Perexil: Diferenzas entre revisións
| Liña 28: | Liña 28: | ||
== Compoñentes == |
== Compoñentes == |
||
{{Valor nutricional |
|||
| name=Perexil, fresco |
|||
| kJ=151 |
|||
| protein=2.97 g |
|||
| fat=0.79 g |
|||
| carbs=6.33 g |
|||
| fiber=3.3 g |
|||
| sugars=0.85 g |
|||
| calcium_mg=138 |
|||
| iron_mg=6.2 |
|||
| magnesium_mg=50 |
|||
| phosphorus_mg=58 |
|||
| potassium_mg=554 |
|||
| sodium_mg=56 |
|||
| zinc_mg=1.07 |
|||
| manganese_mg=0.16 |
|||
| vitC_mg=133 |
|||
| thiamin_mg=0.086 |
|||
| riboflavin_mg=0.09 |
|||
| niacin_mg=1.313 |
|||
| pantothenic_mg=0.4 |
|||
| vitB6_mg=0.09 |
|||
| folate_ug=152 |
|||
| vitA_ug=421 |
|||
| betacarotene_ug=5054 |
|||
| lutein_ug=5561 |
|||
| vitE_mg=0.75 |
|||
| vitK_ug=1640 |
|||
| source_usda = 1 |
|||
| note=[http://ndb.nal.usda.gov/ndb/search/list?qlookup=11297&format=Full Ligazón á base de datos USDA] |
|||
}} |
|||
As follas de todos os tipos de perexil son ricas en [[vitamina]]s A, B1, B2, C e D, sempre que se consuman en cru, xa que a cocción elimina parte dos seus compoñentes vitamínicos. |
As follas de todos os tipos de perexil son ricas en [[vitamina]]s A, B1, B2, C e D, sempre que se consuman en cru, xa que a cocción elimina parte dos seus compoñentes vitamínicos. |
||
Revisión como estaba o 12 de abril de 2019 ás 07:32
| Pirixel | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Pirixel | |||||||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Subespecies | |||||||||||||||
O perexil ou pirixel[1] (nome científico: Petroselinum crispum) é unha planta herbácea do xénero Petroselinum dentro da familia Apiaceae, que se distribúe amplamente por todo o mundo, e é cultivada como condimento culinario.
Hábitat
Atópase naturalizado en hortos, xardíns e ás veces en marxes de camiños, muros, cultivos etc. de toda Europa e en parte de Asia.
Descrición
O perexil (Petroselinum crispum) é un planta herbácea bienal, aínda que pode cultivarse tamén como anual. Forma unha roseta empenachada de follas moi divididas, alcanza os 15 cm de altura e posúe talos floríferos que poden chegar a pasar os 60 cm con pequenas flores verdes amareladas. O seu cultivo coñécese desde hai máis de 300 anos, sendo unha das plantas aromáticas máis populares da gastronomía mundial.
A variedade perexil grande Petroselinum crispum tuberosum, posúe unha raíz engrosada axonomorfa, semellante á charouvía, que é a que se consome como hortaliza crúa ou cociñada. Esta variedade ten follas máis grandes e rugosas que as do perexil común e máis semellantes á especie brava.
Compoñentes
| Valor nutricional por 100 g | |
|---|---|
| Enerxía | 151 kJ (36 kcal) |
6.33 g | |
| Azucres | 0.85 g |
| Fibra alimentaria | 3.3 g |
0.79 g | |
2.97 g | |
| Vitaminas | Cantidade %DV† |
| Vitamina A equiv. | 53% 421 μg47% 5054 μg5561 μg |
| Tiamina (B1) | 7% 0.086 mg |
| Riboflavina (B2) | 8% 0.09 mg |
| Niacina (B3) | 9% 1.313 mg |
| Ácido pantoteico (B5) | 8% 0.4 mg |
| Vitamina B6 | 7% 0.09 mg |
| Ácido fólico (B9) | 38% 152 μg |
| Vitamina C | 160% 133 mg |
| Vitamina E | 5% 0.75 mg |
| Vitamina K | 1562% 1640 μg |
| Minerais | Cantidade %DV† |
| Calcio | 14% 138 mg |
| Ferro | 48% 6.2 mg |
| Magnesio | 14% 50 mg |
| Manganeso | 8% 0.16 mg |
| Fósforo | 8% 58 mg |
| Potasio | 12% 554 mg |
| Sodio | 4% 56 mg |
| Cinc | 11% 1.07 mg |
| |
| †As porcentaxes son aproximadas empregando a recomendación de US para os adultos. Fonte: Base de datos USDA Nutrient | |
As follas de todos os tipos de perexil son ricas en vitaminas A, B1, B2, C e D, sempre que se consuman en cru, xa que a cocción elimina parte dos seus compoñentes vitamínicos.
Uso medicinal
Unha infusión de perexil pódese usar como diurético. Os herboristas chineses e alemáns recomendan tomalo como un té para regular a hipertensión, e os indios Cherokee úsano como medicamento tónico para mellorar o rendemento da vexiga urinaria. Tamén se usa frecuentemente como emenagogo.
O perexil incrementa a diuresis por inhibición da bomba de Na /K -ATPase no rin, favorecendo a excreción de sodio e auga, con todo incrementando a reabsorción de potasio e o seu aumento (PMID 11849841).
Efectos secundarios
- O perexil ten un contido alto (dun 1.70 %) de ácido oxálico, un compoñente implicado na formación de pedras no ril e en deficiencias nutricionais.
- O pirixel non debería ser consumido por mulleres preñadas. O pirixel, tanto o seu aceite, a raíz, a folla ou a semente pode inducir unha estimulación uterina.
- O aceite de pirixel contén furanocoumaríns e psoralenos que poden dar lugar a unha fotosensitividade aguda se se usa oralmente.
Cultivo
A súa reprodución realízase por sementes, nun lugar asollado e en calquera chan que non sexa demasiado compacto. Tamén é apta para cultivar en macetas ou xardineiras, podendo dispoñer dunhas follas frescas e tenras para aderezar os pratos cortando simplemente as necesarias e regando despois para estimular o crecemento vexetativo.
Etnoloxía
Ditos
- Estar feito un pirixel: dise da persoa feble e enfermiza, que está moi magra.
- É un pirixel, parece un pirixel: aplícase á persoa persoa feble de saúde ou exquisita no carácter ou na comida.
Refráns
- Quen queira ter p'rixel todo o ano, seménteo no mes de maio.
- Sementa o p'rixel en maio, e terás p'rixel todo o ano.[2]
Notas
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para Perexil.
- ↑ Eladio Rodríguez González (1958-1961): Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Perexil  |
