Chicoria

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Chicoria

Cichorium intybus in Otto Wilhelm Thomé, 1885
Clasificación científica
Reino: Plantae
División: Magnoliophyta
Clase: Magnoliopsida
Subclase: Asteridae
Orde: Asterales
Familia: Asteraceae
Subfamilia: Cichorioideae
Tribo: Cichorieae
Subtribo: Cichoriinae[1]
Xénero: Cichorium
L.
Especie: C. intybus
Nome binomial
Cichorium intybus
L. Sp.Pl.2: 813, 1, 1753 [1]
Centros de produción
Centros de produción

Centros de produción
Chicoria
Valor nutricional por 100 g
Enerxía96 kJ (23 kcal)
4.7 g
Azucres0.7 g
Fibra alimentaria4 g
0.3 g
1.7 g
VitaminasCantidade
%DV
Vitamina A equiv.
36%
286 μg
32%
3430 μg
10300 μg
Tiamina (B1)
5%
0.06 mg
Riboflavina (B2)
8%
0.1 mg
Niacina (B3)
3%
0.5 mg
Ácido pantoteico (B5)
23%
1.159 mg
Vitamina B6
8%
0.105 mg
Ácido fólico (B9)
28%
110 μg
Vitamina C
29%
24 mg
Vitamina E
15%
2.26 mg
Vitamina K
283%
297.6 μg
MineraisCantidade
%DV
Calcio
10%
100 mg
Ferro
7%
0.9 mg
Magnesio
8%
30 mg
Manganeso
20%
0.429 mg
Fósforo
7%
47 mg
Potasio
9%
420 mg
Sodio
3%
45 mg
Cinc
4%
0.42 mg

As porcentaxes son aproximadas empregando a recomendación de US para os adultos.
Fonte: Base de datos USDA Nutrient
Aspecto xeral.
Flor co seu pedúnculo longo, rexo e estriado.
Aquenios

A chicoria (Cichorium intybus) é unha planta herbácea perenne da familia das asteráceas, de follas ásperas pode acadar o metro de altura, medra en abas pedregosas e terreos estériles sempre que lle dea o sol. Cómense as súas follas tenras e coa súa raíz prepárase unha infusión, tamén denominada chicoria, con propiedades medicinais que se consumiu profusamente ata mediados do século XX.

Descrición[editar | editar a fonte]

É unha herba robusta perenne, máis ou menos pubescente, que pode acadar 1 metro de altura. De profunda raíz única, cónica, grosa e pivotante. Amosa numerosas ramificacións; as follas basais son espatuladas, semicarnosas, suavemente dentadas, e as situadas na parte superior do talo se encontran reducidas a brácteas. A floración, entre xullo e setembro, dá lugar a inflorescencias liguladas de cor azul-lila máis ou menos intensa e incluso rosa ou branca, sostidas por un pedúnculo longo, rexo e estriado lonxitudinalmente; a flor ten a particularidade de non se abrir máis que a pleno sol, e seguir a traxectoria deste ao igual que os tornasois. Son hermafroditas, de reprodución autógama a maioría das veces. O froito é un aquenio poligonal, cunha coroa (papo) moi curta de miúdas escamas.

Usos[editar | editar a fonte]

Gastronomía[editar | editar a fonte]

Dende o século XVII a infusión da súa raíz torrada utilízase coma sucedáneo do café ou como adulterante deste último, un uso particularmente frecuente nas ocasións en que as restricións ao transporte impediron a importación de produtos tropicais e que levou á expansión do seu cultivo durante as Guerras Napoleónicas.

Como vexetal de ensalada o seu uso remóntase só ao século XIX, pois o marcado sabor amargo da intibina que contén fai que as follas maduras non sexan polo xeral aptas para o consumo.

Medicina[editar | editar a fonte]

Dende a Idade Media C. intybus emprégase coma menciña; co nome de solsequim aparece xa nas leis agrarias ditadas por Carlomagno. Paracelso recomendábaa en emplastos para as irritacións da pel, e en infusión para tratar enfermidades do sistema dixestivo e do fígado, e como estimulante da bile. Esta planta tamén pode utilizarse para lavaxe de eccemas, aínda que en persoas proclives pode provocar reaccións alérxicas.

Propiedades[editar | editar a fonte]

Táxones infraespecíficos[editar | editar a fonte]

Todos os descritos son considerados meros sinónimos.[2]

Taxonomía[editar | editar a fonte]

Cichorium intybus foi descrita por Carl von Linné e publicado en Species Plantarum, vol. 2, p. 813 en 1753.[3]

Sinonimia:
  • Cichorium balearicum Porta
  • Cichorium byzantinum Clementi
  • Cichorium caeruleum Gilib. nom. invalid.
  • Cichorium cosnia C.B.Clarke
  • Cichorium cicorea Dumort.
  • Cichorium commune Pall.
  • Cichorium divaricatum Heldr. ex Nyman non Schousb.
  • Cichorium glabratum C.Presl
  • Cichorium glaucum Hoffmanns. & Link
  • Cichorium hirsutum Gren.
  • Cichorium illyricum Borb.
  • Cichorium intybus f. alba Farw.
  • Cichorium intybus subsp. balearicum (Porta) Gand.
  • Cichorium intybus var. callosum (Pomel) Maire
  • Cichorium intybus f. crispum Makino
  • Cichorium intybus subsp. foliosum (Hegi) Janch.
  • Cichorium intybus var. foliosum Hegi
  • Cichorium intybus var. glabratum (C.Presl) Batt.
  • Cichorium intybus subsp. glabratum (C.Presl) Arcang.
  • Cichorium intybus var. glabrum (C.Presl) Gren. & Godr.
  • Cichorium intybus subsp. glaucum (Hoffmanns. & Link) Tzvelev
  • Cichorium intybus var. longipes Faure & Maire
  • Cichorium intybus var. radicosum Alef.
  • Cichorium intybus f. rubicunda Farw.
  • Cichorium intybus f. sativum (DC.) Bisch.
  • Cichorium intybus subsp. sylvestre
  • Cichorium intybus var. eglandulosum Freyn & Sint.
  • Cichorium intybus var. indivisum Vis.
  • Cichorium officinale Gueldenst.
  • Cichorium perenne Stokes
  • Cichorium rigidum Salisb. nom. illeg.
  • Cichorium sylvestre (Tourn.) Lam. nom.illeg.
  • Cichorium sylvestre Garsault nom. invalid.
  • Endivia hortensis Hill[4][5]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. "Cichoriinae en Cichorieae Portal". Arquivado dende o orixinal o 19 de marzo de 2012. Consultado o 06 de abril de 2019. 
  2. The Plant List
  3. "Chicoria". Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultado o 24 de maio de 2013. 
  4. "Sinónimos de Cichorium intybus". Cichorieae Portal. Consultado o 3 de maio de 2020. 
  5. Sinónimos en The Plant List

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Recetario Patagónico de Flores y Plantas Medicinales Nativas y Exóticas, Lic. Biológia Marcelo R. Lauría Sorge. (en castelán)

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]