Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya
.svg){kind=logo}
Ferrocarrils de la Generalitat de Catalunya, máis coñecida polas súas siglas FGC, é unha compañía de ferrocarril propiedade da Generalitat de Cataluña, que opera varias liñas inconexas en Cataluña. En total a compañía opera 140 km de vía estreita (1.000 mm), 42 km de vía estándar (1.435 mm) e 89 km de vía ancha (ou ancho de vía ibérico, 1.668 mm), tren de cremalleira e funicular.
Función metropolitana[editar | editar a fonte]
As liñas de trens de servizo suburbano dos FGC, funcionan como metro completando os servizos do Metro de Barcelona, atravesando Barcelona e toda a súa área metropolitana, funcionando como un metro express, integradas tarifariamente e conseguindo altas frecuencias nos tramos comúns de diversas liñas na hora punta.
Historia[editar | editar a fonte]
Os diversos gobernos españois dos séculos XIX e XX forzaron a partir do ano 1845, a adopción dun ancho de vía diferente ao europeo, coa oposición dos industriais cataláns interesados na exportación dos seus produtos téxtiles, e unhas mínimas subvencións, en comparación ás políticas ferroviarias en Europa ás liñas que o adoptasen. O feito que o premio ás liñas que adoptaron ese particular ancho, foi a súa expropiación logo de ser nacionalizadas por Franco e é o que levou a que nunca máis recibiran investimentos neste sector, o que explica que o transporte de mercancías en España sexa unicamente pola estrada, en comparación co resto de Europa.
A Guerra Civil que arruinou totalmente as compañías ferroviarias e esnaquizou gran parte das súas infraestruturas, acabou de paralizar calquera investimento, e despois da guerra, o ditador nacionalizará os ferrocarrís, abandonará e pechará os tramos secundarios.
O tren de Sarrià, foi no ano 1863 o primeiro ferrocarril que usou en Cataluña e en todo o Estado español a enerxía eléctrica e o primeiro ferrocarril urbano do Estado español e o segundo do mundo, despois do metro de Londres, que non foi subvencionado por non ser de ancho español, salvouse da expropiación por este motivo. En cambio a primeira liña de tren peninsular entre Mataró e Barcelona, construída no ano 1848, que tampouco foi subvencionada, por ser anterior á Lei de subvencións do ano 1907, si que foi expropiada, pasando a formar parte de RENFE.
Cronoloxía[editar | editar a fonte]
- 1845: O goberno español, a proposta dos enxeñeiros, Juan Subercase e Calixto Santa Cruz, forzan a adopción dun ancho de vía diferente ao europeo, baseado nunha medida de seis pés casteláns (equivalentes a 1.689 m, coa oposición dos industriais cataláns).
- 1855: Derrubadas as murallas da cidade, o empresario Lluís Simon forma a empresa Compañía do Ferrocarril de Barcelona a Sarrià.
- 1863: Inauguración do tren de Sarrià, primeiro ferrocarril en Cataluña e en toda España que usou a enerxía eléctrica e primeiro ferrocarril urbano do Estado español e segundo do mundo despois do metro de Londres aberto seis meses antes.
- 1906: Electrifícase o tren de Sarrià.
- 1917: Ferrocarriles de Cataluña, S.A. inauguran o tramo dende Sarrià ata Les Planes e Sant Cugat del Vallès.
- 1917: Constitución da Compañía General de Ferrocarriles Catalanes, coa participación da sociedade belga Solvay, que explotaba os sales potásicos de Súria e Cardona.
- 1919: Ferrocarriles de Cataluña, S.A. inauguran o tramo dende Sant Cugat del Vallès ata Terrassa.
- 1924: A Compañía General de los Ferrocarriles Catalanes inauguran o tramo dende Martorell ata Manresa.
- 1941: O 24 de xaneiro, o goberno do ditador Franco aprobou a Lei de Bases de Ordenación Ferroviaria e dos Transportes pola Estrada que establecía a nacionalización e agrupación nunha sola empresa de toda as compañías de ancho 1.668 metros do Estado español que pasaban a formar parte de Renfe. É a maior operación nacionalizadora de Europa ata aquel momento. O tren de Sarrià salvouse da expropiación por non ser de ancho español.
- 1979: Créase FGC coincidino coa restauración da democracia, co obxectivo de rehabilitar e modernizar os servizos da liña Barcelona-Vallès e Llobregat-Anoia.
- 2005: O 1 de xaneiro faise efectivo o traspaso da liña Lleida-La Pobla de Segur aos FGC. O 18 de xullo do mesmo ano a empresa iniciou unha renovación da vía e das instalacións no tramos Balaguer-La Pobla, obras que durarían un ano.
Liñas[editar | editar a fonte]
Metro de Barcelona[editar | editar a fonte]
Liña 6[editar | editar a fonte]
A L6 é a nova denominación que recibe a liña dos FGC desde Plaça de Catalunya ata Sarrià. Grazas ao aumento de frecuencias e á integración tarifaria con TMB, pasouse a considerala unha liña de metro máis.
A L6 comparte vías coa L7 ata chegar a Gràcia e coas liñas suburbanas de FGC ata Sarrià, moitos dos trens destas liñas suburbanas son semidirectos ao longo do percorrido da L6.
Liña 7[editar | editar a fonte]
A L7 (ou Liña de Balmes) é o nome que recibiu o servizo de metro que realizan os trens da liña do Vallès de FGC que toman o ramal da Avinguda de Tibidabo, ao pé desta montaña. É unha liña situada integramente na cidade de Barcelona e comparte o tramo Plaça Catalunya-Gràcia coa L6 e o resto de liñas suburbanas dos FGC.
Liña 8[editar | editar a fonte]
A L8 é o nome que recibe o servizo de metro que realizan os trens do Metro do Baix Llobregat entre as estacións de Plaça Espanya, en Barcelona e Molí Nou-Ciutat Cooperativa, en Sant Boi de Llobregat. Ademais esta liña travesa tamén os concellos de L'Hospitalet de Llobregat e Cornellà de Llobregat.
Liña 12[editar | editar a fonte]
A L12 é a nova denominación que recibe a sección da liña 6 FGC desde Sarrià ata Reina Elisenda como tren lanzadeira
Liña Barcelona-Vallès[editar | editar a fonte]
A liña Barcelona-Vallès é unha liña de ancho de vía internacional formada por un tronco e catro ramais. A estación terminal sur atópase en Barcelona, na estación de Plaça de Catalunya, e o resto de estacións terminais atópanse dúas en Barcelona e dúas nas capitais da comarca do Vallès Occidental, Sabadell e Terrassa.
A liña está composta polos seguintes servizos, englobados en dous nomes comerciais:
| Servizo | Nome comercial | Liña | Percorrido |
|---|---|---|---|
| Metro | Línia de Balmes | 
|
Barcelona-Pl.Catalunya - Avinguda del Tibidabo |
| Metro del Vallès | 
|
Barcelona-Pl.Catalunya - Sarrià | |
|
Sarrià - Reina Elisenda | ||
| Suburbanas | 
|
Barcelona-Pl. Catalunya - Terrassa Nacions Unides | |
|
Barcelona-Pl. Catalunya - Sabadell Parc del Nord | ||
|
Barcelona-Pl. Catalunya - Sant Cugat | ||
|
Barcelona-Pl. Catalunya - Universitat Autònoma | ||
|
Barcelona-Pl. Catalunya - Rubí |
Liña Llobregat-Anoia[editar | editar a fonte]
A liña Llobregat-Anoia é unha liña de ancho de vía métrica (1.000 mm) formada por un tronco e dous ramais. A estación terminal en Barcelona atópase na estación de Plaça d'Espanya, e o resto de estacións terminais da liña atópanse nas comarcas do Baix Llobregat, Bages e Anoia. Ademais dos trens de pasaxeiros, a liña tamén está composta por unha serie de ramais para mercancías que conectan Seat, en Martorell, co Porto de Barcelona.
A liña está composta polos seguintes servizos que se engloban en tres nomes comerciais:
| Servizo | Nome comercial | Liña | Percorrido |
|---|---|---|---|
| Metro | Metro del Baix Llobregat | 
|
Barcelona-Pl. Espanya - Molí Nou-Ciutat Cooperativa |
| Suburbanas | 
|
Barcelona-Pl. Espanya - Can Ros | |
|
Barcelona-Pl. Espanya - Olesa de Montserrat | ||
|
Barcelona-Pl. Espanya - Martorell Enllaç | ||
|
Barcelona-Pl. Espanya - Quatre Camins | ||
| Proximidades | Metro Comarcal del Bages | 
|
Barcelona-Pl. Espanya - Martorell Enllaç - Manresa Baixador |
|
Barcelona-Pl. Espanya - Martorell Central - Manresa Baixador | ||
| Metro Comarcal de l'Anoia | 
|
Barcelona-Pl. Espanya - Martorell Enllaç - Igualada | |
|
Barcelona-Pl. Espanya - Martorell Central - Igualada |
Liña Lleida-La Pobla de Segur[editar | editar a fonte]
- Artigo principal: Liña Lleida-La Pobla de Segur.
O 1 de xaneiro de 2005 transferiuse a liña de Lleida a La Pobla de Segur desde RENFE. É a liña en peor estado de Cataluña e ata hai pouco estábase remodelando en dúas fases, de Lleida a Balaguer e de Balaguer a La Pobla de Segur. Prevese aumentar a frecuencia de paso, crear un sistema de proximidades entre Lleida e Balaguer, renovar o material en circulación. Así mesmo contémplase a posibilidade de estender a liña ata Francia.
A data 4 de xuño de 2006, FGC, co trazado xa renovado, ofrece cinco circulacións diarias entre Lleida e Balaguer e tres trens por sentido entre Lleida e La Pobla de Segur. Estes servizos están realizados con trens diésel de Renfe Operadora alugados a FGC á espera de que esta compre novas unidades. FGC posúe agora para esa liña unidades 592.200 e os pequenos automotores diésel 596 como novas incorporacións prestadas pola compañía nacional.
Cremalleira de Montserrat[editar | editar a fonte]
FGC opera dúas liñas de montaña, ambas construídas no sistema chamado tren cremalleira:
- O Cremalleira de Montserrat conecta a estación de Monistrol de Montserrat (na liña R5) co mosteiro situado no alto da montaña de Montserrat. A liña reabriuse en 2003, aínda que orixinalmente foi inaugurada en 1892 e pechada en 1957.
- O Cremalleira de Núria circula polo Val de Núria nos Pireneos, no norte de Cataluña. Foi construído en 1931 e desde entón renováronse as instalacións e o material rodante. Está xestionado por FGC xunto á estación de esquí de La Molina.
Funiculares[editar | editar a fonte]
FGC tamén opera liñas de funicular, dúas delas situadas en Montserrat e que enlazan zonas de devandita montaña coa estación do tren cremalleira:
- O Funicular de Sant Joan foi construído en 1918 e conecta o mosteiro coa ermida de Sant Joan situada a máis de 1000 m de altitude. Circula por 503 m de vía cunha pendente de ata o 65%. En 1926 foi remodelado e ampliado debido á súa popularidade, e en 1997 dotouse de novos vehículos que permiten vistas panorámicas.
- O Funicular da Santa Cova construír en 1929 e percorre 262 m cun desnivel de 118 m. Enlaza a zona do mosteiro cunha zona próxima á Santa Cova. Foi renovado en 1963 e 1991.
- O Funicular de Gelida inaugurado en 1924, conecta a estación de tren do concello de Gelida co centro urbano, salvando un desnivel de 110 metros.
- O Funicular de Vallvidrera inaugurado en 1906, conecta a liña do Vallès con Vallvidrera.
Ferrocarril turístico do Alt Llobregat[editar | editar a fonte]
O Ferrocarril turístic de l'Alt Llobregat, ou tren del Ciment, é unha liña turística en ancho de vía de 600 mm entre Guardiola de Berguedà i Castellar de n'Hug, na parte alta do río Llobregat.
