Ignacio Hidalgo de Cisneros

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Infotaula de personaIgnacio Hidalgo de Cisneros

Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento11 de xullo de 1896 Editar o valor em Wikidata
Vitoria Editar o valor em Wikidata
Morte9 de febreiro de 1966 Editar o valor em Wikidata (69 anos)
Bucarest, Romanía Editar o valor em Wikidata
Lugar de sepulturaCemitério Bellu (pt) Traducir
cemiterio de Santa Isabel Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeEspaña Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónmilitar , político , diplomático Editar o valor em Wikidata
Período de actividade1911 Editar o valor em Wikidata -
Partido políticoPartido Comunista de España Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua castelá Editar o valor em Wikidata
Carreira militar
LealdadeSegunda República Española Editar o valor em Wikidata
Rango militarXeneral Editar o valor em Wikidata
ConflitoGuerra civil española e Guerra do Rif Editar o valor em Wikidata
Participou en
15 de decembro de 1930Sublevación do aeródromo de Cuatro Vientos Editar o valor em Wikidata
Familia
CónxuxeConstancia de la Mora Editar o valor em Wikidata

Ignacio Hidalgo de Cisneros y López de Montenegro nado en Vitoria (España), o 11 de xullo de 1896 e finado en Bucarest (Romanía) o 9 de febreiro de 1966 foi un militar e aviador español. Durante a Guerra civil foi o xefe da Forza Aérea Republicana (FARE).

Hidalgo de Cisneros loitou na Guerra do Rif e na Guerra civil española, onde acadou o grao de xeneral e chegou a ser xefe do Exército Aéreo Republicano, sendo un dos seus principais organizadores. Estaba casado coa aristócrata Constancia de la Mora Maura, outra destacada activista republicana.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Naceu no seo dunha familia aristocrática carlista de tradición militar, que lle influíu na elección da súa profesión. Comezou a súa carreira militar na Academia de Intendencia de Ávila onde se licenciou en 1914. Casou coa aristócrata Constancia de la Mora, neta do político Antonio Maura e posteriormente xefe do Gabinete de Prensa de Exteriores Republicano durante a guerra civil.

Carreira militar[editar | editar a fonte]

En 1920 realiza cursos de aviación no cuartel e aeródromo de Cuatro Vientos (Madrid) pasando a formar parte da Aviación Militar Española. Foi destinado a Melilla, no 2º Escuadrón Bristol, participando no bombardeo do Beni-Ulixek Kabila durante a Guerra do Rif. En 1924 pasou aos De Havilland e en 1925 á 1ª Escuadra de Hidroavións na Base Aérea Naval de El Atalayón, xunto a Melilla, comandado polo comandante Ramón Franco, co que participou no desembarco de Alhucemas. Posteriormente foi destinado ao Sáhara Español e en 1930 á 1ª Escuadrilla, xa na Península.[1]

O 15 de decembro de 1930 participou, xunto con outros aviadores e militares republicanos, como Queipo de Llano, no intento republicanista dirixido por Ramón Franco, irmán do xeneral Francisco Franco, que tomou o aeródromo de Cuatro Vientos e pretendía bombardear o Palacio Real, residencia de Afonso XIII. O ataque ao palacio nunca se levou a cabo e a sublevación, ante a falta de apoios, foi facilmente reprimida. Hidalgo de Cisneros fuxiu en avión a Portugal e desde alí a París.

A proclamación da II República o 14 de abril de 1931 permitiulle regresar a España, onde ingresou na escola de voo de Alcalá de Henares (Madrid). Foi destinado de novo á 1 ª Escuadra, como segundo xefe da mesma e incorporada á Oficina de Comandancia. Máis tarde, en 1933, foi destinado como agregado aéreo simultaneamente nas embaixadas de Berlín e Roma, o que lle permitiu coñecer de primeira man o auxe do fascismo e do nazismo.[1] Durante o Bienio Radical - Cedista estivo destinado no aeródromo sevillano da Tablada. En 1934, tras a fallada Revolución de outubro de 1934, axudou a fuxir do país ao seu amigo socialista Indalecio Prieto, camuflado no maleteiro do seu coche. Porén, tras a vitoria da Fronte Popular nas eleccións de febreiro de 1936, puido regresar a España. [1]

Na guerra civil[editar | editar a fonte]

Cando se produciu o Golpe de Estado do 18 de xullo de 1936, Hidalgo de Cisneros atopábase en Madrid como axudante do ministro de Guerra, o galego Casares Quiroga. Dende o principio apoiou ao director xeral de Aeronáutica, Núñez de Prado, verificando a lealdade dos aeródromos militares do país ao longo de toda a xornada do 18 de xullo. Na madrugada do día 20, foi un dos responsables de manter leais ao goberno o aeródromo militar de Xetafe e outras guarnicións próximas e colaborar para sufocar a sublevación do Cuartel da Montaña.[2]

Tras a formación do goberno de Largo Caballero (setembro de 1936), foi nomeado polo ministro de Mariña e Aire, Indalecio Prieto, xefe do Estado Maior e comandante das Forzas Aéreas da República Española, cargo que ocupou cando se creou o novo Ministerio de Defensa Nacional e, posteriormente, cando Juan Negrín substituíu a Prieto como xefe do ministerio. Desde este cargo, impulsou as actividades necesarias para facer sostible e combativa a aviación fiel á República. Así, coa axuda da Unión Soviética, chegaron a España novos avións de combate "Chato" (Policarpov I-15) e "Mosca" ( Policarpov I-16 ), así como os "Katiuska" (Tupolev SB-2) e " Bombardeiros Mosca" (Tupolev SB-2) e "Natasha" ( Polikarpov RZ). [3] A axuda soviética incluía adestramento do persoal necesario para substituír os mortos en combate. Ademais, na URSS organizáronse cursos de formación de pilotos de seis meses, á parte da creación de escolas de formación na España republicana. Para entón Hidalgo de Cisneros estaba ao mando duns 450 avións entre cazas, bombardeiros e outro tipo de avións, mantendo a superioridade numérica e técnica no aire fronte á Aviación Nacional. [nota 1] [4]

Durante a guerra ingresou no Partido Comunista de España, e aínda que non tiña un pasado político que o levase a inclinarse por eles, pensou que "foran eles os que mellor contribuíron á loita".[5] Esta decisión provocaría unha progresiva deterioración das súas relacións con Prieto, que entón comezaba a enfrontarse ao Partido Comunista,[6] e tamén co seu amigo persoal, o coronel Carlos Núñez Mazas. Con todo, a súa propia muller confesoulle que tamén se tiña afiliado ao PCE.[7]

Na primavera de 1937 presentou ao Consello de Ministros a proposta de bombardear Roma, capital da Italia fascista, en vinganza polo asasinato dun piloto republicano que fora botado ao aeroporto de Barajas, co cadáver amputado e un cartel con insultos en italiano.[6] Hidalgo de Cisneros dixo que acompañaría aos seus homes na misión, aínda que finalmente a idea foi rexeitada polas complicacións que podería provocar.[6] A principios de 1938 dirixiu varios bombardeos sobre territorio sublevado, especialmente o de Sevilla e o de Valladolid o 26 de xaneiro, aínda que estas actuacións ían en contra da política do goberno de non bombardear os núcleos urbanos.[8] Foi ascendido ao rango de Xeneral en setembro de 1938.[9]

Nos últimos meses da guerra tivo un papel destacado, xa que dende o seu cargo desenvolveu importantes tarefas: A finais de 1938, trala batalla do Ebro e por encargo de Negrín, negocia con Stalin un envío de armas para o goberno republicano,[nota 2] incluíndo 250 avións, 250 tanques, 4.000 metralladoras e 600 pezas de artillaría, por un total de 103 millóns de dólares. [10] Tras a caída de Cataluña en febreiro de 1939, volve á España republicana, onde coñece as conspiracións que se están a desenvolver contra o Goberno de Negrín, especialmente polo coronel Casado que tentou sen éxito atraer a Hidalgo de Cisneros. O 29 de febreiro ambos os dous militares mantiveron unha reunión na que Casado deu a entender que podía "conseguir boas condicións de rendición con Franco", coa intención mesmo de garantir que "se respectasen as súas filas militares no Exército Republicano". [11] Hidalgo de Cisneros non se mostrou moi optimista respecto diso e non considerou realista a proposta de Casado, ao tempo que comunicou o sucedido ao presidente Negrín.[12]

Exilio[editar | editar a fonte]

O 5 de marzo de 1939 atopábase no Cargo de Yuste xunto con Negrín e outros militares republicanos como Modesto, Tagüeña e Líster cando o coronel Casado protagonizou un golpe de estado que axiña se fixo co control de España, aínda fiel á República.[13] Consciente do seu illamento e da imposibilidade de recuperar o control da situación, saíu de España, exiliándose o 6 de marzo do Aeródromo de Monóvar, xunto co propio Negrín, Álvarez del Vayo e os máis destacados dirixentes do PCE.[13] Xa non recuperaría o mando das Forzas Aéreas, que serían ocupadas polo coronel Antonio Camacho Benítez e, finalmente, polo coronel Manuel Cascón Briega .

Faleceu en Bucarest, Romanía, o 9 de febreiro de 1966, sendo membro do comité central do PCE. A mediados dos anos 90, as súas cinzas foron repatriadas polos seus descendentes a Vitoria, onde descansan no panteón familiar.

Memorias[editar | editar a fonte]

Ignacio Hidalgo de Cisneros escribiu unha memoria en dous volumes que son unha fonte de primeira man sobre a Guerra Civil. Están escritos dende o punto de vista dun aristócrata español membro do Partido Comunista de España que, xunto coa súa compañeira Constancia de la Mora (1906–1950), loitou pola vitoria da República Española. Tamén publicou unha memoria en inglés.

  • Hidalgo de Cisneros, Ignacio. Cambio de rumbo, Bucarest, 1961.
  • Hidalgo de Cisneros, Ignacio. Memorias, vol. II. La república y la guerra de España. París: Societe d'Editions de la Librairie du Globe, 1964.

Desde o exilio publicou outros artigos, por exemplo criticando o nomeamento de Heinrich Trettner como oficial da Bundeswehr da RFA e xefe do Departamento de Loxística da OTAN. Trettner fora xeneral nazi, oficial da Lexión Cóndor[14] e acusado de cometer crimes de lesa humanidade no bombardeo de Gernika.[15][16]

Notas e referencias[editar | editar a fonte]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 "Historia del Ejército del Aire, Aviadores". Arquivado dende o orixinal o 28 de abril de 2009. Consultado o 30 de outubro de 2011. 
  2. ↑ Hugh Thomas (1976); páx. 273
  3. ↑ Hugh Thomas (1976); páx. 481
  4. ↑ Hugh Thomas (1976); páx. 732
  5. ↑ Hugh Thomas (1976); páx. 567
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Hugh Thomas (1976); páx. 741
  7. ↑ Hugh Thomas (1976); páx. 596
  8. ↑ Hugh Thomas (1976); páx. 854
  9. ↑ Diario Oficial de la República, 25 de setembro de 1938
  10. ↑ Hugh Thomas, p. 933
  11. ↑ Hugh Thomas (1976); páx. 964
  12. ↑ Hugh Thomas (1976); páx. 965
  13. ↑ 13,0 13,1 Hugh Thomas (1976); páx. 972
  14. ↑ "Trettner, Heinrich "Heinz" - TracesOfWar.com" (en inglés). Consultado o 2018-02-11. 
  15. ↑ "Bonn Backs Army Chief on War‐Crimes Charge; Issues a Detailed Rebuttal of East German Attack; Red Aide Accused Trettner of Misdeeds in 7 Lands". The New York Times (en inglés). 1964-04-14. ISSN 0362-4331. Consultado o 2022-08-10. 
  16. ↑ Galán, Luis (1988). Después de todo: recuerdos de un periodista de la Pirenaica (en castelán). Anthropos. ISBN 978-84-7658-080-6. 
  1. ↑ En decembro de 1937 estiveron baixo o seu mando máis de 500 aparellos, pero a Forza Aérea republicana estaba cada vez en maior inferioridade fronte á Aviación franquista e a Lexión Cóndor.
  2. ↑ Con todo, este último envío de equipo militar soviético tería chegado demasiado tarde, cando Cataluña xa tiña caído.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Predecesor:
—
Comandante das Forzas Aéreas da República Española
8 de setembro de 1936 – 6 de marzo de 1939 		Sucesor:
Coronel
Antonio Camacho Benítez
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ignacio_Hidalgo_de_Cisneros&oldid=6673076»