Relacións España-Israel
 | |
 Israel |
 España |
|---|---|
España e Israel manteñen lazos diplomáticos dende 1986. Israel ten unha embaixada en Madrid e España ten a súa en Tel Aviv, así como un consulado honorífico en Haifa e un Consulado Xeral en Xerusalén, o cal se considera unha misión diplomática para a cidade de Xerusalén (incluíndo Xerusalén Occidental e Oriental), Gaza e os territorios de Cisxordania.[1] Ademais de que ambos os dous países son estados membros das Nacións Unidas, ambos os dous países son membros da Unión para o Mediterráneo. Os dous países tamén están implicados en diversos programas e acordos a través da Unión Europea, da que España é membro, e das súas relacións con Israel.
Historia[editar | editar a fonte]
.jpg)
.jpg)
A política española cara a Oriente Medio estivo determinada pola natureza do réxime franquista, e pola política posterior á segunda guerra mundial.[2] Franco fixo algunhas aperturas cara a Israel mais non chegou a recoñecer o país, sobre todo porque o goberno de Israel non tiña interese en ser recoñecido por tal réxime.[3] Este rexeitamento absoluto do novo estado de Israel cara á ditadura franquista naceu pola política interna e por razóns ideolóxicas.[4] En 1949, Israel votou en contra do levantamento das sancións contra España na Asemblea Xeral das Nacións Unidas debido á simpatía e apoio material do réxime franquista ás Potencias do Eixo.[5] A hostilidade entre ambos os países abriu o camiño para o fomento das relacións de España coas nacións árabes non aliñadas[6] (alimentando a narrativa da chamada "amizade tradicional hispanoárabe"),[7] que axudou a España a superar o illamento internacional. Unha pedra angular da amizade árabe-española foi o non recoñecemento de Israel.[5] Nestes anos publicáronse en España varias edicións do libelo antisemita de Os protocolos dos sabios de Sión, atopando acollida positiva como verdade fáctica entre as faccións máis extremas do réxime.[8] Malia a falta de vínculos diplomáticos, o goberno de Franco axudou á emigración xudía de Marrocos na década de 1960 e, durante a guerra dos Seis Días en 1967, emitiu documentos de "laissez-passer" aos xudeus exipcios, permitíndolles emigrar.[9]
As visións pro-árabes do anterior réxime franquista crearan unha postura moi difícil de superar aínda despois da transición á democracia.[10] O primeiro goberno español tras a morte de Franco, encabezado por Adolfo Suárez, declarou que non recoñecería a Israel a non ser que se retirase dos territorios ocupados e permitise a creación dunha patria palestina.[11]
Tras a dimisión de Suárez en 1982, o novo Presidente do Goberno de España,[12] Leopoldo Calvo Sotelo, parecía inclinado a inaugurar as relacións entre España e Israel pero este tivo que esperar ao próximo goberno debido á postura proárabe do ministro de Asuntos Exteriores José Pedro Pérez-Llorca, quen se opuxo ao recoñecemento como resposta aos vínculos de Israel cos masacres de Sabra e Shatila, e os temores a un embargo petroleiro como represalia dos países árabes.[13][14]
Porén, déronse pequenos pasos cara ao achegamento, incluíndo contactos informais de Samuel Hadas, o representante israelí ante a Organización Mundial do Turismo das Nacións Unidas, con sede en Madrid. Hadas, un membro do Partido Laborista de Israel, foi o responsable da creación da asociación española Friends of Israel e dun grupo de diálogo que incluíu a moitos membros do Partido Socialista Obrero Español no parlamento, como Enrique Múgica Herzog, así como membros do partido no goberno, UCD.[15]
Co obxectivo de estabelecer relacións diplomáticas plenas con Israel, o presidente do goberno Felipe González, que tres anos antes fora elixido polo Partido Socialista Obreiro Español, enviou unha carta persoal ao secretario xeral da Liga Árabe, Chedli Klibi, o 25 de abril de 1985, informándoo dos plans de España.[16] Tras a Operación Pata de Pau, o goberno español emitiu unha enérxica condena do ataque, poñendo un bloqueo temporal ao proceso de recoñecemento. En xaneiro do ano seguinte seguiron conversas con embaixadores dos estados árabes en Madrid, informándoos dos próximos plans de España. España e Israel estabeleceron relacións diplomáticas o 17 de xaneiro de 1986.[17] Samuel Hadas foi nomeado embaixador de Israel en Madrid.[18] España uniuse á Comunidade Económica Europea o 1 de xaneiro. Pouco despois, inaugurouse en Madrid unha oficina de representación da Organización para a Liberación de Palestina "como evidencia da política tradicional de amizade de España co pobo palestino e como instrumento para lograr unha solución duradeira, xusta e global ao conflito árabe-israelí".[19][20]
En 2000, España levantou o seu veto á admisión de Israel no Grupo de Europa Occidental das Nacións Unidas, sobre a base da renovación permanente da condición de membro de pleno dereito temporal, poñendo fin ao limbo administrativo de Israel, xa que a súa pertenza ao Grupo Asiático fora retida debido á oposición da gran maioría dos países musulmáns do bloque asiático.[21]
En outubro de 2011, o príncipe herdeiro español Filipe e a súa esposa, a princesa Letizia, chegaron a Israel para unha visita de estado de dous días para celebrar o 25 aniversario do estabelecemento de relacións diplomáticas e reunirse con científicos locais.[22]
En outubro de 2023, durante o conflito israelí-palestino de 2023, a ministra de Asuntos Sociais, Ione Belarra proclamou que o primeiro ministro israelí Benjamin Netanyahu debería ser levado ante o Tribunal Penal Internacional por cometer crimes de guerra. Isto levou á embaixada de Israel na capital de España, Madrid, a afirmar que era profundamente preocupante que os ministros españois estivesen ao lado dunha organización terrorista, Hamas, no canto de Israel.[23] O Goberno de España emitiu un contracomunicado no que afirmou que rexeitaba "con rotundidade" "as falsidades expresadas no comunicado da Embaixada de Israel sobre algúns dos seus membros e non acepta insinuacións infundadas sobre elas".[24][25] O ministro de Asuntos Exteriores José Manuel Albares tamén chamou á embaixadora de Israel Rodica Radian-Gordon, para mostrar o seu "desgusto" e para dicirlle que esas palabras foron vistas como un "xesto inamistoso".[26]
Lazos relixiosos e culturais[editar | editar a fonte]
Moitos israelís son xudeus sefardís, asociados culturamente á Península Ibérica dende onde foron expulsados a finais do século XV. Moitos israelís teñen tamén orixe española e portuguesa de antes da expulsión dos xudeus da Península Ibérica. Algúns israelís viven hoxe en España, e tamén hai unha pequena comunidade xudía contemporánea en España. Moitos españois tamén teñen orixe conversa ou "marrana", cun estudo recente que estima que a cifra arredor do 20%.[27] Un xornal israelí, Maariv, recolleu unhas declaracións nas que o expresidente español José Luis Rodríguez Zapatero dixo que a súa familia é de orixe xudía, probablemente dunha familia de "marranos".[28]
Co gallo do 25 aniversario das relacións diplomáticas e culturais entre España e Israel, o Museo Nacional do Prado de Madrid prestou unha pintura de El Greco ao Museo de Israel en Xerusalén. Celebrouse unha velada especial coa presenza de Yitzhak Navon, quinto Presidente de Israel e Álvaro Iranzo Gutiérrez, embaixador de España en Israel.[29]
Embaixadas[editar | editar a fonte]
A embaixada de Israel en España atópase en Madrid. A embaixada de España en Israel atópase en Tel Aviv.
Comercio bilateral[editar | editar a fonte]
A empresa de moda española Zara abriu a súa primeira tenda en 1997 en Tel Aviv. No ano 2020, Zara tiña 25 sucursais no país.
En 2010, o comercio bilateral sumou 1.690 millóns de euros, con 853 millóns de euros de exportacións israelís a España e 836 millóns de euros de importacións españolas a Israel. José Ranero, asesor económico e comercial da embaixada de España, asegurou que agardan máis proxectos conxuntos, sobre todo en tecnoloxía.[22]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Consulado de España en Jerusalén Arquivado 2011-11-08 en Wayback Machine., Ministerio de Asuntos Exteriores y de Cooperación de España (en castelán)
- ↑ Bautista Delgado 2009, p. 299.
- ↑ Bautista Delgado 2009, pp. 303–304.
- ↑ Hadas 2006.
- ↑ 5,0 5,1 Hadas 2007, p. 46.
- ↑ Bautista Delgado 2009, p. 304.
- ↑ Portero Rodríguez, Florentino (2008). "Las relaciones hispano-israelíes". Araucaria. Revista Iberoamericana de Filosofía, Política y Humanidades 10 (19): 181. ISSN 1575-6823. hdl:11441/46016.
- ↑ Hadas 2007, p. 47.
- ↑ Hadas 1992–1993, pp. 191–206.
- ↑ Bautista Delgado 2009, pp. 299–316.
- ↑ Bautista Delgado 2009, pp. 309–310.
- ↑ NB: President of the Government of Spain is the official English denomination
- ↑ Hadas 2007, p. 48.
- ↑ Bautista Delgado 2009, p. 311.
- ↑ Herzog, Enrique Mugica (12 de xaneiro de 2010). "Samuel Hadas, embajador de la tradición de Sefarad". El País (en castelán). Consultado o 2011-06-26.
- ↑ Abu-Tarbush 2003, p. 81.
- ↑ "Euforia en todo Israel tras el anuncio oficial del reconocimiento español. Él Gobierno lo califica como paso muy importante." (en castelán). ABC. Consultado o 2011-06-26.
- ↑ "Israel Designates Ambassador to Spain" Los Angeles Times, January 27, 1986
- ↑ Abu-Tarbush 2003, p. 83.
- ↑ "Spanish Ministry of Foreign Affairs" (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 2010-09-22.
- ↑ Piquer, Isabel (26 de febreiro de 2000). "España admite a Israel en el grupo europeo de la ONU tras ser presionada por EE UU.". El País (en castelán). Consultado o 2011-06-26.
- ↑ 22,0 22,1 Economic, commercial ties with Spain continue to shine
- ↑ Keeley, Graham (17 de outubro de 2023). "Israel accuses Spain of siding with Hamas after ‘genocide’ accusation". aljazeera.com. Aljazeera.
We ask our partner that, as the Government of Spain, we bring Netanyahu before the International Criminal Court for war crimes. Here is my official statement 👇
- ↑ "Comunicado del Ministerio de Asuntos Exteriores, Unión Europea y Cooperación". Ministerio de Asuntos Exteriores, Unión Europea y Cooperación. 16 de outubro de 2023.
- ↑ Gil, Andrés (16 de outubro de 2023). "Exteriores rechaza “tajantemente las falsedades” de Israel tras acusar a “elementos del Gobierno” de alinearse con Hamás". eldiario.es.
- ↑ Ortiz, Alberto (17 de outubro de 2023). "El Gobierno considera el comunicado de Israel un gesto “inamistoso” pero lo da por zanjado". eldiario.es.
- ↑ Sampedro, Javier (4 de decembro de 2008). "Sefardíes y moriscos siguen aquí. El 30% de los españoles tiene huella genética de su origen judío o magrebí". El País (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2011.
- ↑ "Zapatero, a un diario israelí: 'Antisemitismo había con Franco'" (en castelán). El Mundo. Consultado o 2011-07-17.
- ↑ "Visiting Masterpiece from the Prado Museum, Madrid". Arquivado dende o orixinal o 2019-04-07. Consultado o 2011-10-09.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Abu-Tarbush, José (2003). Álvarez-Ossorio Alvariño, Ignacio; Barreñada Bajo, Isaías, eds. España y la cuestión palestina. CYAM. ISBN 978-84-8319-1552.
- Hadas, Samuel (2006). "Un legado incómodo: Veinte años de relaciones diplomáticas". Política Exterior 20 (113): 45–49. ISSN 0213-6856. JSTOR 20645971.
- Hadas, Samuel (2007). "Un legado para la transición: Israel". En Enrique Gadea. La contratación bancaria. Librería-Editorial Dykinson. ISBN 978-84-9849-046-6.
- Hadas, Samuel (1992–1993). "España e Israel: Quinientos años después". Política Exterior: Revista Bimestrial (Estudios de Politica Exterior). 6, Nº 30. ISSN 0213-6856.
- Bautista Delgado, Juan (2009). "From Ostracism to a Leading Role – Spain's Foreign Policy Towards the Middle East Since 1939". En Sanford R. Silverburg. Palestine and International Law: Essays on Politics and Economics. McFarland. ISBN 978-0-7864-4248-5.
- Mesa, Roberto (1988). Democracia y política exterior en España. Eudema. ISBN 978-84-7754-022-9.
- Setton, Guy (2016), Spanish-Israeli Relations, 1956-1992: Ghosts of the Past and Contemporary Challenges in the Middle East. Sussex Academic Press. ISBN 978-1-84519-756-8
.svg){kind=small}