Estado asociado

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Un estado asociado é o socio menor nunha relación formal e libre entre un territorio político cun grao de estado e unha nación (normalmente maior), para o cal non se adopta ningún outro termo específico, tal como protectorado. Os detalles desta asociación gratuíta están recollidos na resolución 1541 (XV) Principio VI,[1] un Tratado de Libre Asociación ou Acto de estado asociado e son específicos para os países implicados. No caso das Illas Cook e Niue, os detalles do seu acordo de libre asociación están recollidos en varios documentos, como as súas respectivas constitucións, o intercambio de cartas de 1983 entre os gobernos de Nova Zelandia e as Illas Cook, e a Declaración Centenaria Común de 2001. Os estados libre asociados poden ser descritos como independentes ou non, pero a asociación libre non é unha cualificación da condición ou status dunha entidade como un suxeito ao dereito internacional.

Informalmente pode considerarse máis amplamente: desde unha forma post-colonial de protección amiga, protectorado, a unha confederación de membros desiguais cando o(s) socio(s) menor(es) delega no principal (moitas veces a ex-potencia colonial) algún poder normalmente exclusivo dun estado soberano, xeralmente en campos como a defensa e as relacións exteriores, mentres que a miúdo gozan de condicións económicas favorables como o acceso ao mercado.

Segundo algúns estudosos, unha forma de asociación baseada na protección e delegación de soberanía benigna pódese ver como unha característica definitoria dos microestados.[2]

Unha federación, é un tipo de goberno onde polo menos unha das subunidades dun estado unitario goza de autonomía como unha subunidade dentro dunha federación, é semellante a un estado asociado, con tal subunidade(s) cunha considerable independencia n cuestións internas, agás asuntos exteriores e defensa. Non obstante, en termos de dereito internacional[3] é unha situación completamente diferente porque as subunidades non son entidades internacionais independentes e non teñen ningún dereito potencial á independencia.

Estados en asociación oficial[editar | editar a fonte]

Socios menores Asociado con Asociado desde Nivel de asociación Status internacional
Illas Cook Illas Cook Nova Zelandia Nova Zelandia 4 de agosto de 1965 Nova Zelandia actúa en nome das Illas Cook en temas de asuntos exteriores e defensa, pero só cando así o solicita o Goberno das Illas Cook e co seu consello e consentimento.[4][5][6] Independencia en relacións exteriores recoñecida polas Nacións Unidas (estado non membro da ONU)
Illas Marshall Illas Marshall Estados Unidos de América Estados Unidos 21 de outubro de 1986 Estados Unidos ofrece defensa, financiamento e acceso aos servizos sociais dos Estados Unidos para os cidadáns destas áreas baixo o Tratado de Libre Asociación.[7] Estado membro da ONU
Estados Federados de Micronesia Estados Federados de Micronesia Estados Unidos de América Estados Unidos 3 de novembro de 1986 Os Estados Unidos ofrecen defensa, financiamento e acceso aos servizos sociais dos Estados Unidos para os cidadáns destas áreas baixo o Tratado de Libre Asociación.[8] Estado membro da ONU
Niue Niue Nova Zelandia Nova Zelandia 19 de outubro de 1974 Nova Zelandia actúa en nome de Niue en asuntos exteriores e de defensa, pero só cando así o solicita o Goberno de Niue e co seu consello e consentimento .[9][10] Independencia en relacións exteriores recoñecida polas Nacións Unidas (Estado non membro da ONU)
Palau Palau Estados Unidos de América Estados Unidos 1 de outubro de 1994 Os Estados Unidos ofrecen defensa, financiamento e acceso aos servizos sociais dos Estados Unidos para os cidadáns destas áreas baixo o Tratado de Libre Asociación.[11] Estado membro da ONU

A Commonwealth de Filipinas foi o primeiro estado asociado dos Estados Unidos. De 1935 a 1946, os asuntos exteriores e as forzas militares da mancomunidade filipina foron tratados polos Estados Unidos, aínda que que era independente en asuntos domésticos.

Os Estados Federados de Micronesia (desde 1986), as Illas Marshall (desde 1986) e Palau (desde 1994) están asociados cos Estados Unidos baixo o que se coñece como o Tratado de Libre Asociación, dando aos estados a soberanía internacional e un control definitivo sobre o seu territorio. Non obstante, os gobernos destas áreas acordaron permitir aos Estados Unidos proporcionar a defensa, o fondo do goberno federal dos Estados Unidos concede acceso aos servizos sociais dos Estados Unidos para os cidadáns destas áreas. Os Estados Unidos beneficianse da súa capacidade de usar as illas como base militar estratéxica.

As Illas Cook e Niue teñen o status de "autogoberno en libre asociación".[12] Nova Zelandia non pode lexislar por eles,[13][14] e nalgunhas situacións considéranse estado soberano.[15] En relacións exteriores ambos interactúan como estados soberanos,[16][17] e se lles permite asinar como un estado nos tratados e órganos da ONU.[16][18] Nova Zelandia non os considera estados constitucionais soberanos debido ao seu uso continuado da cidadanía de Nova Zelandia.[12][19] Ambos estableceron a súa propia nacionalidade e réximes de inmigración.[20]

Tokelau (un territorio dependente de Nova Zelandia) votou un referendo en febreiro de 2006 para determinar se quería seguir sendo un territorio neozelandés ou converterse no terceiro estado en libre asociación con Nova Zelandia. Aínda que a maioría dos electores elixiron a libre asociación, o voto non alacanzou o limiar de dous terzos necesarios para a súa aprobación. Un repetido referendo en outubro de 2007 baixo a supervisión das Nacións Unidas produciu resultados semellantes, coa proposta de libre asociación rexeitada a falta de 16 votos para a aprobación.[21]

Outras relacións comparables[editar | editar a fonte]

Existen outras situacións onde un estado ten poder sobre outra unidade política. Un territorio dependente é un exemplo diso, onde unha área ten o seu propio sistema político e moitas veces o autogoberno interno, pero non ten soberanía xeral. Nunha forma solta de asociación, algúns estados soberanos ceden algún poder a outros estados, moitas veces en materia de asuntos exteriores e / ou defensa.

Socios menores Asociado con Asociado desde Nivel de asociación Status internacional
Andorra Andorra España España e
Francia
1278 A responsabilidade da defensa de Andorra descansa en España e Francia.[22] Andorra é un co-principado entre o xefe de estado de Francia (actualmente o presidente de Francia) e o bispo de Urgell. Estado membro da ONU
Kiribati Australia Australia e
Nova Zelandia Nova Zelandia
Kiribati non ten exército. A defensa nacional é subministrada por Australia e Nova Zelandia.[23] Estado membro da ONU
Liechtenstein Liechtenstein Suíza Suíza
1923 Aínda que o xefe de estado representa a Liechtenstein nas súas relacións internacionais, Suíza asumiu a responsabilidade por gran parte das relacións diplomáticas de Liechtenstein. Liechtenstein non ten exército.[24] Estado membro da ONU
Mónaco Mónaco Francia 1861 Francia acordou defender a independencia e soberanía de Mónaco, mentres que o goberno monagesco decidiu exercer os seus dereitos soberanos de acordo cos intereses franceses, que reafirmáronse no Tratado de Versalles en 1919.[25] Estado membro da ONU
Nauru Nauru Australia Australia 1968 Nauru non ten exército. Australia informalmente asume a responsabilidade da súa defensa.[26] Estado membro da ONU
Samoa Samoa Nova Zelandia Nova Zelandia Samoa non ten exército regular. Nova Zelandia ofrece defensa baixo un acordo informal.[27] Estado membro da ONU
San Marino San Marino Italia Italia A responsabilidade da defensa de San Marino descansa en Italia.[28] Estado membro da ONU
Cidade do Vaticano Cidade do Vaticano Suíza Suíza
Italia Italia
1506 e 1929 Segundo o Tratado de Letrán, calquera que perda a cidadanía do Vaticano e non posúa outra cidadanía convértese automaticamente nun cidadán italiano. A defensa militar da cidade do Vaticano é subministrada por Italia e utiliza a Garda Suíza Pontificia, fundada polo Papa Xulio II e fornecida por Suíza, como guardaespaldas do Papa.[29] Estado observador da ONU

Os asuntos exteriores de Bután, unha monarquía budista do Himalaia, foron tratados parcialmente pola veciña república India (desde 1949[30], nunha forma solta de asociación, aínda que Bután está constitucionalmente separada e é independente en todos os outros asuntos. Unha relación semellante existiu entre Sikkim e a India desde 1950 ata 1975, cando Sikkim se converteu nun estado da India.[31]

Segundo unha lei da República de Tatarstan (1990-2000) e o Tratado de Delegación Mutua de Poderes entre ela e a Federación Rusa (1994), de 1994 a 2000, Tatarstán considerouse un Estado soberano baixo o dereito internacional, pero asociado a Rusia.

Segundo as declaracións dos estamentos de Abkhazia e Transnistria (autoproclamadas repúblicas parcialmente recoñecidas) separáronse das repúblicas constitutivas da ex-URSS de Xeorxia e Moldova, ambas teñen a intención despois do recoñecemento da súa independencia en converterse en estados asociados da Federación Rusa. En Transnistria realizouse un referendo en setembro de 2006, onde a secesión de Moldavia e a "futura asociación libre" con Rusia aprobouse cunha marxe do 97%, aínda que os resultados do referendo non foron recoñecidos internacionalmente.

Ex estados asociados da Commonwealth[editar | editar a fonte]

Existiu unha asociación oficial baixo a Acta de estado asociado de 1967 entre o Reino Unido e os seis estados asociados das Indias Occidentais. Estas eran as antigas colonias británicas no Caribe: Antiga (1967–1981), Dominica (1967–1978), Granada (1967–1974), Saint Christopher-Nevis-Anguilla (1967–1983), Santa Lucía (1967–1979), e San Vicente (1969–1979). Segundo este acordo, cada estado tiña control total sobre a súa constitución. As Nacións Unidas nunca determinaron se estes estados asociados alcanzaran unha medida completa de autogoberno no sentido da Carta das Nacións Unidas e as resolucións da Asemblea Xeral. Uns anos despois de que se crease o estado dos estados asociados, todos, os seis estados asociados solicitaron e obtiveron a total independencia, a excepción de Anguila da antiga Saint Kitts-Nevis-Anguilla, que se separou do estado asociado antes da independencia e segue sendo un territorio dependente do Reino Unido.

Microestados como estados protexidos modernos[editar | editar a fonte]

A existencia de relacións libres baseadas na delegación de soberanía e na protección benigna pode verse como unha característica definitoria dos microestados. Segundo a definición de microestados proposta por Dumienski (2014): "Microestados son estados modernos protexidos, é dicir, estados soberanos que puideron ceder unilateralmente certos atributos de soberanía a potencias máis grandes a cambio dunha protección benigna da súa viabilidade política e económica contra as súas limitacións xeográficas ou demográficas.[2] A adopción deste enfoque permite distinguir aos microestados tanto dos estados pequenos como de autonomías ou dependencias. Os microestados entendidos como estados protexidos modernos inclúen estados como Bután,[32] Liechtenstein, San Marino, Mónaco, Cidade do Vaticano, Andorra, Niue, as Illas Cook, ou Palau.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. See: the General Assembly of the United Nations approved resolution 1541 (XV) Arquivado 21 de xaneiro de 2012 en Wayback Machine. (páxinas: 509-510) que definen a libre asociación cun Estado independente, integración nun Estado independente ou a independencia
  2. 2,0 2,1 Dumieński, Zbigniew (2014). "Microstates as Modern Protected States: Towards a New Definition of Micro-Statehood" (PDF). Occasional Paper. Centre for Small State Studies. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 14 de xullo de 2014. Consultado o 20 de agosto de 2014. 
  3. "December 2005 report of the President's Task Force on Puerto Rico's Status" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de marzo de 2009. Consultado o 13 de abril de 2013. 
  4. CIA (15 de xullo de 2010). "The Cook Islands at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 10 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  5. Government of New Zealand. "Cook Islands Constitution Act 1964". New Zealand Parliamentary Counsel Office. Consultado o 2015-08-21. 
  6. Government of New Zealand. "Cook Islands Constitution Commencement Order 1965". New Zealand Parliamentary Counsel Office. Consultado o 2015-08-21. 
  7. CIA (15 de xullo de 2010). "Marshall Islands at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  8. CIA (15 de xullo de 2010). "FSM at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  9. CIA (15 de xullo de 2010). "Niue at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  10. Government of New Zealand. "Niue Constitution Act 1974". New Zealand Parliamentary Counsel Office. Consultado o 2015-08-21. 
  11. CIA (15 de xullo de 2010). "Palau at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  12. 12,0 12,1 "Cook Islands: Constitutional Status and International Personality, New Zealand Ministry of Foreign Affairs and Trade, May 2005" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 04 de marzo de 2016. Consultado o 01 de novembro de 2018. 
  13. Cook Islands Constitution Arquivado 24 de setembro de 2015 en Wayback Machine. "Excepto o establecido na Lei do Parlamento das Illas Cook, ningunha Lei e ningunha disposición do Parlamento de Nova Zelandia aprobada despois do inicio deste artigo estenderase ou se considerará que se estende a Illas Cook como parte da lei das Illas Cook."
  14. Niue Abstracts Part 1 A (General Information); page 18 Arquivado 21 de xaneiro de 2016 en Wayback Machine. "O Parlamento neozelandés non ten poderes para facer leis respecto de Niue en ningún asunto, excepto coa solicitude e consentimento expresos do Goberno de Niue."
  15. See Court various statements, page 262–264
  16. 16,0 16,1 Repertory of Practice of United Nations Organs Supplement No. 8; page 10 Arquivado 19 de outubro de 2013 en Wayback Machine. Illas Cook desde 1992, e Niue desde 1994.
  17. "JOINT CENTENARY DECLARATION of the Principles of the Relationship between the Cook Islands and New Zealand, 6 de abril de 2001" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 27 de maio de 2013. Consultado o 01 de novembro de 2018. 
  18. UN Office of Legal Affairs Arquivado 28 de xullo de 2011 en Wayback Machine. Page 23, number 86 "...a cuestión do status, como estado, das Illas Cook, fora debidamente decidida de forma afirmativa..."
  19. The Cook Islands' unique constitutional and international status, page 9 As illas Cook e Niue non teñen cidadanía propia e os habitantes de Cook e Niue teñen cidadanía de Nova Zelandia.
  20. Pacific Constitutions Overview, p.7 Arquivado 05 de marzo de 2012 en Wayback Machine. – Niue Entry, Residence and Departure Act 1985.
  21. Gregory, Angela (25 de outubro de 2007). "Tokelau votes to remain dependent territory of New Zealand". The New Zealand Herald (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 29 de xuño de 2012. Consultado o 16 de setembro de 2011. 
  22. CIA (15 de xullo de 2010). "Andorra at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 10 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  23. "Kiribati at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 07 de setembro de 2017. Consultado o 2012-11-02. 
  24. CIA (15 de xullo de 2010). "Liechtenstein at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 10 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  25. CIA (15 de xullo de 2010). "Monaco at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  26. CIA (15 de xullo de 2010). "Nauru at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  27. CIA (3 de novembro de 2012). "Samoa at the CIA's page". Arquivado dende o orixinal o 21 de maio de 2016. Consultado o 01 de novembro de 2018. 
  28. CIA (15 de xullo de 2010). "San Marino at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  29. CIA (15 de xullo de 2010). "Holy See (Vatican City) at the CIA's page". CIA. Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2010. Consultado o 2010-07-15. 
  30. "Indo-Bhutan Friendship Treaty" (PDF).  (30.6 KiB))
  31. "Why is Sikkim's merger with India being questioned by China?". 11 de xullo de 2017. Arquivado dende o orixinal o 11 de xullo de 2017. Consultado o 11 de xullo de 2017. 
  32. Bedjaoui, Mohammed (1991). International Law: Achievements and Prospects. Martinus Nijhoff Publishers. pp. 51–. ISBN 92-3-102716-6. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]