Násir al-Din al-Tusí

Násir al-Din al-Tusí
	;
Nome orixinal	(fa) نصيرالدین طوسی
Biografía
Nacemento	(ar) مُحمد بن مُحمد بن الحسن الطُوسي ; 18 de febreiro de 1201 ; Tus
Morte	26 de xuño de 1274 (73 anos); Kadhimiya (pt)
Lugar de sepultura	Al-Kadhimiya Mosque (en)
Visir
Datos persoais
Residencia	Tus ; Maymun-Diz (en) ; Castelo de Alamut (pt) ; Coistão (região histórica) (pt) ; Mossul (pt) ; Bagdad
País de nacionalidade	Ilkanato (1256–); Estado Ismailí Nizarí ; Abbásida ; Império Corásmio (pt)
Relixión	Xiísmo
Actividade
Campo de traballo	Astronomía, Kalam (pt) , Filosofía islámica, matemáticas, química, bioloxía, física, medicina, Ética, filosofía, historia, dereito, teoloxía, xeografía, música, óptica, Mineraloxía, ocultismo e ciencia
Ocupación	astrónomo , Marja (pt) , teólogo , escritor , poeta , tradutor , médico , polímata , matemático , arquitecto , filósofo , astrólogo , político
Período de tempo	Idade do Ouro islámica
Empregador	Alamut Library (en) ; Maragheh Observatory (en)
Movemento	Avicennism (en)
Profesores	Kamal al-Din bin Younis (pt)
Alumnos	Abd al-Karim Ibn Tawus (en) , Najm al-Dīn al-Qazwīnī al-Kātibī (pt) , Qutb al-Din al-Shirazi (pt) , Al-Hilli (en) , Ibn al-Fuwati (pt) , Shams al‐Dīn al‐Bukhārī (en) e Q5727970
Influencias	Avicena, Ibn al-Jatib Fajr al-Din Razi e Mu'ayyad al-Din al-'Urdi (pt)
Lingua	Lingua persa, árabe e Linguas oghuz
Carreira militar
Conflito	Mongol campaign against the Nizaris (en) e Cerco de Bagdá (pt)
Mecenas	Nasir al-Din Abu al-Fath Abd al-Rahim ibn Abi Mansur (en) ; Rukn al-Din Khurshah (en) ; Ala al-Din Muhammad III (en) ; Hulagu Khan
Obra
	Obras destacables Zij-i Ilkhani (en) ; Tajrīd al-Iʿtiqād (en) ; Tusi-couple (en) ; Sharh al-isharat (en) ; Sayr wa Suluk (en) ; (1235) Akhlaq-i Nasiri (en) ;
Doutorando	Qutb al-Din al-Shirazi (pt) , Najm al-Dīn al-Qazwīnī al-Kātibī (pt) e Al-Hilli (en)

Abu Jafar Muhammad Ibn Muhammad Ibn al-Hasan Násir al-Din al-Tusí, coñecido como Násir al-Din al-Tusí (escrito tamén como Nasir al-Dib al-Tusi e Nadir ad-Din at-Tusi) foi un filósofo, matemático, astrónomo, teólogo e médico persa, nado en Tus, Khorasán (daquela Persia e na actualidade Irán) en 1201 e finado en Khadimanin, preto de Bagdad, en 1274.

Cando os exércitos mongois de Xenxis Kan arrasaban Persia, al-Tusí fuxiu para reunirse cos ismailitas. As súas contribucións científicas máis importantes datan destes anos, mentres fuxía dunha fortaleza a outra. Finalmente entregouse ás tropas de Hulagu (un dos fillos de Xenxis Kan) despois da invasión do castelo de Alamut poles forzas mongois.

Escritor polifacético e moi prolífico, o seu nome está inmortalizado coa denominación dun cráter de 60 km de diámetro na Lúa.

Foi quizais o primeiro matemático medieval en tratar a trigonometría como unha disciplina ou rama separada do tronco das matemáticas, e así se desprende no seu Tratado sobre os cuadriláteros. Foi o primeiro en enumerar a lista dos seis casos distintos de ángulo recto nun triángulo esférico (trigonometría esférica). Os seus traballos en trigonometría levárono a ser o primeiro astrónomo oriental en ter unha visión clara da trigonometría plana e esférica.

Tusí elaborou táboas moi precisas sobre os movementos planetarios plasmándoos no seu libro Zij-i ilkhani (As táboas ilkhánicas). Estes libros contiñan posicións en formato tabular coas posicións dos planetas e o nome das estrelas. El sistema planetario proposto por el foi o máis avanzado da época e foi usado amplamente até a chegada do modelo heliocéntrico en tempos de Copérnico. Entre a época de Tolomeo e a de Copérnico considerouse a al-Tusí como o científico máis eminente no campo da observación astronómica.

Inventou unha técnica xeométrica denominada parella de Tusí que axuda á solución cinemática do movemento lineal como suma de dous movementos circulares. Al-Tusí calculou o valor de 51' para a precesión dos equinocios e fixo enormes achegas á construción e uso dalgúns instrumentos astronómicos, incluíndo os astrolabios e os cuadrantes solares.

O famoso observatorio astronómico de Maragué (ao norte de Irán) construíuse para que este científico desenvolvera o seu traballo.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Biografía da Escola de Matemática e Estatística de St. Andrews (en inglés)