Dezső Kosztolányi

Dezső Kosztolányi

Nome orixinal	(hu) Kosztolányi Dezső
Biografía
Nacemento	29 de marzo de 1885 Subotica, Serbia
Morte	3 de novembro de 1936 (51 anos) Budapest, Hungría
Causa da morte	pneumonía
Lugar de sepultura	Cemitério de Kerepesi (pt)
Actividade
Campo de traballo	Literatura de Hungría
Ocupación	poeta, xornalista, ensaísta, tradutor, crítico literario, escritor
Empregador	Nyugat Q16522442
Membro de	Hungarian PEN Club (en) masonaría
Familia
Cónxuxe	Ilona Schlesinger
Fillos	Ádám Kosztolányi
Pai	Árpád Kosztolányi
Parentes	Ágoston Kosztolányi, avó
Premios
(2003)  Hungarian Heritage Award (en)
Sinatura

Dezső Kosztolányi (Subotica, 29 de marzo de 1885 - Budapest, 3 de novembro de 1936) foi un escritor húngaro que tamén exerceu como xornalista, crítico literario e tradutor.

Traxectoria

Kosztolányi naceu en Szabadka, Austria-Hungría (hoxe Subotica, Serbia) en 1885. Foi fillo de Árpád Kosztolányi (1859–1926), profesor de Física e Química, e Eulália Brenner (1866–1948), quen tiña orixe francesa. Un conflito cos seus docentes provocou a expulsión do instituto de ensino medio da súa cidade natal, rematando os seus estudos nun colexio privado de Szeged.

Foi fillo de Árpád Kosztolányi (1859–1926), profesor de Física e Química, e Eulália Brenner (1866–1948), quen tiña orixe francesa. Un conflito cos seus docentes provocaron a expulsión do instituto de ensino medio da súa cidade natal, rematando os seus estudos nun colexio privado de Szeged.

En 1903, Kosztolányi instalouse en Budapest para estudar na Universidade, onde coñeceu aos poetas  Mihály Babits e Gyula Juhász. Logo dunha breve estadía en Viena, comezou a traballar de xornalista. En 1908, Kosztolányi incorporouse como reporteiro nun xornal da capital húngara en substitución de  Endre Ady, quen se mudara a París. Nesa época comezou a colaborar na revista literaria Nyugat (en húngaro: occidente) que xogou un rol determinante na renovación das letras maxiares.

En 1910, publicou o seu primeiro volume de poemas, A szegény kisgyermek panaszaiue, que tivo un grande éxito a nivel húngaro. Comezou así unha carreira prolífica que o levou a presentar un libro case cada ano.

Coñeceu a actriz Ilona Harmos en 1910 con quen casou en 1913. Do matrimonio naceu un fillo. Doente dun cancro de larinxe, Kosztolányi, morreu en 1936.

Importancia literaria

Estilo

Cultivou todos os xéneros literarios, dende poesía ata ensaio, pasando por obras de teatro. Como poeta é incluído como membro da chamada primeira xeración Nyugat, polo seu vencello coa revista homónima.

Non foi ata a década de 1920 que comezou a cultivar a prosa, preferindo o relato curto e a novela. As novelas Pacsirta (1924) e Aranysárkány (1925) están ambientadas na vila ficticia Sárszeg, para a que tomou como modelo a súa Subotica natal.

Artellou un estilo propio influído polo simbolismo francés, o impresionismo, o expresionismo e o realismo psicolóxico. Tamén é considerado pai do futurismo na literatura húngara. A súa influencia como escritor é notable noutros autores húngaros como Sándor Márai e Péter Esterházy e no iugoslavo Danilo Kis.

Ademais verteu do inglés ao húngaro obras de Shakespeare (como Romeo e Xulieta), de Lewis Carroll (Alicia no País das marabillas) ou de Rudyard Kipling (o poema If...).

Tradución ao galego

En lingua galega está traducida unha compilación de oito relatos baixo o título de O tradutor cleptómano, por Jairo Dorado Cadilla en 2009, así como a novela Cotovía, traducida por Sergio de la Ossa en 2017. Ambas as dúas foron publicadas pola editorial Rinoceronte.

Obra

• Nero, a véres költő (1922).
• Cotovía (Pacsirta, 1924), tradución de Sergio de la Ossa (Rinoceronte Editora, 2017).
• Aranysárkány (1925).
• Anna Édes (1926).
• O tradutor cleptómano (Kornél Esti, 1934), tradución de Jairo Dorado Cadilla (Rinoceronte Editora, 2009).