Ramón Franco

Ramón Franco

Biografía
Nacemento	2 de febreiro de 1896 Ferrol, España
Morte	28 de outubro de 1938 (42 anos) Mar Mediterráneo
Causa da morte	morte accidental, accidente ou incidente de aviación
Deputado nas Cortes republicanas
Representa: Esquerra Republicana de Catalunya 14 de xullo de 1931 – 29 de xullo de 1931 Lexislatura: I lexislatura da Segunda República Española Circunscrición electoral: Barcelona (capital) (en)
Deputado nas Cortes republicanas
9 de xullo de 1931 – 9 de outubro de 1933 Lexislatura: I lexislatura da Segunda República Española Circunscrición electoral: Sevilla (capital) (en)
Datos persoais
Educación	Academia de Infantería de Toledo
Actividade
Lugar de traballo	Madrid
Ocupación	militar, aviador militar, político
Período de actividade	1911 -
Membro de	Real Academia Galega (membro correspondente)
Carreira militar
Rama militar	Infantry Forces of the Spanish Army (en) e Aeronáutica Militar Española (en)
Rango militar	tenente coronel
Conflito	Guerra do Rif guerra civil española
Participou en
15 de decembro de 1930	Sublevación do aeródromo de Cuatro Vientos
24 de xuño de 1926	Sanjuanada
Familia
Cónxuxe	Carmen Díaz Guisasola (1924–1930)
Pais	Nicolás Franco Salgado-Araújo   e Pilar Bahamonde
Irmáns	Pilar Franco Nicolás Franco Francisco Franco
Premios
(1926)  Medalla Plus Ultra (pt)  Gentilhombre de cámara con ejercicio (en)

Ramón Franco Bahamonde, nado en Ferrol o 2 de febreiro de 1896 e finado en Mallorca o 28 de outubro de 1938, foi un político, militar e aviador galego. Pasou á historia pola fazaña do voo do Plus Ultra, feito que o converteu nun heroe da súa época.

Traxectoria

Primeiros anos

Ramón Franco era fillo do capitán da Mariña Nicolás Franco y Salgado de Araújo e de María del Pilar Bahamonde y Pardo de Andrade, e irmán de Nicolás, Pilar e Francisco Franco. Era o fillo que máis se parecía ao seu pai, destacaba polo seu carácter extravertido, alegre, despreocupado e rebelde. A nai esperaba que se dedicase á vida eclesiástica, aínda que finalmente optou pola carreira militar, como os seus irmáns.

Carreira militar

Franco ingresou na Academia de Infantaría de Toledo en 1911 e licenciouse no posto 37 de 413 alumnos.

En 1914 foi destinado como oficial de infantaría ao Protectorado español de Marrocos, onde serviu no corpo de Regulares. En 1920 foi destinado á Aeronáutica Militar Española como alumno da escola de pilotos. Obtivo o título de aviador e foi destinado á base de hidroavións de Atalayón, Melilla, onde pronto destacou polo seu apoio ás tropas de terra. As súas actuacións en África convertérono nun dos pilotos máis populares da Aeronáutica militar. En 1924 recibiu a Medalla Militar polas súas actuacións na Guerra do Rif.

O hidroavión Plus Ultra no Museo Luján de Buenos Aires.

O 22 de xaneiro de 1926, o hidroavión Dornier Wal Plus Ultra partiu dende o peirao de La Calzadilla, en Palos de la Frontera, ás 7:55. En recordo da primeira viaxe colombina, a vila de Palos volveu ser escollida como inicio dunha aventura transoceánica, esta vez por vía aérea. Realizou paradas nas Palmas de Gran Canaria, Río de Xaneiro, Recife e Montevideo. A tripulación, liderada por Franco, estaba formada polo capitán de artillaría Julio Ruiz de Alda, o alférez de navío Juan Manuel Durán González e o soldado mecánico Pablo Rada Ustarroz. Leopoldo Alonso, fotógrafo do aeródromo madrileño de Cuatro Vientos, filmou a partida do avión dende As Palmas de Gran Canaria. O 10 de febreiro chegaron a Buenos Aires, logo de percorrer 10.270 km nunha travesía de 59 horas e 39 minutos. Este foi o primeiro voo en hidroavión que cruzou o océano Atlántico e pasou á historia como un dos grandes raids da aviación española. Ramón Franco converteuse nun heroe popular na España da década de 1920.

En decembro de 1930, xunto con outros aviadores como Ignacio Hidalgo de Cisneros, sublevouse contra a monarquía de Afonso XIII no aeródromo militar de Cuatro Vientos. Engalou cun avión e botou proclamas revolucionarias ameazando bombardear o Palacio Real, aínda que ao final só deu proclamas revolucionarias. Tralo fracaso da sublevación, marchou ao exilio a Lisboa xunto con outros aviadores rebeldes.

Coa chegada da Segunda República Española non só foi rehabilitado no seu posto. O goberno provisional republicano tamén o nomeou director xeral da Aeronáutica Militar e recuperou a súa condición de heroe. A diferenza do seu irmán Francisco, Ramón acolleu de maneira positiva a chegada da República.

Ramón Franco contra 1934.

Monumento ao Plus Ultra en Ferrol.

Malia o seu novo posto militar, participou nas eleccións xerais de 1931 por dúas circunscricións, Sevilla-capital e Barcelona. Na primeira presentouse polo Partido Republicano Revolucionario (PRRev), xunto a candidatos como o andalucista Blas Infante, mentres que na segunda o fixo como independente federalista. Nos días previos aos comicios participou nos sucesos coñecidos como o complot de Tablada, aos que se sumou un aparatoso accidente durante un mitin en Lora del Río. Por estes incidentes foi destituído do seu cargo e acabou por solicitar a baixa voluntaria no exército. O 28 de xuño foi elixido deputado tanto por Sevilla como por Barcelona, con 91.731 votos. Converteuse en deputado por Barcelona e integrouse no grupo parlamentario de Esquerra Republicana de Catalunya (ERC), partido que o respaldaba. Nun mitin durante a campaña electoral en Barcelona chegara a declararse partidario dunha "Federación de Repúblicas Ibéricas".

Na súa primeira comparecencia mantivo un agre debate con Miguel Maura sobre o complot de Tablada. Esta primeira intervención pública reflectiu os seus escasos dotes parlamentarios e oratorios. Isto fíxolle perder gran parte da súa popularidade e credibilidade e xa non se presentou ás eleccións de 1933. Solicitou o reingreso na Aeronáutica Militar, o cal lle foi concedido. O novo goberno radical de Alejandro Lerroux, que pretendía mantelo afastado, nomeouno agregado aéreo na embaixada española en Washington (Estados Unidos).

Guerra civil española

En 1936, tralo Golpe de Estado no que tomou parte o seu irmán, continuaba como agregado aéreo na embaixada española en Washington, D.C.. En vista da situación existente en España, púxose en contacto cun antigo amigo de seu, preguntándoo sobre unha hipotética volta á zona republicana e poñerse ás ordes do goberno. Este consultouno co presidente Manuel Azaña, que comentou «que non veña; pasaríao moi mal». Despois dalgunhas dúbidas, no mes de outubro, Ramón Franco trasladouse a Portugal e pasou á zona dominada polos sublevados, uníndose a eles. Téñense sinalado os lazos familiares como unha das razóns polas que se uniu ao bando rebelde, facendo prevalecer a lealdade familiar ás ideas políticas. Porén, hai quen defende que se uniu aos sublevados tralo asasinato do seu amigo Julio Ruiz de Alda na prisión Modelo de Madrid.

Foi destinado ás illas Baleares e nomeado xefe de Aviación polo seu irmán, o que provocou unha protesta escrita do xefe da Aviación Nacional, Alfredo Kindelán, xa que o nomeamento fora levado a cabo sen consultalo, pois era evidente que se oporía.

Morte

Ramón Franco faleceu o 28 de outubro de 1938 durante un voo desde a base de hidroavións do porto de Pollença, ao estrelarse o hidroavión de fabricación italiana CANT Z.506 Airone que pilotaba. Partiu da base con moi malas condicións atmosféricas e co avión cargado con case mil quilos de bombas. Ao internarse nun trebón e non ser quen de dominar o aparato, caeu en barrena sobre o mar.

A súa morte deu lugar a rumores sobre unha posible sabotaxe, ben procedente do bando republicano ou do bando sublevado. Especúlase con que verían nel un personaxe molesto, debido ao seu pasado republicano, o seu prestixio na aviación e o seu parentesco co líder do bando sublevado. Segundo a súa irmá, foi asasinado pola masonaría porque quería publicar un libro antimasónico, La burla del grado 33.

Obras

• De Palos al Plata (1926).
• Madrid bajo las bombas (1931).

Véxase tamén

Bibliografía

• Álvarez Rey, Leandro (2010). Los diputados por Andalucía de la II República (1931-1939) (en castelán). Sevilla: Centro de Estudios Andaluces. ISBN 978-84-937855-0-5. 
• Bardavío, Joaquín; Sinova, Justino (2000). Todo Franco (en castelán). Barcelona: Plaza & Janés. ISBN 84-01-37719-6. 
• Cardona, Gabriel (2001). Franco y sus generales: la manicura del tigre (en castelán). Barcelona: Ediciones Temas de Hoy. ISBN 8484601625. 
• Díaz Guisasola, Carmen; Silva, José Antonio (1981). Mi vida con Ramón Franco: contada a José Antonio Silva (en castelán). Barcelona: Planeta. ISBN 84-320-5667-7. 
• Franco Salgado-Araujo, Francisco (2005). Mis conversaciones privadas con Franco (en castelán). Barcelona: Planeta. ISBN 9788408059783. 
• Payne, Stanley G. (1987). The Franco Regime 1936–1975 (en inglés). Madison: University of Wisconsin Press. ISBN 978-0299110741. 
• Preston, Paul (2008). El Gran manipulador. La Mentira cotidiana de Franco (en castelán). Barcelona: Ediciones B. ISBN 9788466638296. 
• Romero Salvadó, Francisco J. (2013). Historical Dictionary of the Spanish Civil War (en inglés). Lanham, MD: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-5784-1. 
• Rueda Román, Andrés (2013). Franco, el ascenso al poder de un dictador (en castelán). Madrid: Ediciones Nowtilus. ISBN 978-84-9967-471-1. 
• Zavala, José María (2009). Franco, el republicano: la vida secreta de Ramón Franco, el hermano maldito del Caudillo (en castelán). Madrid: Ediciones Áltera. ISBN 978-84-96840-44-7. 

Ligazóns externas

• "El hermano héroe", artigo en El Mundo, 15 de xuño de 2005 (en castelán).
• "Sobre los falsos testimonios contra Don Ramón Franco Bahamonde", artigo de Manuel Vázquez Montalbán en El País, 29 de agosto de 2003 (en castelán).
• Ramón Franco rescatado por el "Eagle" y conducido a Gibraltar (en castelán)
• "Ramón, el hermano de Franco que batió dos récord mundiales de aviación", artigo en Abc. (en castelán)