Hiparco

Hiparco

Nome orixinal	(grc) Ίππαρχος
Biografía
Nacemento	(grc) Ἵππαρχος c. 190 a. C. Nicea (Reino de Bitinia)
Morte	c. 120 a. C. (69/70 anos) Rodas (Grecia Antiga)
Actividade
Campo de traballo	Astronomía
Ocupación	astrónomo, matemático, xeógrafo
Obra
Obras destacables Ton Aratou kai Eudoxou Phainomenon exegeseos biblia tria (en) Hipparchus star catalog (en) On Sizes and Distances (en) On Bodies Carried Down by Their Weight (en) Against the Geography of Eratosthenes (en) número de Schröder–Hipparchus (pt)
Premios
(2004)  Salón Espacial Internacional da Fama
Descrito pola fonte	Nordisk familjebok Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron

Hiparco (en grego Hipparkhos), nado en Nicea (Bitinia) cara ao -194 e finado cara ao -120, foi un astrónomo, construtor, cartógrafo e matemático grego.

Traxectoria

Hiparco viviu en Alexandría e en Rodas a partir dos 30 anos e adicouse ao estudo das estrelas ata a súa morte.

Usou e introduciu na Grecia a división da circunferencia en 360º, dos babilónicos, en vez da división grega en 60 graos. Estudou tamén as funcións trigonométricas, sendo por algúns considerado o criador da trigonometría. Dividindo o diámetro do círculo en 120 partes, determinou, polo cálculo, e non só por aproximacións, o valor das cordas con relación ás diversas partes do diámetro.

Construíu a dioptra ou bastón de Tiago, unha regra graduada, con guía e un cursor, usada para medir ángulos.

Estableceu unha táboa de cordas para facilitar os cálculos astronómicos e desenvolveu un método para a solución dos triángulos esféricos. Na xeometria plana, elaborou un teorema coñecido como o teorema de Tolomeo. Atribúese tamén a invención da esfera armilar ou astrolabio esférico.

Hiparco tamén elaborou unha táboa de ascensión dos signos, estudou a determinación da hora nocturna, mediu as dimensións de distancias do Sol e da Lúa.

Por volta de 128 a. C., escribiu Sobre a posición dos puntos de Equinoccio e de Solsticio, onde comparou as súas observacións coas do estudoso Timocárides. Neste estudo verificou que as posicións estelares non son fixas.

Escribiu tamén Sobre a duración do ano onde dixo que os equinoccios se deslocan sobre a eclíptica, nunha velocidade de 1/100 de grao por ano e que este movemento acontece en volta dos pólos da eclíptica. Definiu con maior precisión o ano sideral e ano trópico.

A súa última obra foi o Catálogo das estrelas fixas, onde describe a forma das constelacións e enumera 850 estrelas visibles dividíndoas en seis grandes grupos ou magnitudes segundo a luminosidade, este sistema utilizouse durante 1800 anos, informando das súas coordenadas eclípicas, sendo que unha delas, a lonxitude, variaba debido á precesión dos equinocios.

Hiparco inventou a proxección estereográfica e ideou unha rede fundamental, en que toda a Terra estaría representada graficamente e calquera punto puidese ser atopado co uso da latitude e da lonxitude.

Por ter idealizado a comparación de posicións estelares en diferentes épocas Hiparco é o iniciador de métodos que foron usados nos 2000 anos seguintes.

Perdéronse case todas as súas obras. O que hoxe se sabe sobre Hiparco advén de historiadores ou outros astrónomos. O seu único traballo que sobreviviu ao tempo é un comentario sobre "Fenómenos", un tratado de astronomía escrito por Eudoxio de Cnido, contemporáneo de Platón. O comentario a un poema astronómico de Arato de Solos, unha descrición de constelacións. Fora dese traballo menor, o único coñecemento que se ten da obra de Hiparco está en escritos posteriores, especialmente nos de Estrabón e de Tolomeo, en concreto no Almaxesto.

Tampouco se encontrou o lugar en que fundou un observatorio, en Rodas; mais sábese con certeza que desenvolveu alí importantes actividades de 128 a 127 a.C.

Segundo os historiadores, dedicouse ata o final da súa vida ao estudo da lúa e elaborou a previsión dos eclipses futuros, por 600 anos.

Notas

---

Este artigo sobre unha personalidade é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---