Lehendakari: Diferenzas entre revisións
Etiqueta: edición de código 2017 |
Etiqueta: edición de código 2017 |
||
Liña 21: | Liña 21: | ||
=== Consello Xeral Vasco (1978-1980) === |
=== Consello Xeral Vasco (1978-1980) === |
||
{|class="wikitable" |
|||
* [[1978]]-[[1979]]: [[Ramón Rubial Cavia]] ([[Partido Socialista de Euskadi]]) (oficialmente non está recoñecido como lehendakari, xa que só presidiu un órgano de carácter transitorio) |
|||
|- bgcolor="#D8D8D8" |
|||
| align="center" colspan="3" |Presidente |
|||
| align="center"|Inicio del mandato |
|||
| align="center"|Fin del mandato |
|||
| align="center"|Partidos no Consello |
|||
|- |
|||
|style="background: #e9202c;"| |
|||
|[[Image:Santurce_-_Parque_Ramon_Rubial_4.jpg|60px]] |
|||
|[[Ramón Rubial|Ramón Rubial Cavia]] |
|||
|[[17 de febreiro]] de [[1978]] |
|||
|[[9 de xuño]] de [[1979]] |
|||
|[[Partido Socialista de Euskadi|PSE-PSOE]], [[Partido Nacionalista Vasco|EAJ-PNV]], [[Euskal Sozialistak Elkartzeko Indarra|ESEI]], [[Partido Comunista de Euskadi|PCE-EPK]], [[Democracia Cristiana Vasca|DCV]], [[Acción Nacionalista Vasca|EAE-ANV]] |
|||
|- |
|||
|style="background: #008000;"| |
|||
|[[File:Carlos Garaikoetxea 1979 (cropped).jpg|60px]] |
|||
|[[Carlos Garaikoetxea|Carlos Garaikoetxea Urriza]] |
|||
|[[9 de xuño]] de [[1979]] |
|||
|[[9 de abril]] de [[1980]] |
|||
|[[Partido Nacionalista Vasco|EAJ-PNV]], [[Partido Socialista de Euskadi|PSE-PSOE]], [[Euskal Sozialistak Elkartzeko Indarra|ESEI]], [[Partido Comunista de Euskadi|PCE-EPK]], [[Democracia Cristiana Vasca|DCV]], [[Acción Nacionalista Vasca|EAE-ANV]] |
|||
|} |
|||
=== Goberno Vasco (dende 1980) === |
=== Goberno Vasco (dende 1980) === |
Revisión como estaba o 3 de xullo de 2020 ás 09:54
O Eusko Jaurlaritzako Lehendakari (en galego: Presidente do Goberno Vasco), coñecido simplemente como lehendakari, é a máis alta representación do Goberno Vasco. A súa sede e oficina institucional é a lehendakaritza (presidencia), situada en Vitoria, xunto á súa residencia oficial, o pazo de Ajuria Enea.
En éuscaro a palabra lehendakari é sinónimo de "presidente" (significa literalmente "primeiro responsable") e pode facer referencia tamén ao presidente do Goberno de Navarra, o presidente do Parlamento de Navarra ou os presidentes de diversas institucións tanto públicas como privadas. Non obstante, fóra dos territorios euscaldúns, coñécese como lehendakari ao presidente do Goberno Vasco.
"Lehendakari"
Con anterioridade ó establecemento da ortografía oficial do éuscaro nos anos 1970, a grafía empregada era Euzko Jaurlaritzaren Lehendakari. Tanto jaurlaritza como lehendakari son neoloxismos en éuscaro. Foron creados por membros do Partido Nacionalista Vasco.
Os termos xenéricos en éuscaro para "presidente" son lehendakari(a)[1] ou presidente(a).[2] En éuscaro, resérvase o neoloxismo "jaurlaritza" para o Goberno Vasco.
Lista de presidentes do País Vasco
José Antonio Aguirre foi o primeiro lehendakari da Rexión Autónoma do País Vasco, pero Francisco Franco Bahamonde suspendeu o estatuto de autonomía de 1936, así como os concertos económicos de Biscaia e Guipúscoa, por consideralas «provincias traidoras». Así a todo, si mantivo os seus similares en Álava e a Navarra que actualmente forma parte España xunto coa comunidade autónoma do País Vasco.
Tanto Aguirre como Leizaola empregaron o título de lehendakari, Ramón Rubial foi coñecido como Presidente do Consello Xeral Vasco, a partir de Garaikoetxea vense empregando a forma lehendakari tanto en éuscaro como en castelán.
Goberno de Euzkadi (Segunda República e exilio) (1936-1978)
- 1936-1960: José Antonio Aguirre e Lecube (PNV) (no exilio desde 1937)
- 1960-1978: Jesús María de Leizaola Sánchez (PNV) (no exilio)
Consello Xeral Vasco (1978-1980)
Presidente | Inicio del mandato | Fin del mandato | Partidos no Consello | ||
Ramón Rubial Cavia | 17 de febreiro de 1978 | 9 de xuño de 1979 | PSE-PSOE, EAJ-PNV, ESEI, PCE-EPK, DCV, EAE-ANV | ||
Carlos Garaikoetxea Urriza | 9 de xuño de 1979 | 9 de abril de 1980 | EAJ-PNV, PSE-PSOE, ESEI, PCE-EPK, DCV, EAE-ANV |
Goberno Vasco (dende 1980)
Lehendakari | Inicio do mandato | Fin do mandato | Lexislaturas | Partidos no Goberno | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Carlos Garaikoetxea Urriza | 9 de abril de 1980 | 2 de marzo de 1985 | I, II | 1980-1985: EAJ-PNV | ||
José Antonio Ardanza Garro | 2 de marzo de 1985 | 2 de xaneiro de 1999 | II, III, IV, V | 1985-1987: EAJ-PNV 1987-1991: EAJ-PNV, PSE 1991: EAJ-PNV, EA, EE 1991-1993: EAJ-PNV, PSE, EE 1993-1995: EAJ-PNV, PSE-EE 1995-1998: EAJ-PNV, EA, PSE-EE 1998-1999: EAJ-PNV, EA | ||
Juan José Ibarretxe Markuartu | 2 de xaneiro de 1999 | 7 de maio de 2009 | VI, VII, VIII | 1999-2001: EAJ-PNV, EA 2001-2009: EAJ-PNV, EA, EB-B | ||
Francisco Javier López Álvarez | 7 de maio de 2009 | 15 de decembro de 2012 | IX | 2009-2012: PSE-EE | ||
Iñigo Urkullu Rentería | 15 de decembro de 2012 | No cargo | X, XI | 2012-2016: EAJ-PNV Dende 2016: EAJ-PNV, PSE-EE |
Notas
- ↑ Véxase a entrada lehendakari do Diccionario General Vasco.
- ↑ Véxase, por exemplo, a entrada «presidente» do dicionario Zehazki (dicionario castelán-vasco dirixido polo académico da lingua vasca Ibon Sarasola).