Poznan

Poznan
	Poznań (pl)
Lema	«POZnan* *Miasto know-how» (2009–2024); «Jesteś u siebie» (2024–)
Localización
	52°24′30″N 16°56′01″L / 52.4083, 16.9336
Estado	Polonia
Voivodatos	Voivodato de Gran Polonia
Capital de	Condado de Poznań (pt) ; Poznań Voivodeship (en) (1314–1793); Posen Department (en) (1793–1807); Poznań Department (en) (1806–1815); Grão-Ducado de Poznań (pt) (1815–1848); Província de Posen (pt) (1848–1919); Poznań Voivodeship (en) (1919–1939); Reichsgau Wartheland (pt) (1939–1945); Poznań Voivodeship (en) (1945–1975); Poznań Voivodeship (en) (1975–1998); Voivodato de Gran Polonia (1999–)
Poboación
Poboación	546.859 (2021) (2.088,44 hab./km²)
Xeografía
Superficie	261,85 km²
Bañado por	Río Warta
Comparte fronteira con	Comuna de Kórnik (pt) ; Comuna de Suchy Las (pt) ; Comuna de Rokietnica (pt) ; Comuna de Czerwonak (pt) ; Comuna de Swarzęd (pt) ; Comuna de Kleszczewo (pt) ; Comuna de Tarnowo Podgórne (pt) ; Comuna de Komorniki (pt) ; Comuna de Dopiewo (pt) ; Comuna de Mosina (pt) ; Luboń (pt) ; Condado de Poznań (pt)
Datos históricos
14 de outubro de 1704	Evento clave
14 de outubro de 1704	Siege of Poznań (en)
23 de febreiro de 1945	Battle of Poznań (en)
Organización política
• Xefe do goberno	Jacek Jaśkowiak (en) (2014–)
Identificador descritivo
Código postal	60-001
Fuso horario	UTC+01:00, horario estándar; UTC+02:00, horario de verán
Prefixo telefónico	61
Outro
Irmandado con	Khárkiv (1998–); Kutaisi (2009–)
Páxina web	poznan.pl

Poznan^[1]^[2]^[3] ou Poznán,^[4] (en polaco Poznań, en latín: Posnania, en alemán: Posen, yiddish: פּױזן (Pojzn), tamén utilizado en ocasións festivas o seu nome histórico: Stołeczne Miasto Poznań, "Cidade capital de Poznań") é unha das máis antigas e grandes cidades polacas (quinta por poboación absoluta con 567.000 habitantes e sexta por extensión xeográfica), situada a beiras do río Varta. Capital da rexión da Gran Polonia e arquidiocese de Poznan. Poznan atópase entre Berlín (270 km) e Varsovia (300 km) e é un importante nó ferroviario e vía de comunicación por estrada no país (estradas europeas E30 e E261), posúe ademais un aeroporto internacional.

Poznan é recoñecida por ser o berce da nación polaca, por cumprir no pasado a función de capital do estado e por ser a residencia dos monarcas polacos. Polo nomeamento do presidente da nación, Lech Kaczyński, con data 11 de decembro de 2008 foi declarada, Poznan - conxunto histórico, en recordo da memoria histórica. Poznan é candidata a Capital Europea da Cultura en 2016.

Historia

Poznan é unha das cidades máis antigas da actual Polonia. É un importante centro histórico e a capital de Voivodia de Gran Polonia. Algúns historiadores pensan que foi a capital de Polonia no século X, durante o goberno dun dos primeiros knyaz de dinastía de Piastas. O territorio de influencia da cidade de Poznan recibe en polaco o nome de Poznańia, territorio que ocupa o centro-oeste da rexión chamada Gran Polonia ou (en polaco) Wielkopolska.

É un lugar hipotético do acto simbólico de bautizar a todos os polacos, cando o príncipe Mieszko I converteuse ao cristianismo. Seguramente o primeiro bispo polaco, Jordan, instalouse en Poznan, na actual Illa da Catedral coa primeira das catedrais da cidade (968).

Poznan foi a capital da rexión da Gran Polonia até que esta pasou a converterse en posesión de Prusia en 1793 coa Segunda Partición de Polonia, cando a súa área administrativa pasou a denominarse Prusia Meridional. En 1797 os límites da cidade foron ampliados para incluír os asentamentos fóra das murallas, e en 1800 anexionouse a illa de Ostrów Tumski (incluíndo a cidade separada de Chwaliszewo) e áreas sobre a beira dereita do Warta, incluíndo Śródka e as máis pequenas cidades de Ostrówek e Łacina.

Durante o Levantamento da Gran Polonia de 1806, soldados polacos e voluntarios civís colaboraron cos esforzos de Napoleón por expulsar ás forzas prusianas. A cidade converteuse en parte do Ducado de Varsovia en 1807 e capital do Departamento de Poznan. Con todo, tras o Congreso de Viena, a Gran Polonia foi devolta a Prusia, e Poznan pasou a ser a capital do autónomo Gran Ducado de Pousen. Despois das Revolucións de 1848, Poznan converteuse en capital da Provincia prusiana de Pousen. Posteriormente pasou a formar parte do Imperio Alemán coa unificación dos estados alemáns en 1871.

Trala derrota do Imperio Alemán na primeira guerra mundial, tivo lugar o Alzamento da Gran Polonia (1918-1919) que liberou a cidade así como a maior parte da Gran Polonia. Durante a Segunda República Polaca de entreguerras, foi a capital do Voivodato de Poznan. A Universidade de Poznan, agora coñecida como Universidade Adan Mickiewicz, foi fundada en 1919. Durante a segunda guerra mundial, Polonia sufriu a ocupación Nazi e a poboación foi reprimida con severidade. En 1945, Adolf Hitler declarou a cidade un Festung (un lugar fortificado no cal as forzas alemás conducisen unha última defensa). Como Poznan atópase na ruta directa entre Varsovia e Berlín, o Exército Vermello primeiro cercou para logo asaltar a defensa alemá na Batalla de Poznan, que culminou no asalto sobre a cidadela, causando graves danos á cidade. Desde o final da guerra, Poznan foi a capital da súa área circundante, a pesar de que as fronteiras administrativas foron modificadas en 1957, 1975, e 1999. Así mesmo, Poznan é actualmente a sede do Voivodato de Gran Polonia, unha das dezaseis provincias de Polonia.

As manifestacións obreiras e os combates contra as forzas de seguridade do 28 e 29 de xuño de 1956 (Protestas de Poznán de 1956) foron algúns dos acontecementos principais da historia recente de Polonia.

Economía

Poznan é un dinámico centro empresarial, académico, científico e cultural. Centro industrial (grandes empresas - Volkswagen, MAN, Unilever, Beiersdorf, Bridgestone, Imperial Tobacco, Kompania Piwowarska) e de servizos, coa anual Feira Internacional de Poznan e oitenta exposicións diversas. As feiras de mostras, xuntanzas e congresos atraen cada ano 500 mil de visitantes (o que representa 50% do mercado feiral en Polonia), garantindo á cidade o segundo lugar entre as cidades máis importantes do turismo de negocios en toda Europa Central e do Leste).

En Poznan hai oito institutos públicos de ensino superior (entre eles 4 universidades) e dezasete escolas privadas, onde estudan aproximadamente preto de 142 mil estudantes. Por cada 1000 habitantes hai 221 estudantes, o que provoca que Poznan sexa neste sentido, a primeira cidade polaca que conte coa comunidade estudantil máis extensa. O mercado de traballo é moi favorable aos cidadáns. Poznan tiña en 2009 a menor taxa de desemprego de tódalas cidades polacas (2%), e o Voivodato da Gran Polonia menos do 10%.

Panorama da cidade de Poznan tomada dende a parte nordeste da cidade en Nowe Miasto.

Demografía

Festividades

A festa máis importante da cidade é 11 de novembro, a festa de San Martiño. Unha das rúas máis importantes da cidade chámase "Św. Marcin" (San Martiño).

Entre as festas máis importantes destaca a Feira de San Xoán (Jarmark Swietojanski) na semana do 23 de xuño, na que se desgustan Bigos compostos de col agre, moi similar ao sauerkraut alemán e varios tipos de carnes frescas, embutidos e cogomelos.

Monumentos

Entre os sitios máis destacados para visitar en Poznan están:

Illa da Catedral de Poznan; A Catedral coa Capela Dourada.
Antiga Praza Maior (Stary Rynek).
A Casa do Concello do século XVI.
Igrexa Parroquial da Cidade.
O Castelo do Emperador (século XIX), construído polos Prusianos.
A Biblioteca dos Raczyński (século XIX) e arredores da Praza da Independencia (Plac Wolności).
Monumento ao Xuño de Poznan.
Feira Internacional de Poznan (a máis importante de Polonia)
O lago Malta.
O Parque Wilson e invernadoiro.
Xardíns zoolóxicos (co Zoo Antigo e Novo)

Universidades

A cidade de Poznan é un importante núcleo académico en Polonia. Hai até oito universidades públicas e dezaoito privadas. Algunhas das universidades de Poznan continúan coa longa tradición de ensino, tales como a Academia Lubranski, o Colexio Xesuíta ou a Universidade de Poznan.

Universidades públicas:

Universidade Adam Mickiewicz
Universidade de Medicina "Karol Marcinkowski"
Universidade de Ciencias Naturais
Universidade de Ciencias Económicas
Academia de Educación Física "Eugeniusz Piasecki"
Academia de Belas Artes
Academia de Música
Universidade Politécnica

Institutos públicos científicos e investigación:

Instituto Occidental "Zygmunt Wojciechowski"
Biblioteca Kórnicka
Instituto de Física Molecular
Instituto de Qímica Biorgánica
Instituto de Xenética Humana
Instituto de Xenética Vexetal
Centro de Investigación Cósmica, "Observatorio Astroxeodinámico en Borowcz preto de Poznan"

Deporte

O equipo do fútbol máis importante de Poznan é o Lech Poznań, que xoga na primeira división polaca. Poznan foi unha das cidades da Eurocopa 2012. Os partidos xogáronse no Estadio Municipal de Poznań.

Outros eventos internacionais:

2009: XXXIV Campionato Mundial de Remo, no Lago Malta
2010: XXXVIII Campionato Mundial de Piragüismo, no Lago Malta
2011: Campionato Mundial de hóckey sobre herba en pista cuberta.

Cidades irmandadas

A cidade está irmandada con:^[5]

Notas

↑ Goretti Sanmartín Rei et al. (2012). Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). ISBN 84-9749-199-8.
↑ Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura (2004). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo, ed. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). ISBN 84-8158-266-2.
↑ Santa María, Inés; Massó, Noé (2009). Atlas xeográfico e histórico de Galicia e do Mundo. Do Cumio. ISBN 978-84-8289-328-0.
↑ Diciopedia do século 21. Isaac Díaz Pardo, Víctor F. Freixanes, Antón Mascato (edición). Editorial Galaxia. 2006. ISBN 9788482893600.
↑ Wprowadzenie. Miejski Informator Multimedialny

Véxase tamén

Ligazóns externas

Sitio web oficial

[udc-1] Goretti Sanmartín Rei et al. (2012). Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). ISBN 84-9749-199-8.

[2] Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura (2004). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo, ed. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). ISBN 84-8158-266-2.

[3] Santa María, Inés; Massó, Noé (2009). Atlas xeográfico e histórico de Galicia e do Mundo. Do Cumio. ISBN 978-84-8289-328-0.

[4] Diciopedia do século 21. Isaac Díaz Pardo, Víctor F. Freixanes, Antón Mascato (edición). Editorial Galaxia. 2006. ISBN 9788482893600.

[5] Wprowadzenie. Miejski Informator Multimedialny

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

v c e Condados do voivodato da Gran Polonia
Cidades-condado	Kalisz · Konin · Leszno · Poznań
Condados territoriais	Chodzież · Czarnków-Trzcianka · Gniezno · Gostyń · Grodzisk Wielkopolski · Jarocin · Kalisz · Kępno · Koło · Konin · Kościan · Krotoszyn · Leszno · Międzychód · Nowy Tomyśl · Oborniki · Ostrów Wielkopolski · Ostrzeszów · Piła · Pleszew · Poznań · Rawicz · Słupca · Śrem · Środa Wielkopolska · Szamotuły · Turek · Wągrowiec · Wolsztyn · Września · Złotów