Sesquiterpeno

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Os sesquiterpenos son os terpenos de 15 carbonos, formados por tres unidades de isopreno (ou un monoterpeno e medio ; o prefixo sesqui significa 'un e medio'). Se conteñen modificacións como rearranxos e oxidacións que introducen átomos de oxíxeno, reciben o nome de sesquiterpenoides. Poden ser moléculas liñais ou ciclicas. Igual que os monoterpenoides, moitos sesquiterpenoides están presentes nos aceites esenciais de plantas. Ademais moitos sesquiterpenoides actúan como fitoalexinas, compostos antibióticos producidos polas plantas en resposta á aparición de microbios, e como inhibidores da alimentación dos herbívoros oportunistas.[1]

Exemplos[editar | editar a fonte]

Os sesquiterpenos cíclicos son máis comúns que os monoterpenos cíclicos debido ao incremento da lonxitude da cadea e os dobres enlaces adicionais nos precursores dos sesquiterpenos. Ademais dos sistemas comúns de aneis de seis membros como o do zinxibereno (un constituínte do aceite de xenxibre), a ciclación dun extremo da cadea ao outro pode orixinar aneis macrocíclicos como o do humuleno.

O zinxibereno, un sesquiterpeno abundante no xenxibre.
O δ-cadineno, é un membro dunha familia de sesquiterpenos.
As humulonas son sesquiterpenoides que dan aroma á cervexa.

Os cadinenos conteñen dous aneis de seis membros fusionados. O cariofileno, un compoñente de moitos aceites esenciais como o aeite de trevo, contén un anel de nove membros fusionado a un anel de ciclobutano.

O vetivazuleno e o guaiazuleno son sesquiterpenoides biciclicos aromáticos.

Coa adición dun terceiro anel, as posibles estruturas son aínda máis variadas. Exemplos son o lonxifoleno, o copaeno e o alcohol patchoulol.

Sesquiterpenoides[editar | editar a fonte]

O esqueleto de FPP pode ser remodelado de diferentes xeitos e unido con distintos grupos funcionais, orixinando unha gran variedade de sesquiterpenoides. A xeosmina, o composto volátil que dá un sabor térreo e un olor a mofo á auga potable e o cheiro característico dos días de chuvia, é un sesquiterpenoide, producido por bacterias, especialmente cianobacterias, que están presentes nos solos e traídas de auga.[2] A oxidación do farneseno orixina o sesquiterpenoide farnesol.

As lactonas sesquiterpénicas son un tipo común de sesquiterpenoides que conteñen un anel lactona, de aí o seu nome. Encóntranse en moitas plantas e poden causar reaccións alérxicas e toxicidade se se consomen en exceso, especialmente polo gando que pasta.[3]

O termo merosesquiterpenoides foi acuñado en 1968 para describir moléculas desta clase que teñen unha orixe biosintética mixta, o que significa que os precursores isoprenoides como o isopentenil pirofosfato derivan tanto da vía do mevalonato coma da vía non do mevalonato.[4]

Biosíntese[editar | editar a fonte]

Os esqueletos de sesquiterpenos proveñen dun percursor común: o farnesil pirofosfato:[5]

Varios sesquiterpenos de esqueleto liñal prodúcense como derivados do farnesil pirofosfato. A hormona das plantas ácido abscísico é estruturalmente un sesquiterpeno; o seu precursor de 15 carbonos, a xantosina, non se sintetiza directamente de 3 unidades de isopreno senón que se produce por unha escisión oxidativa asimétrica dun carotenoide de 40 unidades.

Os sesquiterpenos monocíclicos xéranse por reaccións de ciclación do farnesil pirofosfato ou algúns dos seus derivados (pero o esqueleto de drimano fórmase por unha diciclación concertada):

Principais esqueletos sesquiterpénicos (inclúense os esqueletos transpostos e os escindidos)

Farnesanos[editar | editar a fonte]

Farnesano
  • Epoxifarnesanos

A merrekentrona D é un sesquiterpenfurano illado das raíces e os enxertos da planta Merremia kentrokaulus.[6] A miomontanona obtívose de Myoporum montanum.[7] A dendrolasina encóntrase nas secrecións defensivas da formiga Lasius fuliginosus[8]

Botrilactona Dendrolasina

Ciclofarnesanos simples[editar | editar a fonte]

Cicloneridiol[editar | editar a fonte]

O ciclonerodiol é un metabolito illado de Trichothecium spp., Fusarium culmorum, Gibberella fujikuroi e Trichoderma polysporum,[9] que contén un esqueleto de 6-(2,3-dimetilciclopentil)-2-metilheptano. O grupo do chokol está formado por un conxunto de terpenos illados do fungo endófito Epichloe typhina que presentan aneis de 5 membros, tales como os chokol A e F[10] (que contén un esqueleto de 4-(2,3-dimetilciclopentil)pentano) e os chokol B, C, D e E (que conteñen un esqueleto de 6-(2,3-dimetilciclopentil)-2-metilheptano).[11]

Ciclonerodiol Chokol A Chokol B Chokol C Chokol E

5,9-Ciclofarnesanos[editar | editar a fonte]

O cetol Carney é un 5,9-ciclofarnesano illado de plantas do xénero Myoporum. O seu esqueleto de carbono é 1-(butan-2-il)-3-metil-2-(3-metilbutil)ciclopentano. Illáronse outros compostos con estrutura relacionada, tales como o cetol Brigalow, o cetol Kindon, o cetol Carr, o cetol Jackson, o cetol Warrego e o cetol Woogaroo.[12] A curcumalactona é unha sesquiterpenlactona illada de Curcuma wenyujin.[13] As ciclohidromiopironas e o eumorfistonol son compostos illados de Eumorphia prostata.[14]

5,9-Ciclofarnesano Cetol Carney Curcumalactona Ciclodeshidromiopirona A Xirinidona
Abeo 14(7→6) 5,9-ciclofarnesano Merrekentrona D Miomontanona Ciclodeshidromiopirona B Eumorfistonol

Caulolactona

Herbasólido[editar | editar a fonte]

Sesquiterpentropolonas[editar | editar a fonte]
1-(3-Metilbutil)-2-(propan-2-il)cicloheptano Nootkatina Cupresotropolona B

Herbertianos[editar | editar a fonte]

Os herbertianos (4-metil-2-(2-metilbutil)-1-(1-metiletil)ciclohexano, non confundir con herbertanos) son ciclofarnesanos obtidos a partir da ciclación do farnesil pirofosfato nas posicións 5 e 10. Exemplos destes compostos son o humbertitol e o penlanfurano, illado da esponxa mariña Dysidea fragilis[15]

Herbertiano Penlanfurano

Derivados da ruta do bisabolano[editar | editar a fonte]

Bisabolanos[editar | editar a fonte]

Os bisabolanos (1-(1,5-dimetilhexil)-4-metilciclohexano) son un grupo amplamente distribuído na natureza como compoñentes das plantas superiores. O sistema de numeración utilizado para os bisabolanos é o mesmo que o sistema do farnesano. Moitos bisabolanos contribúen ao aroma dos aceites esenciais, como o caso do zinxibereno, o cal é un constituínte do aceite esencial do xenxibre.[16] O sesquicineol é outro caso dun compoñente que contribúe aos aromas de aceites esenciais de Senecio subrubriflorus, Anthemis alpestris, Aydendron barbeyana e Boronia megastigma.[17] O ácido sidówico é un epoxibisabolano producido por Aspergillus sydowi.[18] O Yingzhaosu A é un endoperóxido de bisabolano que se illou da planta medicinal chinesa Artabotrys uncinatus.[19]

Bisabolano Zinxibereno Sesquicineol Ácido sidówico Yingzhaosu A Zingiber officinale

Os panicúlidos son bisabol-1,14-ólidos illados de Andrographis paniculata[20]

A diperezona é un dímero de acoplamento por radicais libres illado de Perezia alamani var. oolepis e de Coreocarpus arizonicus[21]

Sesquicaranos[editar | editar a fonte]

Os sesquicaranos (nome IUPAC 3,7-dimetil-7-(4-metil-pentil)biciclo-[4.1.0]heptano) son homólogos isoprénicos do carano. Un exemplo representativo é o sesquicareno, un sesquiterpeno illado da planta Schisandra chinensis ([α]25D = -76,9 (c, 0,82 en cloroformo)).[22]

Sesquicarano Sesquicareno Schisandra chinensis

Sesquisabinanos[editar | editar a fonte]

Os sesquisabinanos son homólogos isoprénicos do sabinano. O nome IUPAC é 1-(1,5-dimetilhexil)-4-metilbiciclo[3.1.0]-hexano. O 12-sesquisabinenal é un composto illado dos aceites esenciais de varias especies de Haplocarpha

Sesquisabinano 12-Sesquisabinenal Haplocarpha

Macrocarpanos[editar | editar a fonte]

Os macrocarpanos foron illados de Cupressus macrocarpa[23]

Macrocarpano β-Macrocarpeno ar-macrocarpeno

Acoranos[editar | editar a fonte]
Acorano β-Acoradienol Acorenona 15-Nor-2-acoren-4-ona

O bakerol é un 2-noracorano illado de Cupressus bakeri[24]

2-Noracorano Bakerol

Cedranos[editar | editar a fonte]
Cedrano 3,12-Cedranediol

Isocedranos[editar | editar a fonte]

Isocedrano

Dupreziananos[editar | editar a fonte]

Constituíntes de Cupressus dupreziana e Juniperus thurifera[25]

Duprezianano β-Duprezianeno

Zizaanos[editar | editar a fonte]

Vetiveria zizanioides[26]

Zizaano Ácido zizanoico

Aceite esencial de vetiver[27]

12-Norzizaano Isokhusimona

Prezizaanos[editar | editar a fonte]

O alcohol e o seu ácido presentes en Vetiveria nigritana[28]

Prezizaano (1β,2α,5β,8β)-7(15)-Prezizaen-12-ol

Cuparanos[editar | editar a fonte]

O cuparano (1-metil-4-(1,2,2-trimetilciclopentil)ciclohexano) fórmase pola ciclación entre os carbonos 6 e 11 do bisabolano. Os cuparanos encontráronse en hepáticas, plantas superiores e organismos mariños. O δ-cuprenen-4-ol e o cuparadiepóxido son cuparanos illados da hepática Jungermannia asplenioides (Jungermanniaceae)[29]

Cuparano δ-Cuprenen-4-ol Cuparadiepóxido Jungermannia asplenioides

Informouse de 14(7→6)-Abeo-2,7-cuparanos illados de hepáticas como o caso do isobazzaneno.[30]

14(7→6)-Abeo-2,7-cuparano Isobazaneno Bazzania

Lauranos e ciclolauranos[editar | editar a fonte]

Os lauranos (1-metil-4-(1,2,3-trimetilciclopentil)ciclohexano) encóntranse en algas vermellas particularmente en Laurencia. Os ciclolauranos poden ser considerados como ciclocuparanos pero poden aparecer nas fontes con lauranos.[31][32]

Laurencia
Laurano 11-Laureno-1,10-diol
Ciclolaurano Neolaurinterol

Herbertanos[editar | editar a fonte]

Os herbertanos (non confundir cos herbertianos) son un pequeno grupo de compostos illados das hepáticas e os fungos. Por exemplo o 1,15-dihidroxiherberteno e a Herbertenona B foron illados da hepática Herbertus sakuraii.

Herbertano 1,15-Dihidroxiherberteno Herbertenona B

Tricotecanos[editar | editar a fonte]

Os tricotecanos son epóxidos do esqueleto 1-(1,2-dimetilciclopentil)-1,4-dimetilciclohexano. A maioría dos tricotecanos conteñen un 12,13-epóxido (escirpano). Os tricotecenos son un grupo de micotoxinas encontradas en grans alimenticios infectados por fungos dos xéneros Baccharis, Cephalosporum, Myrothecium, Trichothecium, Stachyobotrys, Calonectria e Fusarium. O 3-acetildesoxinivalenol é un contaminante típico. As verrucarinas son micotoxinas dos tricotecanos conxugados con ácidos dioicos.[33]

1-(1,2-dimetilciclopentil)-1,4-dimetilciclohexano Escirpano Isotricodermina Verrucarina A Fusarium oxysporum

A biosíntese dos tricotecanos parte do catión bisabolilo:

Espirovetivanos (Vetispiranos)[editar | editar a fonte]
Espirovetivano Lubiminol

Chamigranos[editar | editar a fonte]
Chamigrano Elatol Esteperóxido B

Widranos[editar | editar a fonte]

Illado de Juniperus sinensis[34]

Widrano

Ximnomitranos[editar | editar a fonte]

Illados de Gymnomitrion obtusum[35]

Ximnomitrano Ximnomitrol

Derivados da ruta dos drimanos[editar | editar a fonte]

Drimanos[editar | editar a fonte]

O drimano é un hidrocarburo bicíclico sesquiterpénico que se encontra naturalmente no petróleo.[36] É o prototipo estrutural de diversos metabolitos secundarios illados de fungos e plantas superiores. O primeiro composto deste tipo, o cal foi chamado drimenol, illouse da planta chilena Drimys winteri.[37] Os esqueletos de drimano fórmanse por unha biciclación concertada de farnesil pirofosfato. Os compostos das series ent- tales como a iresina illáronse de plantas do xénero Iresine.[38][39][40] Moitos destes compostos presentan actividade antialimentaria contra insectos.[41] Os drimanos (decahidro-1,1,4a,5,6-pentametilnaftalenos) illáronse de fungos, esponxas e plantas superiores. A biosíntese elucidase como unha biciclación concertada do farnesil pirofosfato.

Os estereoisómeros da forma ent- tales como a iresina foron illados de plantas do xénero Iresine spp.[38][39][40]

Drimano Fetidona B

Informouse de 8,9-secodrimanos (8,9-seco-9(11)-drimen-8-ona) do tabaco.[42]

8,9-Secodrimano 8,9-Seco-9(11)-drimen-8-ona

Coloratanos[editar | editar a fonte]

Os coloratanos (decahidro-1,2,4a,5,6-pentametilnaftalenos) son esqueletos de drimano transpostos onde o metilo da posición 4 migrou á posición 3. Atopáronse en plantas da familia Canellaceae. Un exemplo é o muzigadial, illado de Warburgia ugandensis[43] e Canella winterana.[44]

Coloratano Muzigadial 4(13),7-Coloratadien-12,11-ólido Canella winterana

Derivados da ruta do xermacrano[editar | editar a fonte]

Xermacranos[editar | editar a fonte]

Os xermacranos son un grupo de terpenos amplamente distribuídos na natureza.[45][46][47]

O grupo dos xermacranos pode ser clasificado como:

Xermacrano Periplanona B Crisandiol Tanacetol B Ciclaquenina
  • Furanoxermacranos
Furanoxermacrano
  • 12,6-xermacranólidos

A epibalsamina foi illada de Centaurea coronopifolia[52] e Stizolophus balsamita[53]

Costunólido 9-Epibalsamina
  • 12,8-xermacranólidos

A vernomigdina é un compoñente dos extractos de Vernonia amygdalina.[54] O ineupatólido é unha sesquiterpenlactona de Inula eupatorioides[55]

Vernomigdina Ineupatólido
  • 14,6-xermacranólidos
Neoliacina
  • 15,6-xermacranólidos

O ácido neoliacínico é un 15,6-xermacranólido da planta Neolitsea aciculata

Ácido neoliacínico
  • Norxermacranos
  • Homoxermacranos,
  • Secoxermacranos

Elemanos[editar | editar a fonte]

Os elemanos numéranse igual que os eudesmanos e xermacranos. Os elemanos fórmanse por transposición de Cope de 1(10), 4-xermacradienos. Por esta razón, moitos elemanos identificados poden ser compostos non naturais (formados polo proceso de purificación). Un exemplo é o 1,11-elemadien-15-al, illado do aceite vetiver de Haití.[56] Algúns elemanos prodúcense por modificación oxidativa, como a vernolepina illada de Vernonia amygdalina.[57]

Elemano 1,11-Elemadien-15-al Vernolepina Temisina Vernonia

O occidenol é un elemano oxepínico de Thuja occidentalis, Thuja koraiensis e Nicotiana rustica[58]

Cadinanos[editar | editar a fonte]
Decahidro-1,6-dimetil-4-isopropilnaftaleno Cadinano Muurolano Bulgarano Amorfano Calameneno Cadaleno

O primeiro informe do illamento dun cadinano en forma impura foi a mediados do século XX. Desde entón, outros esqueletos similares foron cadinenos amplamente distribuídos na natureza e na actualidade informouse de máis de 190. Mentres que o amorfinano ten orixe nun esqueleto de bisabolano,[59]

o cadinano ten a súa orixe no xermacrano.[60]

O isocadaleno é un 11(7→8)-abeo-1,3,5,7,9-cadinapentaeno illado de Heterotheca inuloides[61]

Isocadaleno 4-Hidroxiisocadaleno

O isocalameno é un 15(4→3)-abeo-1,3,5-cadinano que se encontrou en plantas do xénero Chiloscyphus e Bazzania[62][63]

Isocalameneno Quiloscifenol A

A artemisina é un derivado da oxidación do ácido artemísico (un amorfano) illado da planta composta Artemisia annua. O esqueleto da artemisina corresponde ao 4,5-secoamorfano ou (1R,2S,3R,4S)-2-butil-1,3-dimetil-4-(propan-2-il)ciclohexano.

4,5-Secoamorfano Artemisia annua

Oplopanos[editar | editar a fonte]

Os oplopanos (1-etiloctahidro-4-metil-7-(1-metiletil)-1H-indeno) illáronse de plantas superiores. Son 3(4 → 5)-abeocadinanos. As pulioplopanonas son sesquiterpenos tipo oplopano de especies de Pulicaria[64]

Oplopano Pulioplopanona A Pulicaria

Erinxenanos[editar | editar a fonte]

Os erinxenanos son 13(11→12)-abeo-9-cadinanos de Eryngium creticum[65]

Erinxenano 9-Erinxen-15-al

6(7 → 8)-abeocadinanos[editar | editar a fonte]

O mutisiantol é un composto que é a base de varios compostos con esqueleto (1S,3S)-1,5-dimetil-3-(2-metilpropil)-2,3-dihidro-1H-indeno. Foi illado por Bohlmann e colaboradores en 1979 a partir das raíces de Mutisia homoeantha. Este grupo consiste en esqueletos de 6(7 → 8)-abeocadinanos de Jungia e Mutisia'.

(1S,3S)-1,5-dimetil-3-(2-metilpropil)-

2,3-dihidro-1H-indeno

Mutisiantol Mutisia

Eudesmanos[editar | editar a fonte]

Os eudesmanos son denominados selinanos en literatura anterior á década de 1950. Os eudesmanos que presentan a configuración 4β,5α,7β,10β atópanse en plantas superiores mentres que os ent- eudesmanos encóntranse en hepáticas. Os eudesmados son sesquiterpenos moi diversos, con moitas variacións estruturais:

  • Eudesmanos e ent-eudesmanos (decahidro-1,4a-dimetil-7-(1-metiletil)-naftaleno):
Eudesmano Xerina Geraea viscida
  • Eudesman-12,6-ólidos
α-Santonina
  • Eudesman-12,8-ólidos
  • Furanoeudesmanos
  • Cicloeudesmanos: O 6,8-ciclo-4(15)-eudesmeno-1,2-diol illouse da planta Jatropha neopauciflora[66]
6,8-Cicloeudesmano 6,8-Ciclo-4(15)-eudesmeno-1,2-diol
6,7-Secoeudesmano 6,7-Seco-7(11)-eudesmen-6-al
1,10-Secoeudesmano Ácido 1,10-seco-3,5(10)-eudesmadien-12,6-olid-1-oico
4,5-Secoeudesmano Azoridiona
  • Noreudesmanos
  • Agarofuranos e alcaloides tipo evonina. 2,6,10,10-tetrametil-11-oxatriciclo[7.2.1.01,6]dodecano.
Dihidro-β-agarofurano

Os eudesmanos teñen valor quimiotaxonómico. Por exemplo, os agarofuranos e os alcaloides tipo evonina son indicadores quimiotaxonómicos da familia Celastraceae. A xerina é un composto illado de Geraea viscida.[71]

Xatamansanos[editar | editar a fonte]

Estes compostos, chamados tamén valeranos (o esqueleto é un decahidro-4a,8a-dimetil-2-(1-metiletil)naftaleno) foron illados principalmente de Valeriana. Estes esqueletos son derivados de transposición do eudesmano onde o grupo metilo do carbono 4 migrou á posición 5. A xatamansona é un compoñente das raíces de Valeriana officinalis e Nardostachys jatamansi (de onde lle vén o nome: jatamansi → xatamansianos).[72]

Xatamansano Xatamansona Valeriana officinalis

Helmintosporanos[editar | editar a fonte]

Illado de Helminthosporium sativum e Cochliobolus sativus[73]

Helmintosporano Helmintosporal

Emotina[editar | editar a fonte]

O esqueleto da emotina, o 1,4-dimetil-6-(propan-2-il)naftaleno, é un 14(10 → 1)-abeoeudesmano cun anel aromático A e o metilo da posición 10 migrado á posición 1. Estes compostos illáronse de Emmotum nitens, por exemplo a emotina C.[74]

Emotina Emotina C Emmotum

Opositanos[editar | editar a fonte]

Os opositanos son 8(7 → 6)-abeoeudesmanos e encóntranse tanto en esponxas (Axinella) coma en plantas da familia Apiaceae (Torilis japonica, Erigeron annuus),[75][76] Annonaceae (Annona bullata) e Araceae (Homalomena occulta[77]) coma en organismos mariños. O seu esqueleto é un octahidro-3a,7-dimetil-1-(2-metilpropil)-1H-indeno.

Opositano 1-β-4(15),7(11)-Oppositadien-1-ol Torilis japonica

Farfuxina[editar | editar a fonte]

O esqueleto da farfuxina, o 1,5-dimetil-3-(propan-2-il)naftaleno, consiste nun 14(10 → 9)-abeoeudesmano, o cal ten un anel aromático B e o metilo en posición 10 migrado á posición 9. As farfuxinas foron illadas de Farfugium japonicum (de onde lle vén o nome: Farfugium → farfuxina).[78]

Farfuxina Farfuxina A Farfugium japonicum

Gorgonanos[editar | editar a fonte]

Os gorgonanos (decahidro-1,4a-dimetil-8-(1-metiletil)naftalenos) son derivados do eudesmano por unha migración do grupo isopropilo á posición 6. Estes terpenos foron illados de corais Pseudopterogorgia americana[79] e Saccogyna viticulosa[80]

Gorgonano β-Gorgoneno Pseudopterogorgia americana

Eremofilanos[editar | editar a fonte]

Os eremofilanos derivan dos eudesmanos por migración do grupo metilo desde C-10 a C-5. Existe unha confusión na literatura sobre a numeración dos carbonos 14 e 15; a numeración bioxenética dada a continuación é a máis utilizada. Móstrase a estereoquímica normal, aínda que hai varias excepcións a esta. Igual que coas outras categorías máis grandes, os eremofilanos divídense en eremofilanos simples, eremophilanólidos e furanoeremofilanos, secoeremofilanos, abeoeremofilanos e noreremofilanos.[81]

Eremofilano Eremofilanólido 8,9-Secoeremofilano

|

Ácido 8,9-seco-1(10),7(11)-eremofiladien-8,12-olid-9-oico, illado de Coleus xanthanthus

Quiloscifanos[editar | editar a fonte]

Os quiloscifanos son sesquiterpenos con esqueleto base de octahidro-7,7a-dimetil-1-(2-metilpropil)-1H-indeno. Bioxeneticamente son considerados 8(7 → 6)-abeoeremofilanos. Estes compostos illáronse de hepáticas. Por exemplo, a 10-α-7,10-anhidro-11,12-dihidroquiloscifolona procede de Lepidozia fauriana[82]

Quiloscifano 10-α-7,10-Anhidro-11,12-dihidroquiloscifolona

Aristolanos[editar | editar a fonte]

Os aristolanos (decahidro-1,1,7,7a-tetrametil-1H-ciclopropa-[a]naftalenos) foron illados de varias especies de plantas do xénero Aristolochia e de hepáticas. Defínense como 6,11-cicloeremofilanos. O 9-aristolen-12-al é un aristolano illado de hepáticas do xénero Bazzania.[83] O α-feruleno é un composto relacionado encontrado en plantas vasculares (Ferula communis e Acanthella cavernosa), ademais de corais (Pseudopterogorgia americana).

Aristolano α-Feruleno 9-Aristolen-12-al Bazzania trilobata

Nardosinanos[editar | editar a fonte]

Os narsidosanos son sesquiterpenos de organismos mariños que presentan o esqueleto base de decahidro-1,8a-dimetil-8-(1-metiletil)naftaleno. O Nardosinanol A é un furonardosinano de esponxas do xénero Lemnalia.[84] Estes esqueletos son eremofilanos nos cales o grupo isopropilo migrou á posición 6. As paralemnolinas son derivados do nardosinano illados do coral Paralemnalia thyrsoides.[85] A nardosinona é un nardosinano constituínte de Nardostachys jatamansi.[86]

Nardosinano Paralemnolina M Nardosinanol A Nardosinona Nardostachys grandiflora

Cacaloides[editar | editar a fonte]

O cacalol é un nafto[2,3-b]furano illado de Psacalium decompositum e posteriormente encontráronse compostos co esqueleto relacionado de 1,8-dimetil-2-(propan-2-il)naftaleno.[87] Illáronse de plantas dos xéneros Cacalia e Psacalium.

1,8-Dimetil-2-(propan-2-il)naftaleno Cacalol Cacalia

Guaianos[editar | editar a fonte]

Os guaianos (decahidro-1,4-dimetil-7-(1-metiletil)azulenos) son un grupo de sesquiterpenos amplamente distribuído na natureza en forma de hidrocarburos, alcohois e sesquiterpenlactonas (guaianólidos).[88] Estes sesquiterpenos son típicos da familia Asteraceae.

Este grupo pode clasificarse en:

  • Guaianos simples
Guaiano Eurabidiol Euriops
  • 12,6-guaianólidos
Kauniólido Tapsigargina
  • 12,8-guaianólidos
  • Secoguaianos

Informouse de 3,4-secoguaianos (espicatólidos e zaluzaninas) illados de Zaluzania grayana,[89] Pseudelephantopus spicatus[90] e Microliabum polymnioides (Asteraceae). Por outro lado, os 1,10-secoguaianos atopáronse en Cyperus articulatus[91] e Alpinia oxyphylla.[92] Os xantanos (1-butil-2-metil-5-(1-metiletil)cicloheptanos) son 4,5-secoguaianos orixinalmente illados de Xanthium. Outro exemplo é a xiberodiona obtida dos extractos de Sinularia gibberosa[93]

3,4-secoguaianos Espicatólido H
1,10-Secoguaiano Mandasidiona
4,5-Secoguaiano (Xantano) Xiberodiona
  • Abeoguaianos: Informouse de diversos esqueletos producidos pola transposición de grupos metilo, como no caso do 11(7→6)-abeo-2-guaien-10-ol, illado da alga Ulva fasciata.[94] Os pseudoguaianos (decahidro-4,8a-dimetil-7-(1-metiletil)azulenos) son abeoguaianos xerados pola migración dun metilo do carbono 4 á posición 5. Moitas veces o carbono 4 ten unha función orgánica con oxíxeno. A partenina é un exemplo de pseudoguaiano.
11(7→6)-Abeo-2-guayen-10-ol Pseudoguaiano Partenina
  • Dímeros de guaianos:
1) Dímeros tipo absintina: a absintina é un aduto Diels-Alder de dous guaianos.
2) Acoplamento por radicais libres: O bisnubenólido, o bisnubidiol e a bistataxacina son dímeros por acoplamento do nubenólido.
3) Dímeros tipo microlenina.
4) Dímeros tipo maritimólido
5) Punxiólidos
6) Gochnatiólidos
7) Vietlaninas

Carabranos[editar | editar a fonte]

Os carabranos (7-butil-1-metil-4-(1-metiletil)biciclo[4.1.0]heptanos) son un grupo de sesquiterpenos do tipo 5,10-cicloxantanos. Os curcarabranoles son carabranos illados de Curcuma zedoaria.[95]

Carabrano Curcarabranol A Curcuma zedoaria

Aromadendranos[editar | editar a fonte]

Os aromadendranos (decahidro-1,1,4,7-tetrametil-1H-cicloprop[e]azulenos) son 6,11-cicloguaianos. Outros derivados dos cicloguaianos son os 5,10-cicloaromadendranos, secoaromadendranos, incluíndo as plaxioquilinas (2,3-secoaromadendranos).

Aromadendrano 5,10-Cicloaromadendrano 2,3-Secoaromadendrano

Cubebanos[editar | editar a fonte]

Os cubebanos (octahidro-3,7-dimetil-4-(1-metiletil)-1H-ciclopenta[1,3]ciclopropa[1,2]-bencenos) son 1,6-cicloguaianos. Foron identificados nos aceites esenciais de Piper cubeba (Piperaceae),[96] Jackiella javanica (Jackiellaceae),[97] Eupatorium serotinum e Solidago canadensis (Asteraceae).

Cubebano α-Cubebeno 11-Cubebanol Piper cubeba

Ivaxilaranos[editar | editar a fonte]

Os ivaxilaranos (4,6b-dimetil-2-(propan-2-il)decahidrociclopropa[e]indenos) son 8,10-cicloguaianos. A ivaxilarina é un ivaxilaranólido de Iva axillaris.[98]

Ivaxilarano Ivaxilarina Iva

Patchoulanos[editar | editar a fonte]

Os patchoulanos (4,10,11,11-tetrametiltriciclo[5.3.1.01,5]undecanos) son 1,11-cicloguaianos. No aceite de patchouli illáronse varios esqueletos transpostos de patchoulano. O ciperenol e o α-patchouleno son sesquiterpenos tipo patchoulano abundantes nos aceites esenciais de varias especies de plantas pertencentes ás familias Lamiaceae (Pogostemon),[99] Lauraceae (Lindera), Cyperaceae (Cyperus), Asteraceae (Cirsium), valerianaceae (Nardostachys)[100] e Euphorbiaceae (Joannesia, Sandwithia e Croton).

Patchoulano Ciperenol α-Patchouleno Cyperus rotundus

A ciperadiona é un 4,5-secopatchoulano illado do aceite esencial de Cyperus rotundus.[101]

4,5-Secopatchoulano Ciperadiona

Ishwaranos[editar | editar a fonte]
Ishwarano Ishwaranol


Valerenanos[editar | editar a fonte]

Os valerenanos (octahidro-1,4-dimetil-7-(2-metilpropil)-1H-indeno) son 8(7 → 6)-abeoguaianos. Un exemplo é o α-valerenol e os seus derivados de oxidación, illados de plantas da familia Valerianaceae (Valeriana)[102] e Asteraceae (Zexmenia).[103]

Valerenano α-Valerenol Valeriana officinalis

Daucanos[editar | editar a fonte]

Os daucanos (decahidro-3a,6-dimetil-1-(1-metiletil)azulenos) son estruturas encontradas principalmente en plantas do xénero Ferula, Blainvillea, Daucus, Rosa[104] e Homalomena así como os fungos Trichoderma,[105] Aspergillus e Gliocladium.[106][107]

Daucano 2,8-Daucadieno-5,10-diol Tricocarano C Isodaucenal Homalomena

Salviolanos[editar | editar a fonte]

Os salviolanos (chamados tamén isodaucanos) son sesquiterpenos con esqueletos de decahidro-3a,7-dimetil-1-(1-metiletil)azuleno. Un exemplo destes compostos é o homalomenol E, illado de Homalomena occulta.[108]

Salviolano Homalomenol E

Derivados da ruta do humulano[editar | editar a fonte]

Humulanos e biciclohumulanos[editar | editar a fonte]

O humulano é produto da ciclación do farnesil pirofosfato nas posicións 1 e 11. O humuleno encóntrase no lúpulo (Humulus lupulus).

Humulano Humuleno Lúpulo (Humulus lupulus)

Cariofilanos[editar | editar a fonte]

A ciclación do humulano nos carbonos 2 e 10 produce o esqueleto de cariofilano. O β-cariofileno illouse de varias plantas, tales como Syzygium aromaticum e Cinnamomum zeylanicum. O taedolidol é un diepoxicariofileno obtido do fungo endófito Pestalotiopsis sp. illado de Pinus taeda.[109]

Cariofilano β-Cariofileno Taedolidol Syzygium aromaticum

Cariolanos[editar | editar a fonte]

Illados de Streptomyces e Botrytis.[110][111]

Cariolano 3β,8α-Cariolanodiol

Iludanos[editar | editar a fonte]

Os iludanos son sesquiterpenos illados de fungos dos xéneros Cyathus, Clitocybe, Pleurotus, Mycena e Russula[112] ademais de fentos dos xéneros Hypolepis e Pteridium.[113]

Nome IUPAC: Decahydro-2',2',4',6'-tetrametilespiro[ciclopropano-1,5'-[5H]indeno]
Iludano Iluda-7,9(10)-dieno-3,14-diol Mycena

Protoiludanos[editar | editar a fonte]

Os protoiludanos son estruturas sesquiterpénicas illadas de fungos dos xéneros Armillaria, Coprinus, Fomitopsis, Omphalotus e Clitocybe. O 6-protoiludeno é un sesquiterpeno de Fomitopsis insularis e Omphalotus olearis.[114] Os meleólidos son ésteres protoiludánicos esterificados con ácido orselínico illados de Armillaria mellea.

Nome IUPAC: decahidro-3,6,6,7b-tetrametil-1H-ciclobut[e]-indeno.
Protoiludano 6-Protoiludeno Meleólido E Fomitopsis

A armilasina é un 14-norprotoiludano esterificado co ácido orselínico. Tamén foron illados de Armillaria mellea.[115]

Nome IUPAC: decahidro-6,6,7b-trimetil-1H-ciclobut[e]-indeno.
14-Norprotoiludano Armilasina Armilaria melea

A estrutura do fomosano corresponde á dun 8,9-secoprotoiludano. A iludosina é un fomosano illado do extracto do fungo Omphalotus illudens.[116]

Nome IUPAC: 1,1-dimetil-3-[1-metil-2-(propan-2-il)ciclobutil]ciclopentano.
Fomosano Iludosina Omphalotus illudens

Iludalanos[editar | editar a fonte]

Os iludalanos pódense considerar como 4,6-secoilludanos. Estes esqueletos atópanse en fungos (xéneros Clitocybe, Fomes e Onychium) e fentos (xéneros Pityrogramma, Hypolepis, Dennstaedtia, Equisetum e Cibotium). Os fungos do xénero Ripartites e Russula producen iludalanos fenólicos (riparois[117] e rusuxaponois.[118])

Iludalano Rusuxaponol I Riparol B Ripartites

O cibrodol é un 10,11-secoiludalano illado do fungo Cyathus buller.[119]

10,11-Secoiludalano Cibrodol

Cerapicanos[editar | editar a fonte]

Caratopicano

Ceratiopicanos[editar | editar a fonte]
Ceratopicano Ceratopicanol

Hirsutanos[editar | editar a fonte]

En esponxas do xénero Haliclona[120] e Gloeostereum incarnatum.[121]

Hirsutano Hirsutanol A Gloeosteretriol

Pentalenanos[editar | editar a fonte]

Illados de Streptomyces.[122]

Pentalenano Ácido pentalénico Streptomyces

Himachalanos[editar | editar a fonte]

Os himachalanos (decahidro-2,5,9,9-tetrametil-1H-benzocicloheptenos) son sesquiterpenos illados de plantas da familia Pinaceae (Cedrus), Asteraceae (Artemisia, Lasianthaea, Blumea e Acritopappus). A bacciferina A é un himachalano de Cipadessa baccifera (Meliaceae).[123]

Himachalano Bacciferina A Cipadessa baccifera

Africananos[editar | editar a fonte]

Os africananos son decahidro-3,3,5,7b-tetrametil-1H-cicloprop[e]azulenos. O africantriol é un composto con este esqueleto base que é producido por Streptomyces (cepa HKI0297)[124] e o octocoral Lemnalia africana.[125] Por outro lado, a 10-anxeloiloxi-2-africanen-4-ona foi illada da planta Senecio oxyriifolius.[126]

Africanano Africantriol 10-Angeloiloxi-2-africanen-4-ona

Lonxipinanos[editar | editar a fonte]

Os lonxipinanos (2,6,6,9-tetrametiltriciclo[5.4.0.02,8]undecanos) son 2,7-ciclohimachalanos. Estes esqueletos foron detectados en aceites esenciais de Asteraceae (Lavandula, Stevia, Artemisia, Tanacetum, Santolina) e Lamiaceae (Lavandula). A 2-longipinanona é un lonxipinano Artemisia filifolia.[127] O oblonguifoliol é un constituínte de Santolina oblongifolia e Santolina viscosa.[128]

Lonxipinano α-Lonxipineno 2-Lonxipinanona Oblonguifoliol Santolina

Lonxifolanos[editar | editar a fonte]

Os lonxifolanos teñen a estrutura de decahidro-4,8,8,9-tetrametil-1,4-metanoazuleno.[129] O lonxifoleno (chamado tamén xunipeno) é un lonxifolano amplamente distribuído no reino vexetal, sobre todo en especies dos xéneros Pinus e Juniperus. O 7(15)-lonxifolen-5-ol é un lonxifolano de Juniperus conferta.

Lonxifolano Xunipeno 7(15)-Lonxifolen-5-ol Juniperus conferta

Lonxibornanos[editar | editar a fonte]

Os lonxibornanos (decahidro-4,5,5,8a-tetrametil-1,4-metanoazulenos) son 3,7-ciclohimachalanos. Estes compostos están distribuídos en varias especies de coníferas dos xéneros Juniperus, Pinus, Cupressus, Dacrydium e Cedrus.[130] Un exemplo destes compostos é o kuromatsuol (chamado tamén xuniperol ou 4β-lonxiborneol).

Lonxibornano Kuromatsuol Dacrydium

Outros esqueletos[editar | editar a fonte]

Brasilanos[editar | editar a fonte]

Os brasilanos son sesquiterpenos con esqueleto base de octahidro-1,6,6-trimetil-4-(1-metiletil)-1H-indeno. Illáronse de moluscos do xénero Aplysia. Este esqueleto toma o seu nome de Aplysia brasilensis (sinónimo: Aplysia fasciata).

Brasilano Brasilenol Aplysia brasilensis

Hodgsonox[editar | editar a fonte]

Os hodgsonoxes son sesquiterpenos illados da hepática Lepidolaena hodgsoniae.[131]

1-Etil-2-(pentan-2-il)-4-(propan-2-il)ciclopentano Hodgsonox Hodgsonox B

Artemona[editar | editar a fonte]

A artemona é un sesquiterpeno irregular de Artemisia pallens, Artemisia abrotanum e Polygonum barbatum.[132][133]

Tapsanos[editar | editar a fonte]

Os tapsanos (octahidro-1,2,3a,7,7,7a-hexametil-1H-indenos) foron illados de plantas do xénero Thapsia.[134] O tapsanol é un 14,15 epoxitapsano illado da planta Thapsia villosa (Apiaceae).[134]

Tapsano Tapsanol Thapsia villosa

Ácido helepuberínico[editar | editar a fonte]

Kumepaloxano[editar | editar a fonte]

Aliacanos[editar | editar a fonte]

Os aliacanos son sesquiterpenos con esqueleto base de octahidro-2,2,4-trimetil-7-(1-metiletil)-1H-indeno. Illáronse dos fungos Marasmius alliaceus e os primnatrienos aromáticos de Primnoeides. Os primnatrienos son aneis aromáticos dos aliacanos.

Aliacano Primnatrienona Aliacol B Aliacólido II Marasmius alliaceus

O rusulanorol, illado de Russula delica é un exemplo dun esqueleto que corresponde a un abeo-11(4→3)-12-noraliacano.[135]

Rusulanorol A Russula delica

Lipifolianos[editar | editar a fonte]

Lipifoliano


Pinguisanos[editar | editar a fonte]

Os pinguisanos (5-etiloctahidro-1,3a,4,7a-tetrametil-1H-indenos) illáronse de hepáticas (Trocholejeunea, Porella, Aneura). Poden clasificarse en:

Tapsanos simples: un exemplo destes compostos é o pinguisanol obtido de varias especies de Porella.[136]
Pinguisano Pinguisanol Porella
Furanopinguisanos: a pinguisanina é un exemplo deste tipo de compostos; foi illada de Porella platyphylla.[137]
Pinguisanina
Abeopinguisanos: o pinguisanólido e a espirodensifolina B son 7(6→5)-abeopinguisanos que se atoparon nas hepáticas Porella platyphylla[138] e Frullanoides densifolia,[139] respectivamente.
7(6→5)-Abeopinguisano Pinguisanólido Espirodensifolina B

Fukinanos[editar | editar a fonte]

Os fukinanos (octahidro-2,3a,4-trimetil-2-(1-metiletil)-1H-indenos) illáronse de Petasites japonicus. Tamén se illaron do coral Coelogorgia.

Fukinano

Picrotoxanos[editar | editar a fonte]

Os picrotoxanos (octahidro-1,4,7a-trimetil-5-(1-metiletil)-1H-indenos) son compoñentes amargos e tóxicos de plantas da familia Orchidaceae. En xeral están altamente oxixenados.[140] Poden clasificarse en:

  • Picrotoxanos simples: os dendronobilósidos son picrotoxanos illados de orquídeas do xénero Dendrobium.[141]
Picrotoxano Dendronobilósido A
Picrotoxinina

Perforanos[editar | editar a fonte]

Os perforanos teñen esqueleto de decahidro-1,4,7,9a-tetrametil-1H-benzocicloheptano. Atopáronse nas algas do xénero Laurencia (como o caso do guadalupol)[144] e no molusco Aplysia.

Perforano Perforenona Guadalupol

Pacifigorxianos[editar | editar a fonte]

Os pacifigorxianos son esqueletos de sesquiterpenos encontrados en corais do xénero Pacifigorgia e de hepáticas do xénero Frullania.[145]

Nome IUPAC: octahidro-1,5-dimetil-4-(2-metilpropil)-1H-indeno.
Pacifigorgiano 2,10-Pacifigorgiadieno Frullania

Asteriscanos[editar | editar a fonte]

Os asteriscanos son sesquiterpenos illados de Asteriscus (Asteraceae).[146]

Nome IUPAC: Decahidro-2,2,4,8-tetrametil-1H-ciclopentacicloocteno.
Asteriscano Ácido 15-asteriscanoico Asteriscus

Punctaporonanos[editar | editar a fonte]

Punctaporonano


Pleurotelanos[editar | editar a fonte]

Pleurotelano

Fomanosanos[editar | editar a fonte]

Fomanosano

Esterpuranos[editar | editar a fonte]

Os esterpuranos son sesquiterpenos relacionados biosinteticamente cos iludanos. Illáronse dos fungos Merulis e Stereum.[147]

Nome IUPAC: decahidro-2a,5,5,7-trimetil-1H-ciclobut[f]-indeno.
Esterpurano Ácido esterpúrico Stereum (Chondrostereum) purpureum)

Lactaranos[editar | editar a fonte]

Os lactaranos son sesquiterpenos illados case exclusivamente de Lactarius.[148] A rusulactarororrufina é un lactarano de Russula brevipes.[149]

Nome IUPAC: 2,2,4,6,7-Pentametildecahidroazuleno.
Lactarano Piperalol Velerolactona Rusulactarororufina Lactarius piperatus

Illáronse 8-norlactaranos dos fungos Lactarius, como o caso da 8-norlactaranolactona.[150]

A lactaronecatorina A é un 8,9-secolactarano de Lactarius.[151]

8,9-Secolactarano Lactaronecatorina A

Isolactaranos[editar | editar a fonte]

Os isolactaranos foron illados de fungos Lactarius.[152]

Isolactarano Isolactarorufina Merulidial Merulactona

Merulanos[editar | editar a fonte]

Illados de Merulius tremellosus.[153]

Merulano Meruliolactona Merulius tremellosus

Marasmanos[editar | editar a fonte]
Marasmano Velutinol

Tremulanos[editar | editar a fonte]

Os tremulanos constitúen unha clase de sesquiterpenos que se caracterizan por ter o esqueleto 2,2,4,5,8-pentametildecahidroazuleno. O primeiro composto con este esqueleto illouse en 1993 a partir do saprófito do chopo Phellinus tremulae.[154] Os conocenois illáronse de Conocybe siliginea.[155]

Tremulano Conocerol B Conocybe siliginea

Tamén se atoparon 5,6-secotemulanos (conocenólidos A e B) en Conocybe siliginea.

5,6-Secotemulano Conocenólido A Conocenólido B

Furodisinas[editar | editar a fonte]
Furodisina 3-Etildecahidro-1,1,6-trimetilnaftaleno

Botridial[editar | editar a fonte]
Botridial Octahidro-1,1,3,3,4,5-hexametil-1H-indeno

Clovanos[editar | editar a fonte]

Illados de Rumphella antipathies.[156]

Clovano 9α-hidroxiclovan-2-ona
5,10-Secoclovano Rumfelclovano B

Precapnelanos[editar | editar a fonte]

Illados de Capnella imbricata.[157]

Precapnelano Precapneladieno

Cicloprecapnelano[editar | editar a fonte]

Illados de Laurencia viridis.[158]

Cicloprecapnelano Viridianol

Capnelanos[editar | editar a fonte]

Illados do coral Capnella imbricata.[159]

Capnelano δ-Capneleno 9(12)-Capneleno-8,10,13-triol

Cucumanos[editar | editar a fonte]

Illados de Macrocystidia cucumis

Cucumano Cucumina E Cucumina F

Silfinanos[editar | editar a fonte]

Illados de Leptosphaeria maculans.[160] e Phoma lingum[161]

Silfinano Fomalairdenol A

Silfihiperfolianos[editar | editar a fonte]

Illados de Artemisia[162]

Silfihiperfoliano 6-Silfiperfoleno-3,5-diona

Presilfiperfolianos[editar | editar a fonte]

Illados de Senecio anteuphorbium[163] e de Echinops giganteus[164]

Presilfiperfoliano (2β,5β,8β)-Presilfiperfolanotriol Presilfiperfol-7-eno

Illado de Echinops giganteus var. lelyi.[165]

11(7→8)-Abeopresilfiperfolano 7-Camerunanol

Isocomanos[editar | editar a fonte]

Illado de Schistostephium (Asteraceae).[166]

Isocomano 2-Isocomen-13-ol

Panasinsanos[editar | editar a fonte]

Illados de Panax ginseng.[167]

Panasinsano β-Panasinseno

Modhefanos[editar | editar a fonte]

Illados de Liabum eggersii.[168] e Isocoma wrightii[169]

Modhefano 2-Modhefen-12-ol 2-Modhefeno

Quadranos[editar | editar a fonte]

Illados de Aspergillus terreus.[170][171]

Cuadrano Cuadrona Terreciclol Suberosenol A

Canferanos[editar | editar a fonte]

Obtidos de Cinnamomum camphora.[172]

Canferano Canferenol

Canferenanos[editar | editar a fonte]

Illados de Illicium tsangii.[173]

Canferenano 11-Canfereneno-4,10-diol

α-Santalanos[editar | editar a fonte]

α-Santalano

β-Santalanos[editar | editar a fonte]

Illados do aceite esencial do sándalo (Santalum album).[174]

β-Santalano Ácido β-santálico β-Santalol

Sativanos[editar | editar a fonte]

Illados de Helminthosporium sativum.[175]

Sativano Ylangocanfeno


Copacanfanos[editar | editar a fonte]
Copacanfano Copacanfanol

Ciclocopacanfanos[editar | editar a fonte]

Illados de Vetiveria zizanioides.[176]

Ciclocopacanfano Ciclocopacanfenol

Sinularanos[editar | editar a fonte]

Illados de Sinularia mayi.[177]

Sinularano Sinulareno

Ciclosinularanos[editar | editar a fonte]

Illados de Clavularia inflata.[178]

Ciclosinularano Ciclosinularan-12-ol

Copaanos[editar | editar a fonte]

Illados de Cyperus rotundus.[179]

Copaano Copadieno

Rotundanos[editar | editar a fonte]

Os seus ésteres illados de Trixis vautheri.[180]

Rotundano 13,15-Dihidroxirotundeno

Tuiopsanos[editar | editar a fonte]

Os tuiopsanos foron illados de plantas (Microbiota decussata[181]), hepáticas e fungos (Xylaria carpophila[182]).

Tuiopsano Tuiopsano 7-Tuiopsanol Xilcarpina C

Pseudowidrano[editar | editar a fonte]

Illado de Thujopsis dolabrata.[183]

Pseudowidrano α-Pseudowidreno

Bourbonanos[editar | editar a fonte]

Illados de Nephthea erecta[184]

Bourbonano 11-Bourbonen-7β-ol

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Eberhard Breitmaier (2006). "Sesquiterpenes". Terpenes: Flavors, Fragrances, Pharmaca, Pheromones. ISBN 9783527609949. doi:10.1002/9783527609949.ch3. (require subscrición (?)). 
  2. ↑ Izaguirre G, Taylor WD (June 1995). "Geosmin and 2-methylisoborneol production in a major aqueduct system". Water Science and Technology 31 (11): 41–48. doi:10.1016/0273-1223(95)00454-u. 
  3. ↑ "Sesquiterpene Lactones and their toxicity to livestock". Cornell CALS. Cornell University. Consultado o December 29, 2018. 
  4. ↑ Simpson, Thomas J.; Ahmed, Salman A.; Rupert McIntyre, C.; Scott, Fiona E.; Sadler, Ian H. (1997-03-17). "Biosynthesis of polyketide-terpenoid (meroterpenoid) metabolites andibenin B and andilesin A in Aspergillus variecolor". Tetrahedron (en inglés) 53 (11): 4013–4034. ISSN 0040-4020. doi:10.1016/S0040-4020(97)00015-X. 
  5. ↑ Paul M. Dewick (2009). Medicinal natural products: a biosynthetic approach. John Wiley and Sons. ISBN 9780470741689. 
  6. ↑ K. Jenett-Siems, K. Siems, L. Witte and E. Eich, J. Nat. Prod. (2001) v.64:p.1471
  7. ↑ P. L. Metra and M. D. Sutherland. Tetrahedron Lett. (1983) v.24:p.1749
  8. ↑ On the biosynthesis of dendrolasin, a body constituent of the ant Lasius fuliginosus Latr. Waldner EE, Schlatter C, Schmid H. Helv Chim Acta. (1969) v.52(1):pp. 15-24.
  9. ↑ Fujita, T. et al., Chem. Pharm. Bull. (1984) 32, 4419
  10. ↑ Yoshihara, T. et al., Tet. Lett. (1985) 26:5551- 5554
  11. ↑ Koshino, H. et al., Agric. Biol. Chem. (1989) 53:789- 796
  12. ↑ Sutherland, M.D. et al., Aust. J. Chem. (1989) 42:1995
  13. ↑ Inayama, S. et al., Chem. Pharm. Bull., 1985, 33, 2179- 2182; 1986, 34, 5122- 5132
  14. ↑ Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1978, 17, 1155
  15. ↑ Takano et al. Journal of Heterocyclic Chemistry. Volume 34, Issue 4, pages 1111–1114.
  16. ↑ Herout, Vlastimil; Benesova, Vera; Pliva, Josef (1953). "Terpenes. XLI. Sesquiterpenes of ginger oil". Collection of Czechoslovak Chemical Communications 18: 297–300.
  17. ↑ Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1982, 21, 1697
  18. ↑ Hamasaki, T. et al., Agric. Biol. Chem., 1975, 39, 2337
  19. ↑ Liang, X.T. et al., Huaxue Xuebao, 1979, 37, 215- 230
  20. ↑ Allison, A.J. et al., Chem. Comm., 1968, 1493
  21. ↑ Joseph-Nathan, P. et al., Phytochemistry, 1982, 21, 1129
  22. ↑ Ohta, Y. et al., Tet. Lett., 1968, 1251
  23. ↑ Cool, L.G.Phytochemistry, 2005, 66, 249- 260
  24. ↑ Cool, L.G. et al., Phytochemistry, 1994, 36, 1283
  25. ↑ Piovetti, L. et al., Phytochemistry, 1977, 16, 103
  26. ↑ Hanayama, N. et al., Tetrahedron, 1973, 29, 945
  27. ↑ Pal, S.K. et al., Tet. Lett., 1998, 39, 8889- 8890
  28. ↑ Weyerstahl, P. et al., Flavour Fragrance J., 2000, 15, 61- 68; 395- 412
  29. ↑ Nagashima, F. et al., J. Nat. Prod., 2001, 64, 1309- 1317
  30. ↑ Wu, C.-L. et al., Tet. Lett., 1983, 39, 2657- 2661
  31. ↑ Cameron, A.F. et al., JCS(B), 1969, 692- 697
  32. ↑ Sun, J. et al., J. Nat. Prod., 2005, 68, 915- 919
  33. ↑ Grove J.F. Prog. Chem. Org. Nat. Prod. (2007) 88:63–130.
  34. ↑ Kwon et al., Biotechnology and Bioprocess Engineering (2010) 15(1): 167-172
  35. ↑ Connolly, J.D. et al., JCS Perkin 1, 1974, 2487- 2493
  36. ↑ Alexander, R. et al., Chem. Comm. (1983) 226- 228
  37. ↑ Appel, H.H., 1948. Scientia (Chile) 15, 31.
  38. ↑ 38,0 38,1 Cordell, G.A. (1976) Chem. Rev., 76, 425.
  39. ↑ 39,0 39,1 Djerassi, C. et al. (1958) J. Am. Chem. Soc., 80, 2593.
  40. ↑ 40,0 40,1 Jansen, B.J.N. et al. (1991) Nat. Prod. Rep., 8, 309;319.
  41. ↑ Messchendorp, L., Gols, G.J.Z., van Loon, J.J.A., Entomol. Experiment. Appl. (2000) 95:217.
  42. ↑ Hlubucek, J.R. et al., Acta Chem. Scand., Ser. B, 1974, 28, 18
  43. ↑ Kubo, I. et al., Tet. Lett., 1977, 18, 4553- 4556
  44. ↑ El-Feraly, F.S. et al., Chem. Comm., 1978, 75- 76
  45. ↑ Brown, D.S. et al. (1992) Heterocycles, 34, 807.
  46. ↑ Fischer, N.H. et al. (1979) Prog. Chem. Org. Nat. Prod., 38, 47.
  47. ↑ Fischer, N.H. (1990) Recent Adv. Phytochem., 24, 161.
  48. ↑ Okada, K et al.. "Behavioral responses of male Periplaneta americana L. to female sex pheromone components, periplanone-A and periplanone-B". Journal of Chemical Ecology (1990) 16(9):2605–2614
  49. ↑ Osawa, T. et al., Tet. Lett., 1974, 1569
  50. ↑ Appendino, G. et al., Phytochemistry, 1983, 22, 509
  51. ↑ Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1979, 18, 1892
  52. ↑ Öksüz, S. et al., Phytochemistry, 1986, 25, 535- 537
  53. ↑ Suleimenov, E.M. et al., Chem. Nat. Compd. (Engl. Transl.), 2005, 41, 556-
  54. ↑ Kupchan, S.M. et al., JOC, 1969, 34, 3908- 3911
  55. ↑ Herz, W. et al., JOC, 1980, 45, 4838
  56. ↑ Weyerstahl, P. et al., Flavour Fragrance J. (2000) 15: 61- 83
  57. ↑ Laekeman G. M. Naunyn-Schmiedeberg's Archives of Pharmacology (1985) Vol.331(1):108-113
  58. ↑ Von Rudloff, E. et al., Can. J. Chem., 1964, 42, 421- 425
  59. ↑ Bordoloi, M. et al. (1989) Phytochemistry 28(8):2007
  60. ↑ Manobjyoti Bordoloi, Vishunu S. Shukla, Subhan C. Nath, Ram P. Sharma. Naturally Occurring Cadinenes. Phytochemistry (1989) 28(8):2007-2037
  61. ↑ Bohlmann, F. et al., Chem. Ber., 1976, 109, 2021
  62. ↑ Chang, R.-C. et al., J. Chin. Chem. Soc. (Taipei), 1999, 46, 191- 195
  63. ↑ Ma, B. et al., Helv. Chim. Acta, 2007, 90, 52- 57
  64. ↑ Triana, J. et al., J. Nat. Prod., 2005, 68, 523- 531
  65. ↑ Ayoub, N.A. et al., Pharmazie, 2003, 58, 674- 676
  66. ↑ García, A. et al., Helv. Chim. Acta, 2006, 89, 16- 29
  67. ↑ Adio, A.M. et al., Phytochemistry, 2003, 64, 637- 644
  68. ↑ Marco, J.A. et al., Phytochemistry, 1994, 37, 477
  69. ↑ Ohira, S. et al., Phytochemistry, 1998, 47, 1577- 1581
  70. ↑ Fraga, B.M. et al., Z. Naturforsch., C, 2001, 56, 503- 505
  71. ↑ Rodriguez, E. et al., Phytochemistry, 1979, 18, 1741- 1742
  72. ↑ Banerjee, D.K.J. Indian Chem. Soc., 1972, 49, 1
  73. ↑ De Mayo, P. et al., Can. J. Chem., 1965, 43, 1357
  74. ↑ de Oliviera, A.B. et al., Phytochemistry, 1974, 13, 1199- 1204
  75. ↑ Itokawa, H. et al., Chem. Lett., 1983, 1253
  76. ↑ Iijima, T. et al., Chem. Pharm. Bull., 2003, 51, 545- 549
  77. ↑ Wang, Y.-F. et al., Chem. Biodiversity, 2007, 4, 925- 931
  78. ↑ Tada, M. et al., Bull. Chem. Soc. Jpn., 1977, 50, 463- 465
  79. ↑ Bilayet Hossain, M. et al., JACS, 1968, 90, 6607
  80. ↑ Hackl, T. et al., Phytochemistry, 2004, 65, 2261- 2275
  81. ↑ Pinder, A.R. Prog. Chem. Org. Nat. Prod. (1977) 34, 82.
  82. ↑ Paul, C. et al., Phytochemistry, 2001, 58, 789- 798
  83. ↑ Wu, C.-L. et al., Phytochemistry, 1992, 31, 4213
  84. ↑ Bishara, A. et al., J. Nat. Prod., 2008, 71, 375- 380
  85. ↑ Wang, G.-H. et al., Chem. Pharm. Bull., 2010, 58, 30- 33
  86. ↑ Schulte KE, Glauch G, Rücker G (1965). "Nardosinon, ein neuer Inhaltsstoff von Nardostachys chinensis Batalin" [Nardosinone, a new constituent of Nardostachys chinensis Batalin]. Tetrahedron Letters (en alemán) 6 (35): 3083–3084. PMID 5828044. doi:10.1016/S0040-4039(01)89226-1. 
  87. ↑ Romo et al. The constituents of Cacalia decomposita A. Gray. Structures of cacaloland cacalone. Tetrahedron (1964) 20:2331-2337
  88. ↑ Fischer, N.H. et al. (1990) Recent Adv. Phytochem., 24, 161
  89. ↑ Spring, O. et al., Phytochemistry, 1995, 39, 609- 612
  90. ↑ Díaz, O.J. et al., Phytochemistry, 2004, 65, 2557- 2560
  91. ↑ Nyasse, B. et al., Phytochemistry, 1988, 27, 3319- 3321
  92. ↑ Xu, F. et al., J. Nat. Prod., 2004, 67, 569- 576
  93. ↑ Ahmed, A.F. et al., J. Nat. Prod., 2005, 68, 1208- 1212
  94. ↑ Chakraborty, K. et al., Eur. J. Med. Chem. (Chim. Ther.), 2010, 45, 2237- 2244
  95. ↑ Yoshikawa, M. et al., Chem. Pharm. Bull., 1998, 46, 1186- 1188
  96. ↑ Thiessen, W.E.Acta Cryst. B, 1977, 33, 3838- 3842
  97. ↑ Nagashima, F. et al., Phytochemistry, 2005, 66, 1662- 1670
  98. ↑ Herz, W. et al., JOC, 1966, 31, 3232
  99. ↑ Nerali, S.B. et al., Tet. Lett., 1967, 8, 2447- 2449
  100. ↑ Ruecker, G. et al., Phytochemistry, 1976, 15, 224
  101. ↑ Sonwa, M.M. et al., Phytochemistry, 2001, 58, 799- 810
  102. ↑ Bos, R. et al., Phytochemistry, 1986, 25, 133-
  103. ↑ Bohlmann, F. et al., Chem. Ber., 1980, 113, 2410-
  104. ↑ Hashidoko, Y. et al., Phytochemistry, 1991, 30, 3729- 3739; 1993, 32, 387- 390
  105. ↑ Macìas, F.A. et al., J. Nat. Prod., 2000
  106. ↑ Fraga, B.M. (1989) in Studies in Natural Products Chemistry, (ed. Atta-ur-Rahman) Elsevier, Amsterdam, p. 721.
  107. ↑ Gonzaléz, A.G. et al. (1995), Prog. Chem. Org. Nat. Prod., 64, 1.
  108. ↑ Hu, Y.-M. et al., Phytochemistry, 2008, 69, 2367- 2373
  109. ↑ Magnani, R.F. et al., Z. Naturforsch., C, 2003, 58, 319- 324
  110. ↑ Z. Yang et al. Chem. Pharm. Bull., 2011, 59, 1430.
  111. ↑ J. Ascari et al., J. Nat. Prod., 2011, 74, 1007.
  112. ↑ Weber, D. et al., Z. Naturforsch., C, 2006, 61, 663- 669
  113. ↑ Castillo, et al., Phytochemistry, 1997,44, 901
  114. ↑ Nozoe, S. et al., Tet. Lett., 1977, 1381
  115. ↑ Yang et al. Yaoxue Xuebao, 1991, 26, 117 (Chem. Abstr., 1991, 115, 89082).
  116. ↑ Arnone et al., J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1, 1991, 1787.
  117. ↑ Weber, D. et al., Z. Naturforsch., C, 2006, 61, 663- 669
  118. ↑ Yoshikawa, K. et al., Chem. Pharm. Bull., 2009, 57, 311- 314
  119. ↑ Ayer et al. Tetrahedron Lett., 1980, 21, 1917
  120. ↑ Wang, G.-Y.-S. et al., Tetrahedron, 1998, 54, 7335- 7342
  121. ↑ Gao, J. et al., Acta Pharm. Sci., 1992, 27, 33- 36
  122. ↑ Seto, H. et al., Tet. Lett., 1978, 19, 4411- 4412
  123. ↑ Lin, L.-G. et al., J. Nat. Prod., 2008, 71, 628- 632
  124. ↑ Hu, J.-F. et al., J. Antibiot., 2003, 56, 747- 754
  125. ↑ Jurek, J. et al., J. Nat. Prod., 1993, 56, 508- 513
  126. ↑ Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1978, 17, 1669
  127. ↑ Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1983, 22, 503
  128. ↑ De Pascual Teresa, J. et al., Phytochemistry, 1986, 25, 1185- 1190
  129. ↑ Dev, S. Prog. Chem. Org. Nat. Prod. (1981) 40:49.
  130. ↑ Akiyoshi, S. et al., Tetrahedron, 1960, 9, 237- 239
  131. ↑ Barlow, A.J. et al., J. Nat. Prod., 2005, 68, 825- 831
  132. ↑ Naegeli, P. et al., Tet. Lett., 1970, 11, 5021- 5024
  133. ↑ Akhila, A. et al., Tet. Lett., 1986, 27, 5885- 5888
  134. ↑ 134,0 134,1 De Pascual Teresa, J. et al., Phytochemistry, 1986, 25, 703
  135. ↑ Yaoita, Y. et al., Chem. Pharm. Bull., 2003, 51, 1003- 1005
  136. ↑ Asakawa, Y. et al., Phytochemistry, 1978, 17, 457- 460
  137. ↑ Asakawa, Y. et al., J. Chem. Res., Synop., 1987, 82
  138. ↑ Connolly, J.D.Proc. Phytochem. Soc. Eur., 1990, 29, 41
  139. ↑ Tori, M. et al., Phytochemistry, 1993, 32, 335
  140. ↑ Fischer, N.H. et al. Prog. Chem. Org. Nat. Prod. (1979) 38: 47.
  141. ↑ Zhao, W. et al., J. Nat. Prod., 2001, 64, 1196- 1200
  142. ↑ Clark, E.P.JACS, 1935, 57, 1111
  143. ↑ Jarboe, C.H. et al., J. Med. Chem., 1968, 11, 729- 731
  144. ↑ Howard, B.M. et al., Phytochemistry, 1979, 18, 1224- 1225
  145. ↑ Paul, C. et al., Phytochemistry, 2001, 57, 307- 313
  146. ↑ El Dahmy, S. et al., Tetrahedron, 1985, 41, 309
  147. ↑ Ayer, W.A. et al., Tetrahedron, Suppl., No. 1, 1981, 379
  148. ↑ Magnusson, G. et al., Acta Chem. Scand., 1973, 27, 1573; 2396
  149. ↑ Cruz, Can. J. Chem., 1997, 75, 834.
  150. ↑ Bosetti, A. et al., Phytochemistry, 1989, 28, 1427
  151. ↑ Daniewski, W.M. et al., Bull. Acad. Pol. Sci., Ser. Sci. Chim., 1975, 23, 639- 641
  152. ↑ Daniewski, W.M. et al., Bull. Acad. Pol. Sci., Ser. Sci. Chim., 1970, 18, 585
  153. ↑ Sterner, O. et al., Tetrahedron, 1990, 46, 2389
  154. ↑ Ayer, W. A.; Cruz, E. R. J. Org. Chem. (1993) 58:7529–7534.
  155. ↑ Liu, D.-Z. et al., J. Nat. Prod., 2007, 70, 1503- 1506
  156. ↑ Chung et al. Bull.Chem. Soc. Jpn., 2011, 84, 119
  157. ↑ Ayanoglu, E. et al., Tetrahedron, 1979, 35, 1035- 1039
  158. ↑ Norte, M. et al., Tet. Lett., 1994, 35, 4607
  159. ↑ Chang, C.-H. et al., J. Nat. Prod., 2008, 71, 619- 621
  160. ↑ Pedras, M.S.C. et al., Bioorg. Med. Chem. Lett., 1999, 9, 3291- 3294
  161. ↑ Pedras, M.S.C. et al., Bioorg. Med. Chem., 2005, 13, 2469- 2475
  162. ↑ Weyerstahl, P. et al., Phytochemistry, 1991, 30, 3349
  163. ↑ Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1982, 21, 1331
  164. ↑ Collado et al. Nat. Prod. Rep.,1998, 15, 187
  165. ↑ Weyerstahl, P. et al., Eur. J. Org. Chem., 1998, 1205- 1212
  166. ↑ Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1983, 22, 1623
  167. ↑ Yoshihara, K. et al., Bull. Chem. Soc. Jpn., 1975, 48, 2078
  168. ↑ Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1980, 19, 579- 582
  169. ↑ Zalkow, L.H. et al., J. Nat. Prod., 1979, 42, 96
  170. ↑ Nakagawa, M. et al., Agric. Biol. Chem., 1984, 48, 2279- 2283
  171. ↑ Ranieri, R.L.Tet. Lett., 1978, 19, 499- 502
  172. ↑ Hikino, H. et al., Tet. Lett., 1967, 5069
  173. ↑ Ngo, K.-S. et al., Phytochemistry, 1999, 50, 1213- 1218
  174. ↑ Buchbauer, G. et al., Annalen, 1990, 119- 121
  175. ↑ de Mayo, P. et al., JACS, 1965, 87, 3275
  176. ↑ Homma, A. et al., Tet. Lett., 1970, 231
  177. ↑ Beechan, C.M. et al., Tet. Lett., 1977, 2395- 2398
  178. ↑ Braekman, J.C. et al., Tetrahedron, 1981, 37, 179- 186
  179. ↑ Kapadia, V.H. et al., Tet. Lett., 1967, 4661
  180. ↑ Bohlmann, F. et al., Phytochemistry, 1981, 20, 1649
  181. ↑ Raldugin, V.A. et al., Khim. Prir. Soedin., 1981, 17, 163- 169; Chem. Nat. Compd. (Engl. Transl.), 124- 129
  182. ↑ Yin et al. Nat.Prod. Bioprospect., 2011, 1, 75
  183. ↑ Ito, S. et al., Tet. Lett., 1974, 1041- 1043
  184. ↑ Cheng, S.-Y. et al., J. Nat. Prod., 2007, 70, 1449- 1453
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sesquiterpeno&oldid=6687720»