Galician Programme
Galician Programme foi un programa radiofónico emitido pola emisora inglesa BBC desde Londres entre os anos 1947 e 1956. Atinxiuse unha continuidade periódica e realizáronse 83 programas que, a excepción de 3, se transmitían en lingua galega.
Contexto histórico[editar | editar a fonte]
Este programa xurdiu durante o franquismo, etapa en que a produción cultural en galego era mínima por causa da represión e que motivou que a maior parte da actividade intelectual se desenvolvese no exilio (en Francia, Inglaterra ou nos países hispanoamericanos). Nesta situación, xorde desde a BBC de Londres unha serie de programas sobre as rexións históricas de España: Cataluña, País Vasco e Galiza. O Galician Programme e xorde entón en 1947 como resposta á demanda da audiencia española desta emisora de noticias e información acerca da situación política en España e coa intención de rehabilitar os valores autóctonos.
O impacto que ocasionaron estas emisións débese á importancia do papel da radio nestes anos, pois constituía o principal medio de comunicación da época. Esta cumpría fins propagandísticos para o réxime de Franco e, por mor do bloqueo internacional que sufría España, este tipo de emisións desde o estranxeiro considerábanse como unha intromisión contraria aos intereses do réxime autárquico do país. A pesar da ausencia de contido político da programación, o uso do galego como manifestación cultural implicaba unha oposición á vontade de castelanización e de uniformación do Estado e, para alén diso, os colaboradores tiñan un pasado vinculado ao nacionalismo galego.
Historia de creación do programa[editar | editar a fonte]
A sección española da BBC, con George Hills como director de programas para España, concibe a idea da realización do Spanish Programme, un programa con carácter de exaltación rexional e de difusión da cultura diferenciada das comunidades históricas de Galiza, País Vasco e Cataluña.
Os principais artífices que contribuíron na creación do programa foron Alejandro Raimúndez e Francisco Fernández del Riego:
Alejandro Raimúndez, forzado a exiliarse en Londres durante a Guerra Civil, entra en contacto con Fernández del Riego, a quen lle encarga o labor de procurar colaboracións para o programa por parte de intelectuais galegos, os cales accederon e cooperaron activamente. Alejandro Raimúndez, que operaba baixo o pseudónimo de “Xavier Fernández”, desempeñou o papel de presentador, foi autor de tres programas e encargábase frecuentemente da lectura dos textos que se enviaban desde Galiza.
Francisco Fernández del Riego, ademais de ser o colaborador que máis guións remitiu, foi, de forma invisíbel para o ouvinte, o principal impulsor do programa: como coordenador, conseguía un contacto óptimo cos autores galegos que participaron no programa; alén diso, mecanografaba os textos que recibía e, finalmente, encargábase de asegurar a dispoñibilidade e o envío de material a Londres para o programa.
Estrutura do programa[editar | editar a fonte]
O Spanish Programme, no cal se enmarca o programa do que estamos a tratar, comeza en 1947 e perdura até 1956. Emitíase os luns e tiña unha duración de aproximadamente 45 minutos. Dentro deste, o espazo dedicado ao Galician Programme oscilaba entre dez e quince minutos —do mesmo xeito que o programa catalán e o éuscaro— e emitíase cada tres semanas, pois alternábase na emisión con estoutros programas rexionais. O horario era variábel: no seu comezo, emitíase desde as 23:45 h até as 00:15 h (o que máis permaneceu); despois, desde as 22:00 h até as 22:45 h e, finalmente, desde as 21:00 h até as 21:45 h.[1]
Temática[editar | editar a fonte]
Os temas tratados no Galician Programme eran moi diversos, abranguendo desde etnografía, historia, arte e literatura até agricultura, xeografía ou música. Alén diso, nun mesmo programa, podían ser tratados diversos temas.[2]
Segundo a clasificación temática proposta no libro Galicia desde Londres: Galicia, Gran Bretaña e Irlanda nos programas galegos da BBC, 1947-1956, o cal recolle unha gran parte da información relativa a este programa, a maioría dos programas refírense «ás afinidades e relacións de todo tipo entre a cultura galega e a inglesa e irlandesa»[3]. Deste xeito, moitos programas tratan asuntos como o celtismo, traducións poéticas entre o inglés e o galego, análises comparativas, a recepción e a relevancia de Galiza na literatura inglesa, a emigración ou a celebración de tradicións populares galegas en Gran Bretaña.
Nun marco máis xeral, existe un predominio da etnografía e historia (35 programas) e da literatura (63 programas). En menor medida, dedicáronse programas a biografías de autores (10 programas), á arte (4), á economía (1) e a unha recompilación de viaxes.
Colaboracións[editar | editar a fonte]
Unha gran cantidade de persoeiros do ámbito intelectual galego e vencellados ao nacionalismo tomaron parte neste programa radiofónico. Estes realizaban colaboracións esporádicas na gran maioría dos casos; porén, destaca especialmente a participación de Fernández del Riego e Plácido Ramón Castro, os cales contribuíron nun total de 12 e 11 sesións respectivamente.[4]
| Colaborador/a | N.º de colaboracións |
|---|---|
| Emilio Álvarez Blázquez | 1 |
| Xosé María Álvarez Blázquez | 5 |
| Fermín Bouza-Brey | 5 |
| Ricardo Carballo Calero | 2 |
| Leandro Carré Alvarellos | 7 |
| Xesús Carro García | 4 |
| Plácido Ramón Castro | 11 |
| Xosé Crecente Vega | 1 |
| Álvaro Cunqueiro | 1 |
| Manuel Chamoso Lamas | 1 |
| Xosé Díaz Jácome | 1 |
| Rafael Dieste | 1 |
| Nina Epton | 1 |
| Felipe Fernández Armesto | 2 |
| Celestino Fernández de la Vega | 1 |
| Francisco Fernández del Riego (“Salvador Lorenzana”) | 12 |
| Celso Emilio Ferreiro | 2 |
| Ánxel Fole | 3 |
| Frederick Fuller | 1 |
| Ramón González Alegre | 1 |
| Eleuterio González Salgado | 3 |
| George Hills | 1 |
| Aquilino Iglesia Alvariño | 4 |
| Florentino López Cuevillas | 5 |
| Teodoro López Sanmartín (“San Martiño”) | 1 |
| Manuel María | 1 |
| Sebastián Martínez Risco | 1 |
| Eduardo Martínez Torner | 2 |
| Ramón Otero Pedrayo | 4 |
| Ramón Piñeiro | 1 |
| Alejandro Raimúndez (“Xavier Fernández”) | 3 |
| Xosé Ramón Fernández-Oxea (“Ben-Cho-Shey”) | 4 |
| Stephen Reckert | 3 |
| Faustino Santalices | 1 |
| Benito Varela Jácome | 1 |
| Pura Vázquez | 1 |
| Alfonso Vázquez Martínez | 1 |
| Ramón Vilar Ponte | 3 |
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ de Toro Santos 1994, p. 31.
- ↑ de Toro Santos 1994, pp. 19-24.
- ↑ de Toro Santos 1994, p. 38.
- ↑ de Toro Santos 1994, pp. 25-29.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- de Toro Santos, Antonio Raúl (1994). Galicia desde Londres: Galicia, Gran Bretaña e Irlanda nos programas galegos da BBC, 1947-1956. Oleiros: Editorial Tambre.
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Guión s dos programas coa colaboración de Francisco Fernández del Riego na Real Academia Galega.
- "A historia do "Galician Programme" da BBC, a primeira programación radiofónica estable en galego". Real Academia Galega. 12 de abril de 2017.