar a fonte]

Páxina do Evanxeo de Mateo en sueco nunha edición comentada por Peter Fjellstedt (1890).

Algúns autores antigos, como Agostiño de Hipona aseguraban que existía un evanxeo de Mateo anterior ao texto que temos hoxe, escrito en lingua aramea. Iso situaría a Mateo como o Evanxeo máis antigo, anterior incluso a Marcos.

A esa concepción tradicional contrapóñense unha serie de feitos:

Non se atopou ata o de agora ningún manuscrito do chamado "Mateo aramaico", tódolos materiais coñecidos, tanto completos como fragmentarios son do Mateo en grego.
A referencia a feitos históricos, que se produciron despois do suposto Mateo aramaico, sinaladamente a destrución do Templo, da que fala Mateo e que se produciu no ano 70.

Polo tanto, os estudosos inclínanse pola existencia dun único texto, escrito en grego, escrito no ano 70 ou pouco despois. Tendo en conta que no Evanxeo, ao contrario do que sucede en Marcos ou Lucas, non hai ningunha explicación sobre os costumes e leis xudeus pero, secasí, son moi abondosas as referencias críticas en contra dos fariseos, os destinatarios debían de ser unha comunidade cristiá de orixe xudía e radicada en Palestina.

Autor[editar | editar a fonte]

Atribuído tradicionalmente ao apóstolo Mateo. Sobre o autor podemos dicir que era de orixe xudía, posto que manexa con soltura conceptos do Antigo Testamento e da tradición xudía. Ademais, o grego que usa o autor está cheo de xiros e expresións hebreas.

Estrutura[editar | editar a fonte]

O evanxeo estrutúrase en seccións narrativas e discursivas que se van alternando.

Capítulos	Denominación	Contido
1-4	Evanxeo da infancia	Xenealoxía de Xesús Concepción e nacemento de Xesús Adoración dos Magos, matanza dos inocentes e fuxida a Exipto Volta e asentamento en Nazaret Bautismo de Xesús, tentacións e primeiros seguidores
5-7	Sermón do Monte	Benaventuranzas A nova Lei
8-9	Sección narrativa: milagres	Curacións
10	Seción discursiva: Misión dos Doce	Instrucións aos discípulos que envía a predicar
11-12	Sección narrativa	Viaxes, milagres e controversias Sentido da misión de Xesús
13	Seción discursiva central: O Reino de Deus	Parábolas do sementador, do gran de mostaza etc.
14-17	Sección narrativa	Morte do Bautista Curacións Multiplicacións dos pans Transfiguración
18-20	Discurso sobre o perdón e as riquezas	Parábola da ovella perdida Parábola do servo Controversias O perigo das riquezas
21	En Xerusalén	Entrada en Xerusalén Purificación do Templo
22-25	Predicación en Xerusalén	Parábolas O principal mandamento Denuncia dos fariseos Discurso apocalíptico Parábolas da fin: as dez mociñas, os talentos, o Xuízo Final
26-28	Paixón, morte e resurrección	Última Cea Paixón e morte Resurección e aparicións

Edicións en galego[editar | editar a fonte]

Papiro cun fragmento do Sermón do Monte

A súa tradución foi encargada por Louis Lucien Bonaparte a Vicente Turnes, mais considerou a tradución moi castelanizada e encargoulle unha segunda versión a José Sánchez de Santa María, que saíu publicada en Londres en 1861 co título de Observaciones comparativas sobre la pronunciación gallega, asturiana, castellana y portuguesa.