Saltar ao contido

Lista das Nacións Unidas de territorios non autónomos

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Mapa cos territorios non autónomos pasados (en azul) e actuais (en vermello).

A Lista das Nacións Unidas de Territorios Non Autónomos é unha lista de lugares que a Asemblea Xeral das Nacións Unidas considera "non autónomos" e suxeitos a proceso de descolonización. Soamente poden estar na lista territorios habitados permanentemente. A lista foi establecida pola Asemblea Xeral en 2002[1].

O capítulo XI da Carta das Nacións Unidas incorpora unha "Declaración sobre territorios non autónomos" que establece que os intereses dos ocupantes dos territorios dependentes son primordiais e esixe que os Estados membros das Nacións Unidas controlen os territorios non autónomos para enviar informes anuais sobre o desenvolvemento deses territorios. Dende 1946, a Asemblea Xeral mantén unha lista de territorios non autónomos baixo o control dos estados membros. Dende o seu inicio, decenas de territorios elimináronse da lista, normalmente cando chegaron á independencia ou ao autogoberno interno, mentres que outros territorios engadíronse a medida que novos países administradores que se uniron ás Nacións Unidas ou a Asemblea Xeral reevaluó o estado de determinados territorios.

En 1945, cando se fundou a ONU, había máis de 80 territorios non autónomos, nos que vivían 750 millóns de persoas, o que representa un terzo da poboación mundial. O Comité Especial de Descolonización da ONU é unha axencia creada en 1961 e encargada de controlar e promover o proceso de descolonización de territorios non autónomos baixo administración de potencias coloniais, co fin de poñer fin ao colonialismo.

A Carta das Nacións Unidas contén unha Declaración relativa a territorios non autónomos.[2] No capítulo XI, da devandita carta, a "Declaración relativa a territorios non autónomos", especialmente o artigo 73 punto "e" da Carta establece que todos os Estados membros aceptan informar anualmente ás Nacións Unidas sobre o desenvolvemento de territorios que non se autogobernan baixo o seu control. A lista inicial de territorios non autónomos creosuse compilando listas de territorios dependentes presentados polos propios Estados administradores. En varios casos, aos estados administradores permitíuselles eliminar os territorios dependentes da lista, xa fora unilateralmente (como no caso de moitos departamentos e territorios franceses de ultramar), ou por voto da Asemblea Xeral (como nos casos de Porto Rico, Groenlandia, as Antillas Neerlandesas e Suriname).

Mapa de territorios na lista de territorios non autogobernados das Nacións Unidas.

A lista ten as súas orixes no período do colonialismo e o Concepto de Carta de territorios non autogobernados. A medida que un número crecente de países antigamente colonizados se converteron en membros da ONU, a Asemblea Xeral afirmou cada vez máis a súa autoridade para colocar territorios adicionais na Lista e declarou repetidamente que só a Asemblea Xeral tiña a autoridade de autorizar a que un territorio fose eliminado da lista ao alcanzar calquera status distinto da independencia plena. Por exemplo, cando Portugal se uniu ás Nacións Unidas, sostivo que non controlaba territorios que non se autogobernaban, alegando que áreas como Angola e Mozambique formaban parte do estado portugués, pero a Asemblea Xeral rexeitou esta posición. Do mesmo xeito, o Sáhara Occidental engadiuse en 1963 cando era unha colonia española. O mesmo se pode dicir sobre a situación de Namibia (eliminada logo da súa independencia en 1990), que se viu, debido ao seu antigo status de territorio do Mandato da Sociedade de Nacións, como vestixio do Legado colonial alemán en África. Na Resolución 1541 (XV) da Asemblea Xeral de 1960 estableceuse un conxunto de criterios para determinar se un territorio debe considerarse "non autogobernado".[3] Tamén en 1960, a Asemblea Xeral adoptou Resolución 1514 (XV), promulgando a "Declaración sobre a concesión da independencia a países e pobos coloniais", que declarou que todos os territorios non autónomos restantes e territorios fiduciaros tiñan dereito a autodeterminación e á independencia. Ao ano seguinte, a Asemblea Xeral estableceu o Comité Especial sobre a situación respecto da aplicación da Declaración sobre a concesión da independencia aos países e pobos coloniais (ás veces denominada o Comité especial de descolonización, ou o " Comité dos 24" porque durante gran parte da súa historia o comité estaba composto por 24 membros), que revisa a situación nos territorios non autogobernados cada ano e informa á Asemblea Xeral.

Territorios actuais

[editar | editar a fonte]

Na lista están actualmente incluídos os seguintes territorios. [4]

Continente Nome Estado administrador Situación xurídica interna Outros demandante(s) Poboación Superficie Referendos Véxase tamén
África Sáhara occidental[A] España España oficialmente En disputa Marrocos Marrocos/
Sáhara Occidental Sáhara Occidental
619.060 266.000 km2 Non se celebrou ningún referendo oficial, pero houbo intentos.[Cómpre clarificar] Status político do Sáhara Occidental
Santa Helena, Ascensión e Tristan da Cunha Reino Unido Reino Unido Territorio de Ultramar Non 5.396 310 km2 Non se celebrou ningún referendo oficial. Política de Santa Helena
Europa Xibraltar Xibraltar En disputa España España 29.752 6 km2 Houbo un referendo en 1967 e en 2002. Disputa territorial de Xibraltar
América do Norte Anguila Territorio de Ultramar Non 14.108 96 km2 Non se celebrou ningún referendo oficial. Política de Anguila
Bermudas 62.000 57 km2 En 1995 celebrouse o Referendo de independencia das Bermudas de 1995. O 74% non era partidario da independencia. Política das Bermudas
Illas Virxes Británicas 28.103 153 km2 Non se celebrou ningún referendo oficial. Política das Illas Virxes Británicas
Illas Caimán Illas Caimán 55.500 264 km2 Relacións exteriores das Illas Caimán
Montserrat 5.000 103 km2 Goberno de Montserrat
Turks e Caicos 31.458 948 km2 Política das illas Turks e Caicos
Illas Virxes Estadounidenses Estados Unidos de América Estados Unidos Territorios non incorporados dos Estados Unidos 106.405 352 km2 En 1993 celebrouse un referendo sobre o estado das Illas Virxes estadounidenses. Decidiuse que quedaría como territorio. Política das Illas Virxes Británicas
Oceanía Polinesia Francesa Polinesia Francesa[B] Francia Colectividade de ultramar 271.000 4.000 km2 Non se celebrou ningún referendo oficial. Política da Polinesia francesa
Nova Caledonia Nova Caledonia Coletividade especial 252.000 18.575 km2 Houbo un referendo en 1987 e en 2018. Ámbolos dous foron negativos pero o resultado de 2018 estivo preto. Pode haber [Cómpre clarificar] outro Referendo no 2020. Política de Nova Caledonia
Tokelau Tokelau Nova Zelandia Nova Zelandia Territorio 1.411 12 km2 Política de Toquelau
Illas Pitcairn Illas Pitcairn Reino Unido Reino Unido Territorio de Ultramar 50 36 km2 Política das illas Pitcairn
Samoa Americana Samoa Americana Estados Unidos de América Estados Unidos Territorios non incorporados 55.519 200 km2 Política da Samoa Americana
Guam Guam 159.358 540 km2 Política de Guam
América do Sur Illas Malvinas Reino Unido Reino Unido En disputa Arxentina 2,500 12,173 km2 Status das illas Malvinas

Notas

  1. O antigo Sáhara español ata 1976, se disputa[5] entre Marrocos, que controla o 80% do territorio e o administra como parte integrante do territorio do seu país e a República Árabe Saharauí Democrática, que controla e administra o 20% restante como " Territorios liberados". A Misión de Nacións Unidas para o referendo no Sáhara Occidental é a misión das Forzas de Paz da ONU no territorio.
  2. O 18 de maio de 2013, a Asemblea Xeral das Nacións Unidas votou para colocar a polinesia francesa na lista.[6]
  1. Lista
  2. "The Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples". United Nations Treaty Collection. Consultado o 18 de outubro de 2011. 
  3. i.e. extenuating circumstance, historical control, longstanding/stagnated issue, etc.
  4. Territorios non autogobernantes enumerados por Asemblea Xeral das Nacións Unidas
  5. The World Factbook da CIA the-world-factbook / geos / wi.html entrada para o Sáhara Occidental: "O Sahara Occidental é un territorio disputado na costa noroeste de África, lindado por Marrocos, Mauritania e Alxeria. Despois de que España se retirou da súa antiga colonia do Sahara español en 1976, Marrocos anexionou os dous terzos do norte do Sahara Occidental e reclamou o resto do territorio en 1979, tras a retirada de Mauritania "
  6. General Assembly adds French Polynesia to UN decolonization list

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]