Galicia Emigrante

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Galicia Emigrante
A REVISTA
Formato de páxina27 x 19 cm.
Nº de páxinas44
Fundación1 de xuño de 1954
Remata1 de maio de 1959
PropietarioLuís Seoane
DirectorLuís Seoane
FundadorLuís Seoane
EditorialEdiciós do Castro
Editor xefeLuís Seoane
RedacciónOncativo, 1935
ColaboradoresÁnxel Fole, Eduardo Blanco Amor, Ramón de Valenzuela, Xosé Neira Vilas, Francisco Fernández del Riego entre outros
IlustradoresLuís Seoane
Linguacastelá e galega
Periodicidademensual e bimestral
Prezo4$
Contidoaspectos culturais, evocacións de Galiza, información do labor cultural realizado pola colectividade galega emigrada e a contribución dos galegos á vida económica, social e cultural arxentina.
ArquivoArquivo da Emigración Galega do Consello da Cultura Galega
editar datos en Wikidata ]

Galicia Emigrante foi unha revista que se publicou en Buenos Aires entre 1954 e 1959, baixo a dirección de Luís Seoane. A revista foi unha publicación mensual e bimestral, e o seu prezo era de catro dólares. Tamén foi un programa de radio, que estivo en antena entre 1954 e 1971. É considerada a mellor publicación e unha das mellores audicións radiais da emigración galega.[1] Ediciós do Castro publicou unha edición facsimilar en 1995 con todas as entregas da revista.

A revista[editar | editar a fonte]

Galicia Emigrante ten como antecedentes, segundo César Antonio Molina,[Cómpre referencia] as revistas Céltiga e A Fouce. Aparece en 1954 con Luís Seoane e José Antonio Fernández Muro como responsábeis. Cunha periodicidade mensual, dirixíase tanto aos galegos emigrados como aos residentes en Galiza. Colaboraron nela tanto galegos residentes no exterior ou personalidades arxentinas vinculadas con Galiza como galegos da Galiza interior. Os seus contidos céntranse en Galiza e na emigración galega e os seus problemas. En maio de 1959 apareceu o seu último número. A súa desaparición debeuse fundamentalmente a problemas económicos.

Obxectivos[editar | editar a fonte]

O seu principal obxectivo era mentalizar á comunidade galega de Buenos Aires nos temas relacionados con Galiza (política, economía, sociedade...); el dicía que a radio e a prensa eran os mellores medios de comunicación para difundir as súas mensaxes entre o público.

Seoane pretendía captar a atención dos emigrantes galegos, aínda que o público arxentino tamén tiña interese polos asuntos de Galiza, principalmente os fillos de emigrantes galegos.

O estilo que utilizaba Seoane na revista era sinxelo, directo e coloquial, coa finalidade de que o interlocutor se sentise identificado co seu discurso, o cal era contemporáneo e expresaba o mellor da ideoloxía galeguista.

Organización interna e contidos[editar | editar a fonte]

Dirección e administración[editar | editar a fonte]

Luís Seoane non figuraba case nunca como director nos créditos da revista, xa que a súa vontade era organizar unha obra colectiva que engrandecera Galiza e por iso non lle importaba tanto quen fixera as cousas, senón que estiveran ben feitas. No derradeiro número de Galicia Emigrante Seoane identifícase como director e editor da revista, e tamén cita a José Antonio Fernández como administrador, quen foi unha figura chave no impulso e na promoción da empresa.

Aspectos internos[editar | editar a fonte]

A revista era moi innovadora debido a que participaban diferentes intelectuais e colaboradores, quen aportaban diferentes ideas para o conxunto da revista. Había dous equipos de redacción e colaboradores: un en Galiza e outro na Arxentina, coordinados por Francisco Fernández del Riego[2] e Luís Seoane. Isto servía como nexo de unión entre as dúas Galizas. Á hora de elixir aos colaboradores o importante era que se movesen dentro do ámbito galeguista sen importar a súa ideoloxía.

Había diferentes problemas con respecto á comunicación. En primeiro lugar, a distancia xeográfica obstaculizaba as comunicacións entre os colaboradores da península Ibérica e o equipo de redacción de Galicia Emigrante, mentres que na Arxentina a organización dos colaboradores apenas resultaba problemática. Outro dos grandes problemas que se producía era a censura e os controles da ditadura franquista, o que provocaba que os redactores utilizasen pseudónimos para evitar que os recoñecesen.

Fernández del Riego reproduciu no prólogo da edición facsimilar unha lista cos nomes de todos os autores que pasaron pola revista ao longo da súa traxectoria. Algúns dos colaboradores da revista foron Álvaro Cunqueiro, Carvalho Calero, Blanco Amor, Ánxel Fole ou Rafael Dieste. Houbo “colaboradores involuntarios” como Rosalía de Castro, Eduardo Pondal, Curros Enríquez ou Castelao xa que algunhas das súas obras e poemas foron reproducidos na revista.

Estrutura e seccións[editar | editar a fonte]

Galicia Emigrante era unha publicación moi novidosa, caracterizada polo tratamento que facía Luís Seoane. Moitas veces rompía os deseños das páxinas para poñer fotografías, que para el teñen moito protagonismo.

As seccións da revista estaban ordenadas de maneira que resultase máis accesible e atractiva ao público, por exemplo nas cubertas, onde Luís Seoane sempre incluía un debuxo. Na cuberta, cada elemento ten un papel moi importante; o título abarca case a cuarta parte da páxina e permaneceu sen cambiar no tempo que durou a revista.

En Galicia Emigrante tratábanse temas moi diversos referentes á cultura galega como son a reivindicación da lingua, os problemas migratorios[3] ou a importancia das tradicións populares. Tamén se falaba sobre a sociedade, a economía e a política, centrándose en reivindicar as liberdades perdidas.

Artigos en relación á cultura galega[editar | editar a fonte]

Na páxina 9 da revista 21 vemos un artigo chamado Galicia y la cultura contemporánea, no que se fan unha serie de reflexións sobre o papel que debía desempeñar o feito galego no panorama cultural do momento.

O artigo Coloquio en prol de problemas culturais gallegos , na páxina 9 da revista 31, serve como epílogo a unha serie de entrevistas realizadas por Francisco Fernández del Riego nunha sección que durou varios números. O artigo remata na páxina 28. Ten diversas citas como esta (páxina 9):

Decir cultura d-un povo é tanto coma decir persoalidade d-ise povo, i-en certo senso equivale a decir tamen destiño do mesmo povo.

Artigos en relación á realidade galega[editar | editar a fonte]

Escribíronse máis de 25 artigos referidos á emigración nos que se denunciaba a situación que había nese momento, marcada pola ditadura, e onde tamén se falaba sobre a situación económica galega. Na páxina 3 da revista 4 pódese ler Galicia Emigrante, un artigo no que Alberto Vilanova fala sobre a emigración como se pode observar nas dúas citas a continuación:

Pra nós a emigrazón galega é -disfrácese coa terminoloxía que se disfrace- esencialmente de orixe político.

E ¿qué dúbida cabe que a maoría dos emigrantes galegos, viñeron a América concretamente, en busca d-unha vida mais humán, civilizada e progresiva, da que na súa terra non disfroitaban?

Idioma[editar | editar a fonte]

O feito de que Luís Seoane utilizara o castelán nas súas publicacións fixo que diversos estudosos[quen?] se preguntaran se non escribía en galego porque a lexislación arxentina non o permitía ou porque quería lograr unha maior difusión entre o público. Moitas[Cómpre clarificar] foron as respostas a esta cuestión, como por exemplo Ricardo Palmás quen afirmou que non había ningunha prohibición na Arxentina, poñendo como exemplo unha audición en catalán, e que por tanto o que pretendía Seoane utilizando o castelán era lograr unha maior difusión entre o público.

Financiamento[editar | editar a fonte]

Ao principio o propósito de Luís Seoane era ser independente de calquera organismo que puidese limitar a súa liberdade de expresión, por iso non contaba con ningunha entidade que financiara a revista. O escritor achegou o seu propio capital, e incluso falaba nas revistas sobre o seu financiamento, mais como non era suficiente, introduciu a publicidade, de maneira que as publicacións eran custeadas con eses anuncios, os ingresos das vendas da revista e polos seus principais promotores (Luís Seoane e José Antonio Fernández).

Non obstante, a revista non tiña grandes beneficios e os seus promotores gastaban máis cartos en producila que o que recibían das vendas, situación que provocou o peche da revista en 1959.

Principais maneiras de difusión e incidencia no público[editar | editar a fonte]

Podemos comezar diferenciando o éxito que tivo a revista entre homes e mulleres, xa que o analfabetismo que tiñan as mulleres debido ás tarefas domésticas que tiñan que facer desde nenas non lles permitían estudar, polo que entre elas a revista tivo menos éxito. Destaca tamén que todos os redactores da revista eran homes, mentres que na audición sempre había mulleres locutando e facendo publicidade. Por último, vemos que nos contidos da revista hai moi pouca atención aos problemas específicos da muller.

Se analizamos a difusión entre persoas de distintas idades, vemos que a revista estaba dirixida a un público novo, polo que entre eles tivo máis éxito, tendo tamén en conta que había moito analfabetismo entre as persoas máis maiores, por iso entre eles non destacou moito.

Luís Seoane era consciente destas limitacións polo que incluía moitos acompañamentos gráficos nas revistas, de maneira que o que non puidera ler, tivese a información a través de imaxes.

Política e ideoloxía[editar | editar a fonte]

O fundador da revista, Luís Seoane, tiña un pensamento nacionalista e máis marxista. Como expoñente do galeguismo defendeu sempre unha identidade tanto lingüística como política e cultural para Galiza, considerando a esta sempre como se se tratase dunha nación propia. Por outra banda, Seoane amosa o seu pensamento marxista na súa fonda preocupación social e na constante denuncia dos problemas que sofren os propios emigrantes, ademais dunha loita activa contra o que representan os sistemas totalitarios.

A audición radial[editar | editar a fonte]

Emitiuse entre as 14.05-14.30 de cada domingo e en distintas etapas en Radio Libertad, Radio Porteño e Radio Argentino sucesivamente desde o 10 de outubro de 1954 até xullo de 1971. As crónicas eran redactadas por Luís Seoane, mentres que Victor Luís Molinari e Carlos Arturo Orfeo eran os encargados de pórlle voz. Estas crónicas estaban redactadas integramente en castelán. Sobre as causas do uso desta lingua parece non haber acordo. Algúns autores[quen?] sinalan problemas coa lexislación da Arxentina, que só permitía o uso da lingua oficial, mentres que outros[quen?] consideran que obedecía ao desexo de achegarse a un público o máis amplo posíbel, especialmente fillos de galegos, que xa non tiña o galego como lingua materna. As finalidades do programa eran a difusión da cultura galega e a exaltación de Galiza, facendo especial fincapé nos elementos máis espirituais. O programa contaba con entrevistas ás personalidades máis representativas da colectividade galega e a lembranza de efemérides protagonizadas por galegos. Cando en 1970 Luís Seoane volve definitivamente a Galiza, o programa terá continuación dirixido por Arturo Cuadrado, aínda que o pintor seguiu colaborando enviando crónicas esporadicamente. En 1971 a Editorial Galaxia editou Comunicacións mesturadas, onde o propio Luís Seoane selecciona algunhas das súas crónicas.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. "Emigración galega (USC)" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 08 de febreiro de 2020. 
  2. Salgado, Daniel (28/11/2010). "Necrológica: Francisco Fernández del Riego, intelectual galleguista". El País (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 07/07/2012. Consultado o 07/05/2022. 
  3. Nadia Andrea De Cristóforis. "La fase final de unas migraciones de larga duración: gallegos hacia Buenos Aires (1946-1960)" (en castelán). doi:10.4000/amnis.1925. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]