Tifloloxía

Instrucións en braille nunha mesa para cambiar meniños, en Santiago de Compostela.

Na Domus, un dos museos científicos da Coruña, varios módulos contan con expositores táctiles para o desfrute de persoas cegas ou con alta discapacidade visual.

A tifloloxía é un campo interdisciplinar e unha disciplina científica dentro da defectoloxía, que se ocupa do estudo da lexislación, do desenvolvemento e rehabilitación de persoas cegas e deficientes visuais. Aínda que orixinalmente estaba enfocado só nas persoas totalmente invidentes, o seu compromiso ampliouse para incluír persoas con discapacidade visual. Así, a tifloloxía hoxe trata os problemas de todas as persoas con discapacidade visual, independentemente do seu grao de discapacidade.

Etimoloxía

Na vila de Castelo de Vide, distrito de Portalegre, Alentexo, recuperouse un edificio defensivo do século XVII (na imaxe, ao fondo) para emprazar o Museu de Tiflologia - Centro de Experiência Viva.

A palabra "tifloloxía" deriva do grego antigo "τυφλός" (typhlós), que significa "cego", e "λόγος" (lógos), que se traduce como "estudo" ou "coñecemento". Por conseguinte, a tifloloxía literalmente significa "estudo da cegueira".

Historia

A historia da tifloloxía remóntase a séculos atrás, cando varias abordaxes foron desenvolvidas para axudar as persoas con discapacidade visual. Con todo, foi a partir do século XX que houbo un avance significativo nos métodos e tecnoloxías utilizadas.

Co desenvolvemento de recursos como a escrita en Braille e a creación de escolas para cegos, o acceso á educación e á información tornouse máis viábel. Ao longo do tempo, novas técnicas e tecnoloxías foron xurdindo, ampliando aínda máis as posibilidades de inclusión e independencia para as persoas con discapacidade visual.

Desenrolo

A ciencia tipolóxica moderna está en desenvolvemento e profundización constante, a través de moitas ciencias tipolóxicas como a tipoloxía, a psicoloxía dos cegos e deficientes visuais, os métodos de tipoloxía educativa, os métodos de tipoloxía clínica, a orientación profesional dos deficientes visuais, o diagnóstico da tipoloxía e a peripatoloxía.

Como parte da ciencia defectolóxica, a tipoloxía inclúe:

• Principios xerais da rehabilitación defectolóxica
• Procedementos defectolóxicos específicos do ensino educativo
• Rehabilitación de persoas cegas e deficientes visuais.

Traballadora no Blind Works Progress Administration (WPA) de Marion County, Indianapolis, Indiana.

Para superar con éxito numerosos problemas no seu traballo, a tipoloxía está directamente relacionada coa pedagoxía xeral, a didáctica, a psicoloxía pedagóxica e do desenvolvemento, así como con algunhas disciplinas médicas.

Usando a teoría defectolóxica como punto de partida, a tipoloxía vincula principalmente a súa práctica a:

• Socioloxía: Consideración do desenvolvemento das persoas con trastornos bio-psico-sociais;
• Pedagoxía para conectar coa teoría da crianza e educación de cegos e deficientes visuais e a súa aplicación na práctica
• Psicoloxía, Psiquiatría e Neuroloxía dos cegos e deficientes visuais, que explica e investiga os procesos que conducen á deterioración da visión
• Oftalmoloxía para investigar as causas que conducen ás deficiencias visuais orgánicas e funcionais.

Metas e obxectivos

Os obxectivos e tarefas da tipoloxía pódense clasificar en dous grupos: problemas básicos e tarefas especiais.

Problemas básicos de tipoloxía

Tarefas especiais de tipoloxía

Explicación da tipoloxía dos trastornos da función visual Investigar as condicións para o bo desenvolvemento das persoas cegas e deficientes visuais co obxectivo da súa integración, unha adecuada orientación profesional e socialización. Estudo de condicións e formas de compensación, corrección e rehabilitación de funcións da visión insuficientemente desenvolvidas.

Elaboración de métodos de detección precoz da deficiencia visual co fin de incluír a estes nenos de forma oportuna no proceso de rehabilitación; aplicación adecuada e descubrimento de novos procedementos diagnósticos Suxerir formas organizativas de tratamento de persoas cegas e deficientes visuales de acordo coa etioloxía da idade da discapacidade visual e as características individuais destas persoas. Estudar e propoñer un sistema de orientación e formación profesional para ocupacións existenciais.

Áreas de actuación

A tifloloxía dedícase ao estudo e desenvolvemento de técnicas, recursos e dispositivos para facilitar a inclusión e a independencia das persoas con discapacidade visual parcial ou total. Busca proporcionar oportunidades iguais de acceso á información, educación, cultura e tecnoloxía para as persoas cegas ou con baixa visión. A tifloloxía abrangue diversas áreas de actuación, algunhas das cales inclúen:

Educación inclusiva

A tifloloxía desempeña un papel fundamental na promoción da educación inclusiva para as persoas cegas ou con baixa visión. Iso implica a adaptación de materiais educativos en formatos accesíbeis, como libros en Braille, audiolibros e recursos dixitais. Ademais, desenvólvense técnicas e estratexias específicas para axudar na aprendizaxe e na participación dos estudantes con discapacidade visual.

Tecnoloxías de asistencia

A tecnoloxía ten un impacto significativo na vida das persoas con discapacidade visual. A tifloloxía busca desenvolver e mellorar tecnoloxías asistivas, como lectores de pantalla, software de recoñecemento de voz, dispositivos de ampliación de texto, entre outros. Estas tecnoloxías proporcionan acceso á información, comunicación e interacción coa contorna.

Orientación e mobilidade

A orientación e mobilidade son áreas esenciais para a autonomía e independencia das persoas con discapacidade visual. A tifloloxía ofrece formación e técnicas para mellorar as habilidades de locomoción, como o uso do bastón branco, o recoñecemento de sons e o desenvolvemento de estratexias de desprazamento seguro.

Accesibilidade cultural

Garantir o acceso á cultura é un dos principios fundamentais da tifloloxía. Para promover a inclusión cultural das persoas con discapacidade visual, desenvólvense estratexias e recursos que lles permiten participar plenamente de actividades culturais. Algunhas medidas inclúen a audiodescrición de obras de teatro, películas e exposicións, a creación de maquetas táctiles que representen monumentos e obras de arte, e a adaptación de libros e materiais educativos en formatos accesíbeis.

Véxase tamén

Bibliografía

• Stanika Dikić (1997) Tiflologija. Belgrado: Voyager. Ideaprint.
• Ermakov, V.P., Jakunin, G.A. (2000) Osnovy tiflopedagogiki - Razvitie, obučenie i vospitanie detej s narušenijami zrenija. Moscova: Gumanitarnyj izdatel'skij centr Vlados ("Desenvolvemento, formación e educación de nenos con trastornos do desenvolvemento").
• Teskeredžić A., Tulumović Š. Biotičke osnove vidnog analizatora. Tuzla: OFF-SET, 2013. ("Fundamentos bióticos do analizador visual").

Outros artigos

• Braille
• Discapacidade
• ONCE
• Visión

Ligazóns externas

• Definición extensa (en portugués)
• Museo da Tiflologia en Castelo de Vide (en portugués)