Lista da flora e fauna que leva o nome dos muiscas

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Saguamanchica foi un zipa de Bacatá entre 1470 e 1490.
Bachué, a deusa nai dos muiscas.
O Páramo de Sumapaz, no sur dos territorios muiscas, é o meirande páramo do mundo.
Paisaxe en Chocontá.
A vila de Guasca, preto do Parque Nacional de Chingaza.
En Boyacá, na parte norte da Confederación muisca, atóparonse moitas especies que foron nomeadas na honra dos muiscas.

Os muiscas foron un pobo indíxena que viviu nas terras altas do centro de Colombia, no Altiplano Cundiboyacense e nos vales veciños. A variación de climas e ecozonas dentro dos seus territorios fixeron dos muiscas uns labregos excelentes. Ao longo da historia, varias especies de flora e fauna foron descubertas en Colombia. Esta lista contén xéneros e especies viventes e fósiles que foron nomeadas na honra dos muiscas, a súa relixión ou os seus asentamentos.

Lista da flora e a fauna que leva o nome dos muiscas[editar | editar a fonte]

Nome Xén/Esp/Fósil Tipo Nomeado por Tema Imaxe Notas
Muisca Xénero Escaravello Muiscas pobo [1]
Muisca bitaeniata Especie Escaravello Muiscas Pobo
[2]
Muisca cylindricollis Especie Escaravello Muiscas Pobo [3]
Alabagrus muisca Especie avespa Muiscas pobo
Atelopus muisca Especie Sapo Muiscas pobo
Brachygasterina muisca Especie mosca Muiscas pobo [4]
Neocorynura muiscae Especie abella Muiscas pobo [5]
Muiscasaurus catheti Fósil (K) ictiosauro Muiscas pobo [6]
Euryomma muisca Especie mosca Muiscas pobo [7]
Berberis muiscarum Especie arbusto Muiscas pobo [8]
Leporinus muyscorum Especie peixe Muiscas pobo [9]
Passalus quyefutynsuca Especie escaravello quye; "árbore"
futynsuca; "podre"
Lingua muisca [10]
Chusquea Xénero bambú chusky: "cana común da Terra" Muysccubun [11]
Cibyra saguanmachica Especie Avelaíña Saguamanchica gobernantes [12]
Adryas bochica Especie abella Bochica relixión
Protandrena bachue Especie abella Bachué relixión [13]
Huitaca Xénero opilións Huitaca relixión
Huitaca bitaco Especie opilións Huitaca relixión
Huitaca boyacaensis Especie opilións Huitaca
Boyacá
relixión
departamento
Huitaca caldas Especie opilións Huitaca relixión
Huitaca depressa Especie opilións Huitaca relixión
Huitaca sharkeyi Especie opilións Huitaca relixión
Huitaca tama Especie opilións Huitaca relixión
Huitaca ventralis Especie opilións Huitaca relixión
Gyalideopsis chicaque Especie lique Chicaque natural [14]
Araneus chingaza Especie araña Chingaza natural
Ischnura chingaza Especie Libélula Chingaza natural [15]
Polylobus chingaza Especie escaravello Chingaza natural
Masdevallia sumapazensis Especie orquídea Páramo de Sumapaz natural
Rhizosomichthys totae Especie Siluriformes Lago de Tota lagos [16]
Pristimantis susaguae Especie Ra Río Susaguá ríos [17][18]
Etayoa bacatensis Fósil (Eo) ungulados Bacatá Asentamento [19]
Pegoscapus bacataensis Especie Avespa Bacatá Asentamento
Pedioceras caquesense
syn. Ammonites ubaquensis
Fósil (K) Amonitas Cáqueza
Ubaque
Asentamento [20]
Hamiticeras chipatai Fósil (K) Amonitas Chipatá Asentamento [21]
Choconta Xénero Cercopoidea Chocontá Asentamento [22]
Choconta circulata Especie Cercopoidea Chocontá Asentamento
[22]
Choconta comitata Especie Cercopoidea Chocontá Asentamento
Choconta elliptica Especie Cercopoidea Chocontá Asentamento
Choconta juno Especie Cercopoidea Chocontá Asentamento
Choconta peruana Especie Cercopoidea Chocontá Asentamento
Protexamites cucaitaense Fósil (K) Flora Cucaita Asentamento [23]
Dendropsophus garagoensis Especie Ra Garagoa Asentamento [24]
Anapis guasca Especie Araña Guasca Asentamento
Dognina guasca Especie Avelaíña Guasca Asentamento
Deinopis guasca Especie Araña Guasca Asentamento
Platypterygius sachicarum Fósil (K) Ictiosauro Sáchica Asentamento [25]
Zephyranthes susatana Especie Fento Susatá Asentamento [26]
Bacumorphomonocolpites tausae Fósil (K-Pg) Pole Tausa Asentamento [23]
Spinozonocolpites tausae Fósil (K-Pg) Pole Tausa Asentamento [23]
Pseudoosterella ubalaensis Fósil (K) Amonitas Ubalá Asentamento [27][28]
Leptoceras ublanese Fósil (K) Amonitas Ubalá Asentamento [27]
Geonomites zipaquirensis Fósil (K-Pg) Glora Zipaquirá Asentamento [23]
Kronosaurus boyacensis Fósil (K) Pliosauro Boyacá departamento
[29]
Subsaynella boyacaensis Fósil (K) Amonitas Boyacá departamento [30]
Archaeopaliurus boyacensis fossil (K-Pg) rose Boyacá departamento [31]
Cyclotrypa boyaca fossil (D) Briozoos Boyacá departamento [32]
Leptaena boyaca Fósil (D) Braquiópodos Boyacá departamento [33]
Hirtudiscus boyacensis Especie Caracol Boyacá departamento
Meteorus boyacensis Especie Avespa Boyacá departamento
Isoetes boyacensis Especie Isoetes Boyacá departamento
Agrostis boyacensis Especie Herba Boyacá departamento
Lepanthes boyacensis Especie orquídea Boyacá departments
Senecio boyacensis Especie Herba de Santiago Boyacá departamento
Ageratina boyacensis Especie Ageratina Boyacá departamento
Aphelandra boyacensis Especie Arbusto Boyacá departamento
Festuca boyacensis Especie Herba Boyacá departamento
Calamagrostis boyacensis Especie Herba Boyacá departamento
Quercus boyacensis Especie Carballo Boyacá departamento
Puya boyacana Especie Bromeliaceae Boyacá departamento

Notas[editar | editar a fonte]

  1. "Muisca in the family of Clerinae or (disputed) Enopliinae". Arquivado dende o orixinal o 2016-01-27. Consultado o 2016-07-31. 
  2. Muisca bitaeniata accepted species - GBIF Secretariat: GBIF Backbone Taxonomy - 2013-07-01
  3. Muisca cylindricollis accepted species - GBIF Secretariat: GBIF Backbone Taxonomy
  4. Pérez, Sandra; Wolff, Marta; De Carvalho, Claudio J.B. (2012). "A new species of Brachygasterina Macquart from Colombia, and description of the males of B. stuebeli Röder and B. muisca Soares & Carvalho (Diptera: Muscidae) - Abstract" (PDF). Zootaxa (Magnolia Press) 3554: 45–57. ISSN 1175-5334. doi:10.11646/zootaxa.3554.1.3. Consultado o 2016-07-08. 
  5. Neocorynura muiscae nesting structures - GBIF
  6. Muiscasaurus catheti Arquivado 16 de agosto de 2022 en Wayback Machine. - Paleobiology Database
  7. Grisales, Diana; Lecheta, Melise C.; Aballay, Fernando H.; De Carvalho, Claudio J.B. (2016). "A key and checklist to the Neotropical forensically important "Little House Flies" (Diptera: Fanniidae)" (PDF). Zoologia 33 (6): 1–16. doi:10.1590/s1984-4689zool-20160054. Consultado o 2017-01-18. 
  8. Berberis muiscarum - GBIF
  9. Villa-Navarro, F. "Leporinus muyscorum". Lista Vermella de especies ameazadas. (en inglés). Unión Internacional para a Conservación da Natureza. 
  10. Jiménez Ferbans, Larry; Reyes Castillo, Pedro; Amat García, Germán (2014). "Tres especies colombianas nuevas de Passalidae (Coleoptera: Scarabaeoidea) - Three new Colombian species of Passalidae (Coleoptera: Scarabaeoidea)". Revista Mexicana de Biodiversidad 85: 31–37. doi:10.7550/rmb.40501. 
  11. chusquy - Muysccubun Dictionary online (en castelán)
  12. Nielsen, Ebbe S.; Robinson, Gaden S.; Wagner, David L. (2000). "Ghost-moths of the world: a global inventory and bibliography of the Exoporia (Mnesarchaeoidea and Hepialoidea) (Lepidoptera )" (PDF). Journal of Natural History 34 (6): 823–878. doi:10.1080/002229300299282. Consultado o 2016-07-08. 
  13. González, Victor H.; Engel, Michael S. (2011). "Andinopanurgus, a new Andean subgenus of Protandrena (Hymenoptera, Andrenidae)". ZooKeys (Pensoft) (126): 57–76. PMC 3175135. PMID 21998542. doi:10.3897/zookeys.126.1676. Consultado o 2016-07-08. 
  14. Chicaque reina en la niebla - El Tiempo
  15. Diversidad de Libélulas en humedales urbanos (en castelán)
  16. Froese, Rainer; Pauly, Daniel, eds. (febreiro de 2012). "Rhizosomichthys totae". FishBase (en inglés). 
  17. IUCN SSC Amphibian Specialist Group. "Pristimantis susaguae". Lista Vermella de especies ameazadas. (en inglés). Unión Internacional para a Conservación da Natureza. 
  18. Estudio de la cuenca hidrográfica del río Susaguá(en castelán)
  19. 2012 - Etayoa bacatensis, un mamífero de hace 55 millones - Paleontología en Colombia (en castelán)
  20. Pedioceras caquesense Arquivado 16 de agosto de 2022 en Wayback Machine. - FossilWorks
  21. Hamiticeras chipatai Arquivado 16 de agosto de 2022 en Wayback Machine. - FossilWorks
  22. 22,0 22,1 Choconta circulata - Hemiptera Database
  23. 23,0 23,1 23,2 23,3 Huertas G., Gustavo (1960). "De la flora fosíl de la Sabana". Boletín de Geología, Universidad Nacional de Colombia 5: 53–57. 
  24. Dendropsophus garagoensis
  25. Platypterygius sachicarum Arquivado 12 de decembro de 2021 en Wayback Machine. - Fossilworks
  26. Fernández-Alonso, José Luis; Groenendijk, Jeroen P. (2004). "A new species of Zephyranthes herb. S.L. (Amaryllidaceae, Hippeastreae) with notes on the genus in Colombia" (PDF). Rev. Acad. Colomb. Cie. (Botánica) 28: 177–186. ISSN 0370-3908. Consultado o 2016-07-08. 
  27. 27,0 27,1 Pseudoosterella ubalaensis, Leptoceras ublanese Arquivado 16 de agosto de 2022 en Wayback Machine. - FossilWorks
  28. Pseudoosterella ubalaensis Arquivado 16 de agosto de 2022 en Wayback Machine. - FossilWorks
  29. Kronosaurus boyacensis Arquivado 13 de decembro de 2021 en Wayback Machine. - Paleobiology Database
  30. Subsaynella boyacaensis Arquivado 16 de agosto de 2022 en Wayback Machine. - Paleobiology Database
  31. Archaeopaliurus boyacensis Arquivado 10 de setembro de 2018 en Wayback Machine. at Fossilworks.org
  32. Floresta Fauna Arquivado 16 de agosto de 2022 en Wayback Machine. at Fossilworks.org
  33. Leptaena boyaca Arquivado 16 de agosto de 2022 en Wayback Machine. at Fossilworks.org

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros homónimos[editar | editar a fonte]