Estíbaliz Espinosa

Estíbaliz Espinosa

Biografía
Nacemento	6 de xullo de 1974 (50 anos) A Coruña, España
Actividade
Ocupación	escritora, música, poetisa, astrónoma afeccionada
Xénero artístico	Poesía e ensaio
Premios
(2019)  Premio Modesto R. Figueiredo (2017)  Premio de poesía Afundación (1999)  Premio Esquío de poesía

Estíbaliz Espinosa Río, nada na Coruña o 6 de xullo de 1974, é unha poeta, ensaísta, tradutora, cantante e comunicadora de ciencia galega. Licenciouse pola Universidade da Coruña en Socioloxía e en Filoloxía Hispánica.

Traxectoria

Poesía

O seu primeiro poemario en galego é Mecánica Zeleste (1999). onde xa apunta temas como a astronomía e a rebeldía poética. Publicou Pan (libro de ler e desler) (2000), –orama (2002) e Número e (2004), un ciclo con textos que aluden á ciencia, ao íntimo, á procura da identidade e a unha relación poética coa matemática. Neste conxunto hai referencias á ollada, á hibridación con outras ciencias e artes, e toca aspectos como a perspectiva de xénero, os contos de fadas ou a astronomía dende un sentido profundamente filosófico.

Zoommm.Textos biónicos (2007/2009) e Papel a punto de (2011) son obras poéticas experimentais sobre a bioloxía, a ciencia, a lingua e o sistema literario.

No poemario Curiosidade (2017), ilustrado por Celsius Pictor , consolida esta reflexión, ás veces con ironía, arredor da ciencia, a lingua, o xénero e a maternidade.

No poemario ...as neuronas irmás... (2018) tratou temas como a a conciliación do ser humano no cosmos, a bioloxía e a intelixencia artificial, e a sociopolítica familiar en torno ao dó pola morte dun ser querido.

Participa en revistas de ámbito nacional e internacional, como Dorna, Grial ou Strange Horizons.

Poesía, ciencia, música

Na rede foi escritora de varios blogs ...mmmm... [...], abra la cápsula, por favor. e sagasomos

Gravou audiopoemas (Instituto Cervantes de Nova York, El Gaviero, 2005), audiolibros propios e podcasts.

Pioneira na dirección de iniciativas de poesía, ciencia e música en galego como O entrelazamento, A ciencia do poema, As curiosas: son de letras+ciencias, Curiosas na Lúa (Deputación da Coruña, 2019), Escrita no ceo (Planetario de A Coruña, 2014), Porto ciencia/Porto poema (2023) ou Novembro Estelar (2021, 2022).

É unha voz convidada a numerosos festivais literarios nacionais e internacionais (Cosmopoética, Gales, La Mediterrània) e científicos (Naukas Coruña, A fotografía 51).

Codirixiu e presentou Ulalume, un programa literario na radio independente Cuac FM (1996-2001).

Traballou como actriz en varias obras de teatro e ópera (Peter Pan, O club da calceta, Don Giovanni, Evgeni Onegin, Turandot). É cantante profesional, tesitura de mezzosoprano. Cantou no coro da Orquestra Sinfónica de Galicia e Aisis e desenvolve traballo profesional como solista de jazz, música galega e canto lírico

Traballou no proxecto de poesía en planetarios Urban Travel Machines, coordinado por Philip Meersman, en Anveres, Bruxelas e A Coruña.

Caricatura de Estíbaliz Espinosa.

Estilo

Na súa poética hibrida ciencia, filosofía e música, cun estilo literario perspicaz e moi recoñecible que combina a reflexión anovadora, o pensamento crítico e unha retranca ou ironía características da tradición literaria galega.

Está recoñecida como unha das voces máis potentes e singulares da literatura galega actual por críticos e xornalistas literarios como Mario Regueira, Montse Dopico, César Lorenzo ou Ramón Nicolás.

Obra en galego

Poesía

• Mecánica zeleste (1999).
• Pan (libro de ler e desler) (Sociedad de Cultura Valle-Inclán, 2000).
• -orama (Deputación de Pontevedra, colección Tambo, 2002).
• Número e (Espiral Maior, 2004).
• Zoommm. Textos biónicos (A Regueifa Plataforma (descarga libre en www.aregueifa.net), 2007. Publicado como libro en Xerais no 2009).
• Curiosidade (Aira Editorial, 2017). Ilustrado por Celsius Pictor.
• ...as neuronas irmás... (XV Premio de Poesía Afundación-Pen Clube, 2018)
• Constelación Maruja que muta noutras (Galicia Futura, Cidade da Cultura, 2021). Ilustrado por Miguel Robledo

Ensaio

• Curiosas na Lúa (Deputación provincial da Coruña e A Curiosa, 2020)
• Poesía hexágono (Apiario Editorial, 2014)

Relato

• Cápsulas de son. 13 relatos sobre científicas (iBooks, 2015).

Tradución

• A illa curiosa e a tradución do universo, VV AA (Col. Cíes, Deputación provincial de Pontevedra, 2016)
• Cómo escribir una canción de amor, de Sholeh Wolpé (Olifante, 2016)
• O universo de Dona Pega, de Juan Carlos Medal, Jaítos (7emilias e Concello da Coruña, 2022)
• Un compromiso co asombro, de Rebecca Elson (Galaxia Editorial, 2023)

Con outras artes

• Vídeopoema Neuronas a ceo aberto (Galicia Futura, Cidade da Cultura, 2021), realizado por Lucía Estévez
• Audiolibro Constelación Maruja da plaquette poética sobre Maruja Mallo (Cidade da Cultura, 2021)
• Vídeopoema río invisible. Vía Láctea Dirixido por Juan Lesta
• Vídeopoema No xardín nocturno de Antonia Dirixido por Juan Lesta
• Gustav Henningsen. O danés curioso en Ordes (aCentral Folque, 2018) Libro de fotografía
• Calendario de Ceos Galegos Astrofotografía 2021, 2022, 2023, 2024

Literatura infanto-xuvenil

• Caer de cu polo universo (Apiario, 2015).
• Abominables adorables (7emilias e Concello da Coruña, 2022; reeditado por Baía Edicións, 2023)
• Canto Cosmos (Edicións Embora, 2024). Ilustrado por Clara Cerviño.

En 2018 en Pontevedra.

Obras colectivas

• O libro dos abanos (palabras no aire) (Follas Novas, 2002).
• XVI Festival da Poesia no Condado. Outro mundo é posível (S. C. D. Condado, 2002).
• Mujeres de carne y verso (La Esfera, Madrid, 2002). Edición bilingüe galego-castelán.
• Poesía Galega Contemporánea III 1975-2000, La Voz de Galicia. Edición bilingüe galego-castelán.
• Sprache ist alles...(Ed. Klett-Cotta, Stuttgart)
• Alma de beiramar (Asociación de Escritores en Lingua Galega, 2003).
• Intifada. Ofrenda dos poetas galegos a Palestina (Fundación Araguaney, 2003).
• Negra Sombra (Espiral Maior, 2003).
• Das sonorosas cordas (Eneida, Madrid, 2005).
• O desafío das ondas (Autoridade Portuaria da Coruña, 2005).
• Que la fuerza te acompañe/May the force be with you (Salamandria, 2005).
• Son de poesia (Edições Fluviais, Lisboa, 2005).
• Do máis fondo do silencio saen voces (Asociación Cultural Panda de Relacións Laborais, A Coruña, 2006).
• Volverlles a palabra. Homenaxe aos represaliados do franquismo (Difusora, 2006).
• A Coruña á luz das letras (Trifolium, 2008).
• Letras novas (Asociación de Escritores en Lingua Galega, 2008).
• Erato bajo la piel del deseo (Sial Ediciones, 2010).
• Urbano. Homenaxe a Urbano Lugrís (A Nave das Ideas, 2011), libro electrónico.
• Vivir un soño repetido. Homenaxe a Lois Pereiro (AELG, 2011), libro electrónico.
• As que rubimos montañas (2012, Meubook/Implicadas).
• A cidade na poesía galega do século XXI (2012, Toxosoutos).
• Versus cianuro. Poemas contra a mina de ouro de Corcoesto (2013, A. C. Caldeirón).
• Poesía Hexágono. Ollada e Experiencia. Proposta e resposta nas aulas (2014, Apiario).
• 150 Cantares para Rosalía de Castro (2015, libro electrónico).
• Os aforismos do riso futurista (2016, Xerais).

Obra en castelán

• Papel a punto de (2011). El Gaviero.
• Ana la Gaviera (2014). El Gaviero.

Traducións

En alemán

• Sprachbuch (2003). Ernst Klett Sprachen.

En inglés

• Supernatural Tongue (2016). Tradución ao inglés de Lawrence Schimel. Strange Horizons.

En italiano

• L'Europa dei giovanni (2007). CLEUP/Universidade de Padua.

Premios

• Premio Esquío de poesía (1999), por Pan (libro de ler e desler).
• Premio de poesía Díaz Jácome (2001), por -orama.
• Premio Espiral Maior (2001), por número e.
• Premio de Poesía Serie B da Semana Negra de Gijón (2011).
• 1º Premio de Podcasts Poético-Artísticos do Concello de Tarragona (2006).
• XV Premio de poesía Afundación (2017), por As neuronas irmás.
• XLV Premio Modesto Rodríguez Figueiredo (2020), por 23 xeitos de inventar unha constelación.
• Premio de Ideas Luísa Villalta (2019), por Curiosas na lúa: cultura científica con pegada e voz de muller.
• Premio Alfredo Iglesias en Teo (2023).

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Blog de Estíbaliz Espinosa
• Estíbaliz Espinosa na Biblioteca Virtual Galega.
• Estíbaliz Espinosa en "Galicia, mujeres poetas (III)" (en castelán)
• Estíbaliz Espinosa en "Antología de Joven Poesía Gallega" (en castelán)
• Escolma de poemas en inglés (Big Bridge Press).