Revolución copernicana: Diferenzas entre revisións
arranxiños |
*cualquera > calquera |
||
Liña 1: | Liña 1: | ||
A '''revolución copernicana''' ou '''revolución de Copérnico''' é o nome co que adoita coñecerse a [[revolución científica]] que se produciu en [[Europa Occidental]], representada na [[astronomía]] polo paso do tradicional ''sistema ptolemaico'' [[xeocentrismo|xeocéntrico]] (herdanza clásica adaptada e conservada polo pensamento cristián medieval) ao innovador ''sistema copernicano'' [[heliocentrismo|heliocéntrico]], iniciada no [[século XVI]] por [[Nicolao Copérnico]] (cuxa obra ''De Revolutionibus'', non alude ao actual e usual concepto de [[revolución]], senón ao de [[ciclo]] ou traxectoria [[círculo|circular]] <ref>Como a do xiro do eixe dun motor, por exemplo: 3000 rpm —revolucións por minuto—.</ref> dos corpos celestes) e culminada no [[século XVII]] por [[Isaac Newton]], tras pasar por [[Galileo]]. En gran parte, como consecuencia desta revolución (no sentido de ''cambio profundo e brusco''), o panorama intelectual de finais do século XVII e comezos do XVIII considera a ''crise da conciencia europea'' e abrirá o [[século XVIII]] como o ''Século das Luces'' ou da [[Ilustración]]. |
A '''revolución copernicana''' ou '''revolución de Copérnico''' é o nome co que adoita coñecerse a [[revolución científica]] que se produciu en [[Europa Occidental]], representada na [[astronomía]] polo paso do tradicional ''sistema ptolemaico'' [[xeocentrismo|xeocéntrico]] (herdanza clásica adaptada e conservada polo pensamento cristián medieval) ao innovador ''sistema copernicano'' [[heliocentrismo|heliocéntrico]], iniciada no [[século XVI]] por [[Nicolao Copérnico]] (cuxa obra ''De Revolutionibus'', non alude ao actual e usual concepto de [[revolución]], senón ao de [[ciclo]] ou traxectoria [[círculo|circular]] <ref>Como a do xiro do eixe dun motor, por exemplo: 3000 rpm —revolucións por minuto—.</ref> dos corpos celestes) e culminada no [[século XVII]] por [[Isaac Newton]], tras pasar por [[Galileo]]. En gran parte, como consecuencia desta revolución (no sentido de ''cambio profundo e brusco''), o panorama intelectual de finais do século XVII e comezos do XVIII considera a ''crise da conciencia europea'' e abrirá o [[século XVIII]] como o ''Século das Luces'' ou da [[Ilustración]]. |
||
A expresión |
A expresión ''revolución copernicana'' ou ''xiro copernicano'' pasou a ser popularmente sinónimo de cambio radical en calquera ámbito. |
||
[[Ficheiro:Nikolaus Kopernikus.jpg|thumb|esquerda|270px|[[Nicolao Copérnico]].]] |
[[Ficheiro:Nikolaus Kopernikus.jpg|thumb|esquerda|270px|[[Nicolao Copérnico]].]] |
||
A transformación da sociedade occidental de [[Idade Media|medieval]] a [[Idade Moderna|moderna]], no seu aspecto de cambio de mentalidade cara á [[modernidade]], significou unha nova consideración da [[natureza]] desde un novo pensamento científico, permitido polo uso da [[razón]] humana sen suxeición ao ''principio de autoridade''.<ref>Como estaban sometidos os escolásticos, á ''autoridade dos Padres da Igrexa''.</ref> Desde o [[Renacemento]], o [[antropocentrismo]] [[humanismo|humanista]] substitúe ao [[teocentrismo]] da [[escolástica]]. O [[Barroco]] revalorizaría os [[sentidos]] e a [[experiencia]] como fonte de [[coñecemento]]. [[Racionalismo]] e [[empirismo]] serán dúas |
A transformación da sociedade occidental de [[Idade Media|medieval]] a [[Idade Moderna|moderna]], no seu aspecto de cambio de mentalidade cara á [[modernidade]], significou unha nova consideración da [[natureza]] desde un novo pensamento científico, permitido polo uso da [[razón]] humana sen suxeición ao ''principio de autoridade''.<ref>Como estaban sometidos os escolásticos, á ''autoridade dos Padres da Igrexa''.</ref> Desde o [[Renacemento]], o [[antropocentrismo]] [[humanismo|humanista]] substitúe ao [[teocentrismo]] da [[escolástica]]. O [[Barroco]] revalorizaría os [[sentidos]] e a [[experiencia]] como fonte de [[coñecemento]]. [[Racionalismo]] e [[empirismo]] serán dúas orientacións filosóficas opostas, pero complementarias. |
||
En tempos de Galileo, a [[física]] adquiriu o |
En tempos de Galileo, a [[física]] adquiriu o status de [[modelo]] de [[ciencia]], modelo que debería seguir todo saber que quixera alcanzar a categoría de [[coñecemento]] científico. A tarefa da ciencia do século XVII foi encontrar [[técnica]]s precisas para ter o control [[racional]] da [[Experimentación|experiencia]] e mostrar como conceptos matemáticos se poden utilizar para explicar os fenómenos naturais. |
||
Esencialmente, o éxito de Galileo debeuse á súa capacidade para combinar as funcións de erudito e de artesán. Para iso aceptou las técnicas dos [[artesán]]s —as [[lente]]s, o [[astrolabio]], as [[bomba]]s— e o razoamento lóxico-matemático desenvolvido polos [[Antiga Grecia| |
Esencialmente, o éxito de Galileo debeuse á súa capacidade para combinar as funcións de erudito e de artesán. Para iso aceptou las técnicas dos [[artesán]]s —as [[lente]]s, o [[astrolabio]], as [[bomba]]s— e o razoamento lóxico-matemático desenvolvido polos [[Antiga Grecia|antigos gregos]] e a [[escolástica]] medieval. A partir de datos repetíbeis, ordenados baixo [[principio]]s matemáticos, Galileo formulou a lei da caída dos corpos, as leis do movemento dos proxectís e a lei do péndulo. É dicir, que reduciu a leis os diversos feitos observados utilizando un [[razoamento indutivo]]. |
||
As formulacións de Galileo foron decisivas na revolución intelectual e científica do século XVII. Os seus traballos sobre a [[mecánica]] e a [[dinámica]], sumados aos esforzos dos [[astronomía|astrónomos]] Copérnico e [[Kepler]] foron integrados e sistematizados por Isaac Newton. |
|||
Galileo |
Galileo albiscou que, en gran parte, as dificultades para comprender o movemento [[planeta]]rio estaban causadas polo [[xeocentrismo|modelo xeocéntrico]], e que tales dificultades desaparecían aceptando o [[heliocentrismo|modelo heliocéntrico]] proposto por Copérnico. En relación co estudo das traxectorias planetarias, en particular a de [[Marte (planeta)|Marte]], sabíase que no [[século XVI]] non existía concordancia entre o que se podía predicir cos instrumentos de [[Claudio Ptolomeo|Ptolomeo]] e as verdadeiras traxectorias observadas no ceo. Os ptolemaicos supoñían que cada planeta xiraba ao redor dunha circunferencia ([[epiciclo]]), cuxo centro, á súa vez, describía outra circunferencia ([[deferente]]) centrada na Terra. O astrónomo danés [[Tycho Brahe]], a mediados do século XVI, demostrou que a teoría fallaba e realizou novas e máis precisas observacións planetarias. Presentáronse entón dúas opcións: admitir, como o fixera antes Copérnico e logo Galileo e Kepler, que estaba fallando a teoría xeocéntrica, ou ben que as hipóteses auxiliares acerca do número e tamaño de epiciclos e outros recursos para a explicación eran insuficientes. Os ptolemaicos adoptaran esta última postura durante moitos séculos até que Kepler puido explicar o que sucedía asignando a cada planeta unha única traxectoria elíptica ao redor do Sol. Desta maneira Kepler formulou as súas [[Leis de Kepler|leis do movemento planetario]]. |
||
A [[Mecánica clásica|mecánica]] de Newton mostrou que as leis galileanas e keplerianas se podían deducir a partir dos [[principio]]s da teoría que leva o seu nome. Desta maneira logrou unificar por vía dedutiva o que doutro modo quedaría como un conxunto disperso de leis empíricas. A miúdo conclúese que o proxecto da ciencia moderna encontra a súa culminación na física de Newton. A [[Mecánica clásica|teoría de Newton]], tal como foi presentada polo autor nos ''[[Philosophiae Naturalis Principia Mathematica]]'', de [[1687]], é frecuentemente considerada como un dos logros máis espectaculares da [[historia da ciencia]]. |
A [[Mecánica clásica|mecánica]] de Newton mostrou que as leis galileanas e keplerianas se podían deducir a partir dos [[principio]]s da teoría que leva o seu nome. Desta maneira logrou unificar por vía dedutiva o que doutro modo quedaría como un conxunto disperso de leis empíricas. A miúdo conclúese que o proxecto da ciencia moderna encontra a súa culminación na física de Newton. A [[Mecánica clásica|teoría de Newton]], tal como foi presentada polo autor nos ''[[Philosophiae Naturalis Principia Mathematica]]'', de [[1687]], é frecuentemente considerada como un dos logros máis espectaculares da [[historia da ciencia]]. |
||
Liña 19: | Liña 19: | ||
==Véxase tamén== |
==Véxase tamén== |
||
===Outros artigos=== |
|||
* [[Augusto Comte]] |
|||
* [[ |
* [[Augusto Comte]]. |
||
* [[Filosofía da ciencia]] |
* [[Filosofía da ciencia]]. |
||
* [[Francis Bacon]] |
* [[Francis Bacon]]. |
||
* [[ |
* [[Historia da astronomía]]. |
||
* [[ |
* [[John Stuart Mill]]. |
||
* [[ |
* [[Método científico]]. |
||
* [[ |
* [[Positivismo]]. |
||
* [[ |
* [[Renacemento do século XII]]. |
||
* [[ |
* [[Thomas Kuhn]]. |
||
* [[Mecánica clásica]] |
|||
* [[Método científico]] |
|||
* [[Nicolao Copérnico]] |
|||
* [[Positivismo]] |
|||
* [[Renacemento]] |
|||
* [[Renacemento do século XII]] |
|||
* [[Thomas Kuhn]] |
|||
[[Categoría:Historia da ciencia]] |
[[Categoría:Historia da ciencia]] |
Revisión como estaba o 5 de setembro de 2011 ás 08:57
A revolución copernicana ou revolución de Copérnico é o nome co que adoita coñecerse a revolución científica que se produciu en Europa Occidental, representada na astronomía polo paso do tradicional sistema ptolemaico xeocéntrico (herdanza clásica adaptada e conservada polo pensamento cristián medieval) ao innovador sistema copernicano heliocéntrico, iniciada no século XVI por Nicolao Copérnico (cuxa obra De Revolutionibus, non alude ao actual e usual concepto de revolución, senón ao de ciclo ou traxectoria circular [1] dos corpos celestes) e culminada no século XVII por Isaac Newton, tras pasar por Galileo. En gran parte, como consecuencia desta revolución (no sentido de cambio profundo e brusco), o panorama intelectual de finais do século XVII e comezos do XVIII considera a crise da conciencia europea e abrirá o século XVIII como o Século das Luces ou da Ilustración.
A expresión revolución copernicana ou xiro copernicano pasou a ser popularmente sinónimo de cambio radical en calquera ámbito.
A transformación da sociedade occidental de medieval a moderna, no seu aspecto de cambio de mentalidade cara á modernidade, significou unha nova consideración da natureza desde un novo pensamento científico, permitido polo uso da razón humana sen suxeición ao principio de autoridade.[2] Desde o Renacemento, o antropocentrismo humanista substitúe ao teocentrismo da escolástica. O Barroco revalorizaría os sentidos e a experiencia como fonte de coñecemento. Racionalismo e empirismo serán dúas orientacións filosóficas opostas, pero complementarias.
En tempos de Galileo, a física adquiriu o status de modelo de ciencia, modelo que debería seguir todo saber que quixera alcanzar a categoría de coñecemento científico. A tarefa da ciencia do século XVII foi encontrar técnicas precisas para ter o control racional da experiencia e mostrar como conceptos matemáticos se poden utilizar para explicar os fenómenos naturais.
Esencialmente, o éxito de Galileo debeuse á súa capacidade para combinar as funcións de erudito e de artesán. Para iso aceptou las técnicas dos artesáns —as lentes, o astrolabio, as bombas— e o razoamento lóxico-matemático desenvolvido polos antigos gregos e a escolástica medieval. A partir de datos repetíbeis, ordenados baixo principios matemáticos, Galileo formulou a lei da caída dos corpos, as leis do movemento dos proxectís e a lei do péndulo. É dicir, que reduciu a leis os diversos feitos observados utilizando un razoamento indutivo.
As formulacións de Galileo foron decisivas na revolución intelectual e científica do século XVII. Os seus traballos sobre a mecánica e a dinámica, sumados aos esforzos dos astrónomos Copérnico e Kepler foron integrados e sistematizados por Isaac Newton.
Galileo albiscou que, en gran parte, as dificultades para comprender o movemento planetario estaban causadas polo modelo xeocéntrico, e que tales dificultades desaparecían aceptando o modelo heliocéntrico proposto por Copérnico. En relación co estudo das traxectorias planetarias, en particular a de Marte, sabíase que no século XVI non existía concordancia entre o que se podía predicir cos instrumentos de Ptolomeo e as verdadeiras traxectorias observadas no ceo. Os ptolemaicos supoñían que cada planeta xiraba ao redor dunha circunferencia (epiciclo), cuxo centro, á súa vez, describía outra circunferencia (deferente) centrada na Terra. O astrónomo danés Tycho Brahe, a mediados do século XVI, demostrou que a teoría fallaba e realizou novas e máis precisas observacións planetarias. Presentáronse entón dúas opcións: admitir, como o fixera antes Copérnico e logo Galileo e Kepler, que estaba fallando a teoría xeocéntrica, ou ben que as hipóteses auxiliares acerca do número e tamaño de epiciclos e outros recursos para a explicación eran insuficientes. Os ptolemaicos adoptaran esta última postura durante moitos séculos até que Kepler puido explicar o que sucedía asignando a cada planeta unha única traxectoria elíptica ao redor do Sol. Desta maneira Kepler formulou as súas leis do movemento planetario.
A mecánica de Newton mostrou que as leis galileanas e keplerianas se podían deducir a partir dos principios da teoría que leva o seu nome. Desta maneira logrou unificar por vía dedutiva o que doutro modo quedaría como un conxunto disperso de leis empíricas. A miúdo conclúese que o proxecto da ciencia moderna encontra a súa culminación na física de Newton. A teoría de Newton, tal como foi presentada polo autor nos Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, de 1687, é frecuentemente considerada como un dos logros máis espectaculares da historia da ciencia.