Saltar ao contido

Linguas arauacas do alto Amazonas

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Arauacas do alto Amazonas
Falado en: O Brasil, Colombia, o Perú e Venezuela
Rexións: norte do Amazonas
Total de falantes:
Familia: Americana
 Arauaco
  Setentrional
   Arauacas do alto Amazonas
Códigos de lingua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
Mapa
Status

As linguas arauacas do alto Amazonas son un grupo de linguas arauacas faladas no norte do Amazonas no Brasil, Colombia, o Perú e Venezuela. Henri Ramírez (2001) realizou un estudo exhaustivo das linguas arauacas do alto Amazonas, que tamén inclúe unha reconstrución histórica.

Comparación léxica[editar | editar a fonte]

Os numerais en diferentes linguas arauacas setentrionais son:[1][2]

GLOSA Nawiki occidental Nawiki oriental Río Negro
Piapoco Achagua Yucuna Resígaro Warekena Tariana Baniwa
de Içana
Kurripako Kawishana Pasé Yumana
'1' abeː- áːbai paxluwa sagú apáːba- paː- apa-da pa-ða bäla apeala aphüllá
'2' puʧásai- ʧáːmai iyamá migaːkú dauntá- ñama-
yama-
ʣama-da yama-ða mätallá packéama biágma
'3' máizi- matáli wixi 2+1 mabaitalí- madali- madaɬi-da maðaɾika bamäbikáʔá mapeama mabäagma
'4' bainúaka paʔu poʔʦáːvágaːhí kephunipe likwadaka ɾikwaðaka lawauː-
gabi
puke-amama tilalüʧbüa
'5' abe-éma
wa-kápi
1x5 siʔosí pa-kapi
1x5
pema-
pa-kapi
pema
pakapi
loamá-
nokápe
upanachapiː apora-gabí
'6' 5+1 5+1 5+1 5+1 5+1
'7' 5+2 5+2 5+2 5+2 5+2
'8' 5+3 5+3 5+2+1 5+3 5+3
'9' 5+4 5+4 5+4 5+4 5+4
'10' puʧásai-
wa-kápi
2x5 páʔosíkun̥á ñama-kapi
2x5
2x5 loaná-
kape
ʧubumia-
gâbí
GLOSA Orinoco Outros PROTO-
Baniwa Baré Yavitero Anuyá Mariaté Wainumá Manao
'1' yabibulini makutɨ áːapê'ʦa ahiari apəkerɨ apágeri panîmu *(a)pa-
'2' enábe pikûna nʦâ'me mahoren meʧema maʧahma piarukûma *piama
'3' yabébuli kilikunama máːdali marahunaka atəpo maʦɨcke 2+1 *mapa-
*mada-
'4' yunulibunutsi kasalɨmacaka atəpui ahpagopi *
'5' pinawiáphi ahpagapi *pa-kapi
'6' pimiri *5+1
'7' yumaliwi *5+2
'8' piurwili *5+3
'9' pieirurwhi *5+4
'10' picalaùrwhili umahni *2x5

Notas[editar | editar a fonte]

  1. "Arawakan Numerals (E. chan)". Arquivado dende o orixinal o 3 de decembro de 2013. Consultado o 6 de xullo de 2013. 
  2. Arawak (M. Rosenfelder)

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Aikhenvald, Alexandra Y. (1999). "The Arawak language family". En Aikhenvald, Alexandra Y.; Dixon, R.M.W. The Amazonian languages. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 65–106. 
  • Ramirez, Henri (2001). Línguas Arawak da Amazônia setentrional (en portugués). Manaus: Universidade Federal do Amazonas.