Suso de Toro
Xesús Miguel de Toro Santos, máis coñecido como Suso de Toro, nado en Santiago de Compostela o 10 de xaneiro de 1956, é un escritor galego.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]“Tic-Tac é a novela máis revolucionaria, máis ambiciosa, máis intelixente de cantas en Galicia se levan feito nas últimas décadas, e poida que a máis impresionante escrita nunca na nosa lingua”
|
Fillo de Antonio de Toro orixinario de Formariz (provincia de Zamora) e de Mercedes Santos, orixinaria de Falapaso (Camboño, Lousame). Os seus pais tiveron varios negocios principalmente de hostalería, dos cales cabe destacar o Mañoso na rúa de Sar e o Café Venecia (aberto a día de hoxe) e nos que Suso traballou dende novo.
É licenciado en Arte Moderna e Contemporánea pola Universidade de Santiago de Compostela. Foi guionista para televisión e colaborador habitual na prensa e na radio,[1] ata ser apartado polas súas opinións no eido político. Hoxe conta cunha conta da denostada rede social X con máis de 95.000 seguidores. Publicou en galego máis de vinte libros de narrativa, teatro e ensaio. A súa obra, ademais de ser traducida a varias linguas, foi obxecto de estudo en diversas universidades europeas.
En abril de 2010 anunciou a súa retirada como escritor profesional, retomando a súa carreira de profesor de secundaria.[2]
Nas Eleccións ao Parlamento Europeo de 2014 concorreu na lista Os Pobos Deciden.[3] En abril de 2014 foille concedida a Creu de Sant Jordi.[4]
O seu irmán, Xelís de Toro, tamén é escritor.
Obra
[editar | editar a fonte]Narrativa
[editar | editar a fonte]- Caixón desastre (1983, Universidade de Santiago). Premio "Galicia" de Literatura da Universidade de Santiago.
- Polaroid (ISBN 84-9757-010-3, 1986, Xerais). Premio da crítica de Galiza. Foi traducida ao inglés.[5]
- Land Rover (ISBN 84-8302-249-4, 1988, Xerais). Finalista do Premio Xerais. Foi traducida ao castelán,[6] ao asturiano,[7] ao francés[8] e ao búlgaro.[9]
- Ambulancia (ISBN 84-8302-339-3, 1990, Xerais). Foi traducida ao castelán,[10] ao grego[11] e ao checo.[12] [13]
- Miles de Castromiles (1992, Contos do Castromil).
- Unha pouca cinza (1992, Biblioteca 114, Editorial Compostela).
- Tic-tac (ISBN 84-406-3725-X, 1993, Ediciones B), Premio da Crítica Española, e cualificada por Basilio Losada como unhas das mellores novelas da literatura galega. Foi traducida ao castelán,[14] ao neerlandés[15] e ao inglés.[16]
- A sombra cazadora (ISBN 84-7507-962-8, 1994, Xerais). Foi traducida ao castelán,[17] ao catalán,[18] ao portugués[19] e ao inglés.[20]
- Calzados Lola (O dano e a absolución) (ISBN 84-8302-176-5, 1997, Xerais), Premio Blanco Amor. Foi traducida ao castelán.[21]
- Círculo: da materia dos soños (ISBN 84-8302-317-2, 1998, Xerais),[22] no que volve a aparecer Nano, un dos personaxes de Tic-Tac.
- Non volvas: filla da madrugada (ISBN 84-8302-498-5, 2000, Xerais), Premio da Crítica Española. Foi traducida ao castelán.[23]
- Servicio de urxencias (ISBN 84-8302-827-1, 2002, Xerais), recolleita de guións da serie Servicio de urxencias (1989)
- Trece badaladas (ISBN 84-8302-788-7, 2002, Xerais). Foi traducida ao castelán,[24] ao catalán,[25] ao checo[26] e ao francés.[27]
- O príncipe manco (onde agrupa Tic-Tac e Círculo, ISBN 84-264-1472-9, 2004).
- Home sen nome (ISBN 84-9782-447-4, 2006, Xerais). Foi traducida ao castelán,[28] ao catalán[29] e ao italiano.[30]
- Sete palabras (ISBN 978-84-9914-029-2, 2009, Xerais). Foi traducida ao castelán.[31]
- Somnámbulos (ISBN 978-84-9914-757-4, 2014, Xerais).[32]
- Fóra de si (ISBN 978-84-9121-314-7, 2018, Xerais).
- Un señor elegante (2020). Xerais. 544 páxs. ISBN 978-84-9121-766-4. ePub: ISBN 978-84-9121-765-7. A historia da familia Baltar.[33] 2021: Premio Follas Novas do Libro Galego[34].[35] Foi traducida ao castelán[36] e ao catalán.[37]
- O segredo de Joseph Haydn (2024). Vigo: Xerais, col. Camaleón. Ilustracións de Xosé Cobas.[38] 112 páxs. ISBN 978-84-1110-530-9. ePub: ISBN 978-84-1110-547-7.
- Conta, Sherezade (2025). Vigo: Xerais. 288 páxs. ISBN 978-84-1110-653-5. ePub: ISBN 978-84-1110-657-3.[39]
- Terra de sacrificio (2025). Vigo: Xerais. 176 páxs. ISBN 978-84-1110-749-5. ePub: ISBN 978-84-1110-753-2. Recréase unha entrevista imaxinada a Ramón Piñeiro e Castelao.[40]
Teatro
[editar | editar a fonte]- Unha rosa é unha rosa (ISBN 84-8302-099-8, 1996, Xerais).
Literatura infantil e xuvenil
[editar | editar a fonte]- Conta saldada (ISBN 84-8224-056-0, 1996, Xerais). Foi traducida ao castelán[41] e ao catalán.[42]
- Morgún (ISBN 84-9782-053-3, 2003, Xerais). Foi traducida ao castelán.[43]
Xornalismo e ensaio
[editar | editar a fonte]- Camilo Nogueira e outras voces: unha memoria da esquerda nacionalista (ISBN 84-7507-601-7, 1991, Xerais).
- F. M (1991, Positivas).
- Parado na tormenta (ISBN 84-8288-061-6, 1996, Galaxia).
- Eterno retorno (1996).
- O país da brétema: Unha viaxe no tempo pola cultura celta (ISBN 84-03-09204-0, 2000, El País-Aguilar). Foi traducida ao castelán.[44]
- A carreira do salmón (ISBN 84-8302-703-8, 2001, Xerais).
- Nunca máis Galiza á intemperie (ISBN 84-8302-932-4, 2002, Xerais). Foi traducida ao catalán.[45]
- Españois todos: As cartas sobre a mesa (ISBN 84-9782-089-4, 2004, Xerais). Foi traducida ao catalán.[46]
- Ten que doer: literatura e identidade (ISBN 84-9782-098-3, 2004, Xerais).
- Outra idea de España: Mar de fondo (ISBN 84-9782-308-7, 2005, Xerais). Foi traducida ao castelán[47] e ao catalán.[48]
- Outra Galiza (ISBN 978-84-9782-851-2, 2008, Xerais).
- Inmateriais (ISBN 978-84-9914-502-0, 2013, Xerais).
- Humildar. Rituais despois de Deus (ISBN 978-84-9121-193-8, 2017, Xerais).
- Dentro da literatura (2019, Xerais). Foi traducida ao castelán.[49]
- Descubrindo Ana Pontón (2023). Vigo: Xerais. 136 páxs. ISBN 978-84-1110-430-2.
Coautor
[editar | editar a fonte]- O quiquiriquí e outras narracións. Traballos premiados no 8º concurso de narracións curtas Modesto R. Figueiredo do Pedrón de Ouro (ISBN 84-7492-203-8, 1983, Ediciós do Castro).
- O relato breve. Escolma dunha década (1980-1990) (ISBN 84-7154-738-4, 1990, Galaxia).
- Contos da xustiza (1991, Ir Indo).
- Polos camiños da literatura: escritores galegos do PEN (1993, Xunta de Galicia/PEN Clube).
- Ruta Rosalía 1993 (1993, Caixa Galicia).
- Berra liberdade: Escritores galegos por Amnistía Internacional (ISBN 84-8288-034-9, 1995, Galaxia).
- Relato contemporáneo (ISBN 84-7507-965-2, 1995, Xerais)
- Construír a paz (ISBN 84-8302-060-2, 1996, Xerais).
- Unha liña no ceo (58 narradores galegos 1979-1996) (ISBN 84-8302-000-9, 1996, Xerais).
- Novo do trinque (ISBN 84-605-6355-3, 1997, BNG).
- Palabras con fondo: un compromiso dos escritores de Galicia coa cooperación e a solidariedade internacional (ISBN 84-7824-370-4, 2001, Fondo Galego de Solidariedade Internacional).
- Poetas e narradores nas súas voces (Vol. 1) (ISBN 84-95415-25-7, 2001, Consello da Cultura Galega).
- Longa lingua: os contos da mesa (ISBN 84-8302-812-3, 2002, Xerais).
- Materia prima: relatos contemporáneos (ISBN 84-8302-840-9, 2002, Xerais).
- Contos dende a Arquitectura (ISBN 84-7824-427-1, 2003).
- Narradio: 56 historias no ar (ISBN 84-8302-945-6, 2003, Xerais).
- Educación e Paz III. Literatura galega pola Paz (2008, Xerais).
- From the beginning of the sea (De onde comeza o mar) (2008, Foreign Demand).
A finais dos 90 publicou en Internet Botelha ao mar, un diario de aforismos que ollado en retrospectiva pode considerarse o primeiro blog escrito en lingua galega[Cómpre referencia], primeiro en Blogspot e logo en Blogaliza. Non quedan capturas dos arquivos orixinais do blog en Blogspot,[50] pero si algunhas copias grazas ás capturas de Internet Archive no caso dos posts na desaparecida comunidade de blogs en galego Blogaliza.[51]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ De Toro, Suso (19/1/2018). "Un xornal galego". Sermos Galiza. Arquivado dende o orixinal o 19/01/2018. Consultado o 19/01/2018.
- ↑ "DESPEDÍNDOME". Suso DE Toro – blog?. Arquivado dende o orixinal o 07 de novembro de 2011. Consultado o 20 de xuño 2018.
- ↑ "Presentamos a nosa candidatura para as eleccións europeas" Arquivado 07 de abril de 2014 en Wayback Machine., páxina web de Ana Miranda Paz, 25 de marzo de 2014.
- ↑ "Suso de Toro, Jaume Cabré y Blequa, Creu de Sant Jordi". La Vanguardia (en castelán). 1 de abril de 2014..
- ↑ "Polaroid". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Land Rover". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Land Rover". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Land Rover". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "ЛЕНД РОВЪР". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Ambulancia". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 28 de marzo de 2018. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Asthenoforo". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 28 de marzo de 2018. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ Toro, Suso de (2004). Suso de Toro: Když se tahá revolver (en checo). Baronet Publishers. ISBN 978-80-7214-650-5.
- ↑ Dasilva, Xosé Manuel (abril, maio, xuño 2025). "Ambulancia, de Suso de Toro, retroautotraducida en galego". Grial. LXIII (246): 85, 86. ISSN 0017-4181.
- ↑ "Tic-Tac". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Tik-Tak". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ X. "Tick-Tock". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "La sombra cazadora". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 12 de outubro de 2017. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "L'ombra caçadora". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 12 de outubro de 2017. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "A Sombra caçadora". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 12 de outubro de 2017. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "The Hunting Shadow". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 12 de outubro de 2017. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Calzados Lola". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑
Suso de Toro lendo un fragmento de Círculo: da materia dos soños.
- ↑ "No vuelvas". bibliotraducion.uvigo.es. Consultado o 19 de maio de 2021.
- ↑ "Trece campanadas". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 27 de marzo de 2018. Consultado o 2019-11-27.
- ↑ "Tretze campanades". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 27 de marzo de 2018. Consultado o 2019-11-27.
- ↑ "Třináctý úder zvonu". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 27 de marzo de 2018. Consultado o 2019-11-27.
- ↑ "Le trezième coup de minuit". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 27 de marzo de 2018. Consultado o 2019-11-27.
- ↑ "Hombre sin nombre". bibliotraducion.uvigo.es. Consultado o 19 de maio de 2021.
- ↑ "Home sense nom". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Uomo senza nome". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Siete palabras". bibliotraducion.uvigo.es. Consultado o 19 de maio de 2021.
- ↑ "Imaxe da portada de Somnámbulos". Arquivado dende o orixinal o 18 de setembro de 2019. Consultado o 02 de xuño de 2016.
- ↑ "Ficha do libro. Editorial Xerais". www.xerais.gal. Consultado o 2020-11-12.
- ↑ "Gañadoras da sexta edición dos premios Follas Novas do Libro Galego 2021". Asociación Galega de EDITORAS. 2021-05-15. Consultado o 2021-05-16.
- ↑ Otero, Inma (Abril, maio, xuño 2021). "Eloxio á dignidade". Grial LIX (230): 94–95. ISSN 0017-4181.
- ↑ "Un señor elegante". bibliotraducion.uvigo.es. Consultado o 2022-01-27.
- ↑ "Un senyor elegant". bibliotraducion.uvigo.es. Consultado o 2022-01-27.
- ↑ "O segredo de Joseph Haydn - Editorial Xerais". www.xerais.gal. Consultado o 2024-05-02.
- ↑ Sambade Vázquez, Rosalía (abril, maio, xuño 2025). "Unha memoria desmedida". Grial. LXIII (246): 83, 84. ISSN 0017-4181.
- ↑ "Terra de sacrificio - Edicións Xerais". xerais.gal. Consultado o 2025-10-26.
- ↑ "Cuenta saldada". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Compte saldat". bibliotraducion.uvigo.es. Consultado o 19 de maio de 2021.
- ↑ "Morgún". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "El pueblo de la niebla. Un viaje en el tiempo por la cultura celta". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Mai més: diari urgent d'una catàstrofe". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Espanyols tots". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Otra idea de España". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ "Una altra idea d'Espanya". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-11-26.
- ↑ de Toro, Suso. "Dentro de la literatura". bibliotraducion.uvigo.es. Consultado o 2023-05-11.
- ↑ botelhaomar.blogspot.com/
- ↑ "Suso DE Toro – blog?" (en castelán e galego). Archived from the original on 22 de abril de 2018. Consultado o 20 de xuño de 2018.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Suso de Toro  |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Vilavedra, Dolores, ed. (1995). Diccionario da literatura galega. Autores I. Vigo: Editorial Galaxia. ISBN 84-8288-019-5.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- "Suso DE Toro – blog?". Suso DE Toro – blog? (en galego e castelán). 26/8/2017. Archived from the original on 22/04/2018. Consultado o 20/6/2018.
- "BOTELHA AO MAR de Suso de Toro". Archived from the original on 22/04/2016. Consultado o 20/6/2018.
- Ficha de Suso de Toro na Biblioteca Virtual Galega.
- Entrevista de Literatura Galega do S.XX Arquivado 23 de decembro de 2014 en Wayback Machine. do alumnado do IES Manuel García Barros.
