Terceira República Portuguesa

 

A Terceira República Portuguesa (tamén coñecida como Democracia Portuguesa) e cuxo nome oficial é só República Portuguesa é o período da historia de Portugal correspondente ao actual réxime democrático instaurado após a Revolución do 25 de abril de 1974, que puxo fin ao réxime autoritario do Estado Novo por António de Oliveira Salazar e Marcelo Caetano.

A censura foi prohibida, a liberdade de expresión e de reunión garantidas, os prisioneiros políticos foron ceibados, as maiores institucións do Estado Novo foron eliminadas, e foi concedida a independencia ás colonias africanas.

Este período foi caracterizado inicialmente por unha grande inestabilidade. En 1976 aprobouse unha nova constitución. Posteriormente, comezou un proceso de apertura do país, que levou a Portugal a ingresar na CEE (actual Unión Europea) en 1986.

Antecedentes Históricos

O cravo ou caravel, símbolo da Revolución, iniciou a III República Portuguesa.

En Portugal, 1926 supuxo o fin da Primeira República nun golpe militar que estableceu o goberno autoritario coñecido como Estado Novo, gobernado por António de Oliveira Salazar ata 1968, cando foi destituído polo presidente da República por discapacidade física. Marcello Caetano sucedeu a Salazar. O goberno enfrontouse a moitos problemas externos e internos, incluíndo a Guerra Colonial.

O 25 de abril de 1974, un golpe militar non violento obrigou a Marcello Caetano a abandonar o país. A maioría da poboación portuguesa viría apoiar esta revolución, que entón foi bautizada como a Revolución dos Caraveis debido ao uso de caraveis nos rifles dos soldados como símbolo de paz. Esta revolución provocou o inicio da Terceira República Portuguesa. Nos días posteriores á revolución, houbo unha celebración xeral polo fin dos 48 anos de ditadura, e políticos exiliados como Álvaro Cunhal e Mário Soares regresaron ao país para celebrar o Día do Traballo, no que se coñeceu como símbolo da liberdade restaurada ao país.

Despois da Revolución

Despois da caída do Estado Novo, comezaron a xurdir diferenzas sobre a dirección política que debía tomar o país. A revolución debeuse principalmente ao traballo dun grupo de mozos oficiais identificados como o Movimento das Forças Armadas (MFA). Dentro deste grupo existían diferentes opinións políticas e, entre estas, as representadas por Otelo Saraiva de Carvalho e consideradas as máis radicais do movemento, e as representadas por Ernesto Melo Antunes consideradas as máis moderadas.

Para garantir o éxito da revolución, o MFA buscou apoio entre sectores conservadores dos militares descontentos co goberno de Caetano, entre eles o antigo xefe das Forzas Armadas, o xeneral Francisco da Costa Gomes e o xeneral António de Spínola. Ambos foran expulsados do Estado Maior das Forzas Armadas por criticaren ao goberno de entón.

As diferenzas políticas da época estaban representadas por tres grupos informais, que incluían tanto militares como civís. Porén, mesmo dentro de grupos que compartían as mesmas opinións políticas houbo desacordos considerábeis:

• Conservadores: dentro dos militares, representados por Costa Gomes e Spínola, e no MFA por Melo Antunes. Os representantes civís eran políticos que formaban parte da Á Liberal da Asemblea Nacional que buscara unha transición á democracia. Entre estes estaban os futuros presidentes do Goberno Francisco Sá Carneiro e Francisco Pinto Balsemão ;

• Socialistas: partidarios da creación dun Estado socialdemócrata semellante aos de Europa occidental, representado maioritariamente polo Partido Socialista e o seu líder, Mário Soares ;

• Esquerda: partidaria da creación dun Estado socialista cun sistema económico similar aos países do Pacto de Varsovia . Os principais representantes deste grupo foron, entre os militares e o MFA , Otelo Saraiva de Carvalho, e o principal partido político deste grupo foi o Partido Comunista Portugués (PCP) dirixido por Álvaro Cunhal.

Estes tres grupos protagonizaron unha feroz disputa polo control do poder, disputa que deu lugar ao cálido verán de 1975 —tras un fracasado golpe conservador liderado por António de Spínola, o 11 de marzo de 1975— e que puxo ao país na anarquía e no á beira dunha guerra civil. Esta situación só se calmaría tras un golpe de estado fracasado de sectores militares máis radicais, o 25 de novembro de 1975. Mentres, en Portugal celebráronse as primeiras eleccións libres por sufraxio universal e secreto, o 25 de abril de 1975, para a elección dunha Asemblea Constituínte que se encargou de elaborar unha nova Constitución —a Constitución de 1976, aprobada o 2 de abril dese mesmo ano.

O 27 de xuño de 1976 celebráronse as primeiras eleccións democráticas para a presidencia da República por sufraxio directo e universal. Gañou Ramalho Eanes, un dos oficiais do Grupo dos Nove. O I Goberno Constitucional de Portugal comezou o 23 de xullo de 1976, baixo a dirección de Mário Soares. O 12 de decembro do mesmo ano celebráronse as primeiras eleccións municipais . Todas as institucións democráticas comezan a funcionar. Portugal ingresa no Consello de Europa o 22 de setembro de 1976. En 1978 o FMI prestou asistencia financeira a Portugal, pero en 1983 o FMI regresou a Portugal, de novo debido a unha grave crise financeira. En 1977 Portugal solicitou a súa adhesión á CEE. Comezou un proceso de apertura do país a nivel económico, que levou a Portugal a ingresar na CEE (agora Unión Europea) en 1986.

Para se adherir á Unión Europea, Portugal abandonou a EFTA en 1986. En 1999, ingresou na Eurozona e ese mesmo ano entregou a soberanía de Macao á República Popular Chinesa. Desde a súa adhesión á Unión Europea, o país presidiu catro veces o Consello Europeo, a última delas en 2021, que acolleu a cerimonia de sinatura do Tratado de Lisboa.

En 2011, Portugal sofre unha grave crise financeira, crise que obrigou a Portugal a pedir axuda externa á Troika (FMI, BCE, Unión Europea). O 5 de xuño de 2011, o PSD, liderado por Pedro Passos Coelho, venceu nas eleccións lexislativas e formou un goberno de coalición co CDS .

Cronoloxía

A 25 de abril de 2015, na Terceira República había xa 25 gobernos e 15 primeiros ministros diferentes, 1609 homes (92,7%) e 127 mulleres (7,3%) foron nomeados para funcións de goberno.

A continuación están representados nunha liña cronolóxica os presidentes da República, os primeiros ministros e a lexislatura da Asemblea da República.

Notas

---

Este artigo sobre historia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---