Segundo
O segundo (símbolo no SI: s[1]) é o nome dunha unidade de tempo, e é a unidade básica no Sistema Internacional de Unidades para medilo. Tradicionalmente, o segundo é definido como unha das 86.400 partes nas que se divide o período de tempo que tarda a Terra en dar unha volta sobre o seu eixo imaxinario (período tamén chamado día)[2], mais a definición oficial de segundo é a duración equivalente a 9 192 631 770 períodos de radiación correspondente á transición entre os dous niveis hiperfinos do estado fundamental do isótopo 133 do átomo de cesio, medidos a 0 kelvin.
A miúdo os prefixos do SI son combinados coa palabra segundo para denotar subdivisións do segundo, por exemplo, o milisegundo (unha milésima parte dun segundo) e o nanosegundo (unha mil millonésima parte dun segundo). Aínda que os prefixos do SI poden ser usados para formar múltiplos do segundo (tales como o «quilosegundo» ou mil segundos), estas unidades son rara vez usadas na práctica. As unidades máis usadas neste caso son outras non pertencentes ao SI: o minuto a hora e o día.
O segundo tamén ten a unidade base de tempo nos sistemas de unidades centímetro-gramo-segundo, metro-quilogramo-segundo, metro-tonelada-segundo e pé-libra-segundo.
Etimoloxía[editar | editar a fonte]
A palabra segundo provén do latín sequire (seguir); porén, o seu uso para denominar a medida de tempo é semellante á orixe do termo minuto. Este provén do latín minuta (parte pequena); é dicir, unha «minuta de hora» é unha parte pequena da hora. A hora dividíase en 60 fraccións ás que se denominaba pars minuta prima (primeira parte pequena), e á súa vez estas dividíanse novamente en 60 partes chamadas pars minuta secunda (segunda parte pequena).[3]
Historia[editar | editar a fonte]
As primeiras civilizacións construíron divisións do día, mais ningunha delas empregou o termo segundo nin estableceu unha unidade análoga. No ano 1000 o estudoso persa al-Biruni, que escribía en árabe empregou por primeira vez a expresión segundo e definiu a división de tempo entre as lúas novas dalgunhas semanas específicas en días, horas, minutos, segundos, terzos e cuartos despois do mediodía do domingo.[4] En 1267 o científico Roger Bacon definiu a división de tempo entre lúas cheas como o número de horas, minutos, segundos, terzos e cuartos (horae, minuta, secunda, tertia e quarta) tralo mediodía nunhas datas especificadas.[5]
Os primeiros reloxos mecánicos apareceron na segunda metade do século XVI, e nese momento puido medirse o segundo de xeito máis exacto e en 1579 Jost Bürgi construíu para Guillerme de Hesse un reloxo que marcaba os segundos.[6] En 1644, Marin Mersenne calculou que un péndulo cunha lonxitude de 0,994 metros tería un período de dous segundos, permitindo a medida dun segundo mediante un péndulo.[7]
En 1832, Gauss propuxou empregar o segundo como unidade fundamental de tempo no seu sistema milímetro-miligramo-segundo. A British Association for the Advancement of Science (BAAS) declarou en 1862 que "todos os homes de ciencia estaban de acordo en empregar o segundo de tempo medio solar como unidade de tempo".[8] BAAS propuxo formalmente o sistema CGS n 1874, aínda que foi substituído gradualmente polo MKS durante os seguintes anos. En ambos sistemas a definición de segundo era 1/86 400 do día solar medio.
En 1956 modificouse a definición para relacionala co ano, polo que o segundo definiuse como 1/31 556 925,9747 do ano tropical para o 0 de xaneiro de 1900 as 12 horas do tempo ephemeris.[9] Co desenvolvemento dos reloxos atómicos a principios da década de 1960 decidiuse empregar o tempo atómico como base para a definición do segundo, establecendo que o segundo é "a duración equivalente a 9.192.631.770 períodos de radiación correspondente á transición entre os dous niveis hiperfinos do estado fundamental do isótopo 133 do átomo de cesio".
En 1997 modificouse a definición para incluír a aclaración "esta definición refírese ao átomo de cesio estable a unha temperatura de 0 K".
Múltiplos e submúltiplos do segundo no SI[editar | editar a fonte]
Os prefixos do SI empréganse habitualmente para medidas de tempo inferiores ao segundo, pero apenas aparecen para múltiplos do segundo (o coñecido como "tempo métrico"). Pola contra, adoitan usarse unidades que non forman parte do sistema como o minuto, a hora o día ou o ano.
| Múltiplo | Nome | Símbolo | Submúltiplo | Nome | Símbolo | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 100 | segundo | s | ||||
| 101 | decasegundo | das | 10−1 | decisegundo | ds | |
| 102 | hectosegundo | hs | 10−2 | centisegundo | cs | |
| 103 | quilosegundo | ks | 10−3 | milisegundo | ms | |
| 106 | megasegundo | Ms | 10−6 | microsegundo | µs | |
| 109 | gigasegundo | Gs | 10−9 | nanosegundo | ns | |
| 1012 | terasegundo | Ts | 10−12 | picosegundo | ps | |
| 1015 | petasegundo | Ps | 10−15 | femtosegundo | fs | |
| 1018 | exasegundo | Es | 10−18 | attosegundo | as | |
| 1021 | zettasegundo | Zs | 10−21 | zeptosegundo | zs | |
| 1024 | yottasegundo | Ys | 10−24 | yoctosegundo | ys |
Outras unidades relacionadas[editar | editar a fonte]
Unidades de tempo[editar | editar a fonte]
1 segundo internacional é igual a:
- 1/60 minuto
- 1/3 600 hora
- 1/86 400 día (sistema de unidades da Unión Astronómica Internacional)
- 1/31 557 600 ano xuliano (sistema de unidades da UAI)
Unidades de frecuencia[editar | editar a fonte]
As unidades de frecuencia son as recíprocas do segundo:
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Ás veces abréviase de xeito erróneo como seg.
- ↑ "SI brochure: Table 6: Non-SI units accepted for use with the International System of Units". Arquivado dende o orixinal o 01 de outubro de 2009. Consultado o 02 de outubro de 2008.
- ↑ Soca, Ricardo. "Etimología de minuto". El Castellano (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 04-02-2012. Consultado o 8-9-2013.
- ↑ al-Biruni (1879). The chronology of ancient nations: an English version of the Arabic text of the Athâr-ul-Bâkiya of Albîrûnî, or "Vestiges of the Past". Sachau C Edward. pp. 147–149.
- ↑ Bacon, Roger (2000). The Opus Majus of Roger Bacon. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-1-85506-856-8.
- ↑ Landes, David S. (1983). Revolution in Time. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 0-674-76802-7.
- ↑ Greg Jenner (29 January 2015). A Million Years in a Day: A Curious History of Everyday Life. Orion. p. 275. ISBN 978-0-297-86979-5.
- ↑ Jenkin, ed. (1873). Reports of the committee on electrical standards. British Association for the Advancement of Science. p. 90.
- ↑ "Leap Seconds". Time Service Department, United States Naval Observatory. Consultado o 22 de novembro de 2015.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Segundo  |
