Helarctos malayanus

Helarctos malayanus
Oso malaio
Rango fósil: Plistoceno – Actualidade

Helarctos malayanus femia no zoo de Basilea

Vulnerable^[1]

Reino:	Animalia
Filo:	Chordata
Clase:	Mammalia
Orde:	Carnivora
Suborde:	Caniformia
Familia:	Ursidae
Subfamilia:	Ursinae
Xénero:	Helarctos Horsfield, 1825
Especie:	H. malayanus

Nome binomial

Helarctos malayanus
Raffles, 1821

Área de distribución de Helarctos malayanus
(cor marrón - presenza actual, cor negra - extinto,
cor gris escura - presenza dubidosa)

Helarctos malayanus, coñecido vulgarmente como oso malaio, é unha especie de mamífero carnívoro da familia dos úrsidos, subfamilia dos ursinos, o único representante do xénero Helarctos.^[2]

Trátase dunha pequena especie de oso, a menor entre todas as actuais,^[3] que vive nos bosques tropicais do sueste asiático, concretamente no centro-oeste de Birmania, Indochina, Malaca, Sumatra e Borneo (nesta última illa representada por unha subespecie endémica).

Esta especie está pouco emparentada coas outras especies de osos do mundo.

Taxnomía[editar | editar a fonte]

Descrición[editar | editar a fonte]

Xénero[editar | editar a fonte]

O xénero foi descrito en 1825 polo médico e naturalista estadounidense Thomas Horsfield, nun traballo publicado en Zool. J. 2 (6): 221.^[2]

Especie[editar | editar a fonte]

A especie fora descrita en 1821 polo seu compatriota, colega (tamén era médico e naturalista) e amigo Thomas Stamford Raffles.^[2]

Sinónimo do xénero[editar | editar a fonte]

Ademais de polo nome actualmente válido, o xénero tamén coñeceuse polo sinónimo:^[2]

Helarctus Gloger, 1841

Subespecies[editar | editar a fonte]

Recoñécense na especie dúas subespecies,^[2] baseadas en diferenzas morfolóxicas.^[4]^[5]

Helarctos malayanus malayanus Raffles, 1821, que habita na Asia continental e en Sumatra.^[6]
Helarctos malayanus euryspilus Horsfield, 1825, endémica de Borneo.^[7] O seu cranio é máis pequeno que o de H. m. malayanus.^[8]

Características[editar | editar a fonte]

Helarctos malayanus ten unha lonxitude de apenas 1,2 m en posición ergueita, no caso dos machos, sendo as femias menores. A masa corporal destas últimas oscila entre os 20 e os 40 kg, mentres que os machos adultos andan entre os 30 e os 60 kg.^[7]

Ademais de polo menor tamaño, os osos malaios diferéncianse facilmente doutras especies de osos pola súa forma corporal alongada, as orellas pequenas, e a cola practicamente inexistente (con só 3 cm resulta difícil ver a certa distancia), mentres que as patas e o colo son proporcionalmente máis longos. A pelaxe é curta e de cor negra, excepto no fociño, ao redor dos ollos e no peito, onde varía entre a amarela abrancazada e a alaranxada. Presentan no peito unha mancha, xeralmente en forma de U moi aberta.^[9]

As plantas dos pés están espidas, e por diante delas destacan as fortes, longas e ganchudas garras dos seus dedos, especialmente os das patas anteriores. Esta característica permite aos osos malaios gabear a árbores altas até a súa copa, onde se alimentan de froitos, sobre todo de cocos que parten sen dificultade cos seus poderosos maxilares. Usan preferentemente o sentido do olfacto para encontrar comida, pois como nos demais úrsidos, a súa vista é pobre.

A súa fórmula dental é a seguinte: 3/3, 1/1, 3-4/3, 2/3 = 38-40.^[10]

Bioloxía e ecoloxía[editar | editar a fonte]

*Helarctos malayanus* en estado salvaxe.
Parque Nacional Kaeng Krachan, Tailandia

Pese á súa robustez os osos malaios son animais activos, áxiles e bos gabeadores de árbores.^[3] Ao igual que o oso negro asiático (Ursus thibetanus) tamén constrúen niños con pólas para tomaren o sol, a miúdo bastante por riba do solo.^[3] A alimentación, que se leva a cabo durante a noite, complétase coa inxesta de insectos, lagartos, pequenas aves e mamíferos, follas de palmeiras, mel e sementes. Ocasionalmente entran en plantacións de coqueiros, plátanos e cacao, onde poden xerar importantes estragos. Isto ocasionou un perigoso aumento da caza destes animais en numerosas rexións, que unida á demanda de partes do seu corpo pola medicina tradicional chinesa reduciu a súa poboación en moitas zonas. Considérase que a especie aínda non está en perigo serio de extinción, aínda que si é vulnerábel, que é como cualifica a UICN o status da especie.^[1]

Debido a que habitan en zonas de climas cálidos tropicais, os osos malaios, a diferenza doutros úrsidos, non hibernan. Isto permítelle ás femias teren unha camada de dúas crías cada ano. As crías no chegan á madurez sexual até os 3 ou 4 anos. O período de xestación é de entre 95 e 100 días.^[9] Descoñécese canto tempo viven en liberdade, pero en catividade poden alcanzar os 28 anos.

Filoxenia[editar | editar a fonte]

A secuenciación xenética do ADN nuclear das especies de osos revelou que Melursus ursinus e o Helarctos malayanus foron os primeiros osos da subfamilia dos ursinos que irradiaron, e non están incluídos no grupo monofilético de Ursus; ademais, todas as relacións entre os osos estaban ben resolvidas.^[11]

Ursidae

Ursinae

	Ursus maritimus

	Ursus arctos

	Ursus americanus

	Ursus thibetanus

Ursus malayanus (Hoxe Helarctos malayanus)

Melursus ursinus

Tremarctos ornatus

Ailuropoda melanoleuca

Notas[editar | editar a fonte]

↑ ^1,0 ^1,1 Scotson, L., Fredriksson, G., Augeri, D., Cheah, C., Ngoprasert, D. & Wai-Ming, W. (2017): Helarctos malayanus na Lista vermella da UICN. Versión 2021-2. Consultada o 23 de novembro de 2021.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Helarctos Horsfield, 1825. En Wilson, Don E. & Reeder, D. M., editors (2005): Mammal Species of the World — A Taxonomic and Geographic Reference.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Matthews, L. Harrison (1977). La Vida de los Mamíferos, Tomo II. Historia Natural Destino, vol. 17. Barcelona: Ediciones Destino. p. 414. ISBN 84-2330-700-X.
↑ Santiapillai, A.; Santiapillai, C. (1996). "The status, distribution and conservation of the Malayan sun bear (Helarctos malayanus) in Indonesia". Tigerpaper 23 (1): 11–16.
↑ Chasen, F. N. (1940). "A handlist of Malaysian mammals: A systematic list of the mammals of the Malay Peninsula, Sumatra, Borneo and Java, including the adjacent small islands". Bulletin of the Raffles Museum 15: 89–90.
↑ Ellerman, J. R.; Morrison-Scott, T. C. S. (1966). "Genus Helarctos Horsfield, 1825". Checklist of Palaearctic and Indian mammals 1758 to 1946 (2nd ed.). London: British Museum of Natural History. p. 241.
↑ ^7,0 ^7,1 Phillipps, Q. (2016): "Sun bear". En: Phillipps' Field guide to the Mammals of Borneo: Sabah, Sarawak, Brunei, and Kalimantan. Princeton: Princeton University Press. pp. 246–249. ISBN 978-0-6911-6941-5.
↑ Meijaard, E. (2004). "Craniometric differences among Malayan sun bears (Ursus malayanus); evolutionary and taxonomic implications" (PDF). Raffles Bulletin of Zoology 52 (2): 665–672.
↑ ^9,0 ^9,1 Hanák, V. & Mazák, V. (1991). Enciclopedia de los Animales. Mamíferos de todo el Mundo. Madrid: Susaeta. p. 354. ISBN 84-3051-967-X.
↑ Fitzgerald, C. S. & Krausman, P. R. (2002). "Helarctos malayanus". Mammalian Species (The American Society of Mammalogists) 696: 1–5.
↑ Pagès, M.; Calvignac, S.; Klein, C.; Paris, M.; Hughes, S.; Hänni, C. (2008). "Combined analysis of fourteen nuclear genes refines the Ursidae phylogeny". Molecular Phylogenetics and Evolution 47 (1): 73–83. PMID 18328735. doi:10.1016/j.ympev.2007.10.019.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Nowak, R. M. editor (1991): Walker's Mammals of the World. Fifth Edition. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-3970-X.
Wilson, Don E. & Reeder, D. M., editors (2005): Mammal Species of the World — A Taxonomic and Geographic Reference. Third edition. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-8221-4.

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Helarctos malayanus na ADW. Abundante información e biblografía (en inglés).

[U-1] 1,0 ^1,1 Scotson, L., Fredriksson, G., Augeri, D., Cheah, C., Ngoprasert, D. & Wai-Ming, W. (2017): Helarctos malayanus na Lista vermella da UICN. Versión 2021-2. Consultada o 23 de novembro de 2021.

[MSW-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Helarctos Horsfield, 1825. En Wilson, Don E. & Reeder, D. M., editors (2005): Mammal Species of the World — A Taxonomic and Geographic Reference.

[Matthews-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Matthews, L. Harrison (1977). La Vida de los Mamíferos, Tomo II. Historia Natural Destino, vol. 17. Barcelona: Ediciones Destino. p. 414. ISBN 84-2330-700-X.

[4] Santiapillai, A.; Santiapillai, C. (1996). "The status, distribution and conservation of the Malayan sun bear (Helarctos malayanus) in Indonesia". Tigerpaper 23 (1): 11–16.

[5] Chasen, F. N. (1940). "A handlist of Malaysian mammals: A systematic list of the mammals of the Malay Peninsula, Sumatra, Borneo and Java, including the adjacent small islands". Bulletin of the Raffles Museum 15: 89–90.

[ems66-6] Ellerman, J. R.; Morrison-Scott, T. C. S. (1966). "Genus Helarctos Horsfield, 1825". Checklist of Palaearctic and Indian mammals 1758 to 1946 (2nd ed.). London: British Museum of Natural History. p. 241.

[phil-7] 7,0 ^7,1 Phillipps, Q. (2016): "Sun bear". En: Phillipps' Field guide to the Mammals of Borneo: Sabah, Sarawak, Brunei, and Kalimantan. Princeton: Princeton University Press. pp. 246–249. ISBN 978-0-6911-6941-5.

[8] Meijaard, E. (2004). "Craniometric differences among Malayan sun bears (Ursus malayanus); evolutionary and taxonomic implications" (PDF). Raffles Bulletin of Zoology 52 (2): 665–672.

[Hanák-Mazák-9] 9,0 ^9,1 Hanák, V. & Mazák, V. (1991). Enciclopedia de los Animales. Mamíferos de todo el Mundo. Madrid: Susaeta. p. 354. ISBN 84-3051-967-X.

[10] Fitzgerald, C. S. & Krausman, P. R. (2002). "Helarctos malayanus". Mammalian Species (The American Society of Mammalogists) 696: 1–5.

[11] Pagès, M.; Calvignac, S.; Klein, C.; Paris, M.; Hughes, S.; Hänni, C. (2008). "Combined analysis of fourteen nuclear genes refines the Ursidae phylogeny". Molecular Phylogenetics and Evolution 47 (1): 73–83. PMID 18328735. doi:10.1016/j.ympev.2007.10.019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]