Saltar ao contido

Sibila

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Sibila délfica, pintada por Miguel Anxo na Capela Sixtina.

A sibila (en grego clásico: αἱ Σῐ́βυλλαι; en singular Σῐ́βυλλᾰ; romanizado: Síbyllai; en latín: Sibyllae), é un personaxe da mitoloxía grega e romana e mais tamén da literatura. Era unha muller que posuía poderes para a profecía,[1] e que inspirados polo deus Apolo.[2] Estaban relacionadas con lugares sagrados concretos[3] onde existían oráculos dende a antigüidade.

Orixe e evolución

[editar | editar a fonte]

Segundo a mitoloxía grega, a primeira Sibila, da que deriva o nome das outras, era filla de Dárdano e Neso.

O primeiro autor grego coñecido en mencionar unha sibila foi Heráclito (documentado a través do testemuño de Plutarco) no 500 a. C.:

A Sibila, coa boca frenética que pronuncia cousas para non rirse, sen adornos e sen perfume, aínda chega aos mil anos coa súa voz coa axuda do deus.[4]

Walter Burkert observa que "mulleres frenéticas en cuxos beizos fala o deus" están rexistradas moito antes no Próximo Oriente, en cidades como Mari no segundo milenio e en Asiria no primeiro milenio".[5] Ata as elaboracións literarias dos escritores romanos, as sibilas non eran identificadas por un nome persoal, senón por nomes que fan referencia á localización do seu témenos, ou santuario.

Pausanias, autor do século II, en Hellados Periegesis (en galego, Descrición de Grecia), cando describía as tradicións locais, menciona a primeira sibila en Delfos ("a primeira" [anterior]) e, tamén, indica que se pensaba que foran os libios quen lle deran o nome de "sibila",[6] polo que a primeira sibila, sería a Sibila Líbia. Porén, Frazer opina que esa idea é errónea.[7] A segunda sibila á que se refire Pausanias, e chamada "Herófila",[6] parece ter a súa sede en última instancia en Samos, pero visitou outros santuarios, en Claros, Delos e Delfos e cantou alí, pero que, ao mesmo tempo, Delfos tiña a súa propia sibila.

James Frazer escribiu, na súa tradución e comentario sobre Pausanias, que só dúas das sibilas gregas eran históricas: o herófilo de Erythrae, que se pensa que viviu no século VIII a.C., e Phyto de Samos, que viviu algo máis tarde. Observa que os gregos ao principio parecían coñecer só unha sibila, e cita a Heráclides Póntico como o primeiro escritor antigo en distinguir varias sibilas pois nomea, polo menos, tres sibilas: a frixia, a eritrea e a helespontina.[nota 1] O estudoso David S. Potter escribe: "A finais do século V a.C. parece que "Sibila" era o nome dado a unha única profetisa inspirada".[8]

Como Heráclito, Platón só fala dunha sibila, pero co paso do tempo o número aumentou ata nove, cunha décima, a Sibila tiburtina, probablemente de orixe etrusca, engadida polos romanos. Segundo as Diuinae institutiones de Lactancio (Libro 1, cap. 6), Varrón (século I a. C.) enumera até dez: a persa, a líbica, a délfica, a cimeria, a eritrea, a samia, a cumana, a helespontina (en territorio troiano), a frixio (en Ancira) e a tiburtino (chamada Albunea).

A máis famosa de todas foi a Sibila de Cumas, citada baixo os nomes de Herofila, Demo, Femonoe, Deifoba, Demofila e Amaltea. Foi consultada por Eneas antes de que este descendese ao inframundo, e dise que foi a Italia dende Oriente, onde apareceu ante o rei Tarquinio, ofrecéndolle os Libros Sibilinos. Pausanias tamén menciona unha Sibila hebrea co nome de Sabe, filla de Beroso e Erimante.[9]

  1. Frazer 1898, p. 288 (Ao principio, os gregos parecían coñecer só unha sibila. (Heráclito, citado por Plutarco, De Pythiae Oraculis 6; Aristófanes, Εἰρήνη, 1095, 1116; Platón, Fedro, p. 244b). O primeiro escritor que se sabe que distinguiu varias sibilas é Heráclides Póntico nun libro no que se refiriu aos oráculos, no que parece enumerar polo menos tres, a saber: a frixia, a eritrea e a helespontina).
Referencias
  1. González González, M. "Sibila". Dicionario da Real Academia Galega. A Coruña: Real Academia Galega. 
  2. Gómez Gallego, Domingo A. "Los enigmáticos libros de la Sibila de Cumas". sobreleyendas.com (en castelán). Consultado o 10 de novembro de 2022. 
  3. Burkert 1985 p. 117
  4. Kahn, (1981), p. 125 (fragmento 92)
  5. Burkert 1985, p. 116
  6. 6,0 6,1 Pausanias, Description of Greece, 10.12.1 (no Proxecto Perseus).
  7. Frazer 1898, p. 288
  8. Potter 1990, p. 106
  9. Schmitz 1870, p. 815.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]