Damaliscus korrigum
| Damaliscus korrigum Topi | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Topi no Serengeti | |||||||||||||||||||||||||
| Estado de conservación | |||||||||||||||||||||||||
 Pouco preocupante | |||||||||||||||||||||||||
| Clasificación científica | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Nome binomial | |||||||||||||||||||||||||
| Damaliscus korrigum (Ogilby, 1837) [1] | |||||||||||||||||||||||||
| Subespecies | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Sinonimia | |||||||||||||||||||||||||
Damaliscus korrigum,[3] coñecido vulgarmente como topi é unha especie de mamífero artiodáctilo ruminante da familia dos bóvidos, subfamilia dos alcelafinos e tribo dos alcelafininos.
É un antílope de tamaño grande estreitamente relacionado co sasabi e co damalisco de fronte branca ou bontebok, cos que comparte xénero.
Taxonomía
[editar | editar a fonte]A especie foi descrita por primeira vez polo naturalista e avogado irlandés William Ogilby na revista Proc. Zool. Soc. Lond., 1836: 103.[4]
Na actualidade recoñécense as seguintes tres subespecies.[3]
- Damaliscus korrigum korrigum Ogilby, 1836
- Damaliscus korrigum jimela Matschie, 1892
- Damaliscus korrigum topi Blaine, 1914
Nomes vulgares
[editar | editar a fonte]O nome vulgar topi, probabelmente derivado do suahili, entrou no inglés en 1894,[5] e de aí pasou a outros idiomas europeos.
Este nome aplícase, ademais de a toda a especie, de forma especial ás subespecies D. k. jimela e D. k. topi, mentres que os nomes korrigum e tiang adoitan empregarse, en inglés e noutras linguas, para referirse á subespecie tipo, D. k. korrigum.[3][6][7]
Características
[editar | editar a fonte]As principais características morfolóxicas do topi son:[8]
- Antílope grande, coa cabeza claramente longa, pero sen a rexión frontal non alargada cara a arriba, como nos alcelafos.
- Altura na cruz, de 100 a 130 cm; peso, de i90 a 135 kg.
- As agullas (cruz) notabelmente máis altas que as ancas.
- Coloración xeral de parda avermellada a parda purpúrea, moi lustrosa, con manchas escuras definidas na cara, parte superior das patas dianteiras, cadeiras e coxas, e sen ningunha marca branca. A parte inferior das patas, de cor parda alaranxada clara.
- Cornos, presentes en ambos os sexos, grosos, anelados, en forma de lira, que xorden da fronte verticais e van curvándose lixeiramente cara a atrás a medida que se van separando, e coas puntas lixeiramente curvadas cara a arriba.
- As femias son similares aos machos, pero de cor lixeiramente máis clara, cos cornos máis curtos e sen tanta diferenza de altura entre a cruz e as ancas.
Bioloxía
[editar | editar a fonte]Hábitat e distribución
[editar | editar a fonte]
Hábitat
[editar | editar a fonte]A especie vive nas sabanas abertas e zonas de bosques pouco densos, ás veces en ambientes moi secos.[8][9] Pode ser abundante ou estar ausente nunha área en particular.[10] As poboacións dispersas non permanecen durante longo tempo no mesmo lugar, e deben agruparse ou, de non facelo, corren o risco de desapareceren.[10]
O topi é migratorio, agrupándose en mandas de até algúns centos de individuos para buscar as zonas onde o pasto é abundante.[11]
Distribución
[editar | editar a fonte]A dos topis probabelmente é a maior das poboacións de todos os mamíferos africanos.[8]
A especie ten unha área de distribución extensa e descontinua.[9] Isto débese á especialización para habitar en certas planicies en biomas áridos ou de sabana.[9] A caza por parte dos humanos e a destrución do seu hábitat contribuíron aínda máis ao illamento da poboación.[9]
En 2005 os seguintes países albergaban poboacións de topi: Benín, Burkina Faso, Burundi, o Camerún, a República Centroafricana, o Chad, a República Democrática do Congo, Etiopía, Gambia, Ghana, Guinea-Bissau, Kenya, Malí, Mauritania, Níxer, Nixeria, Ruanda, Senegal, Somalia, o Sudán, Tanzania, Togo e Uganda. Porén na actualidade a especie encóntrase rexionalmente extinta en Burundi, Gambia, Guinea-Bissau, Malí, Mauritania e o Senegal.[3]
Costumes
[editar | editar a fonte]
Os topis son moi gregarios e viven en rabaños de 15 a 30 cabezas, ás veces até varios centos de animais. En certas estacións reúnense en inmensas aglomeracións de até 12.000 individuos. Isto sucede durante as súas migracións masivas en busca de herba fresca. (En´África occidental desprázanse de norte a sur durante as chuvias temperás). A miúido xúntanse con mandas de alcelafos, ñus e cebras e, ás veces, tamén con búfalos e cobos.[8]
Poden correr con moita rapidez, cun paso balanceante menos exaxerado que o dos alcelafos.[8]
Alimentación
[editar | editar a fonte]Os topis son exclusivamente herbívoros, e aprecian particularmente os prados de herba curta dalgunhas zonas semidesérticas. A miúdo comen herbas secas que non consomen outros antílopes. Aínda que beben e son especialmente dados ás chairas inundábeis extensas, poden pasar sen auga longos períodos de tempo, tan longos como duren os pastos dispoñíbeis.[8]
Reprodución
[editar | editar a fonte]Durante a época de celo os machos establécense en terreos ben marcados, defendéndoos contra os intrusos (o que na linguaxe internacional se coñece como leks), mentres que as femias e o xoves vagan libremente ao redor.[8][12] Os machos dominantes ocupan o centro dos leks, e os subordinados a periferia dos mesmos.[13] Os machos marcan o seu territorio con montóns de esterco e permanecen nunha posición ergueita preparados para loitar con calquera outro macho que intente invadilo.[11] As femias en celo entran nos leks soas ou en grupos, e aparéanse cos machos situados no centro.[9]
A gran maioría dos nacementos sucede entre outubro e decembro, a metade deles en outubro.[14] As crías poden seguir ás súas nais xusto despois do nacemento.[11] Tras a reprodución, os topis sepáranse en mandas de machos e femias.[8]
Inimigos
[editar | editar a fonte]Os seus principais depredadores son os leóns, as hienas pintas e os chacais, que ameazan aos becerros; as hienas son os atacantes máis comúns.[15] Porén, o topi ten unha taxa de depredación menor que as especies de herbívoros circundantes.[9]
Poboación e estado de conservación
[editar | editar a fonte]A pesar de que a especie ten unha extensa área de distribución e posúe unha poboación abundante, foi eliminada de grandes zonas a causa da caza e da degradación do hábitat causada pola expansión de lugares de pastoreo. Esta ameaza é maior para o korrigum de África occidental; dos doce países nos cales existía anteriormente, xa desapareceu de catro e probabelmente só exista transitoriamente en tres deles. Máis do 90 % dos individuos viven en áreas protexidas, principalmente no Parque Nacional Virunga (República Democrática do Congo), o Parque Nacional Queen Elizabeth (Uganda o Parque Nacional Akagera (Ruanda), o Masai Mara (Kenya) e o Parque Nacional de Serengueti (Tanzania).[16]
O status das poboación segundo a Unión Internacional para a Conservación da Natureza e de LC (pouco preocupante).[16]
Galería
[editar | editar a fonte]-
Topi no Parque Nacional do Serengeti, Tanzania -
Topi no Masai Mara, Kenya -
Topi saltando, no Masai Mara -
Topi femia co seu becerro, no Masai Mara -
-
-
-
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Ogilby, W. artigo na revista Proc. Zool. Soc. Lond., 1836, p. 103.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Damaliscus lunatus korrigum (Ogilby, 1837) en BioLib.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Wilson, Don E. & Reeder, DeeAnn M., eds. (2005):Mammal Species of the World.
- ↑ Segundo o calendario actual, o ano 1837 daquela data correspóndese co modreno 1837.
- ↑ Merriam Webster on line.
- ↑ topi en FineDictionary.
- ↑ topi en Memidex.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 Dorst, J. & Dandelot, P. (1973), pp. 228-229.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Estes, R. (1991): The Behavior Guide to African Mammals, Including Hoofed Mammals, Carnivores, Primates. Los Angeles: The University of California Press. pp. 142-146.
- ↑ 10,0 10,1 Kingdon, J. (1979): East African Mammals: An Atlas of Evolution in Africa, Volume 3, Part. D: Bovids. Chicago: University Chicago Press, pp. 485-501.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Jarman, P. J. (1974): "The social organisation of antelope in relation to their ecology". Behaviour, 48 (3/4): 215-267.
- ↑ Bro-Jorgensen, J. (2003). "No peace for estrous topi cows on leks". Behavioral ecology, 14 (4): 521-525.
- ↑ Bro-Jørgensen, J., Durant, S. (2003). "Mating strategies of topi bulls: getting in the centre of attention". Animal Behaviour, 65 (3): 585-593.
- ↑ Sinclaire, A. R. E.; Mduma, Simon A. R. & Arcese, M. (2000): "What Determines Phenology and Sychrony of Ungulate Breeding in Serengeti?" Ecology, 81 (8): 2100-2111.
- ↑ Bro-Jorgensen, J. (2002): "Overt female mate competition and preference for central males in a lekking antelope". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 99 (14): 9290-9293.
- ↑ 16,0 16,1 Damaliscus lunatus na Lista vermella da UICN.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Damaliscus korrigum  |
 |
Wikispecies posúe unha páxina sobre: Damaliscus korrigum |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Dorst, J. & Dandelot, P. (1973): Guía de campo de los mamíferos salvajes de África, Barcelona: Ediciones Omega, S. A.
- Groves, Colin & Peter Grubb (2011): 'Tribe Alcelaphini in Wallace, 1876 en Ungulate Taxonomy. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press. ISBN 978-1-4214-0093-8.
- Haltenorth, T. & Diller, H. (1986): A Field Guide of the Mammals of Africa including Madagascar. Londres: William Collins Sons & Co Ltd. ISBN 0-00-219778-2.
- Rodríguez de la Fuente, F. (1970): Enciclopedia Salvat de la fauna. Tomo I. África (Región etiópica). Pamplona: Salvat, S. A. de Ediciones, pp. 104–114.
- Wilson, D. E., & Reeder, D. M. (editors) (2005): Mammal Species of the World — A Taxonomic and Geographic Reference. Third edition. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-8221-4.
Outros artigos
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Damaliscus korrigum (Ogilby, 1837) no SIIT.
- Damaliscus lunatus en ADW.
- Damaliscus korrigum en ADW.
- Damaliscus lunatus en ARKive.