Chinche das camas

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Cimex lectularius»)
Chinche, chincha, percebella

Cimex lectularius
Clasificación científica
Reino: Animalia
Filo: Arthropoda
Clase: Insecta
Orde: Hemiptera
Superfamilia: Cimicoidea
Familia: Cimicidae
Latreille, 1802
Subfamilia: Cimicinae
Xénero: Cimex
Especie: Cimex lectularius
Linnaeus, 1758

As chinches das camas ou simplemente chinches[1] ou tamén chinchas[2] ou percebellas[3] son insectos parasitos da familia dos cimícidos (Cimicidae), que se alimentan exclusivamente de sangue. Cimex lectularius é a chinche das camas común e a especie máis coñecida que prefire alimentarse de sangue humano. Outras especies de Cimex especializáronse en alimentarse doutros animais, por exemplo, as chinches dos morcegos, como Cimex pipistrelli (de Europa), Cimex pilosellus (de Norteamérica) e Cimex adjunctus (de Norteamérica), ou as chinches das aves. A especie tropical Cimex hemipterus parasita tamén a humanos e aves.[4]

O hábitat preferido de Cimex lectularius son as casas quentes e especialmente os dormitorios, zonas preto das camas ou dentro delas. Son activos principalmente pola noite, pero non son exclusivamente nocturnos. Xeralmente aliméntanse dos seus hóspedes sen que estes o noten.[5][6][7]

A picadura das chinches pode producir diversos efectos adversos como erupcións na pel, efectos psicolóxicos e síntomas alérxicos.[8] Porén, non transmiten patóxenos, xa que non funcionan como vectores epidemiolóxicos. Certos signos e síntomas indican que unha picadura podería deberse a chinches, o que se confirma ao atopar insectos adultos na casa.

As chinches das camas levan sendo parasitos do ser humano desde hai miles de anos.[9] A inicios da década de 1940 estaban case erradicados no mundo desenvolvido, pero foron incrementando a súa prevalencia desde 1995, probablemente debido á resistencia aos pesticidas que adquiriron, á prohibición legal do uso dalgúns pesticidas efectivos e ás viaxes internacionais.[10][11] Como a infestación dos hábitats humanos empezou a aumentar, tamén o fixeron os casos de picaduras de chinches e as condicións de saúde asociadas.[9][12]

Infestación[editar | editar a fonte]

Picaduras de chinches

A diagnose dunha infestación require atopar os insectos e detectar a aparición de síntomas compatibles.[8] O tratamento implica a eliminación destes insectos (incluíndo os seus ovos) e tomar medidas para tratar os síntomas ata que desaparezan.[8]

As picaduras de chinches das camas denomínanse cimicose e poden orixinar diversas manifestacións na pel desde efectos non visibles a ampolas prominentes.[13] Os efectos inclúen erupcións cutáneas, efectos psicolóxicos e síntomas alérxicos.[8]

Aínda que estas chinches poden estar infectadas con polo menos 28 patóxenos humanos, ningún estudo atopou que estes insectos sexan capaces de transmitilos aos humanos.[12] Neles atopáronse, por exemplo, Staplhylococcus aureus resistente á meticilina (SARM)[14] e Enterococcus faecium resistente á vancomicina (ERV), pero o significado que poida ter isto descoñécese.[15] As investigacións feitas sobre o seu potencial para transmitir o HIV, SARM, hepatite B, hepatite C e hepatite E non atoparon que as chinches puidesen transmitir as doenzas asociadas con eses patóxenos. Porén, sinalouse a posibilidade de que puidesen transmitir arbovirus nalgúns casos.[16]

Descrición[editar | editar a fonte]

Física[editar | editar a fonte]

Os C. lectularius adultos son de cor marrón clara a marrón avermellada, de corpo aplanado, oval, e non teñen ás posteriores. As ás anteriores son vestixiais e están reducidas a estruturas similares a almofadiñas. Teñen abdomes segmentados con pelos microscópicos que lles dan unha aparencia bandeada. Os adultos crecen ata os 4 ou 5 mm de longo e os 1,5 a 3 mm de largo.

As ninfas acabadas de emerxer son translúcidas, de cores máis claras e fanse máis marróns a medida que mudan e chegan á madurez. Unha ninfa de calquera idade que acaba de comer sangue ten un abdome vermello brillante translúcido, que vai cambiando a marrón nas seguintes horas e a negro opaco nuns dous días, conforme o insecto vai dixerindo a súa comida. Estes insectos poden confundirse con outras especies, como os psocópteros, pequenas cascudas, ou escaravellos derméstidos; pero cando están quentes e activos, os seus movementos son máis similares aos das formigas, e como a maioría dos demais hemípteros, emiten un cheiro característico desagradable cando son esmagados.

Utilizan feromonas e cairomonas para comunicar os seus lugares de nidación, alimentación e reprodución.

Poden sobrevivir a un amplo rango de temperaturas e composicións atmosféricas.[17] Por debaixo dos 16,1 °C, os adultos entran en estado de semihibernación e poden sobrevivir máis tempo ao frío; poden sobrevivir polo menos cinco días a -10 °C, pero morren aos 15 minutos se están expostos a temperaturas de -32 °C.[18] Os conxeladores comerciais e domésticos comúns chegan a temperaturas baixas dabondo como para matar a maior parte dos estadios vitais das chinches das camas, e hai un 95% de mortalidade en 3 días a -12 °C.[19] Presentan unha elevada tolerancia ao desecamento, e sobreviven a condicións de baixa humidade e 35 a 40 °C incluso se perden un terzo do seu peso corporal por deshidratación; os estadios vitais iniciais son máis susceptibles ao desecamento que os posteriores.[20]

O punto de morte térmica para C. lectularius é 45 °C; todos os estadios vitais morren aos 7 minutos de estaren expostos a 46 °C.[18] As chinches das camas aparentemente non poden sobrevivir a altas concentracións de dióxido de carbono durante moito tempo; porén, a exposición a atmosferas de nitróxeno case puro parece que ten relativamente pouco efecto incluso en períodos de 72 horas.[21]

Hábitos de alimentación[editar | editar a fonte]

Micrografía electrónica de varrido coloreada dixitalmente coas pezas bucais que perforan a pel salientadas en púrpura e vermello

As chinches das camas son hematófagos obrigados, xa que só se alimentan de sangue. A maioría das especies de cimícidos aliméntanse de sangue humano só cando non dispoñen doutros hóspedes, pero C. lectularius está especializado en alimentarse de sangue humano.[22][23][24] Obteñen toda a humidade adicional que necesitan do vapor de auga do aire que os rodea.[25] Son atraídos polos seus hóspedes principalmente polo dióxido de carbono que expiran, e secundariamente pola súa calor e por certas substancias químicas.[26][27][28] Prefiren as zonas da pel expostas como a cara, pescozo e brazos da persoa que dorme.

Teñen pezas bucais que serran a pel e inxectan saliva con anticoagulantes e analxésicos. A sensibilidade dos humanos ás súas picaduras varía desde reaccións alérxicas extremas a ningunha reacción en absoluto (nun 20% dos casos). A picadura adoita producir un inchamento na pel sen punto vermello, pero cando moitas chinches se alimentan nunha pequena área da pel, poden aparecer puntos vermellos despois de que o inchamento baixa.[18]

Aínda que en certas condicións frías os adultos poden vivir ata un ano sen alimentarse,[29] nas condicións cálidas típicas intentan alimentarse en intervalos de 5 a 10 días, e os adultos poden vivir uns 5 meses sen comer.[30] Os ínstares máis novos non poden sobrevivir tanto, pero mesmo os vulnerables primeiros ínstares despois da eclosión poden sobrevivir semanas sen tomar sangue.

Segundo informes de 2009, as novas xeracións de chinches das camas resistentes a pesticidas poden sobrevivir só dous meses sen comer.[31]

Pode recuperarse ADN humano dos aparatos dixestivos das chinches ata 90 días despois de que comeran o sangue, o cal significa que podería ser usado con propósitos forenses para identificar de que persoa se alimentou unha chinche.[32][33]

Fisioloxía da alimentación[editar | editar a fonte]

Punta do rostro

Unha chinche ou percebella perfora a pel do seu hóspede cun feixe de estiletes, denominado rostro (rostrum) ou "bico". O rostro está composto polas maxilas e mandíbulas, que foron evolutivamente modificadas adoptando formas alongadas a partir do tipo ancestral básico. Os estiletes maxilares dereito e esquerdo están conectados na súa liña media e unha sección da liña central forma unha gran canle alimenticia e unha canle salivar máis pequena. Na pel penetra o feixe mandibular-maxilar completo.[7]

As puntas dos estiletes maxilares esquerdo e dereito non son iguais; o dereito é ganchudo e curvado e o esquerdo é recto. Os estiletes mandibulares dereito e esquerdo esténdense ao longo dos lados exteriores dos seus respectivos estiletes maxilares e non chegan á punta dos estiletes maxilares fusionados. Os estiletes son mantidos nunha amosega do labio, e cando o animal se vai alimentar, saen da amosega a medida que o labio unido se dobra; a súa punta nunca entra na ferida.[7]

Os estiletes mandibulares teñen pequenos dentes, e ao mover os estiletes alternativamente adiante e atrás, o insecto corta o tecido cutáneo para que o feixe maxilar poida entrar e chegar a un vaso sanguíneo do tamaño axeitado. A propia presión do sangue no vaso sanguíneo enche o insecto de sangue en poucos minutos. A chinche despois retira o feixe do estilete da posición de alimentación e retráeo á amosega labial, dobrando a unidade completa cara a atrás baixo a cabeza, e seguidamente o insecto regresa ao lugar onde se agocha.[7] Cando se alimentan tardan de cinco a dez minutos en quedar cheos de sangue.[34] En conxunto, o insecto pode pasar menos de 20 minutos en contacto físico co seu hóspede, e non intentará alimentarse outra vez ata que complete unha muda ou, se é adulto, ata que dixira completamente a comida.

Reprodución[editar | editar a fonte]

Macho de chinche das camas inseminando traumaticamente unha femia

As chinches das camas, ao contrario que outros insectos, toleran o incesto e son capaces de soportar xeneticamente bastante ben os efectos da endogamia.[35] Os machos ás veces intentan aparearse con outros machos e perforan o seu abdome.[36] Este comportamento ocorre porque a atracción sexual nas chinches das camas está baseada principalmente no tamaño, e os machos montan calquera individuo que comer recentemente independentemente do seu sexo.[37]

Todas as chinches aparéanse por inseminación traumática.[6][38] As femias posúen un tracto reprodutor que funciona durante a oviposición, pero o macho non usa este tracto para a inseminación de esperma.[6] En vez diso, o macho perfora o abdome da femia co seu pene hipodérmico e exacula dentro da cavidade corporal. En C. lectularius e todas as especies de chinches das camas excepto Primicimex cavernis, o esperma é inxectado no chamado mesospermalege,[6] un compoñente do spermalege ou órgano de Berlese,[6] unha estrutura xenital secundaria que reduce as feridas e os custos inmunolóxicos de inseminación traumática.[39][40][41] O esperma inxectado viaxa pola hemolinfa do insecto ás estruturas de almacenamento da esperma femininas chamadas conceptáculos seminais, e finalmente ten lugar a fecundación nos ovarios.[40]

A "feromona de alarma da chinche das camas" consta das substancias (E)-2-octenal e (E)-2-hexenal. Libérase cando a chinche é molestada, como durante un ataque dun predador. Un estudo de 2009 demostrou que o macho tamén libera feromona de alarma para repeler outros machos que intentan aparearse con el.[41][42]

Cimex lectularius e C. hemipterus poden aparearse entre eles se teñen a oportunidade, pero os ovos que producen son xeralmente estériles. Nun estudo de 1988, só un dos 479 ovos que puxeron era fértil e deu lugar a un individuo híbrido, Cimex hemipterus × lectularius.[43][44]

Protección do esperma[editar | editar a fonte]

Os machos de Cimex lectularius teñen nos seus xenitais microbios procedentes do medio ambiente. Estes microbios danan as células espermáticas, o que as fai incapaces de realizar a fecundación dos gametos femininos. Debido a estes perigosos microbios, os machos evolucionaron para exacular substancias antimicrobianas que impiden os danos ao esperma. Cando os microbios contactan co esperma ou cos xenitais masculinos, a chinche empeza a liberar estas substancias antimicrobianas. Moitas especies destes microbios viven nos corpos das femias despois do apareamento e poden causar infeccións nas femias. Suxeriuse que as femias reciben beneficios do exaculado. Aínda que estes beneficios non son directos, as femias poden producir máis ovos que o óptimo incrementando a cantidade dos xenes das femias na poza xénica.[45]

Distribución do esperma e o fluído seminal[editar | editar a fonte]

Nos organismos a selección sexual esténdese máis alá da reprodución diferencial para afectar a composición do esperma, competición do esperma e tamaño do exaculado. Os machos de C. lectularius asignan o 12% do seu esperma e o 19% do seu fluído seminal ao apareamento. Debido a estes descubrimentos, Reinhard et. al propuxeron que o apareamento múltiple está limitado polo fluído seminal e non polo esperma. Despois de medir o volume do exaculado, a taxa de apareamento e a densidade de esperma estimada, Reinhardt et al. mostraron que o apareamento podería estar limitado polo fluído seminal. Malia estes avances, a diferenza de custo entre a dependencia da dose de exaculado e a dependencia da frecuencia de apareamento non foron explorados.[46]

Produción de ovos[editar | editar a fonte]

Os machos fecundan as femias sempre por inseminación traumática nunha estrutura chamada ectospermalege (o órgano de Berlese, aínda que o órgano de Ribaga, como se lle chamou primeiro, foi inicialmente designado como un órgano de estridulación. Estes dous nomes non son descritivos, polo que se usan outras terminoloxías). Coa fecundación, os ovarios das femias acaban de desenvolverse, o cal suxire que o esperma desempeña tamén algún papel diferente ao da fecundación do ovo. A fecundación tamén permite a produción de ovos por medio do corpo alado. O esperma permanece viable na espermateca (ou mellor conceptáculo) da femia, un saco que almacena o esperma, durante un longo período de tempo con tal que a temperatura corporal sexa óptima. A femia pon ovos fertilizados ata que esgota o esperma do seu conceptáculo. Despois de que este se esgota, pon uns poucos ovos estériles. O número de ovos que produce unha femia de C. lectularius non depende do esperma que almacena, senón do nivel nutricional da femia.[47]

Feromonas de alarma[editar | editar a fonte]

Os machos de C. lectularius ás veces montan a outros machos porque o interese sexual dos machos está dirixido a calquera individuo que se acaba de alimentar sen reparar no seu sexo, pero as femias que non se alimentaron poden ser montadas tamén. A inseminación traumática é o único modo de copulación que teñen as chinches das camas. Nas femias evolucionou o spermalege para protexelas das feridas e da infección. Como os machos carecen deste órgano, a súa inseminación traumática podería deixalos malferidos. Por esta razón, nos machos evolucionaron as feromonas de alarma para sinalizar o seu sexo a outros machos. Se un macho de C. lectularius monta a outro macho, o macho montado libera o sinal feromonal e o macho que está enriba del para antes de realizar a inseminación.

As femias poden producir feromonas de alarma para evitar o apareamento múltiple, pero xeralmente non o fan. Propuxéronse dúas razóns polas cales as femias non liberan feromonas de alarma para protexerse. Primeiro, a produción de feromonas de alarma é custosa. Debido á produción de ovos, as femias poden absterse de gastar enerxía adicional en fabricar feromonas de alarma. A segunda razón que se propuxo é que a liberación da feromona de alarma reduce os beneficios asociados co apareamento múltiple.[48] Os beneficios de apareamento múltiple inclúen beneficios materiais, unha calidade de nutrición mellor ou máis nutrición, beneficios xenéticos como o incremento da fitness da descendencia, e finalmente, o custo da resistencia pode ser maior que o beneficio do consentimento, o cal parece ser o caso de C. lectularius.[49]

Estadios vitais[editar | editar a fonte]

As chinches teñen cinco estadios vitais inmaturos ninfais e un estadio sexualmente maduro.[50] Mudan o seu exoesqueleto por écdise en cada unha das fases, desbotando o exoesqueleto vello. Mudan seis veces antes de converterse en adultos fértiles e deben alimentarse polo menos cunha toma de sangue para completar cada muda.[51]

Cada un dos estadios inmaturos dura aproximadamente unha semana, dependendo da temperatura e da dispoñibilidade de comida, e o ciclo de vida completo pode durar uns dous meses (é bastante longo comparado co doutros ectoparasitos). As femias fecundadas que tomaron alimento dabondo poñen de tres a catro ovos cada día continuamente ata o final da súa vida (uns nove meses en condicións cálidas), poñendo posiblemente uns 500 ovos durante ese tempo.[51] As análises xenéticas reaizadas mostraron que unha soa femia preñada, que podería ser talvez o único supervivente dunha actuación de erradicación do parasito, pode ser a responsable dunha nova infestación completa en cuestión de semanas, xa que produce rapidamente novas xeracións de descendentes.[52]

  • Preparación de C. lectularius
    Preparación de C. lectularius
  • Á dereita un exoesqueleto recentemente desbotado dun estadio ninfal
    Á dereita un exoesqueleto recentemente desbotado dun estadio ninfal
  • Ninfa alimentándose do seu hóspede
    Ninfa alimentándose do seu hóspede
  • Individuos que se alimentaron con sangue (nótense as diferenzas de cor en relación coas distintas fases da dixestión)
    Individuos que se alimentaron con sangue (nótense as diferenzas de cor en relación coas distintas fases da dixestión)

Dimorfismo sexual[editar | editar a fonte]

En C. lectularius hai dimorfismo sexual, xa que as femias son de maior tamaño que os machos. Os abdomes difiren en cada sexo porque os machos teñen abdomes máis "bicudos", debido aos seus órganos copulatorios, mentres que as femias teñen abdomes máis arredondados. Como os machos son atraídos polos tamaños corporais grandes, calquera chinche que acabase de comer pode ser considerado unha parella potencial. Porén, os machos poden montar ás veces tamén a femias planas que non se alimentaron recentemente. A femia pode curvar o seu abdome cara a adiante e por debaixo do corpo en dirección á súa cabeza para evitar o apareamento. Os machos son xeralmente incapces de discriminar entre os sexos ata despois de que iniciaron a monta, pero si o fan antes de consumar a inseminación.[53]

Busca de hóspedes[editar | editar a fonte]

C. lectularius só se alimenta cada cinco ou sete días, o cal indica que non pasa a maior parte do seu tempo buscando un hóspede. Cando unha chinche está esfameada, abandona o seu refuxio e empeza a buscar un hóspede do que comer. Se consegue alimentarse regresa ao seu refuxio. Se non se puido alimentar continúa buscando un hóspede. Despois da busca máis ou menos prolongada, tanto se conseguiu comer coma se non, a chinche retorna ao refuxio onde se reúne con outros antes da fotofase (período de luz durante o ciclo día-noite). Matthew Reis sinala que hai dúas razóns que explican por que C. lectularius regresa ao refuxio e agrégase con outros despois de alimentarse. Unha é encontrar parella e a outra é encontrar refuxio para evitar ser esmagado (polas persoas) despois de comer.[54]

Comportamento de agregación e dispersión[editar | editar a fonte]

C. lectularius forma agregacións con outros individuos en todos os estadios vitais e todas as condicións de apareamento. Poden decidir agregarse debido á depredación, resistencia ao desecamento e para ter máis oportunidades de atopar parella. As feromonas que flotan no aire son as responsables de que se produza a agregación. Outra razón para a agregación pode ser o recoñecemento doutros individuos de C. lectularius por medio dos mecanorreceptores situados nas antenas. As agregacións fórmanse e desfanse baseándose nos custos e beneficios asociados. As femias son as que máis a miúdo se encontran separadas das agregacións de individuos. É máis probable que as femias expandan o rango espacial da poboación e atopen novos sitios onde vivir. A dispersión das femias activas pode explicar os fallos nos tratamentos para erradicar as infestacións. Os machos, cando se encontran en áreas nas que hai poucas femias, abandonan a agregación para encontrar novas parellas. O macho excreta unha feromona de agregación que libera no aire, que atrae a femias virxes e detén outros machos.[55]

Detección[editar | editar a fonte]

Ovos e dous adultos atopados nun moble
Mancha fecal
Individuo vagando polas engurras dunha alfombra

Os individuos de C. lectularius poden vivir en solitario, pero adoitan congregarse uha vez establecidos nun lugar. Aínda que son estritamente parasitos, pasan só unha fracción moi pequena dos seus ciclos vitais unidos fisicamente aos seus hóspedes. Unha vez que se acaban de alimentar, resitúanse nun sitio próximo a un hóspede coñecido, xeralmente en ou preto das camas ou sofás formando grupos de chinches adultas, xoves e ovos, denominado polos entomólogos área de refuxio ou simplemente refuxio, ao cal os insectos volven seguindo pistas químicas. Estes sitios poden ser moi variados, como maletas, interior de vehículos, interior de mobles, nas inmediacións das cabeceiras das camas e mesmo en enchufes eléctricos. Tamén poden aniñar preto de animais que se congregan nun lugar, como morcegos, aves,[56] ou roedores. C. lectularius tamén pode sobrevivir alimentándose de gatos e cans domésticos, aínda que os humanos son os seus hóspedes preferidos.[57]

As chinches poden detectarse tamén polo seu cheiro característico a framboesas podres.[58] Hai cans adestrados para a detección de chinches que descobren os lugares de infestación, cunha exactitude entre o 11% e o 83%.[59] Desenvolvéronse tamén aparellos detectores caseiros.[60][61]

Xestión e control[editar | editar a fonte]

A erradicación de C. lectularius require usar unha combinación de estratexias sen pesticidas e o uso ocasional de pesticidas.[9][12]

Os procedementos mecánicos, como aspirar os insectos e tratar os colchós con calor ou envolvelos, son efectivos.[9][59] Unha combinación de calor e tratamentos de secado é moi efectiva. Morren ao mantelos unha hora a unha temperatura de 45 °C ou superior ou dúas horas a menos de -17 °C;[59] unha secadora de roupa doméstica ou chorros de vapor tamén os mata.[18] Un estudo atopou que se producían taxas do 100% de mortalidade ao expoñelos a temperaturas superiores a 50 °C durante máis de 2 minutos.[62] É difícil que morran de fame, xa que poden sobrevivir sen comer durante de 100 a 300 días, dependendo da temperatura.[59] Por razóns de sanidade pública, recoméndase que se chame a un servizo profesional de control de pragas para erradicalos, en vez de intentar facelo un mesmo, especialmente en edificios de moitas vivendas.[63]

En 2012 non se dispoñía de pesticidas verdadeiramente efectivos contra eles.[59] Entre os pesticidas que foran usados historicamente e eran efectivos estaban os piretroides, diclorvos e malatión.[12] Pero co tempo a resistencia aos pesticidas foi incrementándose significativamente nestes animais e os perigos para a saúde humana que ten o seu uso tamén preocupan.[9] O insecticida carbamato propoxur é moi tóxico para as chinches, pero ten unha toxicidade potencial para os nenos expostos.[64] O ácido bórico foi aplicado algunhas veces como insecticida de interiores seguro, pero segundo algunhas fontes non é efectivo contra as chinches porque estes animais non se lamben ou acicalan,[65] aínda que outras fontes, como a Axencia de Protección Ambiental dos Estados Unidos indica que si é efectivo e actúa como desecante.[66] O fungo Beauveria bassiana estaba sendo investigado en 2012 pola súa capacidade de control das chinches.[67] A medida que as chinches continúan a adaptarse adquirindo resistencia aos pesticidas, os investigadores empezaron a examinar o xenoma do insecto para ver como se desenvolven as adaptacións e buscar vulnerabilidades potenciais que poidan ser explotadas durante as fases de crecemento e desenvolvemento.[68]

Predadores[editar | editar a fonte]

Os inimigos naturais das chinches son insectos como o Reduvius personatus,[69] cascudas,[70] formigas, arañas (especialmente Thanatus flavidus), ácaros e cempés (especialmente Scutigera coleoptrata). Porén, o control de pragas biolóxico non se considera unha estratexia práctica para a eliminación das chinches nas casas.[18]

Epidemioloxía[editar | editar a fonte]

As chinches das camas viven e todo o mundo.[71] As taxas de infestación nos países desenvolvidos, aínda que decreceron entre 1930 e 1980, incrementáronse drasticamente desde 1980.[9][12][71] Previamente, eran comúns nos países en desenvolvemento, pero raros no mundo desenvolvido.[12][72][73]

As causas exactas deste rexurdimento non están claras; apóñense a diversas razóns, como ao maior número de viaxes ao estranxeiro, incremento da inmmigración desde o mundo en desenvolvemento ao desenvolvido, un maior intercambio de mobiliario de segunda man entre as casas, centrarse máis no control doutro tipo de pragas, que tivo como resultado descuidar a toma de medidas contra as chinches, e o incremento de resistencia aos pesticidas e uso de novos métodos de control de pragas que non afectan suficientemente as chinches.[12][72] A diminución das poboacións de cascudas nas casas polo uso de insecticidas efectivos contra este insecto, que son o principal depredador das chinches, axudaron ao rexurdimento das poboacións de chinches, como o fixo tamén a prohibición do DDT e outros potentes pesticidas.[74]

A diminución das poboacións de chinches despois de 1930 no mundo desenvolvido crese que se debeu en parte ao uso do DDT para matar cascudas, que tamén as mataba a elas.[75] A invención da aspiradora para limpar o po e a simplificación do deseño do mobiliario nas casas puido tamén xogar un papel.[75] Outros cren que podería ser simplemente debido á natureza cíclica do organismo.[76]

C. lectularius é a especie de chinches mellor adaptada aos ambientes humanos. Encóntrase en climas temperados de todo o mundo. Outras especies de chinches chupadores de sangue son Cimex hemipterus, que vive en zonas tropicais, que tamén infesta a humanos, aves de curral e morcegos, e Leptocimex boueti, que se encontra nos trópicos de África Occidental e Suramérica, que infesta morcegos e humanos. Cimex pilosellus e Cimex pipistrelli infestan principalmente a morcegos, mentres que Haematosiphon inodora, unha especie norteamericana, infesta principalmente a aves de curral.[77] Algunhas destas especies tropicais volveron a reaparecer nalgúns países, como no caso de Cimex hemipterus en Florida, onde se volveu a detectar en 2016 despois de que fora exterminada durante a segunda guerra mundial, e espérase que consiga espallarse por gran parte de Norteamérica.[78][79]

Historia[editar | editar a fonte]

Gravado do ano 1860 no que se mostran as partes dunha chinche das camas: A. Intestinos – B. Antena do macho – C. Ollo – D. Haustelo, ou órgano chupador, pechado – E. Vista lateral do órgano chupador – F. Parte inferior da cabeza – G. Parte inferior do labio – GG. Pelo do tubo e estoxos externos – H. Bolsa de ovos – I. Larva saíndo dos ovos.

Crese que C. lectularius se orixinou no Oriente Próximo en covas habitadas á vez por morcegos e humanos.[23]

As chinches das camas xa foron mencionadas na antiga Grecia no ano 400 a.C., e posteriormente por Aristóteles. Na Historia Natural de Plinio, publicada circa 77 d.C. en Roma, afirmábase que as chinches das camas tiñan un valor medicinal para tratar afeccións como as trabadas de serpes e infeccións de oídos. (A crenza no uso medicinal das chinches persistiu ata polo menos o século XVIII, cando Guettard recomendaba o seu uso no tratamento da histeria.[80])

As chinches das camas foron menciondas por primeira vez en Alemaña no século XI, en Francia no século XIII e en Inglaterra en 1583,[23] aínda que seguiron sendo raros en Inglaterra ata 1670. No século XVIII algúns crían que ests chinches chegaran a Londres xunto coas subministracións de madeira traídas para reconstruír a cidade despois do Grande incendio de Londres de 1666. Giovanni Antonio Scopoli detectou a súa presenza en Carniola (por onde hoxe está Eslovenia) no século XVIII.[81][82]

Os métodos tradicionais para repelelos ou matalos incluían o uso de plantas, fungos e insectos (ou os eus extractos), como a pementa negra,[83] a Actaea racemosa, Pseudarthria hookeri, Laggera alata (chamada na China yángmáo cǎo | 羊毛草),[18] aceite de Eucalyptus saligna,[84][85] Lawsonia inermis,[86] "infusión de aceite de Melolontha vulgaris", Amanita muscaria, tabaco, "aceite quente de Pistacia terebinthus" (é dicir trementina), menta silvestre (Mentha arvensis), Lepidium ruderale, Myrica spp.; Geranium robertianum, Cimicifuga spp., "herba e sementes de Cannabis", bagas de "opulus" (posiblemente pradairo ou Viburnum opulus), o insecto Reduvius personatus) "e moitos outros".[87]

A mediados do século XIX recomendábase o fume de queimar turba como fumigante doméstico de interior contra as chinches.[88]

Utilizáronse diferentes tipos de pos para repeler insectos nos sitios de almacenamento de cereais durante séculos, incluíndo cinzas de plantas, cal, dolomita, certos tipos de solo e terra de diatomeas ou Kieselguhr, e algúns utilizáronse contra as chinches.[89] Deles, a terra de diatomeas volveu a utilizarse modernamente como un pesticida residual e non tóxico (cando está en forma amorfa) para a eliminación de chinches. A terra de diatomeas ten unha efectividde baixa, pero o xel de sílice é máis efectivo.[90][91]

No século XIX colocábanse paneis de cestería arredor das camas que eran sacudidos pola mañá no Reino Unido e Francia. Unha técnica usada antes en Rodesia do Sur e os Balcáns era esparexer follas de plantas con pelos microscópicos ganchudos arredor da cama pola noite, que despois se barrían pola mañá e queimábanse.[92]

Tamén se utilizaron historicamente as follas de Phaseolus vulgaris (feixóns) para atrapar as chinches en Europa Oriental. Os tricomas (pelos) das follas da planta dos feixóns capturan os insectos ao cravárense nos pés (tarsos) dos insectos. Despois as follas eran destruídas.[93]

Século XX[editar | editar a fonte]

Antes de mediados do século XX, as chinches das camas eran moi comúns. Nalgúns países hai informes das autoridades sanitarias, como no Reino Unido en 1933, de que todas as casas en moitas áreas tiñan un certo grao de infestación de chinches.[94] O incremento da poboación de chinches a inicios do século XX foi atribuída ao advimento da calefacción eléctrica, o que permitiu ás chinches prosperar durante todo o ano en vez de só durante a estación cálida.[95]

Durante as guerras aumenta a infestación por chinches. Por exemplo, foi un grave problema nas bases militares estadounidenses durante a Segunda guerra mundial.[96] Inicialmente o problema solucionouse fumigando con Zyklon Discoids que liberaba o gas cianuro de hidróxeno, o que era un procedemento perigoso.[96] Posteriormente, usouse o DDT como unha boa alternativa efectiva e máis segura.[96]

O declive das poboacións de chinches das camas no século XX adoita atribuírse ao uso de potentes pesticidas que non se tiñan utilizado anteriormente.[97] Outros factores que contribíron foron a crecente preocupación da xente, os programas de reasentamento de barriadas en malas condicións que combinaban o uso de pesticidas coa desinfección por vapor, a recolocación dos habitantes desas barriadas en novas casas e nalgúns casos a continuación das inspeccións nas novas casas durante varios meses.[95]

Non obstante, nalgúns países produciuse un aumento das infestacións desde 1980. Desde 1999, informouse de focos no Reino Unido, Alemaña, Noruega, Australia, Canadá, India, Israel[98] e nos Estados Unidos.[52] Isto debeuse a razóns que non están claras, pero ás que contribuíron factores como a compracencia na loita contra eles, incremento da resistencia, prohibición dalgúns poesticidas e o incremento das viaxes internacionais.[97][99][100][101] Unha teoría recente sobre este rexurdimento das chinches en Norteamérica sostén que nunca chegaron a desaparecer de todo, senón que foron forzadas a buscar hóspedes alternativos, xa que no seu ADN non se observa ningún colo de botella evolutivo, e atopáronse en abundancia en granxas de aves, desde onde despois as puideron espallar os traballadores das granxas.[102][103]

Ademais, as chinches das camas alcanzaron lugares nos que nunca se estableceran antes, como o extremo sur de Suramérica.[104][105]

Investigacións[editar | editar a fonte]

As secrecións das chinches poden inhibir o crecemento dalgunhas bacterias e fungos. Os compoñentes antibacterianos que conteñen poderían usarse contra patóxenos humanos e ser unha fonte de moléculas farmacoloxicamente activas.[106]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para chinche.
  2. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para chincha.
  3. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para percebella.
  4. ↑ As chinches dos morcegos son indistinguibles visualmente das chinches das camas e poden ocasionalmente alimentarse de hóspedes humanos.
  5. ↑ Goddard, J; deShazo, R (1 de abril de 2009). "Bed bugs (Cimex lectularius) and clinical consequences of their bites". JAMA: The Journal of the American Medical Association 301 (13): 1358–66. PMID 19336711. doi:10.1001/jama.2009.405. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Reinhardt, Klaus; Siva-Jothy, Michael T. (Jan 2007). "Biology of the Bed Bugs (Cimicidae)" (PDF). Annual Review of Entomology 52: 351–374. PMID 16968204. doi:10.1146/annurev.ento.52.040306.133913. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 05 de xullo de 2010. Consultado o 26 de maio de 2010. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 "What Are Bed Bugs? How To Kill Bed Bugs". Medical News Today. MediLexicon International Ltd. 20 de xullo de 2009. Consultado o 27 de maio de 2010. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Doggett SL, Russell R (novembro de 2009). "Bed bugs – What the GP needs to know". Aust Fam Physician 38 (11): 880–4. PMID 19893834. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Jerome Goddard; Richard deShazo (2009). "Bed bugs (Cimex lectularius) and clinical consequences of their bites". Journal of the American Medical Association 301 (13): 1358–1366. PMID 19336711. doi:10.1001/jama.2009.405. 
  10. ↑ Kilpenen, O.; Vagn Jensen, K-M.; Kristensen, M. "Bed Bug Problems in Denmark, with a European Perspective" (PDF): 395–399. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 11 de novembro de 2011. Consultado o 27 de maio de 2010. 
  11. ↑ Robinson, WH; Bajomi, D. (eds) (2008). Proceedings of the Sixth International Conference on Urban Pests. Hungary: OOK-Press Kft. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Kolb, Adam; Needham, Glen R.; Neyman, Kimberly M.; High, Whitney A. (2009). "Bedbugs". Dermatologic Therapy 22 (4): 347–52. PMID 19580578. doi:10.1111/j.1529-8019.2009.01246.x. 
  13. ↑ James, William D.; Berger, Timothy G. (2006). Andrews' Diseases of the Skin: clinical Dermatology. Saunders Elsevier. ISBN 0-7216-2921-0. 
  14. ↑ Melnick, Meredith (12 de maio de 2011). "Study: Bedbugs May Carry MRSA; Germ Transmission Unclear | TIME.com". Healthland.time.com. Consultado o 11 de novembro de 2013. 
  15. ↑ "Do Bedbugs Spread MRSA and VRE?". Webmd.com. 11 de maio de 2011. Consultado o 11 de novembro de 2013. 
  16. ↑ Adelman, ZN (Aug 2013). "Bed bugs and infectious disease: a case for the arboviruses". PLoS Pathogens 9 (8): e1003462. PMC 3744395. PMID 23966852. doi:10.1371/journal.ppat.1003462. 
  17. ↑ Cannet, Arnaud; Akhoundi, Mohammad; Berenger, Jean-Michel; Michel, Gregory; Marty, Pierre; Delaunay, Pascal (2015). "A review of data on laboratory colonies of bed bugs (Cimicidae), an insect of emerging medical relevance". Parasite 22: 21. ISSN 1776-1042. PMC 4475256. PMID 26091944. doi:10.1051/parasite/2015021. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 Quarles, William (marzo de 2007). "Bed Bugs Bounce Back" (PDF). IPM Practitioner (Berkeley, CA: Bio-Integral Resource Center) 24 (3/4): 1–8. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 11 de novembro de 2013. Consultado o 27 de maio de 2010. 
  19. ↑ Olson, Joelle; Eaton, Marc; Kells, Stephen; Morin, Victor; Wang, Changlu (2013). "Cold Tolerance of Bed Bugs and Practical Recommendations for Control". Journal of Economic Entomology 106 (6): 2433–2441. PMID 24498745. doi:10.1603/EC13032. Consultado o 9 de xullo de 2014. 
  20. ↑ Benoit, J. B.; del Grosso, N.; Yoder, J. A.; Denlinger, D. L. (2007). "Resistance to dehydration between bouts of blood feeding in the bed bug, Cimex lectularius, is enhanced by water conservation, aggregation, and quiescence". American Journal of Tropical Medicine and Hygiene 76 (5): 987–993. ISSN 0002-9637. PMID 17488928. Consultado o 27 de maio de 2010. 
  21. ↑ Herrmann, J.; Adler, C.; Hoffmann, G.; Reichmuth, C. (1999). "Efficacy of controlled atmospheres on Cimex lectularius (L.) (Heteroptera: Cimicidae) and Argas reflexus Fab. (Acari: Argasidae)" (PDF). En Robinson, Wm H.; Rettich, F.; Rambo, G.W. Proceedings of the 3rd International Conference on Urban Pests. Hronov, Czech Republic: Grafické Závody. p. 637. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de outubro de 2010. Consultado o 31 de maio de 2010.  (resumido dun cartel de presentación en Praga, 19–22 Jul)
  22. ↑ Storey, Malcom. "CIMICIDAE (bed bugs)". BioImages: The Virtual Field-Guide (UK). Arquivado dende o orixinal o 14 de agosto de 2010. Consultado o 27 de maio de 2010. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Mullen, Gary R.; Durden, Lance A. (8 de maio de 2009). Medical and Veterinary Entomology, Second Edition. Academic Press. p. 80. ISBN 0-12-372500-3. 
  24. ↑ "Family CIMICIDAE". Australian Biological Resources Study: Australian Faunal Directory. Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts (Australia). 2008. Consultado o 27 de maio de 2010. 
  25. ↑ Richards, Luck (1999). Integument of Arthropods. University of Minnesota. p. 298. ISBN 978-0-8166-0073-1. Consultado o 1 de decembro de 2016. 
  26. ↑ Anderson, J. F.; Ferrandino, F. J.; McKnight, S.; Nolen, J.; Miller, J. (2009). "A carbon dioxide, heat and chemical lure trap for the bed bug, Cimex lectularius" (PDF). Medical and Veterinary Entomology 23 (2): 99–105. PMID 19499616. doi:10.1111/j.1365-2915.2008.00790.x. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de marzo de 2015. Consultado o 27 de maio de 2010. 
  27. ↑ Narinderpal Singh; Changlu Wang; Richard Cooper; Chaofeng Liu (2012). "Interactions among Carbon Dioxide, Heat, and Chemical Lures in Attracting the Bed Bug, Cimex lectularius L. (Hemiptera: Cimicidae)". Psyche 2012: 1–9. doi:10.1155/2012/273613. 
  28. ↑ Changlu Wang; Timothy Gibb; Gary W Bennett; Susan McKnight (2009). "Bed bug (Heteroptera: Cimicidae) attraction to pitfall traps baited with carbon dioxide, heat, and chemical lure.". Journal of Economic Entomology (8). 102(4):1580-5. 
  29. ↑ Robert L. Usinger (1966). Monograph of Cimicidae (Hemiptera – Heteroptera) (PDF) V11. The Thomas Say Foundation. p. 13. 
  30. ↑ Polanco, Andrea (2011). "Survivorship During Starvation for Cimex lectularius L". Insects 2 (4): 232–242. doi:10.3390/insects2020232. 
  31. ↑ Milius, Susan (16 de xaneiro de 2010). "Do-it-yourself bed-bug detector". Science News (Society for Science and the Public) 177 (2): 88. Arquivado dende o orixinal o 10 de xuño de 2010. Consultado o 27 de maio de 2010.  citingPolanco-Pinzón, Andrea; et al. (2009). "Survivorship and growth potential of modern bed bug populations (Cimex lectularius) in the United States". Conference proceedings of 57th Annual Meeting (Entomological Society of America). 
  32. ↑ A. L. Szalanski; J. W. Austin; J. A. McKern; C. D. Steelman; D. Miller (2006). "Time course analysis of bed bug, Cimex lectularius L., (Hemiptera: Cimicidae) blood meals using PCR". Journal of Agricultural and Urban Entomology 23: 237–241. 
  33. ↑ A. L. Szalanski; J. W. Austin; J. A. McKern; D. Miller; C. D. Steelman; R. E. Gold (2006). "Isolation and characterization of human DNA from the bed bug Cimex lectularius L. (Heteroptera: Cimicidae)" (PDF). Journal of Agricultural and Urban Entomology 23: 189–194. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 31 de maio de 2011. Consultado o 12 de maio de 2017. 
  34. ↑ I. Thomas; G. G. Kihiczak; R. A. Schwartz (2004). "Bed bug bites: a review". International Journal of Dermatology 43 (6): 430–433. PMID 15186224. doi:10.1111/j.1365-4632.2004.02115.x. 
  35. ↑ http://www.laboratoryequipment.com/news/2011/12/insect-incest-produces-healthy-offspring
  36. ↑ "This Bedbug's Life", The New York Times, 7 de agosto de 2010.
  37. ↑ Harari A.; Brockman H. J.; Landholt P. J. (2000). "Intrasexual mounting in the beetle Diaprepes abbreviatus (L.)". Proceedings of the Royal Society B 267 (1457): 2071–2079. PMC 1690776. PMID 11416911. doi:10.1098/rspb.2000.1251. 
  38. ↑ Carayon, J. 1959 Insémination par "spermalège" et cordon conducteur de spermatozoids chez Stricticimex brevispinosus Usinger (Heteroptera, Cimicidae). Rev. Zool. Bot. Afr. 60, 81–104.
  39. ↑ Morrow E. H.; Arnqvist G. (2003). "Costly traumatic insemination and a female counter-adaptation in bed bugs". Proceedings of the Royal Society B 270 (1531): 2377–2381. PMC 1691516. PMID 14667354. doi:10.1098/rspb.2003.2514. 
  40. ↑ 40,0 40,1 Reinhardt K.; Naylor R.; Siva-Jothy M. T. (2003). "Reducing a cost of traumatic insemination: female bedbugs evolve a unique organ". Proceedings of the Royal Society B 270 (1531): 2371–2375. PMC 1691512. PMID 14667353. doi:10.1098/rspb.2003.2515. 
  41. ↑ 41,0 41,1 Ryne, C. In press. "Homosexual interactions in bed bugs: Alarm pheromones as male recognition signals." Animal Behaviour.doi 10.1016/j.anbehav.2009.09.033
  42. ↑ "Scent of alarm identifies male bed bugs". Science News. 29 de outubro de 2009. Consultado o 11 de novembro de 2013. 
  43. ↑ Newberry, K. (xullo de 1988). "Production of a hybrid between the bedbugs Cimex hemipterus and Cimex lectularius". Medical and Veterinary Entomology (The Royal Entomological Society) 2 (3): 297–300. PMID 2980186. doi:10.1111/j.1365-2915.1988.tb00199.x. 
  44. ↑ Walpole, Debra E.; Newberry, K. (xullo de 1988). "A field study of mating between two species of bedbug in northern KwaZulu, South Africa". Medical and Veterinary Entomology (The Royal Entomological Society) 2 (3): 293–296. PMID 2980185. doi:10.1111/j.1365-2915.1988.tb00198.x. 
  45. ↑ Oliver Otti; Klaus Reinhard; Aimee P McTighe (2013). "In Vitro Antimicrobial Sperm Protection by an Ejaculate-like Substance". Functional Ecology 27 (1): 219–26. doi:10.1111/1365-2435.12025. 
  46. ↑ Klaus Reinhardt; Richard Naylor; Michael T Siva-Jothy (2011). "Male Mating Rate Is Constrained by Seminal Fluid Availability in Bedbugs, Cimex Lectularius". PLoS ONE 6 (7): 1–8. 
  47. ↑ Mellanby, Kenneth. "Fertilization and Egg Production in the Bed-bug, Cimex Lectularius L." Parasitology 1939; 31(02): 193. Print.
  48. ↑ Ryne Camille (2009). "Homosexual Interactions in Bed Bugs: Alarm Pheromones as Male Recognition Signals". Animal Behaviour 78 (6): 1471–475. doi:10.1016/j.anbehav.2009.09.033. 
  49. ↑ Davies, Nicholas B.; Krebs, John R.; West, Stuart A. (17 de febreiro de 2012). An Introduction to Behavioural Ecology (Kindle Locations 5432-5434). Wiley. Kindle Edition.
  50. ↑ Xavier Bonnefoy; Helge Kampen; Kevin Sweeney. "Public Health Significance of Urban Pests" (PDF). World Health Organization. p. 136. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 22 de febreiro de 2017. Consultado o 1 de decembro de 2016. 
  51. ↑ 51,0 51,1 Shukla; Upadhyaya (2009). Economic Zoology (Fourth ed.). Rastogi. p. 73. ISBN 978-81-7133-876-4. Arquivado dende o orixinal o 28 de maio de 2016. 
  52. ↑ 52,0 52,1 Coughlan, Sean (29 de xaneiro de 2014). "Catching the mother of all bed bugs". BBC. Consultado o 29 de xaneiro de 2014. 
  53. ↑ Reinhardt, Klaus; Siva-Jothy, Micheal (2007). "Biology of the Bed Bugs (Cimicidae)". Annual Review of Entomology 52: 351–374. PMID 16968204. doi:10.1146/annurev.ento.52.040306.133913. Consultado o 10 de xullo de 2014. 
  54. ↑ Reis Matthew D., Miller Dini M. (2011). "Host Searching and Aggregation Activity of Recently Fed and Unfed Bed Bugs (Cimex Lectularius L.)". Insects 2 (4): 186–94. PMC 4553457. PMID 26467621. doi:10.3390/insects2020186. 
  55. ↑ Margie Pfiester; Philip G. Koehler; Roberto M. Pereira (2009). "Effect of Population Structure and Size on Aggregation Behavior Of(Hemiptera: Cimicidae)". Journal of Medical Entomology 46 (5): 1015–020. doi:10.1603/033.046.0506. 
  56. ↑ Steelman, C.D. 2000. Biology and control of bed bugs Arquivado 21 de decembro de 2016 en Wayback Machine., Cimex lectularius, in poultry houses. Avian Advice 2: 10,15.
  57. ↑ Susan L. Woodward; Joyce A. Quinn (30 de setembro de 2011). Encyclopedia of Invasive Species: From Africanized Honey Bees to Zebra Mussels: From Africanized Honey Bees to Zebra Mussels. ABC-CLIO. p. 124. ISBN 978-0-313-38221-5. Consultado o 15 de agosto de 2013. 
  58. ↑ Anderson, AL; Leffler, K (maio de 2008). "Bedbug infestations in the news: a picture of an emerging public health problem in the United States" (PDF). Journal of environmental health 70 (9): 24–7, 52–3. PMID 18517150. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de abril de 2012. Consultado o 12 de maio de 2017. 
  59. ↑ 59,0 59,1 59,2 59,3 59,4 Doggett, SL; Dwyer, DE; Peñas, PF; Russell, RC (xaneiro de 2012). "Bed bugs: clinical relevance and control options.". Clinical Microbiology Reviews 25 (1): 164–92. PMC 3255965. PMID 22232375. doi:10.1128/cmr.05015-11. 
  60. ↑ "7 On Your Side: Get rid of bed bugs for less than $15". Consultado o 1 de decembro de 2016. 
  61. ↑ "Detecting Bed Bugs Using Bed Bug Monitors (from Rutgers NJAES)". Consultado o 1 de decembro de 2016. 
  62. ↑ Hulasare, Raj. "Fundamental Research on the Efficacy of Heat on Bed Bugs and Heat Transfer in Mattresses.". 
  63. ↑ 2012, Scientific American, Hayes
  64. ↑ York Times. In Search of a Bedbug Solution. Publicado: 4 de setembro de 2010.
  65. ↑ Miller, Dini (2008). "Bed bugs (hemiptera: cimicidae: Cimex spp.)". En Capinera, John L. Encyclopedia of Entomology (Second ed.). Springer. p. 414. ISBN 978-1-4020-6242-1. 
  66. ↑ US Environmental Protection Agency Pesticides to Control Bed Bugs Arquivado 18 de maio de 2017 en Wayback Machine.
  67. ↑ "Natural Fungus May Provide Effective Bed Bug Control". 
  68. ↑ Roberts, Michelle. "Bed-bug DNA scanned for vulnerabilities". Consultado o 4 de febreiro de 2016. 
  69. ↑ Hahn, Jeffrey (novembro de 1999). "Masked hunters". Yard & Garden Briefs. University of Minnesota Extension Service: Yard & Garden Clinic. Arquivado dende o orixinal o 23 de marzo de 2010. Consultado o 27 de maio de 2010. 
  70. ↑ Encyclopedia Americana, 1996 ed., v. 3, p. 413
  71. ↑ 71,0 71,1 Heukelbach, J; Hengge, UR (2009). "Bed bugs, leeches and hookworm larvae in the skin". Clinics in dermatology 27 (3): 285–90. PMID 19362691. doi:10.1016/j.clindermatol.2008.10.008. 
  72. ↑ 72,0 72,1 Romero A, Potter MF, Potter DA, Haynes KF (2007). "Insecticide Resistance in the Bed Bug: A Factor in the Pest's Sudden Resurgence?". Journal of medical entomology 44 (2): 175–178. ISSN 0022-2585. PMID 17427684. doi:10.1603/0022-2585(2007)44[175:IRITBB]2.0.CO;2. 
  73. ↑ Owen, James (13 de maio de 2004). "Bloodthirsty Bedbugs Stage Comeback in U.S., Europe". National Geographic News. National Geographic. Consultado o 31 de maio de 2010. 
  74. ↑ Bankhead, Charles (27 de agosto de 2015). "Bed Bug Resurgence a Multifactorial Issue: Hygiene, insecticide bans, globalization all contribute". Meeting Coverage. MedPage Today. Arquivado dende o orixinal o 28 de agosto de 2015. Consultado o 28 de agosto de 2015. 
  75. ↑ 75,0 75,1 Krause-Parello CA, Sciscione P (abril de 2009). "Bedbugs: an equal opportunist and cosmopolitan creature". J Sch Nurs 25 (2): 126–32. PMID 19233933. doi:10.1177/1059840509331438. 
  76. ↑ Xavier Bonnefoy; Helge Kampen; Kevin Sweeney. "Public Health Significance of Urban Pests" (PDF). World Health Organization. p. 131. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 22 de febreiro de 2017. Consultado o 1 de decembro de 2016. 
  77. ↑ Cranshaw, W.S.; Camper, M.; Peairs, F.B. (Feb 2009). "Bat Bugs and Bed Bugs". Colorado State University Extension. Arquivado dende o orixinal o 11 de xuño de 2010. Consultado o 27 de maio de 2010. 
  78. ↑ Weather.com: Spotted in Florida For First Time Since WWII, https://weather.com/news/trending/video/florida-fears-bedbug-infestation?pl=pl-editor-picks, Publicado: 14 de novembro de 2016 04:45 PM EST, Updated: 14 de novembro de 2016 04:45 PM EST -- "Tropical bedbugs invade Florida for the first time in 60 years. There are now fears of a widespread infestation."
  79. ↑ Campbell Brittany E.; Koehler Philip G.; Buss Lyle J.; Baldwin Rebecca W. (2016). "Recent Documentation of the Tropical Bed Bug (Hemiptera: Cimicidae) in Florida Since the Common Bed Bug Resurgence". Florida Entomologist 99 (3): 549–551. doi:10.1653/024.099.0333. 
  80. ↑ A dictionary of Greek and Roman antiquities – Sir William Smith – Google Boeken. Books.google.com. 1847. Consultado o 11 de novembro de 2013. 
  81. ↑ John Southall. "That soon after the Fire of London, in some of the new-built Houses they were observ'd to appear, and were never noted to have been seen in the old, tho' they were then so few, as to be little taken notice of; yet as they were only seen in Firr-Timber, 'twas conjectured they were then first brought to England in them; of which most of the new Houses were partly built, instead of the good Oak destroy'd in the old.". A Treatise of Buggs [sic], pp. 16–17. Consultado o 1 de decembro de 2016. 
  82. ↑ Johann Friedrich Wolff; Johann Philip Wolff. "According to Scopoli's 2nd work (loc. cit.), found in Carniola and adjoining regions. According to Linnaeus' second work on exotic insects (loc. cit.), before the era of health, already in Europe, seldom observed in England before 1670.". Icones Cimicum descriptionibus illustratae. p. 127. Consultado o 1 de decembro de 2016. fourth fascicle (1804) 
  83. ↑ George Orwell, Down and Out in Paris and London, 1933
  84. ↑ Schaefer, C.W.; Pazzini, A.R. (28 de xullo de 2000). Heteroptera of Economic Importance. Boca Raton, FL: CRC Press. p. 525. ISBN 0-8493-0695-7. 
  85. ↑ Kambu, Kabangu; Di Phanzu, N.; Coune, Claude; Wauters, Jean-Noël; Angenot, Luc (1982). "Contribution à l'étude des propriétés insecticides et chimiques d'Eucalyptus saligna du Zaïre (Contribution to the study of insecticide and chemical properties of Eucalyptus saligna from Zaire ( Congo))". Plantes Médicinales et Phytothérapie (Paris: Jouve) 16 (1): 34–38. hdl:2268/14438. 
  86. ↑ "Getting Rid of Bed-Bugs". Grubstreet.rictornorton.co.uk. Consultado o 11 de novembro de 2013. 
  87. ↑ "Icones Cimicum descriptionibus illustratae". Archive.org. Consultado o 11 de novembro de 2013. 
  88. ↑ (sen asinar) (17 de xuño de 1848). "Peat and peat mosses". Scientific American 3 (39): 307. Consultado o 26 de maio de 2010. 
  89. ↑ Hill, Stuart B. (maio de 1986). "Diatomaceous Earth: A Non Toxic Pesticide". Macdonald J. (Ste-Anne de Bellevue, QC: Macdonald College) 47 (2): 14–42. Arquivado dende o orixinal o 26 de maio de 2010. Consultado o 26 de maio de 2010. 
  90. ↑ Michael F. Potter; Kenneth F. Haynes; Chris Christensen; T. J. Neary; Chris Turner; Lawrence Washburn; Melody Washburn (de decembro de 2013). "Diatomaceous Earth: Where Do Bed Bugs Stand When the Dust Settles?". PCT Magazine (12): 72. ISSN 0730-7608. 
  91. ↑ Michael F. Potter; Kenneth F. Haynes; Jennifer R. Gordon; Larry Washburn; Melody Washburn; Travis Hardin (agosto de 2014). "Silica Gel: A Better Bed Bug Desiccant". PCT Magazine (8): 76. ISSN 0730-7608. 
  92. ↑ Boase, C. (2001). "Bedbugs – back from the brink". Pesticide Outlook 12 (4): 159–162. doi:10.1039/b106301b. Consultado o 27 de maio de 2010. 
  93. ↑ Szyndler, M.W.; Haynes, K.F.; Potter, M.F.; Corn, R.M.; Loudon, C. (2013). "Entrapment of bed bugs by leaf trichomes inspires microfabrication of biomimetic surfaces" (PDF). Journal of the Royal Society Interface 10 (83): 20130174. ISSN 1742-5662. doi:10.1098/rsif.2013.0174. 
  94. ↑ Boase, Clive J. (abril de 2004). "Bed-bugs – reclaiming our cities". Biologist 51: 1–4. Consultado o 7 de xuño de 2010. 
  95. ↑ 95,0 95,1 Potter, Michael F. (2011). "The History of Bed Bug Management – With Lessons from the Past" (PDF). American Entomologist. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 29 de xullo de 2020. Consultado o 12 de maio de 2017. 
  96. ↑ 96,0 96,1 96,2 Gerberg, Eugene J. (16 de novembro de 2008). "Entomologists in World War II" (PDF). Proceedings of the DOD Symposium, ’Evolution of Military Medical Entomology’, Held 16 de novembro de 2008, Reno, NV. Annual Meeting of the Entomological Society of America (Armed Forces Pest Management Board). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 01 de decembro de 2012. Consultado o 11 de novembro de 2013. 
  97. ↑ 97,0 97,1 Newsweek (8 de setembro de 2010). "The Politics of Bedbugs". Arquivado dende o orixinal o 21 de outubro de 2010. Consultado o 28 de outubro de 2010. 
  98. ↑ זהירות, הפשפשים חוזרים! Arquivado 24 de agosto de 2011 en Wayback Machine., (hebrew) www.haaretz.co.il, consultado o 8 de maio de 2008
  99. ↑ Voiland, Adam (16 de xullo de 2007). "You May not be Alone". U.S. News & World Report 143 (2): 53–54. Arquivado dende o orixinal o 07 de novembro de 2011. Consultado o 12 de maio de 2017. 
  100. ↑ Megan Gibson (19 de agosto de 2010). "Are Bedbugs Taking Over New York City?". Time Magazine. 
  101. ↑ Metropolitan Tenants Organization (16 de xullo de 2013). "Chicago Council passes Bed Bug Ordinance". Metropolitan Tenants Organization website. 
  102. ↑ Austin, James (2008). "Bed Bugs". Urban and Structural Pests. Center for Urban & Structural Entomology, Department of Entomology, Texas A&M. Arquivado dende o orixinal o 25 de xuño de 2010. Consultado o 31 de maio de 2010. 
  103. ↑ Steelman, C.D.; Szalanski, A.L.; Trout, R.; McKern, J.A.; Solorzano, C.; Austin, J.W. (2008). "Susceptibility of the bed bug Cimex lectularius L. (Hemiptera: Cimicidae) to selected insecticides". Journal of Agricultural and Urban Entomology 25 (1): 41–51. doi:10.3954/1523-5475-25.1.41. 
  104. ↑ Faúndez E. I., Carvajal M. A. (2014). "Bed bugs are back and also arriving is the southernmost record of Cimex lectularius (Heteroptera: Cimicidae) in South America". Journal of Medical Entomology 51 (5): 1073–1076. doi:10.1603/me13206. 
  105. ↑ Faúndez E. I. (2015). "Primeros registros de la chinche de cama Cimex lectularius Linneo, 1755 (Hemiptera: Cimicidae) en la Isla Tierra del Fuego (Chile)". Arquivos Entomolóxicos 14: 279–280. 
  106. ↑ Stephen L Doggett; Dominic E. Dwyer; Richard C Russell (xaneiro de 2012). "Bed Bugs ClinicalRelevance and Control Options". Clinical Microbiology Reviews 25 (1): 164–92. PMC 3255965. PMID 22232375. doi:10.1128/CMR.05015-11. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Stephen Doggett. A Code of Practice for the Control of Bed Bugs in Australia. Draft 4th edition, ICPMR & AEPMA, Sydney Australia, setembro de 2011. ISBN 1-74080-135-0."Bed Bug Home Page". Bedbug.org.au. 14 de outubro de 2005. Consultado o 11 de novembro de 2013. 

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chinche_das_camas&oldid=6629456»