Precursores
 | Este artigo contén varias ligazóns externas e/ou bibliografía ao fin da páxina, mais poucas ou ningunha referencia no corpo do texto. Por favor, mellora o artigo introducindo notas ao pé, citando as fontes. Podes ver exemplos de como se fai nestes artigos. |
(segundo Murguía)
Denomínanse como precursores aqueles escritores que desenvolveron a súa actividade literaria entre os anos 1833 e 1863. Son as voces ilustradas e patrióticas dos galegos que denuncian a situación da lingua e a cultura galegas.[Cómpre referencia] A súa temática é máis próxima ao realismo xa que primordialmente reflicten acontecementos que lles toca vivir a eles e aos do seu redor. Reciben este nome por cumpriren o papel de iniciadores da literatura galega e o renacemento da súa cultura. Os precursores desenvolven órganos xornalistas na lingua galega e así prepararon o terreo para a chegada do Rexurdimento pleno.
Descrición
[editar | editar a fonte]Manuel Murguía (1833-1923) non destacou como escritor en galego[1] pero foi unha das figuras máis importantes deste período de cambio en Galiza. Foi un dos mellores defensores do galego e senta as bases que permiten definir a Galiza como nación.[Cómpre referencia] En 1886 publica o libro Los Precursores, obra na que fai unha descrición de varios personaxes da vida cultural galega, como Antolín Faraldo, Aurelio Aguirre, Leonardo Sánchez Deus, Félix Moreno Astray, Eduardo Pondal, Antonio Cendón, Rosalía Castro, Serafín Avendaño e por último, Benito Vicetto. Este concede a esta xeración de 1846 o “descubrimento” de Galicia.
| “ | Había por aquel entonces escritores que ensalzaban la hermosura de nuestras catro provincias, que las defendían con color de los agravios de los que eran víctimas, que interrogaba a su pasado, que trataban de infundir un novo espíritu en este pueblo, a la sazón más que muerto. | ” |
Murguía situaba a Antolín Faraldo como un dos máis importantes porque tiña unha reflexión sistemática e ordenada. Estes fundaron periódicos con cabeceiras como: El Centinela de Galicia e El Iris de Galicia. Reivindican a recuperación da unidade galega e queren unha única representación, cousa que non se cumpre pola subdivisión de provincias.
Contexto histórico
[editar | editar a fonte]No século XIX xorde un movemento de carácter filolóxico e literario baseado na defensa do galego como lingua literaria, chamado Rexurdimento. Ocorreron acontecementos inaugurais como os Xogos Florais da Coruña (1861) e a publicación de Cantares gallegos (1863) escrito por Rosalía de Castro, que foi a primeira obra escrita en galego na súa totalidade. A aparición deste fenómeno está relacionada as ideoloxías galeguistas da época (provincialismo e rexionalismo). Está marcado tamén pola creación das primeiras gramáticas e dicionarios. Os Xogos Florais tiñan como obxectivo fomentar a literatura galega e tiveron unha importante influencia na cultura de Galiza xa que defendían a supervivencia do idioma. Neles premiábase a mellor obra escrita en galego. Coa Guerra da Independencia contra os franceses aumenta o sentimento de identidade galega e sae a palestra a primeira promoción galeguista (a cabeza de Antolín Faraldo).
Os precursores segundo Murguía
[editar | editar a fonte]| Autores | Obras |
|---|---|
| Antolín Faraldo | artigos progresistas en La Europa |
| Aurelio Aguirre | Ensayos poéticos, Poesías selectas |
| Eduardo Pondal | Queixumes dos pinos, Os Eoas |
| Rosalía de Castro | Cantares gallegos, Follas novas |
| Benito Vicetto | Los Hidalgos de Monforte, La baronesa de Frije |
| Leonardo Sánchez Deus | Il Sottopancia |
| Félix Moreno Astray | El viagero en la ciudad de Santiago |
| Antonio Cendón, pintor | |
| Serafín Avendaño, pintor | colaborou na revista Blanco y Negro |
| Ignotus |
Segundo autores posteriores como Ricardo Carballo Calero (que inclúe na súa Historia da literatura galega contemporánea, no capítulo II titulado «O romanticismo. Precursores de Rosalía», unha ampla nómina de autores[2]) Xesús Alonso Montero[3] ou Xosé Ramón Pena[4] a listaxe correcta dos precursores é moi distinta da selección feita por Murguía.
- Carballo Calero relaciona na lista a Vicente Turnes, Xacinto Romualdo López, Francisco Fernández Anciles, Xoán Manuel Pintos, Francisco Añón, Xosé María Posada, Xosé García Mosquera, Alberto Camino Sigüer, Marcial Valladares Núñez, Xosé Bieito Amado, Antonio de la Iglesia, Francisco María de la Iglesia, Xosé Pérez Ballesteros, Xan Antonio Saco e Arce, Antonio Fernández Morales, Benito Vicetto, Xosé Domínguez Izquierdo e outros.
- Alonso Montero (que di que non son tódolos que están nin están tódolos que son) suprimiría algúns nomes e engadiría outros como Nicomedes Pastor Díaz, Xoán Manuel Pintos, Francisco Añón, Xosé Pérez Ballesteros ou Juan Antonio Saco y Arce.
- Segundo Pena serían: Xoán Manuel Pintos, Antonio Fernández Morales, Francisco Añón, Alberto Camino, Vicente Turnes, Antonio de la Iglesia, Marcial Valladares, Juan Antonio Saco y Arce e outros.
En esquema sería así:
| Autores | Murguía | Carballo Calero | Alonso Montero | Pena |
|---|---|---|---|---|
| Antolín Faraldo | x | |||
| Aurelio Aguirre | x | |||
| Eduardo Pondal | x | |||
| Rosalía de Castro | x | |||
| Benito Vicetto | x | x | ||
| Leonardo Sánchez Deus | x | |||
| Félix Moreno Astray | x | |||
| Antonio Cendón | x | |||
| Serafín Avendaño | x | |||
| Vicente Turnes | x | x | ||
| Jacinto Romualdo López | x | |||
| Francisco Fernández Anciles | x | |||
| Xoán Manuel Pintos | x | x | x | |
| Francisco Añón | x | x | x | |
| José María Posada | x | |||
| José García Mosquera | x | |||
| Alberto Camino | x | x | ||
| Marcial Valladares | x | x | ||
| José Benito Amado Boullosa | x | |||
| Antonio de la Iglesia | x | x | ||
| Francisco María de la Iglesia | x | |||
| Xosé Pérez Ballesteros | x | x | ||
| Juan Antonio Saco y Arce | x | x | x | |
| Antonio Fernández Morales | x | x | ||
| José Domínguez Izquierdo | x | |||
| Nicomedes Pastor Díaz | x |
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Xesús Alonso Montero (7 de xullo de 2023). "O galego litúrxico de Murguía". La Voz de Galicia.
- ↑ Carballo, R. (1975) [1963]. Historia da Literatura Galega Contemporánea. Galaxia. pp. 63–125. ISBN 84-7154-227-7.
- ↑ Alonso Montero, X. (1998). "Los Precursores (1885): notas de lectura" Arquivado 11 de abril de 2018 en Wayback Machine. Boletín 361 da RAG.
- ↑ Pena, X. R (2004). Historia da literatura galega II. De 1853 a 1916. O Rexurdimento,[1] pp. 85-120, Xerais, ISBN 978-84-9914-764-2.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Fernández del Riego, Francisco (1987). Historia da literatura galega. Vigo, Ed. Galaxia. Páx. 307.
- Murguía, Manuel (1886). Los precursores. A Coruña, Biblioteca Gallega, La Voz de Galicia.
- Vilavedra, Dolores (coord.) (1995-2003) (4 vols.)Cal?: Diccionario da Literatura Galega, Vigo, Ed. Galaxia.