Ulex

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Para ver a especie máis común en Galicia ver o artigo toxo arnal

Toxos (xénero Ulex)

Toxo en flor
Clasificación científica
Reino: Plantae
División: Magnoliophyta
Clase: Magnoliopsida
Subclase: Rosidae
Orde: Fabales
Familia: Fabaceae
Subfamilia: Faboideae
Tribo: Genisteae
Xénero: Ulex
L.
Especies

Ver no texto

Toxo é o nome común que reciben as especies do xénero Ulex; un xénero de arredor de 20 especies de arbustos perennes da familia Fabaceae, nativos da Europa occidental atlántica e do norte de África, coa maioría das especies na Península Ibérica, e concretamente en Galicia.

A especie máis espallada é o toxo arnal (Ulex europaeus), que medra en sitios asollados, e solos areentos, acadando unha altura de até 2-3 metros. As flores, chamadas chorimas ou choridas, teñen un forte recendo a coco. Considérase a flor nacional de Galicia. A semente recibe o nome de nabía de toxo.

En lugares coma América do Norte, América do Sur, Nova Zelandia e Australia introduciuse coma planta ornamental. Nalgunhas zonas naturalizouse polo que se considera especie invasora.

Especies[editar | editar a fonte]

Galicia[editar | editar a fonte]

Especies[editar | editar a fonte]

En Galicia aparecen catro especies principalmente:

  • Ulex europaeus, toxo arnal, toxo bravo ou toxo albar.
  • Ulex gallii, toxo femia, máis espiñento (aínda que as espiñas son un pouco máis pequenas, até 3 cm) e baixo que o anterior e probabelmente o máis frecuente de Galicia, xa que ten maiores límites de tolerancia que o toxo bravo, medrando desde os solos húmidos das brañas até os solos máis secos, e dende o nivel do mar até os 1500m.
  • Ulex minor, toxo gateño ou toxo molar, máis termófilo, e con máis peluxe que os anteriores, con espiñas un pouco máis miúdas (até 2 cm). Atópase en todo o territorio agás nas zonas máis mediterráneas.
  • Ulex micranthus, toxo brañego, termófilo e menos frecuente, sendo endemismo do sur de Galicia e norte de Portugal, tendo o seu límite setentrional na cidade de Pontevedra. É o máis pequeno dos toxos galegos, pois apenas acada os 80 cm, as súas espiñas chegan a 1 cm e posúe pólas curvas. Tamén chamado Ulex lusitanica, aínda que un nome máis correcto sería Ulex gallaica.

Etnoloxía[editar | editar a fonte]

O toxo servía coma alimento do gando, coma estrume e tamén para roxar o forno. A parte lígnea, moi dura, servía tamén coma combustíbel nas cociñas de leña e nas lareiras. Tamén para facer os caxatos (cos que tamén se xogaba á choca).

Refráns[editar | editar a fonte]

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]