Francisco Comesaña Rendo

Francisco Comesaña Rendo
	;
Biografía
Nacemento	1913 ; Cienfuegos, Cuba
Morte	16 de xaneiro de 1997 (83/84 anos); Tui, España
Actividade
Ocupación	médico, político
Familia
Cónxuxe	Ascensión Concheiro García
Fillos	Francisco Javier Comesaña

Francisco Comesaña Rendo, nado en Cienfuegos (Cuba) en 1913 e finado en Tui o 16 de xaneiro de 1997, foi un médico e político galego.

Traxectoria

Fillo de emigrantes tudenses, regresou a Galicia con seis anos. Estudou en Tui e despois Medicina na Universidade de Santiago de Compostela. En 1931 coñeceu á que sería a súa muller Ascensión Concheiro García, estudante de Maxisterio. Afiliouse ás Juventudes Socialistas, das que foi secretario xeral, e trala fusión coas Juventudes Comunistas, foi presidente das Juventudes Socialistas Unificadas. Co golpe de Estado do 18 de xullo de 1936 participou na defensa de Ordes e foi detido en Compostela. Foi encarcerado na Falcona, nos baixos do Pazo de Raxoi. En decembro iniciouse o Consello de guerra no que foi condenado a morte por rebelión militar xunto a outros quince compañeiros o 22 de decembro. Foi tamén sancionado en concepto de responsabilidade civil con 500.000 pesetas. Ao ter nacionalidade cubana, a súa familia comezou as xestións para lograr o indulto. O mesmo día 11 de febreiro de 1937, cando foron fusilados os seus compañeiros, concédenlle o indulto. Foi trasladado á cadea da Coruña, onde permanece ata 1939, e despois foi enviado ao sanatorio penal Porta Coeli da serra de Valencia. En 1941 casou por poderes con Ascensión Concheiro García. Foi trasladado á prisión de Vigo, onde foron agrupados todos os presos de orixe cubana. Revisado o seu proceso, foille rebaixada a condena de trinta anos a seis anos e un día, e saíu en liberdade condicional en agosto de 1943. Retomou o seu traballo como médico e prestou apoio sanitario a escapados e á guerrilla. En 1944 exiliouse coa familia en Cuba.

Na illa comezou unha campaña antifranquista, e na Habana naceu o seu primeiro fillo, que foi apadriñado polo seu camarada comunista e amigo Julian Grimau. Recibiu unha oferta de traballo en México en 1947,^[1] onde os exiliados tamén reclamaban a súa presenza e decide instalarse en Cidade de México ocupándose da dirección médica dun laboratorio farmacéutico e participando con outros médicos nun hospital. En México participou en actividades do exilio, foi fundador do Padroado da Cultura Galega, e publicou en Vieiros un artigo titulado "Cavilando..." sobre a celebración do Día da Patria Galega. Aínda que a súa muller viaxou periodicamente a Galicia para visitar a súa familia, Francisco non retornou definitivamente ata 1976 instalándose en Tui, na casa familiar de San Bartolomeu. Regresou cunha saúde delicada, logo de varios infartos, agravada cunha doenza respiratoria, a pesar do cal mantivo unha intensa actividade. Morreu en Tui o 16 de xaneiro de 1997.^[2]