Viktor Ullmann

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Viktor Ullman
O compositor checo Viktor Ullman
Nacemento1 de xaneiro de 1898
  Český Těšín
República Checa República Checa
Falecemento18 de outubro de 1944 (46 anos)
 Auschwitz-Birkenau
Polonia Polonia
Causaasfíxia
NacionalidadeAustria
Relixiónxudaísmo
Educado enUniversidade de Viena
Instrumento(s)Piano
Composicións destacadasDer Kaiser von Atlantis
PremiosPremio Hertzka
Na rede
Musicbrainz: 53982694-9850-463d-b2fe-ef6e2c70d51b Discogs: 848345 Allmusic: mn0001631500 Find a Grave: 22995842 Editar o valor em Wikidata
editar datos en Wikidata ]

Viktor Ullman, nado o 1 de xaneiro de 1898 na localidade silesia de Teschen (daquela no Imperio Austrohúngaro e agora dividida entre Český Těšín, na República Checa, e Cieszyn, en Polonia) e finado o 18 de outubro de 1944 nunha cámara de gas en Auschwitz, foi un pianista, director de orquestra e compositor musical.[1][2]

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Infancia, xuventude e formación[editar | editar a fonte]

Os pais de Ullman, de orixe xudía, convertéranse ao catolicismo antes do seu nacemento, polo que foi bautizado e educado nesa fe cristiá.[3] Neste senso seguiu os pasos doutro célebre director e compositor: Gustav Mahler.[4]

O seu pai foi coronel na primeira guerra mundial, na que loitou con recoñecemento honorífico por Alemaña, o mesmo país que anos despois levou a cabo o Holocausto que acabou coa vida do seu propio fillo. Nesa mesma guerra, Viktor seguiu os pasos do seu pai e presentouse voluntario para cumprir o servizo militar, para o que foi destinado a Isonzo (na fronte italiana). Conseguiu o grao de tenente e a autorización para proseguir os seus estudos ao finalizar a guerra.

Matriculouse en dereito na Universidade de Viena. En outubro de 1918 foi aceptado como alumno polo prestixioso músico austríaco Schöenberg, un dos compositores máis importantes de todos os tempos, e con el estudou contrapunto, formas musicais e orquestración, ao mesmo tempo que se convertía nun excelente pianista, cun futuro realmente prometedor.[5]

Madureza[editar | editar a fonte]

En 1919 trasladouse a Praga para se dedicar por completo á música, continuando a súa formación con Zemlinsky. Alí dirixiu a orquestra do Novo Teatro Alemán de Praga (1922-1927) e estrou en 1923 7 lieder mir Klavier ("Sete lieder para piano"). En 1925 compuxo Schönberg Variatioren ("Variacións Schönberg"), estreadas o ano seguinte en Praga cunhas crítica excepcional, sobre todo tendo en conta a madureza amosada polo compositor malia contar daquela con apenas 27 anos.[6]

Tamén exerceu como compositor e director da orquestra suíza Schauspielhaus, en Zürich, entre o 1929 e 1936, e foi libreiro en Stuttgart, Alemaña, nos primeiros anos da década de 1930.[7]

Ao seu regreso a Praga en 1933 estudou composición con Alois Hába e, en 1936, gañou o premio Mertzka pola súa ópera Der Sturz des Antichrist ("A caída do Anticristo").[8][9][10]

Deportación e morte[editar | editar a fonte]

O 8 de setembro de 1943 foi deportado ao campo de concentración de Teresienstadt, onde coincidiu con outros compositores xudeus como Pavel Haas ou Hans Krása), e alí escribiu Der Kaiser von Atlantis ("O emperador da Atlántida"), unha das obras máis importantes escritas xamais en tempos de catividade.[11][12] O 16 de outubro de 1944 foi trasladado o Auschwitz, onde morreu nunha cámara de gas dous días despois.[13]

Obra[editar | editar a fonte]

Placa na honra de Viktor Ullmann na fachada da Ópera Estatal de Hamburgo

Toda a súa música pode inscribirse na estética expresionista, aínda que sempre cunha construción melódica moi coñecedora da tradición clásica. Este estilo caracterízase principalmente por intentar transmitir emocións a través da música, deixando nun segundo plano de importancia a beleza das melodías, que son puras, sen adorno ningún, afondando só nos sentimentos humanos.[14]

Ata o momento da súa deportación, a súa obra constaba de 41 composicións, entre as que había tres sonatas para piano, dous ciclos de lieder con textos de varios poetas, dúas óperas (unha perdida e outra recuperada) e o concerto para piano op. 25, que terminou en decembro de 1939, nove meses antes da entrada das tropas nazis en Praga.[15][16]

A maior parte destas obras desapareceron, ao perdérense os manuscritos durante a ocupación alemá; outras continúan inéditas en manuscrito e só unhas poucas están xa publicadas, o que implica que a maioría da súa obra non se poida nin consultar nin interpretar, xa que as orquestras non teñen acceso a elas. Os manuscritos atópanse gardados en arquivos, só accesibles para investigadores, pero case non existen rexistros sonoros.[17]

Der Kaiser von Atlantis[editar | editar a fonte]

Der Kasier van Atlantis ("O emperador de Atlántida") foi escrita en 1944 no campo de concentración de Therensisthtadt, destinado para o confinamento de músicos e artistas. Porén, non se chegou a estrear ata 1975, nos Países Baixos, 31 anos despois da súa composición, xa que antes do día de estrea prevista no campo de concentración, nun ensaio, os vixiantes nazis percibiron que o personaxe principal, o cantante protagonista, supuña unha parodia de Hitler e prohibiron a estrea.[18][19] Unha das representacións máis importantes desta obra, que se converteu nun símbolo do Holocausto, tivo lugar no Teatro Real en Madrid, no ano 2016.[20][21]

Pódese observar que o tratamento das voces non é virtuoso e foxe dos adornos, xa que se pretende manter un ton moi próximo ao falar.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. Biografía de Viktor Ullmann. The Viktor Ullman Foundation.
  2. "Victor Ullmann". En Music and the Holocaust.
  3. Haas, Michael (2012). "When Death Went on Strike". En Jewish Renaissance. 12 (1): 38–39.
  4. Carr, Jonathan. Mahler: A Biography. Woodstock. The Overlook Press. Nova York. 1998. Páxinas 83-84. ISBN 0-87951-802-2
  5. Bravo, Gwyneth. "Childhood and Youth 1898-1919". En Composers: Viktor Ullmann. Biography. The OREL Foundation.
  6. Bravo, Gwyneth. "Professional Life in Prague: 1920-1927". En Composers: Viktor Ullmann. The OREL Foundation.
  7. "Viktor Ullmann: Profil". En Schot Music.
  8. "Viktor Ullman: Chronology". En Schot Music.
  9. Bravo, Gwyneth. "Return to Prague: 1933-1942". En Composers: Viktor Ullmann. Biography. The OREL Foundation.
  10. Hába, Alois. "Albert Steffens Der Sturz des Antichrist als Oper von Viktor Ullmann". En Das Goetheanum 16 (1937): 210.
  11. Schift, David. "A Musical Postcard From the Eye of the Nazi Storm". En The New York Times. 23 de marzo de 2003.
  12. Kennedy, Paula. "Viktor Ullmann: The Emperor of Atlantis or Death's Refusal and the Holderlin-Lieder". En Viktor Ullmann 'Der Kaiser oder Die Tod–Verweigerung and Holderlin Lieder'. Berlín Gewandhausorchestra Leipzig. Decca Entartete Musik Series. 1994.
  13. Bravo, Gwyneth. "Terezín / Theresienstadt: 1942-1944". En Composers: Viktor Ullmann. Biography. The OREL Foundation.
  14. Bravo, Gwyneth. "Ullmann's Musical Language and Aesthetic". En Composers: Viktor Ullmann. The OREL Foundation.
  15. Catálogo de obras e outras publicacións de Ullmann. Deutsche National Bibliothek.
  16. Composers: Viktor Ullmann. Works. The OREL Foundation.
  17. "Viktor Ullmann: Works". En Schot Music.
  18. Van Langenhove, Benoit. "Der Kaiser von Atlantis Arquivado 03 de marzo de 2016 en Wayback Machine.". En La Médiathèque.
  19. Gantschacher, Herbert. About the end of the rehearsals of "The Emperor of Atlantis or The Disobey of Death" [...]. Vídeo en Toutube.
  20. Massagué, Rosa. "La rebelión de la muerte". En El Periódico. 23 de marzo de 2016.
  21. "El emperador de la Atlántida de Viktor Ullmann con Blanca Portillo". Teatro Real. Madrid (vídeo en Youtube).

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Bloch, Max. "Viktor Ullmann: a Brief Biography and Appreciation". En Journal of the Arnold Schoenberg Institute, III (1979), 150-77.

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]