Agroquímica

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Preparación dun tratamento fitosanitario cunha pesticida na auga de rega para un cultivo alimentario.
Funxicida.

A agroquímica ou química agrícola[1] é a parte da ciencia química e bioquímica que estuda as causas e efectos das reaccións bioquímicas que afectan o crecemento tanto animal como vexetal.[2]

É unha rama da ciencia que estuda a produción agrícola, a transformación de produtos crus en alimentos e bebidas, e a vixilancia do medio ambiente e a remediación. Estes estudos fan fincapé nas relacións entre plantas, animais e bacterias e a súa contorna. A ciencia da composición química e os cambios que interveñen na produción, a protección e o uso de cultivos e gando.[3] Como ciencia básica, que abarca, ademais da química do tubo de ensaio, todos os procesos da vida a través da cal os humanos obteñen alimentos e fibras para si mesmos e alimentan aos seus animais.[4] Como a ciencia ou a tecnoloxía aplicada, diríxese cara ao control dos procesos para aumentar os rendementos, mellorar a calidade e reducir os custos.

Cada disciplina científica que contribúa ao progreso da agricultura depende dalgunha maneira na química. Por iso é polo que a química agrícola non é unha disciplina distinta, pero un fío común que une a xenética, a fisioloxía, a microbioloxía, entomoloxía, e numerosas outras ciencias que inciden na agricultura.

Nesta rama inclúense tanto os diferentes fertilizantes, fitohormonas ou fitoreguladores (reguladores de crecemento vexetal) ou mesmo substancias fitosanitarias como herbicidas, insecticidas ou funxicidas (pesticidas en xeral). Actualmente vese completada pola biotecnoloxía (tecnoloxía xenética) que nalgúns casos tenta conseguir especies máis resistentes ás pragas creando organismos modificados xeneticamente.

A química agrícola a miúdo ten por obxecto preservar ou aumentar a fertilidade do chan, manter ou mellorar o rendemento agrícola, e mellorar a calidade da colleita.

Historia[editar | editar a fonte]

O comezo da agroquímica data de mediados do século XIX cando debido ao esgotamento dos chans en Europa sucederon diversas fames negras con miles de mortes que forzaron a un gran número de persoas a emigrar. Neste ambiente tentouse pescudar como se podía mellorar a produción agraria.

Un químico que destacou especialmente neste labor era Justus Liebig. Analizando as cinzas das plantas concluíu que elementos eran necesarios para o seu crecemento á parte do dióxido de carbono absorbido do aire e a auga de rega. Baseándose nestes datos elaborou o primeiro fertilizante artificial aínda que a primeira receita non tiña moito éxito e case o leva ao bordo da quebra. Só ao descubrir que ademais dos elementos non volátiles había que incluír tamén o nitróxeno como elemento esencial conseguiuse recuperar a produción agraria.

A obtención de compostos nitroxenados seguía sendo un problema xa que non existían procesos industriais de fixación de nitróxeno. Nun primeiro momento utilizáronse os xacementos de nitratos recentemente atopados en Chile e os depósitos de excrementos de aves, o guano, achados nalgunhas illas do océano Pacífico.

Avioneta asperxendo fertilizantes.

A finais do século XIX introduciuse un método de obtención de ácido nítrico pola reacción de osíxeno con nitróxeno para dar óxidos nitrosos nun arco eléctrico. O método tiña como inconveniente un elevadísimo consumo enerxético.[5]

Uns anos máis tarde Fritz Haber e Carl Bosch introduciron un método máis económico fixando o nitróxeno en forma de amoníaco.[6] Este proceso está en uso aínda hoxe en día.[6]

Ao longo do século XX desenvolvéronse diferentes praguicidas. Algúns deles alcanzaron unha fama dubidosa como o insecticida DDT que resultou ser moi persistente no medio ambiente.

Tendencias[editar | editar a fonte]

Por unha banda a agroquímica permitiu grandes avances na produtividade da agricultura. Por outra banda algunhas das substancias que se introducen no medio ambiente poden resultar prexudiciais. Por estas razóns nos últimos anos creáronse dúas correntes contrapostas - unha tentando recuperar formas máis tradicionais prescindindo dos produtos químicos perigosos e outra que tenta aumentar a produción por unha intensificación aínda maior aplicando os produtos máis avanzados e introducindo organismos xeneticamente modificados.

As maiores empresas agroquímicas actuais son as multinacionais Syngenta, Bayer CropScience (do grupo Bayer), BASF, Dow AgroSciences (do grupo Dow Chemical Company), Monsanto e DuPont.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para Química.
  2. [1]Introducción a la Agroquímica.
  3. Justus von Liebig (1842) Animal Chemistry or Organic Chemistry
  4. Liebig (1847) Philadelphia edition
  5. Agropages.com Mar. 25, 2014 Top six agrochemical firms grew steady in 2013
  6. 6,0 6,1 Max Appl. Ammonia, in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a02_143.pub2. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]