Illyricum (provincia romana)

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Iliria (homónimos).
Modelo:Xeografía políticaIllyricum
Localización
lang=gl Editar o valor em Wikidata Mapa
 43°48′16″N 17°19′46″L / 43.804412, 17.329379Coordenadas: 43°48′16″N 17°19′46″L / 43.804412, 17.329379
CapitalSalona (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Datos históricos
Precedido por
Sucedido porDalmacia Editar o valor em Wikidata

Illyricum /ɪˈlɪrɪkəm/ foi unha provincia romana na época do Imperio, dende o ano 167 a. C. ata o ano 10 d. C., abarcando o que fora o Reino de Iliria, Dalmacia e Panonia. A provincia pasou a chamarse Dalmacia. Foi no sur, mentres que Panonia estaba no norte. Iliria / Dalmacia estendíase desde o Río Drin (no norte da moderna Albania) ata Istria (Croacia) e o río Save no norte. A área correspondía aproximadamente ao moderno norte de Albania, Montenegro, Bosnia e Hercegovina e a costa de Croacia. Pannonia era a chaira que se atopa ao norte, desde as montañas de Illyria / Dalmacia ata a curva cara ao oeste do río Danubio, e incluía a moderna Vojvodina (no moderno norte de Serbia), no norte de Croacia e oeste de Hungría. A medida que se desenvolveu a provincia, Salona (preto de Split, Croacia) converteuse na súa capital.

O Reino de Iliria foi conquistado no ano 168 a. C.. cando os romanos someteron ao exército do rei Ilírico Genzio. Dende o ano 167 a. C., Iliria do Sur converterase nun protectorado de Roma, formalmente independente.

Nesta provincia foi proclamado Emperador de Roma Septimio Severo no ano 193.

Nome e etimoloxía[editar | editar a fonte]

Ilírico é un termo latino derivado do grego Illyria (Ἰλλυρία) e Illyris (Ἰλλυρίς). Tamén se fixo unha distinción entre Illyris Barbara ou Romana, que comprendía a costa do Adriático ata o actual norte de Albania e Illyris Greaca, que era o resto de Albania, máis tarde chamada Epirus Nova. Esta última área derivou o seu nome do feito de que, estando preto de Grecia, foi influenciada polos gregos.[1][2] Formaba parte da provincia romana de Macedonia.

Xeografía[editar | editar a fonte]

Illyricum romano despois das guerras ilíricas.

Iliria estendíase do río Drin no norte da moderma Albania a Istria (na actual Croacia e Eslovenia) e o río Sava no norte. Comprendía a chaira costeira, as montañas dos Alpes dináricos que se estenden ao longo da costa oriental do mar Adriático durante 645 quilómetros cunha anchura duns 150 quilómetros e no noroeste, a península de Istria. Había moitas illas ao longo da costa, pero carecían de auga potable. As montañas cultivábanse cara á costa, pero para a maioría eran estériles. A falta de auga e o pobre ou árido solo fixo que gran parte da zona agrícola de Illyria fose mala e isto provocou a piratería. O interior da parte sur de Illyricum (centro e sur de Albania) era máis fértil. Illyria foi habitada por decenas de tribos independentes e agrupacións tribais. A maioría delas foron etiquetadas como Illyrians. No norte tamén había tribos celtas.[3][4][5][6] A chaira panónica (ou Cárpata) no norte era máis fértil. As súas tribos foron etiquetadas como panónicas. Os achados arqueolóxicos e os topónimos mostran que os panonios diferían culturalmente dos ilirios e dos celtas do leste que vivían ao oeste, no que agora é Austria. Máis tarde foron celticizados tras unha invasión celta da parte norte da rexión a comezos do século IV a.C. Algunhas tribos da rexión (os Eravisci, Scordisci Cotini, Boii, e Anartii) eran celtas. Os panonios tamén tiñan semellanzas culturais cos ilirios. A minería e produción de ferro foron unha parte importante da súa economía na época prerromana.[7][8]

A provincia[editar | editar a fonte]

Europa segundo Estrabón.

A rexión tiña unha importancia estratéxica e económica importante para os romanos; tiña numerosos portos comerciais ao longo da costa adriática e había minas de ouro no interior. Iliria era tamén o punto de partida da vía Egnatia, a gran vía romana que partía dende o río Danubio, percorría o Adriático e remataba en Bizancio.

No 59 a. C. a Lex Vatiana designou como administrador de Illyricum e a Galia Cisalpina a Xulio César. Ningunha provincia foi establecida como tal ata as guerras de Octavio Augusto, 35-33 a. C. e a primeira mención que se fai da provincia de Illyricum é no contexto do seu establecemento como tal por Augusto no ano 27 a. C.

A provincia Ilírica foi ampliándose en extensión conforme os romanos incrementaban o seu dominio na rexión, logo dunha serie de guerras denominadas Guerras Panónicas (Bellum Pannonicum), 12-9 a. C., para someter aos pobos panonios.

Arredor do ano 10 (aínda que algúns historiadores trasladan esta data á última metade da era Claudiana), despois de que fose aplacada a rebelión dos panonios e os dálmatas, chamada a rebelión de Bato (Bellum Batonianum), a provincia de Illyricum disolveuse e foi dividida en dúas; Panonia ao norte e Dalmacia ao sur.

O nome seguiuse utilizando para referirse á rexión. Posteriormente o emperador Diocleciano empregou o nome para designar a Prefectura pretoriana de Ilirico, unha das catro prefecturas que estableceu, abarcando Panonia, Nórico, Creta e toda a península dos Balcáns agás Tracia.

Os pobos da rexión tiñan sona de ser valorosos. Moitos integráronse nas filas do exército romano e algúns dos máis notables emperadores romanos eran oriúndos da rexión; Aureliano, Claudio II, Constantino I e Diocleciano, amais dos emperadores bizantinos Anastasio I e Xustiniano I.


División administrativa[editar | editar a fonte]

Iliria romana

Cos nomes de Iliria bárbara ou Iliria romana; o territorio que se estende ao leste de Istria alén do río Arsia e ata o río Drilo ao leste e ao sur, co río Sava ao norte. Estaba dividida en tres distritos:

  • Iapidia ao norte, ata o río Tedanius.
  • Liburnia, entre os ríos Arsia e Titius. A parte norte deste distrito coñécese como Dalmacia véneta.
  • Dalmacia entre os ríos Naro e Tilurus.

Iliria grega

Co nome de Iliria grega; o territorio dende o río Drilocarpo no sueste ata as montañas Ceraúricas. Lindaba ao norte coa Iliria romana e ao oeste co mar Xónico, ao sur Épiro e ao leste Macedonia.

Arredor do ano 65 a. C. os límites da Iliria (Illyricus Limes) estaban conformados polas provincias de Nórico, Panonia Inferior e Superior, Mesia Inferior e Superior, Dacia e Tracia. Esta situación administrativa continuou ata a época de Constantino I, que segregou Mesia Inferior e Tracia pero incorporou Macedonia, Tesalia, Acaia, Epirus Vetus, Epirus Nova, Praevalitana amais Creta, que sería unha das catro Prefecturas Pretorianas nas que o Imperio se dividiría.

No 375 Iliria oriental con Macedonia, Tesalia, Epiro vello, Epiro novo, Acaia, Prevalitana e Creta foron incorporadas ao Imperio de Oriente e Nórica, Panonia, Dalmacia Savia e Valeria Ripense ao Imperio de Occidente.

A fins do século III, Diocleciano dividiu a provincia de Iliria ou Dalmacia en dúas; ao oeste Dalmacia e ao leste Prevalitana.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Mitchell, A, An ancient geography, classical and sacred, p. 215
  2. ↑ Smith, W. Dictionary of Greek and Roman Geography.
  3. ↑ Wilkes, J, The Illyrians (The Peoples of Europe), (1996) p. 208
  4. ↑ Chapot, V, Parker, E. E, The Roman World History of civilization (1997), p. 268;
  5. ↑ Encyclopædia Britannica (2002),
  6. ↑ Smith, W, Dictionary of Greek and Roman Geography
  7. ↑ Mocsy, S. F, "Pannonia and Upper Moesia", A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire, p. 152
  8. ↑ Wilkes, J. J. The Illyrians (The Peoples of Europe), p. 203

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Illyricum_(provincia_romana)&oldid=6627624»