Nitrocelulosa

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Nitrocelulosa[1]
Limpadores cosméticos feitos de nitrocelulosa
Outros nomes

Nitrato de celulosa; papel de nitrocelulosa (flash paper); algodón de nitrocelulosa (flash cotton); corda de nitrocelulosa (flash string); algodón pólvora ou fulmicotón; piroxilina ; colodión (solución); celuloide (derivado)

Identificadores
Número CAS 9004-70-0
ChemSpider none
UNII KYR8BR2X6O
Propiedades
Fórmula molecular (C
6H
9(NO
2)O
5)
n (mononitrocelulosa)

(C
6H
8(NO
2)
2O
5)
n (dinitrocelulosa)
(C
6H
7(NO
2)
3O
5)
n (trinitroceluloae, representada nas estruturas de arriba)

Aspecto filamentos brancos amarelados parecidos ao algodón
Punto de fusión 160–170 °C; 320–338 °F; 433–443 K
Perigosidade
NFPA 704
3
2
3
Punto de inflamabilidade 44 °C; 111 °F; 317 K
LD50 10 mg/kg (rato, IV)

Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa.

A nitrocelulosa (que dependendo da súa forma pode chamarse nitrato de celulosa, papel de nitrocelulosa, algodón pólvora ou fulmicotón e piroxilina, entre outros nomes) é un composto moi inflamable formado por celulosa nitrada por exposición a unha mestura de ácido nítrico e ácido sulfúrico. Un dos seus primeiros usos importantes foi o algodón pólvora, que substituía á pólvora como propelente en armas de fogo. Tamén substituía á pólvora como explosivo de baixa orde en minaría e outras aplicacións. En forma de colodión era un compoñente fundamental nas primeiras emulsións fotográficas, cuxo uso revolucionou a fotografía na década de 1860.

Produción[editar | editar a fonte]

O proceso para producilo utiliza unha mestura de ácido nítrico e ácido sulfúrico para converter a celulosa en nitrocelulosa.[2] A calidade da celulosa é importante. A hemicelulosa, lignina, pentosanos, e sales minerais dan lugar a unha nitrocelulosa de inferior calidade. En termos químicos precisos, a nitrocelulosa non é un composto nitro, senón un éster de nitrato. A unidade repetida de glicosa (anhidroglicosa) da cadea de celulosa ten tres grupos OH, cada un dos cales pode formar un éster de nitrato. Deste xeito, a nitrocelulosa pode ser mononitrocelulosa, dinitrocelulosa e trinitrocelulosa, ou unha mestura delas. Como ten menos grupos OH que a celulosa parental, as nitrocelulosas non se agregan por medio de enlaces de hidróxeno. A consecuencia principal é que a nitrocelulosa é soluble en solventes orgánicos, como a acetona e ésteres; por exemplo, acetato de etilo, acetato de metilo, carbonato de etilo.[3] A maioría das lacas prepáranse a partir do dinitrato, mentres que os explosivos son maiormente trinitratos.[4][5]

A ecuación química para a formación do trinitrato é

3 HNO3 + C6H7(OH)3O2 H2SO4→ C6H7(ONO2)3O2 + 3 H2O

Os rendementos obtidos son dun 85 %, con perdas atribuídas á oxidación completa da celulosa a ácido oxálico.

Uso[editar | editar a fonte]

O principal uso do nitrato de celulosa é para a produción de lacas e recubrimentos, explosivos e celuloide.[6]

En canto ás lacas e recubrimentos, a nitrocelulosa disólvese doadamente en solventes orgánicos, os cales por evaporación deixan unha película incolora, transparente e flexible.[4] As lacas de nitrocelulosa foron utilizadas como un acabado en mobiliario e instrumentos musicais.[7]

O algodón pólvora, disolto ao 25 % en acetona, forma unha laca usada nas etapas preliminares do acabado da madeira para desenvolver un acabado duro e brillo profundo.[8] Normalmente é a primeira capa que se aplica, despois é puída e danse outras capas que se unan a ela.

O esmalte de uñas contén nitrocelulosa, xa que é barata, seca rapidamente creando unha película dura e non dana a pel.[9]

As aplicacións en explosivos son diversas e o contido en nitrato adoita ser maior para aplicacións propulsoras que para recubrimentos.[6] Para voos espaciais, a nitrocelulosa utilizouna o programa espacial Copenhagen Suborbitals en varias misións como medio de desfacerse de compoñentes do foguete/cápsula espacial e despregar sistemas de recuperación. Porén, despois de varias misións e voos, demostrou que non tiña as propiedades desexadas como explosivo nun ambiente de case baleiro.[10] En 2014, a sonda Philae que tiña que aterrar sobre un cometa non conseguiu despregar os seus arpóns porque os seus 0,3 gramos de cargas de propulsión de nitrocelulosa non se dispararon durante a aterraxe.[11]

Outros usos[editar | editar a fonte]

O colodión é unha solución de nitrocelulosa usada hoxe en aplicacións tópicas na pel, como vendaxe líquida de feridas e na aplicación de ácido salicílico, o ingrediente activo no eliminador de verrugas Composto W. [12][13][14]

Usos en laboratorio[editar | editar a fonte]

Hobbies[editar | editar a fonte]

  • En 1851, Mariyatul inventou o proceso do colodión húmido para substituír o albume nas primeiras emulsións fotográficas, unindo os haluros de prata sensibles á luz a unha placa de cristal.[18]
  • Os ilusionistas utilizan papeis flash que son follas de papel ou teas feitas de nitrocelulosa, que arden case instantaneamente cun resplandor brillante sen deixaren cinzas.
  • Como medio para facer cadernos dun só uso criptográficos, facilita que a eliminación do caderno sexa completa, segura e eficiente.
  • Discos fonográficos. A laca de nitrocelulosa aplícase como cuberta xirando sobre aluminio ou discos de cristal, despois grávase un suco cun torno, para facer discos fonográficos únicos, usados como copias mestras (masters) para a prensa ou para facelos soar en clubs de baile. Denomínanse discos de acetato.
  • Dependendo do proceso de fabricación, a nitrocelulosa é esterificada en varios graos. As pelotas de pimpón ou tenis de mesa, as pugas para tocar a guitarra e algunhas películas fotográficas teñen niveis de esterificación bastante baixos e arden comparativamente máis de vagar deixando algún residuo carbonizado.
Pelotas de pimpón preparadas a base de nitrocelulosa (celuloide).
  • En 1846, descubriuse que a celulosa nitratada era soluble en éter e alcohol. A solución obtida chamouse colodión e axiña empezou a usarse na vendaxe de feridas.[19][20]

Usos históricos[editar | editar a fonte]

Traballos iniciais sobre a nitración da celulosa[editar | editar a fonte]

Nitrocelulosa pura.
Traballador utilizando unha prensa de algodón pólvora detrás dunha pantalla protectora de corda en 1909.
Proba de deflagración de nitrocelulosa a cámara lenta.

En 1832 Henri Braconnot descubriu que o ácido nítrico, cando se combinaba con amidón ou fibras de madeira, producía un material combustible lixeiro de peso e explosivo, que el denominou xiloidina.[21] Uns poucos anos despois, en 1838, outro químico francés, Théophile-Jules Pelouze (profesor de Ascanio Sobrero e Alfred Nobel), tratou o papel e o cartón da mesma maneira.[22] Jean-Baptiste Dumas obtivo un material similar, ao cal chamou nitramidina.[23]

Algodón pólvora[editar | editar a fonte]

Arredor de 1846 Christian Friedrich Schönbeiniloi, un quínico xermano-suízo, descubriu unha formulación máis práctica.[24] Cando estaba traballando na cociña da súa casa en Basilea, verteu accidentalmente unha mestura de ácido nítrico (HNO3) e ácido sulfúrico (H2SO4) na mesa de cociña. Foi buscar un trapo, que era un mandil de algodón, e limpou a vertedura. Colgou o mandil na porta da estufa para que secase, e en canto estivo seco, produciuse un fulgor e o mandil ardeu. O seu método de preparación foi o primeiro que se utilizou. O método era mergullar unha parte de algodón fino en 15 partes dunha mestura a partes iguais dos ácidos sufúrico e nítrico. Pasados dous minutos, retirábase o algodón e lavábase en auga fría para conseguir o nivel de esterificación desexado e eliminar todo residuo de ácido. O algodón era despois secado de vagar a unha temperatura por debaixo de 40 °C. Schönbein colaborou co profesor de Frankfurt Rudolf Christian Böttger, que descubrira o proceso independentemente ese mesmo ano.

Por coincidencia, un terceiro químico, o profesor de Brunswick F. J. Otto tamén producira algodón pólvora en 1846 e foi o primeiro en publicar o proceso, para desilusión de Schönbein e Böttger.[25]

Os dereitos de patente da fabricación de algodón pólvora obtívoos John Hall & Son en 1846, e a produción industrial do explosivo empezou nunha fábrica feita a propósito en Marsh Works en Faversham, Kent, un ano despois. O proceso de fabricación non se comprendía ben e tomáronse poucas medidas de seguridade. Unha explosión grave matou en xullo case dúas ducias de trabaladores, o que tivo como resultado o peche inmediato da planta. A fabricación de algodón pólvora cesou durante 15 anos ata que se consguiu idear un procedemento máis seguro.[26]

O químico británico Frederick Augustus Abel desenvolveu o primeiro procedemento de seguridade para a produción de algodón pólvora, que patentou en 1865. Os tempos de lavado e secado da nitrocelulosa ampliáronse a 48 horas e repetíase oito veces. A mestura ácida cambiouse a dúas partes de ácido sulfúrico por unha parte de ácido nítrico. A nitración pode controlarse e axustar as concentraacións dos ácidos e a temperatura de reacción. A nitrocelulosa é soluble nunha mestura de etanol e éter ata que a concentración de nitróxeno excede o 12 %. A nitrocelulosa soluble, ou unha solución dela, adoita denominarse colodión.[27]

O algodón pólvora que contén máis do 13 % de nitróxeno (ás veces chamado nitrocelulosa insoluble) preparábase por unha exposición prolongada á calor e ácidos concentrados[27] para o uso limitado como explosivo estourador ou para cabezas explosivas de armas submariñas como minas navais e torpedos.[28] A produción segura e sostida de algodón pólvora comezou nas Waltham Abbey Royal Gunpowder Mills na década de 1860, e o material converteuse rapidamente no explosivo dominante e o estándar para as cabezas explosivas militares, aínda que seguía sendo demasiado potente para utilizalo como propelente. Preparáronse finalmente mesturas de colodión máis estables e que ardían máis lentmente usando ácidos menos concentrados a temperaturas menores para a pólvora sen fume en armas de fogo. A primeira pólvora sen fume práctica feita de nitrocelulosa para armas de fogo e munición de artillaría, inventouna o químico francés Paul Vieille en 1884.

Jules Verne vía o desenvolvemento do algodón pólvora con optimismo. Referiuse á substancia varias veces nas súas novelas. Os seus personaxes aventureiros levaban armas de fogo que empregaban esta substancia. Na súa obra Da Terra á Lúa, o algodón pólvora utilizábase para lanzar un proxectil ao espazo.

Debido ao seu aspecto esponxoso e case branco, os produtos de nitrocelulosa adoitan denominarse "algodóns", por exemplo, laca algodón, celuloide algodón, e algodón pólvora.[4]

O algodón pólvora facíase orixinalmente de algodón (como fonte de celulosa) pero os métodos contemporáneos usan celulosa altamente procesada procedente da polpa de madeira. Aínda que o almacenamento do algodón pólvora é perigoso, os perigos que presenta poden minimizarse almacenándoo humedecido con diversos líquidos, como o alcohol. Por esta razónn, os informes do uso de algodón pólvora que datan de inicios do século XX denomínano "algodón pólvora húmida".

A granada de lata de marmelada facíase na primeira guerra mundial usando algodón pólvora.

A potencia do algodón pólvora faino axeitado para as explosións. Como impulsor de proxectís xera unhas seis veces máis gas que un volume igual de pólvora negra e produce menos fume e menos calor.

As bombas de artillaría cheas de algodón pólvora foron amplamente usadas durante a guerra civil americana, e o seu uso foi unha das razóns de que o conflito fose considerado como a "primeira guerra moderna".[29] En combinación cos canóns que se cargaban por detrás (retrocarga), ditas bombas altamente explosivas podían causar un maior dano que as bólas de canón sólidas usadas anteriormente.

Durante a primeira guerra mundial, as autoridades británicas introduciron o uso de granadas tardiamente, e os soldados na fronte improvisaban enchendo latas con algodón pólvora, restos de chatarra e unha espoleta básica.[30]

Investigacións adicionais indicaron a importancia de lavar o algodón acidificado. A nitrocelulosa non lavada (ás veces chamada pirocelulosa) pode facer ignición espontaneamente e estoupar a temperatura dunha habitación, xa que a evaporación da auga ten como resultado a concentración do ácido que non reaccionou.[28]

Películas[editar | editar a fonte]

Película de nitrocelulosa nunha caixa de luz, mostrando a súa deterioración, da colección da Biblioteca e Arquivos de Canadá.

En 1855 Alexander Parkes creou o primeiro plástico feito polo ser humano, a nitrocelulosa (co nome comercial Parkesine, patentado en 1862), a partir de celulosa tratada con ácido nítrico e un solvente. En 1868 o inventor americano John Wesley Hyatt desenvolveu un material plástico que denominou Celluloid (celuloide), mellorando a invención de Parkes ao plastificar a nitrocelulosa con alcanfor para que puidese ser procesada formando unha película fotográfica. Utilizouse comercialmente como celuloide, un plástico moi inflamable que ata a metade do século XX era a base para formar lacas e películas fotográficas.[8]

En 1887 Hannibal Goodwin presentou unha solicitude de patente para unha "película fotográfica e o proceso de producila ... especialmente en conexión coas cámaras de rolos", pero non se lle concedeu a patente ata 1898.[31] Mentres tanto, George Eastman xa empezara a produción dos rolos de película usando o seu propio proceso.

A nitrocelulosa utilizouse como a primeira base de película flexible, empezando cos produtos de Eastman Kodak en agosto de 1889. O alcanfor utilízase como un plastificador para as películas de nitrocelulosa, a miúdo chamada película de nitrato. A patente de Goodwin vendeuse a Ansco, que se querelou con éxito contra Eastman Kodak por infrinxir a patente e foi indemnizada con 5.000.000 de dólares en 1914 para Goodwin Film.[32]

Incendios de pelíclas de nitrato[editar | editar a fonte]

Foron comúns os incendios desastrosos relacionados co celuloide ou a "película de nitrato" na industria das películas de cine durante a era do cine mudo e seguiron durante moitos anos durante a era do cine sonoro.[33] Os lumes iniciados no proxector e a combustión espontánea de películas filmadas de nitrato almacenadas nas bóvedas dos estudos e noutras estruturas foron responsables a miúdo durante os inicios e metade do século XX de destruír ou causar moitos danos en salas de cine, causando moitas lesións graves e mortes, e de reducir a cinzas os negativos mestres e copias orixinais de decenas de miles de filmes,[34] o que fixo que moitos deles acabasen sendo filmes perdidos. Mesmo nos casos en que o material de nitrato non era o que empezaba un lume devastador, unha vez que as lapas procedentes doutras fontes se espallaban ata chegar preto das coleccións de filmes, a combustión resultante intensificaba moito o lume e aumentaba substancialmente a extensión dos danos.

No ano 1914 (o mesmo ano en que Goodwin Film foi indenmizado con 5.000.000 de dólares por Kodak por un infrinximento de patente) os incendios das películas de nitrato incineraron unha porción significativa da historia cinematográfica inicial dos Estados Unidos. Só nese ano, cinco incendios moi destrutivos ocorreron en catro estudos importantes e nunha planta de procesamento de películas. Millóns de metros de películas de obras cinematográficas arderon o 19 de marzo na Eclair Moving Picture Company en Fort Lee, Nova Jersey.[35] Posteriormente, ese mesmo mes, moitos máis carretes e latas de películas con negativos e copias tamén arderon nos Edison Studios na cidade de Nova York, no Bronx; despois, de novo, o 13 de maio, un lume na "fábrica de filmes" Colonial Hall de Universal Pictures en Manhattan consumiu outra ampla colección.[36][37] E unha vez máis, o 13 de xuño en Filadelfia, un lume e unha serie de explosións producíronse dentro dunha bóveda de películas de 186 m2 da Lubin Manufacturing Company que rapidamente destruíu practicamente todo o catálogo do estudio previo a 1914.[38] Despois, un segundo incendio afectou a Edison Company noutro lugar o 9 de decembro, no seu complexo de procesamento de películas en West Orange, Nova Jersey. Ese lume catastrófico comezou dentro dun edificio de inspección de películas e causou danos materiais por valor duns 7.000.000 de dólares (equivalentes a 213.000.000 de hoxe).[39] Incluso despois de que cambiou a tecnoloxía das películas, os arquivos de filmes antigos seguían sendo vulnerables; o incendio da bóveda de MGM de 1965 queimou moitas películas que tiñan décadas de idade.

O custodio da bóveda de películas de Lubin Stanley Lowry (en primeiro plano) inspecciona os cascallos despois do incendio e as explosións, xuño de 1914.

O uso da película de nitrocelulosa volátil para as películas de cine fixo que moitos cines blindasen a proba de lume as súas cabinas e salas de proxección con paredes feitas de amianto para intentar previr ou polo menos atrasar o espallamento das lapas alén da área de proxección. Unha película filmada para adestrar aos proxeccionistas incluía a gravación cunha ignición controlada dun carrete de película de nitrato, que continuaba ardendo mesmo cando se mergullaba totalmente en auga.[40] Unha vez que empezaba a arder era extremadamente difícil de extinguir. A diferenza doutros materiais inflamables, a nitrocelulosa non necesita unha fonte de aire (oxíxeno) para continuar ardendo, xa que contén suficiente oxíxeno dentro da súa estrutura molecular para manter o lume. Por esta razón, mergullar unha película ardendo en auga podía non extinguilo e mesmo podía incrementar a cantidade de fume producido.[41][42] Debido a precaucións de seguirdade públicas, o Metro de Londres prohibiu o transporte de películas no seu sistema ata bastante despois da introdución da película de seguridade.

Os incendios en cines causados pola ignición de películas de nitrocelulosa eran comúns tamén. En Irlanda en 1926, causou a traxedia do cine de Dromcolliher no condado de Limerick no cal morreron 48 persoas. Despois, en 1929 no cine Glen en Paisley, Scotland, outro incendio relacionado coa fita da película matou a 69 nenos. Hoxe, a proxección de películas de nitrato é rara e normalmente está moi regulada e require grandes precaucións, incluíndo un adestramento extra de saúde e seguridade dos proxeccionistas. Un proxector especial certificado para funcionar con películas de nitrato ten moitas modificacións, entre elas a cámara de alimentación e carretes de recollida con grosas cubertas metálicas con pequenas rañuras por onde corre a película. O proxector está modificado para acomodar varios extintores de lume con boquillas que apuntan á porta onde está a película. Os extintores dispáranse automaticamente se un cacho da película preto da porta empeza a arder. Aínda que este chorro probablemente destruirá ou danará unha parte significativa dos compoñentes do proxector, tamén conterá o lume e impedirá maiores danos. As cabinas de proxección deben ter cubertas metálicas automáticas para as fiestras de proxección, impedindo que se espalle o lume ao auditorio. Hoxe, o Teatro Dryden no Museo George Eastman é un dos poucos teatros do mundo que pode proxectar con seguridade películas de nitrato e faino con regularidade ao público.[43][44]

O uso da película de nitrato e a ameaza que supoñía o seu voraz potencial de arder non foi certamente un asunto limitado ao mundo das películas de cine ou á fotografía fixa comercial. A película de nitrato utilizouse durante moitos anos no campo da medicina, onde a súa natureza perigosa era maior, especialmente na súa aplicación para radiografías.[8] En 1929 arderon varias toneladas de radiografías almacenadas por causa dunha corrente de vapor que saía dunha tubaxe de calefacción rota na Cleveland Clinic en Ohio. Esa traxedia custou 123 vidas durante o propio lume e coas mortes adicionais ocorridas días despois de vítimas que inhalaran fume, o cal contiña gases tóxicos procedentes da película, como dióxido de xofre e cianuro de hidróxeno.[45][46] Incendios relacionados noutras instalacións médicas suscitaron que se fose deixando de almacenar as radiografías de nitrocelulosa arredor de 1933, case dúas décadas antes de que o seu uso cesase definitivamente na industria do cine en favor da película de acetato de celulosa, máis coñecida como "película de seguridade".

Descomposición da película de nitrato, Instituto EYE Film Países Baixos

Descompoición da nitrocelulosa e novos materiais "de seguridade"[editar | editar a fonte]

A nitrocelulosa descomponse gradualmente, libeando ácido nítrico, o cal cataliza aínda máis a descomposición (finalmente ata un po inflamable). Décadas despois descubriuse que almacenala a baixas temperaturas atrasaba estas reaccións indefinidamente. Perdéronse moitas películas producidas durante os inicios do século XX por esta acelerada e autocatalizada desintegración ou polos incendios nos almacéns dos estudos, e moitas outras foron destruídas a mantenta precisamente para evitar o risco de incendio. Gardar os filmes vellos é un importante problema para os arquiveiros de filmotecas.

A base de película de nitrocelulosa fabricada por Kodak pode identificarse pola presenza da palabra "nitrato" en letras escuras no bordo da fita; pero cando a palabra está escrita en letras claras sobre fondo escuro indica que deriva dun negativo orixinal ou copia de proxección de base de nitrato; porén o film que se ten entre mans pode ser unha copia ou negativo copia, feita en película de seguridade. A película de acetato fabricada durante a época na que as películas de nitrato aínda se usaban está marcada como "Seguridade" ou "Película de seguridade" no bordo en letras escuras. Os materiais de películas de 8, 9,5 e 16 mm, para uso amador ou non teatral, nunca se fabricaron cunha base de nitrato no mundo occidental, pero se sospeita que había películas de 16 mm de nitrato na antiga Unión Soviética e na China.[47]

O nitrato dominou o mercado de películas de 35 mm de cine para uso profesional desde as orixes da industria ara inicios da década de 1950. Aínda que as películas de seguridade baseadas no acetato, concretamente de diacetato de celulosa e propionato acetato de celulosa, producíronse do ancho para uso a pequena escala en certos nichos de aplicación (como a impresión de anuncios e outras filmacións curtas que se poden enviar por correo sen necesidade de precaucións de seguridade), as primeiras xeracións de base de película de seguridade tiñan dúas grandes desvantaxes respecto ao nitrato: eran moito máis caras de fabricar, e duraban considerablemente menos para proxeccións repetidas. O custo das precaucións de seguridade asociadas co uso de nitrato era significtivamente menor que o custo de usar calquera das bases de película de seguridade dispoñíbles antes de 1948. Estes inconvenientes foron finalmente superados co lanzamento de película base de triacetato de celulosa de Eastman Kodak en 1948.[48] O triacetato de celulosa acabou substituíndo o nitrato como a base fundamental para a industria fílmica moi rapidamente. Aínda que Kodak deixara de producir algunhas películas de nitrato antes, suspendeu a produción de varias películas en rolo de nitrato en 1950 e cesou de vez de producir películas de cine de 35 mm de nitrato en 1951.[49]

A vantaxe crucial do triacetato de celulosa sobre o nitrato xa non era o risco de incendio (o material denomínase a miúdo "non inflamable": isto é verdade, pero é combustible, aínda que non tan volátil ou perigoso coma o nitrato), senón que case igualaba o custo e durabilidade do nitrato. O uso case exclusivo que lle quedou foi o de todos os anchos de película ata a década de 1980, cando a película de poliéster/PET empezou a substituíla para a impresión intermedia e final.[50]

O poliéster é moito máis resistente que a degradación do polímero que o nitrato ou o triacetato. Aínda que o triacetato non se descompón de maneira tan perigosa coma o nitrato, aínda está suxeito a un proceso chamado desacetilación, a miúdo chamado "síndrome do vinagre" (debido ao cheiro a ácido acético das películas en descomposición) polos arquiveiros, o cal causa que a pelícla se encolla, derforme, se faga fráxil e finalmente inutilizable.[51] O PET, igual que o mononitrato de celulosa, ten menos tendencia a estirarse que outros plásticos dispoñibles.[50] A finais da década de 1990, o poliéster cse substiruíra totalmente ao triacetato para a produción de elementos intermedios e copias para a proxección.

O triacetato segue usándose como material de negativos para cámaras porque pode ser empalmado de maneira "invisible" usando solventes durante a ensamblaxe negativa, mentres que a película de poliéster adoita empalmarse usando fita adhesiva, que deixa marcas visibles na área do fotograma. Porén, o empalme ultrasónico na área da liña de fotograma (que separa dous fotogramas) pode ser invisible. Ademais, a película de poliéster é tan forte que non rompe baixo tensión e pode causar serios danos a unha cámara cara ou mecanismos proxectores en caso de atasco da película, mentres que a película de triacetato rompe facilmente, reducindo o risco de danos. Moita xente se opoñía o uso do poiéster para as copias finais de proxección por esa razón, e porque os empalmadores ultrasónicos son moi caros, e quedaban fóra dos orzamentos de moitos pequenos teatros. Porén, na práctica, isto demostrou non ser un problema tan grande como se temía. Ao contrario, co incremento do uso dos sistemas de long-play automatizado nos cines, a maior forza do poliéster foi unha vantaxe significativa para diminuír os riscos de que a proxección dun filme sexa interrompida por unha rotura.[Cómpre referencia]

Malia os perigos de autooxidación, o nitrato aínda ten unha alta consideración, xa que é un material máis tansparente que os materiais de substitución, e os filmes máis vellos usaban prata máis densa na emulsión. Os resultados combinados eran unha imaxe notablemente máis luminosa cunha alta razón de contraste.[52]

Tecidos[editar | editar a fonte]

A solubilidade da nitrocelulosa foi a propiedade base para fabricar a primeira "seda artificial" de Georges Audemars en 1855, á que chamou "Rayón".[53]. Porén, Hilaire de Chardonnet foi o primeiro en patentar unha fibra de nitrocelulosa comercializada como "seda artificial" na Exposición Universal de París de 1889.[54] A produción comercial empezou en 1891, mais o resultado era inflamable e máis caro que o acetato de celulosa ou rayón cupramonio. Debido a este dilema, a produción cesou xa en 1900. A nitrocellosa coñeceuse brevemente como a "seda da sogra".[55]

Frank Hastings Griffin inventou o double-godet (unha roda especial), un proceso de fiado-estirado especial que cambiou a seda artificial ao rayón, facendo que sexa utilizable en moitos produtos industriais como cordas de pneumáticos (unha das súas capas internas) e roupa.[56] Nathan Rosenstein inventou o "proceso Spunize" polo cal convertía unha fibra dura de rayón nun tecido. Isto permitiu que o rayón se convertese nunha materia prima moi usada en téxtiles.

Lacados e pinturas[editar | editar a fonte]

As lacas de nitrocelulosa fabricadas (entre outros) por DuPont, foron o material principal para pintar automóbiles durante moitos anos. A durabilidade do acabado, as complexidades dos acabados modernos de "múltiples etapas", e outros factores incluíndo as normas ambientais levaron aos fabricantes a escoller novas tecnoloxías. Seguiron sendo as favoritas dos afeccionados como hobby aos automóbiles tanto por razóns históricas coma pola facilidade coa cal se pode obter un acabado profesional. A maioría das pinturas para "retoques" para automóbiles aínda se fan de lacas debido a que secan rápido, son de fácil aplicación e teñen propiedades de adhesión superiores, sen importar cal foi o material usado no acabado orixinal. As guitarras ás veces comparten códigos de cores con automóbiles actuais. Perdeu o favor dos fabricantes para a produción en masa por varias razóns, como as regulacións ambientais e o custo de aplicación fronte aos acabados "poli". Porén, Gibson aínda usa as lacas de nitrocelulosa de todas as guitarras, así como Fender cando quere reproducir guitarras historicamente exactas. A laca de nitrocelulosa amarelea e agrétase co tempo, e as tendas de instrumentos personalizados reproducen estas marcas da idade para facer instrumentos que parezan de estilo vintage. As guitarras feitas en obradoiros máis pequenos (luthiers) tamén adoitan usar a "nitro", xa que ten unha consideración case mítica entre os guitaristas.

Bólas de billar e outros perigos[editar | editar a fonte]

'United States Inter-Agency Committee for Nitrate Film Vault Tests' – filmación de 1948 sobre comprobación da almacenaxe e métodos de supresión de lume de materiais de películas de nitrato; duración 00:08:41

Debido á súa natureza explosiva, non todas as aplicacións da nitocelulosa tiveron éxito. En 1869, cando os elefantes foran cazados furtivamente case ata a extinción, a industria das bólas de billar ofreceu un premio de 10.000 dólares a quen atopase un substituto mellor para as bólas de billar de marfil. John Wesley Hyatt creou o susbtituto gañador cun novo material que el inventara chamado nitrocelulosa alcanforada, o primeiro termoplástico, mellor coñecido como celuloide. O invento gozou dunha breve popularidade, pero as bólas de Hyatt eran extremadamente inflamables, e por veces porcións da capa exterior podían estoupar ao recibiren un impacto. Un propietario dun salón de billar en Colorado escribiu a Hyatt sobre estas tendencias explosivas dicindo que non lle importaba moito persoalmente salvo que todos os homes que estaban no salón sacaban inmediatamente a pistola ao oíren o son.[57][58] O proceso usado por Hyatt para fabricar bólas de billar, patentado en 1881,[59] supoñía situar a masa de nitrocelulosa nunha bolsa de goma, que se colocaba despois nun cilindro con líquido e quentábase. Aplicábase presión ao líquido do ciindro, o cal tiña como resultado unha compresión uniforme da masa de nitrocelulosa, comprimíndoa formando unha esfera uniforme a medida que a calor vaporizaba os solventes. A bóla era despois arrefriada e xirada para facer unha esfera perfecta. Debido aos seus resultados explosivos, este proceso chamouse "método da pistola de Hyatt".[60]

Crese que un contedor de nitrocelulosa seca sobrequentado foi a causa inicial das explosións de Tianjin de 2015.[61]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Merck Index (11ª ed.). p. 8022. 
  2. ↑ "How to make flash paper and flash cotton from household products". vadcpa.com/Val/Projects.php (en inglés). Consultado o 2022-01-11. 
  3. ↑ Williams, Marc; Reddy, Gunda; Quinn, Michael; Johnson, Mark S. (20 de maio de 2015). Wildlife Toxicity Assessments for Chemicals of Military Concern | ScienceDirect (en inglés). Elsevier Science. ISBN 9780128000205. Consultado o 2021-07-22. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Balser, Klaus; Hoppe, Lutz; Eicher, Theo; Wandel, Martin; Astheimer, Hans‐Joachim; Steinmeier, Hans; Allen, John M. (2004). "Cellulose Esters". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a05_419.pub2. 
  5. ↑ Urbanski, Tadeusz (1965). Chemistry and Technology of Explosives 1. Oxford: Pergamon Press. pp. 20–21. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Saunders, C. W.; Taylor, L. T. (1990). "A review of the synthesis, chemistry and analysis of nitrocellulose". Journal of Energetic Materials 8 (3): 149–203. Bibcode:1990JEnM....8..149S. doi:10.1080/07370659008012572. 
  7. ↑ "What is "stand damage"?". Arquivado dende o orixinal o 2008-03-30. Consultado o 2008-01-15. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 "Nitrocellulose". Dow Chemical. Arquivado dende o orixinal o 2017-07-22. Consultado o 2014-01-19. 
  9. ↑ Schneider, Günther; Gohla, Sven; Schreiber, Jörg; Kaden, Waltraud; Schönrock, Uwe; Schmidt‐Lewerkühne, Hartmut; Kuschel, Annegret; Petsitis, Xenia; Pape. "Skin Cosmetics". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a24_219. 
  10. ↑ Bengtson, Kristian von (2013-10-21). "In Space No One Can Hear your Nitrocellulose Explode". Wired. 
  11. ↑ Djursing, Thomas (13 de novembro de 2014). "ESA skrev til danske raketbyggere om eksplosiv-problem på Philae" [ESA wrote to Danish rocket builders about explosive problem on Philae]. Ingeniøren (en dinamarqués). Consultado o 13 de novembro de 2014. 
  12. ↑ "All-in-One New-Skin® Liquid Bandage". 
  13. ↑ "Compound W® Fast Acting Wart Removal Liquid". 
  14. ↑ J.D. Mullen. The determination of nitrogen in nitrocellulose. Analytica Chimica Acta. Volume 20, 1959, Páxinas 16-19. [1]
  15. ↑ "Sartorius Membrane filters". 143. 
  16. ↑ Kreplak, L.; et al. (2007). "Atomic Force Microscopy of Mammalian Urothelial Surface". Journal of Molecular Biology 374 (2): 365–373. PMC 2096708. PMID 17936789. doi:10.1016/j.jmb.2007.09.040. 
  17. ↑ Kraus, E. J. (setembro de 1939). "Adolf Carl Noe". Botanical Gazette 101 (1): 231. Bibcode:1939Sci....89..379C. JSTOR 2472034. doi:10.1086/334861. 
  18. ↑ Leggat, R. "The Collodion Process". A History of Photography. 
  19. ↑ Schönbein, C. F. (1849). "On ether glue or liquor constringens; and its uses in surgery". The Lancet 1 (1333): 289–290. doi:10.1016/s0140-6736(02)66777-7. 
  20. ↑ Maynard, John Parker (1848). "Discovery and application of the new liquid adhesive plaster". The Boston Medical and Surgical Journal 38 (9): 178–183. doi:10.1056/nejm184803290380903. 
  21. ↑ Braconnot, Henri (1833). "De la transformation de plusieurs substances végétales en un principe nouveau" [On the transformation of several vegetable substances into a new substance]. Annales de Chimie et de Physique 52: 290–294. Na páxina 293, Braconnot chámalle á nitrocelulosa xyloïdine 
  22. ↑ Pelouze, Théophile-Jules (1838). "Sur les produits de l'action de l'acide nitrique concentré sur l'amidon et le ligneux" [On the products of the action of concentrated nitric acid on starch and wood]. Comptes Rendus 7: 713–715. 
  23. ↑ Dumas, Jean-Baptiste (1843). Traité de Chimie Appliquée aux Arts 6. Paris: Bechet Jeune. p. 90. Hai algúns anos, M. Braconnot recoñeceu que o ácido nítrico concentrado, convertía o amidón, a madeira, a celulosa e algunhas outras substancias nun material que el denominou xiloidina, e que eu chamarei nitramidina.] 
  24. ↑ Schönbein comunicou primeiro o seu descubrimento ao Naturforschende Gesellschaft de Basilea, Suíza o 11 de marzo de 1846: Nunha carte, comunicou despois o seu descubrimento á Academia Francesa das Ciencias:
  25. ↑ Itzehoer Wochenblatt, 29 de outubro de 1846, col. 1626ff.
  26. ↑ Ponting, Clive (2011). Gunpowder: An Explosive History – from the Alchemists of China to the Battlefields of Europe. Random House. ISBN 9781448128112. 
  27. ↑ 27,0 27,1 Brown, G. I. (1998). The Big Bang: A History of Explosives. Sutton Publishing. p. 132. ISBN 978-0-7509-1878-7. 
  28. ↑ 28,0 28,1 Fairfield, A. P.; CDR USN (1921). Naval Ordnance. Lord Baltimore Press. pp. 28–31. 
  29. ↑ Bennett, Matthew (17 de febreiro de 2011). "Explosives in War". BBC History. Consultado o 9 de abril de 2021. 
  30. ↑ Westwell, Ian (2008). The Ultimate Illustrated History of World War I (en inglés). Hermes House. p. 131. ISBN 978-0-681-54134-4. 
  31. ↑ U.S. patent 610,861
  32. ↑ "Kodak Concern to Make Big Payment to Goodwin Company". The New York Times. 27 de marzo de 1914. Consultado o 2010-09-18. Chegouse a un acordo entre a Goodwin Film and Camera Company e a Eastman Kodak Company en relación á demanda presentada no Tribunal de Distrito Xeral pola primeira por unha contabilidade dos beneficios derivados da venda de películas fotográficas preparadas de acordo coa patente obtida polo defunto Rev. Hannibal Goodwin de Newark en 1898. Os detalles do mesmo aínda non se anunciaron, pero enténdese é para proporcionar o pago dunha grande cantidade de diñeiro por ... 
  33. ↑ Kahana, Yoram (2016). "Dangerous Beauty: Nitrate Films Return To Hollywood, Thanks To The HFPA", artigo de noticias on line, Hollywood Foreign Press Association (HFPA) / Golden Globes, West Hollywood, California, publicado o 9 de novembro de 2016. Consultado o 5 de outubro de 2021.
  34. ↑ "Lubin's Big Blaze", Variety, 19 de xuño de 1914, p. 20. Internet Archive (de aquí en adiante citdo como "I.A."), San Francisco, California. Consultado o 10 de outubro de 2021.
  35. ↑ "Eclair Plant Burns", Motography (Chicago), 4 de abril de 1914, p. 243. I.A. Consultado o 9 de outubro de 2021.
  36. ↑ "'Movie' Films Burn With Edison Studio", The New York Times, 29 de marzo de 1914, p. 13. ProQuest Historical Newspapers (de aquí en adiante citados como "ProQuest"), Ann Arbor, Michigan, acceso de subscrición a través da Universidade de Carolina do Norte na Biblioteca de Chapel Hill.
  37. ↑ "Universal's Factory Gutted By Disastrous Conflagration", New York Clipper, 23 de maio de 1914, p. 15. I.A. Consultado o 11 de outubro de 2021.
  38. ↑ "Big Fire At Lubin Plant", The Moving Picture World, 27 de xuño de 1914, p. 1803. I.A. Consultado o 10 de outubro de 2021.
  39. ↑ "Fire Originated in Building in Which Films Were Inspected", New York World (Manhattan), 10 de ecembro de 1914, p. 1. ProQuest.
  40. ↑ Kermode, Mark (1 de maio de 2012). The Good, the Bad and the Multiplex. Random House. p. 3. ISBN 9780099543497. 
  41. ↑ Health and Safety Executive leaflet/cellulose.pdf
  42. ↑ Interesting discussion on NC films. Arquivado 2014-12-17 en Wayback Machine.
  43. ↑ "Nitrate Film: If It Hasn't Gone Away, It's Still Here!". Pro-Tek Vaults. 2015-06-04. Arquivado dende o orixinal o 2016-03-12. Consultado o 11 de marzo de 2016. 
  44. ↑ "About the Dryden Theatre". George Eastman Museum. Arquivado dende o orixinal o 12 de marzo de 2016. Consultado o 11 de marzo de 2016. 
  45. ↑ Clifton, Brad. "The Cleveland Clinic X-Ray Fire of 1929". Cleveland Historical. Consultado o 2015-04-01. 
  46. ↑ Feinstein, John and Sharon Conway (1978). "Historic Film Lost in Blaze", Washington Post, 8 de decembro de 1978, p. 1A. ProQuest. Este artigo sobre o incendio das películas en 1978 nos almacéns dos Arquivos Nacionais de Suitland, Maryland, describe agúns dos gases tóxicos emitidos polas películas de nitrato ardendo.
  47. ↑ Cleveland, David (2002). "Don't Try This at Home: Some Thoughts on Nitrate Film, With Particular Reference to Home Movie Systems". En Smither, Roger; Surowiec, Catherine. This Film is Dangerous: A Celebration of Nitrate Film. Brussels: FIAF. p. 196. ISBN 978-2-9600296-0-4. 
  48. ↑ Fordyce, Charles; et al. (outubro de 1948). "Improved Safety Motion Picture Film Support". Journal of the Society of Motion Picture Engineers 51 (4): 331–350. doi:10.5594/j11731. 
  49. ↑ Shanebrook, Robert L. (2016). Making Kodak Film (Expanded second ed.). Rochester, NY: Robert L. Shanebrook. p. 82. ISBN 978-0-615-41825-4. 
  50. ↑ 50,0 50,1 Van Schil, George J. (febreiro de 1980). "The Use of Polyester Film Base in the Motion Picture Industry — a Market Survey". SMPTE Journal 89 (2): 106–110. doi:10.5594/j00526. 
  51. ↑ Greco, JoAnn (12 de novembro de 2018). "Saving Old Movies". Distillations (Science History Institute) 4 (3): 36–39. Consultado o 23 de abril de 2020. 
  52. ↑ Case, Jared. "Art Talk: The Nitrate Picture Show". YouTube. Arquivado dende o orixinal o 2015-05-06. Consultado o 10 de marzo de 2015. 
  53. ↑ Heddels [https://www.heddels.com/2018/05/rayon-the-silky-science-experiment/ Rayon – The Silky Science Experiment]
  54. ↑ Garrett, Alfred (1963). The Flash of Genius. Princeton, New Jersey: D. Van Nostrand Company, Inc. pp. 48–49. 
  55. ↑ Time-Life (1991). Inventive Genius. Nova York: Time-Life Books. p. 52. ISBN 978-0-8094-7699-2. 
  56. ↑ Cook, Bonnie L. (25 de setembro de 2016). "F. Hastings Griffin Jr., 95, lawyer and star athlete". www.philly.com. Consultado o 4 de agosto de 2018. 
  57. ↑ Connections, James Burke, Volume 9, "Countdown", 29:00–31:45, 1978
  58. ↑ United States. National Resources Committee (1941). Research: A National Resource. USGPO. p. 29. 
  59. ↑ U.S. Patent 239792
  60. ↑ Worden, Edward Chauncey (1911). Nitrocellulose Industry 2. D. Van Nostrand Company. pp. 726–727. 
  61. ↑ "Chinese Investigators Identify Cause Of Tianjin Explosion". Chemical & Engineering News. 8 de febreiro de 2016. A causa inmediata do accidente foi a ignición espontánea de nitrocelulosa excesivamente seca almacenada nun contedor que se sobrequentou 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nitrocelulosa&oldid=6693845»