Pexerto

Pexerto
	;
Biografía
Morte	Roma, Italia
Celebración	Igrexa católica
Día de festividade relixiosa	9 de setembro

Pexerto é un suposto mártir cuxos restos se veneran na igrexa parroquial de Buciños en Carballedo.^[1]

Nome

O nome Pexerto é de orixe descoñecida, a única referencia é a lápida coa inscrición latina PEGERTVS. A pronuncia do nome en galego debe ser Pexerto segundo o Diccionario dos nomes galegos ^[2] e a RAG,^[3] aínda que popularmente e debido á castelanización da Igrexa sexa maioritaria a pronuncia Pegerto ou mesmo Peguerto (con contragheada).

Correspondencias: portugués Pegerto (en Portugal e o Brasil tamén se atopa Peguerto), español Pegerto, catalán Pegert. Levan o nome entre outros Pegerto Saavedra e Pegerto Pardo Balmonte.

O nome empezou a usarse nesta zona da Galicia interior arredor de 1850.^[4] Na contorna de Carballedo houbo moitos curas e algúns deles, chamados Pegerto, ocuparon cargos no Seminario de Lugo, feito que axudou a espallar o nome pola diocese lucense.^[5] Segundo o INE en 2018 había en España 58 persoas con ese nome e cunha idade media de 71,2 anos. Os datos do IGE para ese mesmo ano amosan que 47 deses homes eran galegos; entre eles, 13 veciños de Carballedo e 9 de Chantada.

Historia e lenda

O San Pexerto de Buciños é un "santo novo" catacumbal galego —coma san Campio ou santa Minia—, que recibe culto desde non hai moitos anos.

O bispo José Antonio Ribadeneira^[6], nado no pazo da Casa Grande de Loureiro en Buciños, conseguiu en 1830 a doazón, durante a súa estadía en Roma, do corpo dun suposto mártir, extraído do cemiterio das catacumbas de san Calisto xunto co vaso do seu sangue e unha lápida marmórea que levaba inscritos un monograma ou crismón XP e o nome PEGERTVS ^[2]. As cinzas foran atopadas no mes de xaneiro de 1823.^[7] Ribadeneira puxo nas mans do bispo de Lugo tres anos máis tarde, xa cando era bispo de Valladolid, as reliquias que trouxera de Roma solicitándolle o día 9 de setembro como data para a festividade do novo santo, con 40 días de indulxencia aos que orasen diante do corpo do mártir, o que foi concedido en 1832.

Máis nada se sabe da vida ou morte de Pexerto á parte de seren súas as cinzas atopadas no Cemiterio de San Calisto (Papa do 217 ao 222). Canto ao vaso de sangue, pode ser un recipiente para perfumes que acompañaba o defunto. Sobre o anagrama de Cristo, XP, este non empezou a usarse ata rematadas as persecucións aos cristiáns, polo que puido ser colocado na tumba tempo despois do enterro para evitar violacións do corpo e salvagardar a súa integridade.^[8]

A auténtica das reliquias está asinada por Fr. Johannes Augustini: “Pexerto foi atopado no mencionado cemiterio o 28 de xaneiro do ano 1823, unha vez vestido nobremente que segundo o costume dos antigos romanos volvemos colocar reverentemente nunha urna de madeira adornada con ouro, protexida na súa parte de ouro con dobre cristal —a data, en Roma, o día 29 do mes de novembro do ano 1830—. Este sagrado Corpo doado por nós el mesmo o doou na nosa presenza en favor da memorable igrexa de San Miguel de Buciños e temos por válida a súa doazón”.^[9]

Nun breve pontificio do 28 de setembro de 1831, no que o Papa Gregorio XVI autoriza a reter o arcediagado de Baeza, fálase do traslado dos restos do mártir: "Nisto (en terse conservado libre de perigos de mar e terra el e os seus) vemos a eficacia da protección de San Pexerto que, colocado nunha urna, decentemente disposta, indicas ter sido o teu compañeiro de viaxe".^[10] Despois da navegación polo Mediterráneo, Ribadeneira chega a Barcelona coas reliquias en marzo de 1831. E desde Barcelona a Lugo nunha carroza que, segundo a tradición aínda se conserva no Pazo de Tor.^[11] E desde Lugo acompañado de numerosos devotos seguiu cara a Buciños.

O crego Benigno González Taboada (1870-1976) contaba o que lle escoitou sobre a chegada do San Pexerto de Buciños ao seu avó: “nunha liteira (en forma de andas) en dous cabalos, saíu ao camiño a recibilo unha multitude de xente e ao pasar Viana, no camiño fronte á igrexa de Santa Cruz, os cabalos axeonlláronse, chamando a atención aquel feito a toda a xente que viña acompañándoo; e iso non é conto que el mesmo o viu cos seus propios ollos”^[12] (a quen os animais lle farían a venia sería ao Corpo Santo de Santa Cruz de Viana —o dominico Frei Miguel González, do século XIII—). Outras fontes populares contan algo semellante: en Viana saíron a recibir o santo coa imaxe de Frei Miguel González e as mulas axeonlláronse ao chegaren xunto ao Corpo Santo. O cura párroco de Buciños don Manuel contaba que o santo quedara en Buciños porque fora o terceiro lugar onde pararan os animais.

Ao chegar a Buciños na primavera de 1832 houbo gran festa e cerimonia relixiosa.

O Santuario de San Pexerto de Buciños

Baixo a imaxe de Nosa Señora do Rosario na igrexa de Buciños repousan as reliquias do santo dentro dunha urna de madeira dourada e dobre cristal por diante que mide 1,80 m de longo, 0,55 de ancho e 0,88 de alto.^[13] Ademais da lápida, os restos do San Pexerto foron revestidos dun material adecuado, dándolle a forma de imaxe xacente dun mozo novo en cera, con abundante pelo e barba, os ollos e a boca medio aberta, desta imaxe dicíase que tiñan que lle cortar a barba porque lle medraba o mesmo ca ao Santo Cristo de Ourense^[14]; e tamén se contaba que mesmo lle medraban as uñas das mans e dos pés. Ademais está revestido á moda da época e recostado na urna.

Hai outra imaxe do santo que sae de primeira na procesión do día 9 e de última na procesión do patrón, o San Miguel, o 29 do mesmo mes. En Buciños celebran dúas festas en setembro. En toda a contorna o día 9 de setembro é o día de San Pexerto. Tamén se fundou na parroquia unha confraría de San Pexerto.

Desde a traslación dos restos axiña se espallou o culto ó santo catacumbal, atribuíndoselle moitos milagres. Mesmo se chegou a escribir un Libro de milagres de San Pexerto, manuscrito do arquivo parroquial de Buciños.^[2] A fama deste mártir chega a Portugal a través dos emigrantes galegos e alí vai ser coñecido como "o Santo da Galiza".

Coma san Campio, é protector dos mozos que se incorporan a quintas e dos soldados. Tivo moitos devotos porque pillou tempos de moitas guerras tanto no século XIX coma no XX. Mais tamén era avogoso para calquera petición dos seus devotos. O crego don Benigno González contaba que de neno era delicado de saúde, seus pais ofrecéronlle un becerro ao santo de Buciños e el mellorou (chegou a facer os 105 anos^[15]). O 8 de setembro é a romaría da Nosa Señora do Faro (a dúas horas de camiño a pé) e era tradición que moitos romeiros seguisen desde o monte xa para Buciños e seguir coa festa do San Pexerto.

O San Pexerto ata aparece citado como terror do demo Azazel.^[16]

Oracións

Novena de San Pexerto

1. Oración para empezar todos os días:

Señor e Deus noso, que con singular e amorosa providencia dispuxeches que o corpo do glorioso mártir San Pexerto fose trasladado desde Roma a España e depositado nesta igrexa de San Miguel de Buciños... Concédenos, Rogámosche, pola túa poderosa intercesión: unha fe tan viva, que transforme as nosas vidas, e esteamos, coma San Pexerto, dispostos a confesala co noso sangue; unha esperanza sen límites nas túas promesas e auxilios; e unha caridade tan ardente, que abrase o noso corazón en amor a Ti e os teus irmáns. Concédenos igualmente practicar todas a virtudes morais que nos asemellen ao teu Fillo e a San Pexerto: cumprir fielmente a túa vontade en todas as ocasións; amar a Virxe como verdadeira Nai nosa; e gozar un día no Ceo, ao teu lado, da súa maternal compañía e da de San Pexerto. Por Xesucristo o Noso Señor. Amén.

2. Lecturas para os nove días: Deus éo todo para o home; Fe, Esperanza e Caridade; as virtudes morais; os Mandamentos; a oración; os sacramentos; a devoción á Santísima Virxe; o culto aos Santos e as súas reliquias; todos estamos chamados á santidade.

3. Preces:

a) Para que a Igrexa sexa un faro de luz que alumee e guíe a todos os pobos polos camiños do Evanxeo, -Pregamos ao Señor.