Manganeso

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Manganeso
-
 
 
25
Mn
 
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
Mn
Tc
CromoManganesoFerro
Táboa periódica dos elementos
[[Ficheiro:{{{espectro}}}|300px|center]]
Liñas espectrais do Manganeso
Información xeral
Nome, símbolo, número Manganeso, Mn, 25
Serie química Metal de transición
Grupo, período, bloque 7, 4, d
Densidade 7470 kg/m3
Dureza {{{dureza}}}
Aparencia Prateado
N° CAS
N° EINECS
Propiedades atómicas
Masa atómica 54,938044(3)[1] u
Raio medio 140 pm
Raio atómico (calc) 161 pm
Raio covalente 139 pm
Raio de van der Waals pm
Configuración electrónica [Ar]3d54s2
Electróns por nivel de enerxía
Estado(s) de oxidación 7,6,4,2,3
Óxido ácido forte
Estrutura cristalina cúbica centrada no corpo
Propiedades físicas
Estado ordinario sólido
Punto de fusión 1517 K
Punto de ebulición 2235 K
Punto de inflamabilidade {{{P_inflamabilidade}}} K
Entalpía de vaporización 226 kJ/mol
Entalpía de fusión 12,05 kJ/mol
Presión de vapor 121
Temperatura crítica  K
Presión crítica  Pa
Volume molar m3/mol
Velocidade do son 5150 m/s a 293.15 K (20 °C)
Varios
Electronegatividade (Pauling) 1,55
Calor específica 480 J/(K·kg)
Condutividade eléctrica 0,695 × 106 S/m
Condutividade térmica 7,82 W/(K·m)
1.ª Enerxía de ionización 717,3 kJ/mol
2.ª Enerxía de ionización 1509 kJ/mol
3.ª Enerxía de ionización 3248 kJ/mol
4.ª Enerxía de ionización 4940 kJ/mol
5.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización5}}} kJ/mol
6.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización6}}} kJ/mol
7.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización7}}} kJ/mol
8.ª enerxía de ionización {{{E_ionización8}}} kJ/mol
9.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización9}}} kJ/mol
10.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización10}}} kJ/mol
Isótopos máis estables
iso AN Período MD Ed PD
MeV
52MnSint.5,591 dε4,71252Cr
53MnSint.3,74 × 106 aε0,59753Cr
54MnSint.312,3 dε
β-
1,377
0,697
54Cr
54Fe
55Mn100%estable con 30 neutróns
Unidades segundo o SI e en condicións normais de presión e temperatura, salvo indicación contraria.

O manganeso é un elemento químico de número atómico 25 e símbolo Mn. Está situado no grupo 7 da táboa periódica dos elementos e pertence ó grupo dos metais de transición.

Características principais[editar | editar a fonte]

O manganeso é un metal de transición branco agrisado, semellante ao ferro. É un metal duro e moi fráxil, refractario e facilmente oxidable. O manganeso metal pode ser ferromagnético, pero só despois de sufrir un tratamento especial.

Os seus estados de oxidación máis comúns son +2, +3, +4, +6 e +7, aínda que se atoparon dende +1 a +7; os compostos nos que o manganeso presenta estado de oxidación +7 son axentes oxidantes moi enérxicos. Dentro dos sistemas biolóxicos, o catión Mn+2 compite frecuentemente co Mg+2. Emprégase sobre todo aleado con ferro en aceiros e noutras aliaxes.

Historia[editar | editar a fonte]

Chegouse a atopar dióxido de manganeso, MnO2, en pinturas rupestres (dando unha cor negra). Tamén se utilizaron ao longo da historia, por exemplo polos exipcios e os romanos, compostos de manganeso para decolorar o vidro ou ben darlle cor. Así mesmo, atopouse manganeso na minas de ferro utilizadas polos espartanos, e pénsase que talvez sexa debido a isto a especial dureza dos seus aceiros.

No século XVII, o químico alemán Glauber, produciu por primeira vez permanganato, un reactivo de laboratorio bastante empregado. A mediados do século XVIII, o dióxido de manganeso empregouse para a produción de cloro. O químico sueco Scheele foi o primeiro que descubriu que o manganeso era un elemento, pero foi Johan Gottlieb Gahn quen o illou por redución do dióxido con carbono.

A principios do século XIX comezouse a probar o manganeso en aliaxes de aceiro, e en 1816 comprobouse que endurecía ao aceiro sen facelo máis fráxil.

Papel biolóxico[editar | editar a fonte]

O manganeso é un oligoelemento, sendo considerado un elemento químico esencial para tódalas formas de vida. Está comprobado que ten un papel tanto estrutural como encimático, atopándose presente en distintas encimas.

Abundancia e obtención[editar | editar a fonte]

É o duodécimo elemento máis abundante na codia terrestre e atópase amplamente distribuído. Atópase en centos de minerais aínda que só ao redor dunha ducia deles teñen interese industrial. Entre estes minerais destacan a pirolusita (MnO2), a psilomelana (MnO2·H2O), a manganita (MnO(OH)), a braunita (3Mn2O3·MnSiO3) ou a rodonita (MnSiO3) entre outros. Tamén se ten atopado en nódulos mariños, onde o contido en manganeso oscila entre un 15 e un 30%.

Os países cos maiores xacementos de minerais de manganeso son Suráfrica, Ucraína, Bolivia e a China. O metal obtense por redución dos óxidos con aluminio, e o ferromanganeso obtense tamén reducindo os óxidos de ferro e manganeso con carbono.

Precaucións[editar | editar a fonte]

O manganeso é un elemento esencial, sendo necesario unha achega de entre 1 a 5 mg por día, cantidade que se consegue a través dos alimentos. Pola contra o manganeso en exceso é tóxico, xa que exposicións prolongadas a compostos de manganeso, de forma inhalada ou oral, poden provocar efectos adversos no sistema nervioso, respiratorio e outros.

Notas[editar | editar a fonte]

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]