José Luis Basanta
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 5 de maio de 1924  A Fonsagrada, España |
| Morte | 20 de decembro de 2016 (92 anos) Pontevedra, España |
| Residencia | A Fonsagrada Miranda de Ebro Pedrafita do Cebreiro Pontevedra |
| Educación | Universidade de Oviedo |
| Actividade | |
| Ocupación | químico, gnomonista, investigador |
| Obra | |
Obras destacables | |
   | |
José Luis Basanta Campos, nado na Fonsagrada o 5 de maio de 1924[1] e finado en Pontevedra o 20 de decembro de 2016,[2] foi un químico galego coñecido polos seus traballos de investigación sobre as filigranas, ou marcas de auga do papel[3] e no tocante á historia da reloxería e o estudo e catalogación dos reloxos de sol de Galicia.[4]
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Fillo de Andrés Basanta Silva, xuíz de primeira instancia na Fonsagrada, estudou e licenciouse na carreira de Ciencias Químicas (1941-1946) en Oviedo. En 1949 foi nomeado profesor axudante de clases prácticas na Facultade de Ciencias de Santiago de Compostela, onde consegue unha bolsa do CSIC e traballa baixo a dirección do doutor Ignacio Ribas. En 1951 le en Madrid a súa tese sobre os alcaloides do toxo, e a partir de 1955 comeza a traballar en FEFASA (Miranda de Ebro).[2] En 1962 trasládase e establece definitivamente a súa residencia en Pontevedra, onde primeiro traballa para Ence ata 1966, e logo nese mesmo ano, comeza a súa labor como director técnico en Elnosa, ata a súa xubilación en 1989. Entre 1974 e 1978, chegou a ser decano do Colexio Oficial de Químicos de Galicia.
Paralelamente á súa vida profesional, convértese nun dos maiores expertos en documentos antigos, gran estudoso da historia do papel, da reloxería e os reloxos de sol. Escribiu e participou en varios libros e en ducias de artigos[5] en publicacións galegas, españolas e mesmo estranxeiras, chegando a ser colaborador no xornal ABC no tocante a reloxería.
Durante anos tivo unha estreita relación co Museo de Pontevedra. Doou libros e escribiu varios artigos na súa revista. En 1997 apróbase a súa designación como vocal do padroado do museo[6] no que tamén foi bibliotecario.
Na última etapa da súa vida colabora xunto a Guillermo García de la Riega da Asociación Cristóbal Colón Galego, no estudo e análise da documentación utilizada por Celso García de la Riega para a súa teoría sobre a orixe galega de Cristovo Colón.[4][7]
Outra faceta de José Luis Basanta é a de biblíofilo e coleccionista de libros, e mesmo de xoguetes. As distintas doazóns que fai ó longo da súa vida dan fe desta afección. En 1976 doa unha serie de libros e publicacións ó Museo de Pontevedra. En 2010 doou unha serie de 40 xoguetes dos anos 30 ó Museo Provincial de Lugo[8][9] e no 2013 lega a totalidade da súa colección de 9 000 exemplares á Biblioteca de Galicia.[10]
O 20 de decembro do 2016 falece ós 92 anos de idade e foi soterrado no cemiterio municipal de Vilalba.[11]
Papel
[editar | editar a fonte]Estudoso da historia e das filigranas do papel foi considerado o maior experto en papel antigo de Galicia.[12] Foi moi importante a súa aportación ó estudo das filigranas como xeito de datar documentación.[4] Dende 1995 ata 2002 dirixiu e coordinou a recompilación de filigranas dos arquivos do Museo de Pontevedra.
Obra
[editar | editar a fonte]- Marcas de agua en documentos de los archivos de Galicia hasta 1600 (Tomo I). Fundación Pedro Barrié de la Maza. 1996. ISBN 84-87819-95-8. (en castelán).
- Marcas de agua en documentos de los archivos de Galicia hasta 1600 (Tomo II). Fundación Pedro Barrié de la Maza. 1996. ISBN 84-87819-96-6. (en castelán).
- Marcas de agua en documentos de los archivos de Galicia hasta 1600 (Tomo III). Fundación Pedro Barrié de la Maza. 1998. ISBN 84-89748-39-X. (en castelán).
- Marcas de agua en documentos de los archivos de Galicia hasta 1600 (Tomo IV). Fundación Pedro Barrié de la Maza. 1998. ISBN 84-89748-40-3. (en castelán).
- Marcas de agua en documentos de los archivos de Galicia hasta 1600 (Tomo V). Fundación Pedro Barrié de la Maza. 2000. ISBN 84-89748-79-9. (en castelán).
- Marcas de agua en documentos de los archivos de Galicia hasta 1600 (Tomo VI). Fundación Pedro Barrié de la Maza. 2000. ISBN 84-89748-80-2. (en castelán).
- Marcas de agua en documentos de los archivos de Galicia hasta 1600 (Tomo VII). Fundación Pedro Barrié de la Maza. 2002. ISBN 84-95892-31-6. (en castelán).
- Marcas de agua en documentos de los archivos de Galicia hasta 1600 (Tomo VIII). Fundación Pedro Barrié de la Maza. 2002. ISBN 84-95892-32-4. (en castelán).
Reloxería
[editar | editar a fonte]Escribiu varios artigos e libros sobre a reloxería e a historia da mesma na Península Ibérica.
Obra
[editar | editar a fonte]- Relojeros de España. Diccionario bio-bibliográfico. Pontevedra: Museo de Pontevedra. 1972. (en castelán).
- Bibliografía relojera española 1265-1972. Pontevedra: Caja de Ahorros Provincial. 1975. ISBN 84-400-8289-4. (en castelán).
- La "Pantómetra" del Padre Sarmiento. Sada: Ediciós do Castro. 1991. ISBN 84-7492-560-6. (en castelán).
- Relojeros de España y Portugal. Diccionario bio-bibliográfico. Pontevedra: Museo de Pontevedra. 1995. ISBN 84-606-2679-2. (en castelán).
- Bibliografía relojera española medir el tiempo, 1265-2005. Reus: Atempo Collectors. 2007. ISBN 978-84-934952-7-5. (en castelán).
Outras obras nas que participa:
- Smith, Alan (1979). The Country Life International Dictionary of Clocks. Country Life Books. ISBN 0399123385. (en inglés).
- Pearson, Michael (1979). Relojes. Historia de la relojería española. Barcelona: Castell, S.A. ISBN 847489008X. (en inglés).
- Varios autores (2007). Admirar o tempo: reloxos no Museo Municipal de Vigo "Quiñones de León". Vigo: Concello de Vigo. Museo Municipal de Vigo "Quiñones de León". ISBN 978-84-87637-99-5. (en galego).
Reloxos de sol
[editar | editar a fonte].jpg)
José Luis Basanta é considerado un pioneiro no estudo e catalogación dos reloxos de sol, un tema ata entón inédito tanto en Galicia como no resto de España. As exposicións que realizou a partir de 1977 sobre este tema en distintos museos de Galicia e do resto do país, xunto a publicación en 1986 do seu libro Relojes de piedra en Galicia, suscitaron certo interese e convertíronse en referencia para autores posteriores.[13][14] Así referíase o historiador Xosé Filgueira Valverde sobre o traballo de Basanta:
...¿Por qué non reparóu denantes ninguén neles? Botade unha ollada ás monografías de bisbarras, vilas e moi- mentos. Somella que non se atopa un «cadrante» por ningures. E agora chega Xosé Luis Basanta e xunta, en pouco tampo, máis de duascentas foto- grafías, estabrece unha tipoloxía, asinala datas e mestres... —Adral (1979)
|
A parte do estudo e catalogación dos reloxos de sol tamén dedicouse ó seu deseño. A súa obra máis destacada a fixo entre os anos 2009 e 2010. Xunto o arquitecto Enrique Pérez Ardá, instalaron nunha superficie de 300 metros cadrados do Centro Social Donramiro (Lalín) o que foi considerado na súa época como o reloxo de sol polar máis grande de Europa. Inaugurouse o 15 de outubro de 2010.[15][16] O monumental reloxo tamén foi unha homenaxe a Ramón Aller, o afamado astrónomo local.
Obra
[editar | editar a fonte]- Relojes de piedra en Galicia. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza. 1986. ISBN 84-85728-55-6. (en castelán).
- Relojes de piedra en Galicia. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza. 2003. ISBN 84-95892-16-2. (en castelán).
Outras obras nas que participa:
- Varios autores (1990). Actas del Primer Congreso Europeo del Hórreo. Santiago de Compostela: Editorial Compostela. ISBN 84-85553-05-5. (en galego) e (en castelán).
- Varios autores (1990). Bizkaiko eguzki-erlojuak. Relojes de sol de Bizkaia. Bizkaiko Foru Aldundia, Kultura Saila. Diputación Foral de Bizkaia, Departamento de Cultura. (en éuscaro) e (en castelán).
Exposicións
[editar | editar a fonte]- 1977 El reloj de sol en Galicia no Museo de Pontevedra.
- 1978 Reloxos de sol no Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense.
- 1978 Reloxos de sol no Museo do Pobo Galego en Santiago de Compostela.
- 1980 Relojes de sol gallegos no Museo de Artes y Costumbres Populares de Sevilla.
- 1980 Rellotges de sol de Galicia no Museo de las Artes Decorativas de Barcelona.
- 1980 Museo Provincial Textil de Terrasa.
- 1982 Colexio Maior Guadalupe de Madrid.
- 2014 Libros sobre reloxos. Colección José Luis Basanta, na Cidade da Cultura de Galicia, Santiago de Compostela.
Recoñecementos
[editar | editar a fonte]- Presidente do padroado da Editorial de los Bibliófilos Gallegos.[17]
- 1987 Membro numerario de la Real Academia de Belas Artes de San Fernando.[1]
- 1988 Colexiado distinguido polo Colexio Oficial de Químicos de Galicia.[18]
- Socio de honor da Asociación de Amigos de los Relojes de Sol.[19]
- 2013 Socio de honor do Liceo Casino de Pontevedra.[20]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 "Relación general de académicos (1752-2023)" (PDF). Real Academia de Belas Artes de San Fernando. (Actualizado o 31/03/2023). Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ 2,0 2,1 De Cora, José (16-12-2019). "José Luis Basanta Campos". El Progreso. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ S. R. (19-12-2012). ""El papel antiguo se hacía en molinos a partir de trapos machacados"". Faro de Vigo. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Leiro, Ramón (21-06-2017). "Homenaje al investigador José Luis Basanta Campos". La Voz de Galicia. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "José Luis Basanta Campos". Dialnet. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "Acta de sesión 1997/02/28_Ordinaria". ATOPO. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "El Archivo Histórico Provincial de Pontevedra acogió el encuentro entre José Luis Basanta Campos y Guillermo García de la Riega, defensor del origen gallego de Cristóbal Colón, para datar unos documentos que podrían reforzar tal teoría". Arquivos de Galicia. 08-01-2013. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "EXPOSICIÓN: Colección de xoguetes, doazón de José Luis Basanta". Museo Provincial de Lugo. 06-09-2010. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ Jaureguizar, Santiago (10-09-2010). "Xoguetes dos anos 30 para o Museo". El Progreso. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "La Biblioteca e Arquivo de Galicia acoge la muestra Libros sobre reloxos. Colección José Luis Basanta". Cultura de Galicia. 06-11-2014. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "Fallece el académico y exdirector técnico de Elnosa José Luis Basanta Campos". Faro de Vigo. 24-12-2016. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "La teoría de Colón Gallego fue expuesta en el Congreso Internación del Papel". La Voz de Galicia. 04-07-2017. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ En Bueu. Os seus canteiros e os seus reloxos de sol, de Jozef Van Linthoudt (1997), apúntase: "O Sr. Basanta que fixo un excelente estudio sobre os reloxos, escribe que dos máis de 300 reloxos que mirou en Galicia, 195 atópanse na provincia de Pontevedra", p. 58.
- ↑ En Relojes de Sol en el patrimonio construido. Civil, religioso, militar y etnográfico, de Antonio J. Cañones Aguilar e José M. Yáñez Rodríguez (Deputación Provincial da Coruña, 2019), apúntase: "En lo que se refiere a la forma y tomando como referencia la clasificación que establece J. L. Basanta en cuanto a la geometría del “continente” de la parte astronómica del reloj solar gallego, los distribuiremos en 7 tipos básicos", p. 23.
- ↑ Fernández, Daniel (10-10-2010). "El centro de Donramiro se inaugura con su enorme reloj solar polar". Faro de Vigo. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "La fiesta de apertura del local social de Donramiro, ya inaugurado, será el próximo día 15". La Voz de Galicia. 10-10-2010. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "Exposicións. La editorial Bibliófilos Gallegos. Un proyecto cultural galleguista en la postguerra". Biblioteca de Galicia. (2015). Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "Mencións honoríficas". Colexio Oficial de Químicos de Galicia. Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ "Documentos gnomónicos en Galicia". Asociación de Amigos de los Relojes de Sol. (07/11/2014). Consultado o 15 de xuño de 2024.
- ↑ Domínguez, Patricia (23-08-2013). "Catorce nuevos socios de honor para el Liceo Casino". La Voz de Galicia. Consultado o 15 de xuño de 2024.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Filgueira Valverde, Xosé (1979). Adral. Sada: Edicións do Castro. ISBN 84-7492-008-6. (en galego).
- Basanta Campos, José Luis (1986). Relojes de piedra en Galicia. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza. ISBN 84-85728-55-6. (en castelán).
- Van Linthoudt, Jozef (1997). Bueu. Os seus canteiros e os seus reloxos de sol. Bueu. (en galego), (en castelán) e (en francés).
- Basanta Campos, José Luis (2003). Relojes de piedra en Galicia. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza. ISBN 84-95892-16-2. (en castelán).
- Cañones Aguilar, Antonio J.; Yáñez Rodríguez, José M. (2019). Relojes de Sol en el patrimonio construído. Civil, religioso, militar y etnográfico. Provincia de A Coruña. A Coruña: Deputación da Coruña. ISBN 978-84-9812-355-5. (en castelán).
