Galician Programme
Galician Programme foi un programa radiofónico emitido pola emisora inglesa BBC desde Londres entre os anos 1947 e 1956. Atinxiuse unha continuidade periódica e realizáronse 83 programas que, a excepción de 3, se transmitían en lingua galega.
Contexto histórico
[editar | editar a fonte]Este programa xurdiu durante o franquismo, etapa en que a produción cultural en galego era mínima por causa da represión e que motivou que a maior parte da actividade intelectual se desenvolvese no exilio (en Francia, Inglaterra ou nos países hispanoamericanos). Nesta situación, xorde desde a BBC de Londres unha serie de programas sobre as rexións históricas de España: Cataluña, País Vasco e Galiza. O Galician Programme e xorde entón en 1947 como resposta á demanda da audiencia española desta emisora de noticias e información acerca da situación política en España e coa intención de rehabilitar os valores autóctonos.
O impacto que ocasionaron estas emisións débese á importancia do papel da radio nestes anos, pois constituía o principal medio de comunicación da época. Esta cumpría fins propagandísticos para o réxime de Franco e, por mor do bloqueo internacional que sufría España, este tipo de emisións desde o estranxeiro considerábanse como unha intromisión contraria aos intereses do réxime autárquico do país. A pesar da ausencia de contido político da programación, o uso do galego como manifestación cultural implicaba unha oposición á vontade de castelanización e de uniformación do Estado e, para alén diso, os colaboradores tiñan un pasado vinculado ao nacionalismo galego.
Historia de creación do programa
[editar | editar a fonte]A sección española da BBC, con George Hills como director de programas para España, concibe a idea da realización do Spanish Programme, un programa con carácter de exaltación rexional e de difusión da cultura diferenciada das comunidades históricas de Galiza, País Vasco e Cataluña.
Os principais artífices que contribuíron na creación do programa foron Alejandro Raimúndez e Francisco Fernández del Riego:
Alejandro Raimúndez, forzado a exiliarse en Londres durante a Guerra Civil, entra en contacto con Fernández del Riego, a quen lle encarga o labor de procurar colaboracións para o programa por parte de intelectuais galegos, os cales accederon e cooperaron activamente. Alejandro Raimúndez, que operaba baixo o pseudónimo de “Xavier Fernández”, desempeñou o papel de presentador, foi autor de tres programas e encargábase frecuentemente da lectura dos textos que se enviaban desde Galiza.
Francisco Fernández del Riego, ademais de ser o colaborador que máis guións remitiu, foi, de forma invisíbel para o ouvinte, o principal impulsor do programa: como coordenador, conseguía un contacto óptimo cos autores galegos que participaron no programa; alén diso, mecanografaba os textos que recibía e, finalmente, encargábase de asegurar a dispoñibilidade e o envío de material a Londres para o programa.
Estrutura do programa
[editar | editar a fonte]O Spanish Programme, no cal se enmarca o programa do que estamos a tratar, comeza en 1947 e perdura até 1956. Emitíase os luns e tiña unha duración de aproximadamente 45 minutos. Dentro deste, o espazo dedicado ao Galician Programme oscilaba entre dez e quince minutos —do mesmo xeito que o programa catalán e o éuscaro— e emitíase cada tres semanas, pois alternábase na emisión con estoutros programas rexionais. O horario era variábel: no seu comezo, emitíase desde as 23:45 h até as 00:15 h (o que máis permaneceu); despois, desde as 22:00 h até as 22:45 h e, finalmente, desde as 21:00 h até as 21:45 h.[1]
Temática
[editar | editar a fonte]Os temas tratados no Galician Programme eran moi diversos, abranguendo desde etnografía, historia, arte e literatura até agricultura, xeografía ou música. Alén diso, nun mesmo programa, podían ser tratados diversos temas.[2]
Segundo a clasificación temática proposta no libro Galicia desde Londres: Galicia, Gran Bretaña e Irlanda nos programas galegos da BBC, 1947-1956, o cal recolle unha gran parte da información relativa a este programa, a maioría dos programas refírense «ás afinidades e relacións de todo tipo entre a cultura galega e a inglesa e irlandesa»[3]. Deste xeito, moitos programas tratan asuntos como o celtismo, traducións poéticas entre o inglés e o galego, análises comparativas, a recepción e a relevancia de Galiza na literatura inglesa, a emigración ou a celebración de tradicións populares galegas en Gran Bretaña.
Nun marco máis xeral, existe un predominio da etnografía e historia (35 programas) e da literatura (63 programas). En menor medida, dedicáronse programas a biografías de autores (10 programas), á arte (4), á economía (1) e a unha recompilación de viaxes.
Colaboracións
[editar | editar a fonte]Unha gran cantidade de persoeiros do ámbito intelectual galego e vencellados ao nacionalismo tomaron parte neste programa radiofónico. Estes realizaban colaboracións esporádicas na gran maioría dos casos; porén, destaca especialmente a participación de Fernández del Riego e Plácido Ramón Castro, os cales contribuíron nun total de 12 e 11 sesións respectivamente.[4]
Colaborador/a | N.º de colaboracións |
---|---|
Emilio Álvarez Blázquez | 1 |
Xosé María Álvarez Blázquez | 5 |
Fermín Bouza-Brey | 5 |
Ricardo Carballo Calero | 2 |
Leandro Carré Alvarellos | 7 |
Xesús Carro García | 4 |
Plácido Ramón Castro | 11 |
Xosé Crecente Vega | 1 |
Álvaro Cunqueiro | 1 |
Manuel Chamoso Lamas | 1 |
Xosé Díaz Jácome | 1 |
Rafael Dieste | 1 |
Nina Epton | 1 |
Felipe Fernández Armesto | 2 |
Celestino Fernández de la Vega | 1 |
Francisco Fernández del Riego (“Salvador Lorenzana”) | 12 |
Celso Emilio Ferreiro | 2 |
Ánxel Fole | 3 |
Frederick Fuller | 1 |
Ramón González Alegre | 1 |
Eleuterio González Salgado | 3 |
George Hills | 1 |
Aquilino Iglesia Alvariño | 4 |
Florentino López Cuevillas | 5 |
Teodoro López Sanmartín (“San Martiño”) | 1 |
Manuel María | 1 |
Sebastián Martínez Risco | 1 |
Eduardo Martínez Torner | 2 |
Ramón Otero Pedrayo | 4 |
Ramón Piñeiro | 1 |
Alejandro Raimúndez (“Xavier Fernández”) | 3 |
Xosé Ramón Fernández-Oxea (“Ben-Cho-Shey”) | 4 |
Stephen Reckert | 3 |
Faustino Santalices | 1 |
Benito Varela Jácome | 1 |
Pura Vázquez | 1 |
Alfonso Vázquez Martínez | 1 |
Ramón Vilar Ponte | 3 |
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ de Toro Santos 1994, p. 31.
- ↑ de Toro Santos 1994, pp. 19-24.
- ↑ de Toro Santos 1994, p. 38.
- ↑ de Toro Santos 1994, pp. 25-29.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- de Toro Santos, Antonio Raúl (1994). Galicia desde Londres: Galicia, Gran Bretaña e Irlanda nos programas galegos da BBC, 1947-1956. Oleiros: Editorial Tambre.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Guión s dos programas coa colaboración de Francisco Fernández del Riego na Real Academia Galega.
- "A historia do "Galician Programme" da BBC, a primeira programación radiofónica estable en galego". Real Academia Galega. 12 de abril de 2017.