Roman Shukhevych

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Infotaula de personaRoman Shukhevych

Editar o valor em Wikidata
Nome orixinal(uk) Шухевич Роман Осипович
(uk) Роман Йосипович Шухевич Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento(uk) Шухевич Роман Осипович Editar o valor em Wikidata
30 de xuño de 1907 Editar o valor em Wikidata
Krakovets, Ucraína (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Morte5 de marzo de 1950 Editar o valor em Wikidata (42 anos)
Lviv, Ucraína Editar o valor em Wikidata
Causa da morteSuicidio Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeUnión Soviética Editar o valor em Wikidata
RelixiónCristián e Uniatas (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
EducaciónUniversidade Nacional Politécnica de Lviv Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónmembro da resistencia , militar , político Editar o valor em Wikidata
Período de actividade1928 Editar o valor em Wikidata -
Partido políticoOrganização dos Nacionalistas Ucranianos (pt) Traducir
Organização Militar Ucraniana (pt) Traducir
Organization of Ukrainian Nationalists (Bandera movement) (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua ucraína Editar o valor em Wikidata
Carreira militar
LealdadeGoverno Nacional Ucraniano (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Rama militarCarpathian Sich (en) Traducir, Abwehr (pt) Traducir, Schutzmannschaft (en) Traducir e Exército Insurreto Ucraniano (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Rango militarXeneral
General-khorunzhy (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
ConflitoSegunda guerra mundial, Hungarian invasion of Carpatho-Ukraine (en) Traducir, Anti-Soviet resistance by the Ukrainian Insurgent Army (en) Traducir e Frontier battles of Operation Barbarossa (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Familia
CónxuxeNatalia Berezynska-Shukhevych
FillosYuri Shujévych Editar o valor em Wikidata
IrmánsYuriy Shukhevych (en) Traducir e Natalia Shukhevych (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Premios

Roman-Taras Yosypovych Shukhevych (en ucraíno: Рома́н-Тарас Йо́сипович Шухе́вич) tamén coñecido como Taras Chuprynka e polo seu pseudónimo Tur, nado en Lviv, Galicia, Imperio Austrohúngaro, o 30 de xuño de 1907, e finado na mesma cidade o 5 de marzo de 1950, foi un nacionalista ucraíno e líder militar do Exército Insurxente Ucraíno.[1][2]

Colaborador dos nazis na Segunda guerra mundial, foi comandante do batallón Nachtigall e capitán do batallón Schutzmannschaft 201.[3] Foi un dos responsables dos masacres de Galicia e Volinia, nos que foron asasinados ducias de milleiros de civís polacos.[3][4][2][5]

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Naceu na cidade de Lviv,[6] no Reino de Galicia e Lodomeria, pertencente por aquel entón ao Imperio Austrohúngaro (algunhas fontes afirman que o seu lugar de nacemento foi Krakovets). Seus pais estiveron implicados no renacemento nacional ucraíno no século XIX. Tras estudar fóra de Lviv, regresou á cidade para estudar no Ximnasio Académico de Lviv,[7] ao tempo que vivía co seu avó, o etnógrafo Volodymyr Shukhevych. A súa formación política estivo influenciada por Yevhen Konovalets, o comandante da Organización Militar de Ucraína, a cuxo pai lle alugou unha habitación entre 1921 e 1922.[8]

Educación[editar | editar a fonte]

En outubro de 1926, Shukhevych entrou no Instituto Politécnico de Lviv (chamado entón Politechnika Lwowska - pois a cidade formaba parte da Segunda República Polaca) para estudar enxeñaría civil. En xullo de 1934 rematou os seus estudos de enxeñeiro na especialidade de pontes de estradas.[6] Nesta época era coñecido polas súas habilidades atléticas, polas que gañou numerosos premios. Tamén foi un músico consumado e co seu irmán Yuriy completou estudos de piano e voz no Lysenko Music Institute. Cantou en solitario en ocasións co seu irmán na ópera de Lviv. Durante os seus anos de estudante no Ximnasio, Shukhevych converteuse nun membro activo da organización de escultismo ucraíno Plast, sendo membro da fraternidade Lisovi Chorty. Foi fundador do grupo de scouts "Chornomortsi" (Cosacos do Mar Negro) en 1927.[9]

De 1928 a 1929, realizou o seu servizo militar no exército polaco. Como estudante de estudos superiores, foi enviado automaticamente para a formación de oficiais. Con todo, foi considerado pouco fiable polo que tivo que completar o seu servizo militar como soldado de artillaría en Volinia.

Organización Militar Ucraína[editar | editar a fonte]

En 1925 uniuse á Organización Militar Ucraína (UVO).[6] En 1926 o equipo rexional da UVO ordenoulle asasinar ao superintendente da escola de Lwów, Stanisław Sobiński, acusado de "polonizar" o sistema educativo ucraíno.[6] Roman Shukhevych e Bohdan Pidhainy levaron a cabo o asasinato o 19 de outubro de 1926. Entre 1928 e 1929 realizou o servizo militar no Exército Polaco como artilleiro.[6]

En febreiro de 1929 fundouse en Viena a Organización de Nacionalistas Ucraínos (OUN), da que Shukhevych, baixo o nome de "Dzvin", formou parte.

En 1930 liderou unha onda de ataques contra propiedades e vivendas polacas en Galicia coa intención de provocar as represalias das autoridades polacas e radicalizar a sociedade ucraína.[10][11] A administración polaca tomou represalias cun proceso de "pacificación" que intensificou o sentimento antipolaco e aumentou o nacionalismo ucraíno.

Shukhevych planificou e participou en actividades terroristas e asasinatos, entre eles os seguintes:

  • a coordinación dunha serie de roubos a bancos e asaltos a oficinas postais e vagóns co fin de financiar a insurrección continuada.[12]
  • o asasinato o 1 de setembro de 1931 de Tadeusz Hołówko, un político polaco moderado que defendía a autonomía cultural dos ucraínos. O seu asasinato causou conmoción e foi condenado por ambas as sociedades.[13]
  • o asasinato o 22 de marzo de 1932 do comisario de policía Czechowski
  • o intento de asasinato do cónsul soviético en Lviv (Mykola Lemyk asasinou por erro ao emisario especial da NKVD, Alexiy Mayov).[12]
  • o asalto do 30 de novembro de 1932 á oficina de correos de Gródek Jagielloński coa participación directa de Shukhevych, no que morreron varios civís. [14]

Shukhevych, xunto a Stepan Bandera, Stepan Lenkavsky, Yaroslav Stetsko e Yaroslav Starukh entre outros, desenvolveron o concepto de "revolución permanente". Segundo o seu manifesto, o pobo ucraíno, explotado por un ocupante, só podía obter a liberdade mediante un ataque continuado ao inimigo. Como resultado, a OUN asumiu a tarefa de prepararse para unha revolta de toda Ucraína. Shukhevych propagou a idea de que a revolución era un conflito innegociable para derrotar definitivamente ao inimigo.

Participou activamente no desenvolvemento da idea sobre a formación dun exército ucraíno. Daquela existían dous argumentos diametralmente opostos. O primeiro propoñía formar un exército ucraíno de emigrantes ucraínos, mentres que o segundo avogaba por recrutar un exército nacional no oeste de Ucraína organizado por ucraínos.

Shukhevych (esquerda) durante a Segunda República Polaca en 1930.

Prisión[editar | editar a fonte]

O 18 de xullo de 1934, un mes despois do asasinato por parte da OUN do ministro polaco do Interior Bronisław Pieracki, Shukhevych foi arrestado e enviado á prisión de Bereza Kartuska. En decembro de 1935 foi absolto e posto en liberdade por falta de probas incriminatorias.[15]

A partir do 19 de xaneiro de 1935, foi confinado na prisión de Brygitki en Lwów, pola súa pertenza á Executiva Rexional da OUN. O avogado do xuízo foi o seu tío Stepan Shukhevych. Shukhevych foi condenado a tres anos de cárcere; porén, por mor da amnistía de 1935 saíu do cárcere tras pasar medio ano na Bereza Kartuska e dous anos noutra prisión.[16][15]

Durante o xuízo de Varsovia contra a OUN (18 de novembro de 1935 – 13 de xaneiro de 1936), Shukhevych foi chamado como testemuña. Defendeu o seu dereito a falar en ucraíno polo que foi multado con 200 złoty. Despois de saudar ao tribunal co lema "Gloria a Ucraína ", foi internado de novo.[17] Durante o xuízo de Lwów contra a OUN (25 de maio - 27 de xuño de 1936), foi acusado de traizón e pertenza á organización antigobernamental da OUN e foi condenado a tres anos de prisión.[6] Foi posto en liberdade grazas a unha amnistía o 27 de xaneiro de 1937.[6]

Despois de ser liberado en 1937, creou unha cooperativa de publicidade chamada "Fama", que se converteu nunha ferramenta para as actividades da OUN. Axiña se instalaron puntos de venda en toda Galicia, Volinia e no resto do territorio polaco. Os traballadores da empresa eran membros da OUN, moitas veces presos políticos recentemente liberados. A empresa gozou de éxito e tiña seccións que traballaban coa prensa e o cine, publicaban folletos, imprimían carteis, vendían auga mineral e elaboraban listas de enderezos. Tamén abriu a súa propia sección de transporte.[18]

Ucraína dos Cárpatos[editar | editar a fonte]

En novembro de 1938, a Rutenia dos Cárpatos gañou a autonomía dentro do Estado checoslovaco. Shukhevych organizou axuda financeira para o goberno da incipiente república e enviou membros da OUN para establecer os Sich dos Cárpatos, milicias de soldados nacionalistas ucraínos. En decembro de 1938, cruzou ilegalmente a fronteira de Polonia a Checoslovaquia, viaxando ata a cidade rutena de Khust.[18] Alí, coa axuda dos membros locais da OUN e da intelixencia alemá,[19] estableceu o cuartel xeral para a loita contra o goberno central checoslovaco.

Ademais, en xaneiro de 1939, a OUN decidiu derrubar o goberno autonómico, que lles parecía demasiado pro-checoslovaco. O intento de golpe de Estado produciuse na noite do 13 ao 14 de marzo, en relación coa proclamación da independencia de Eslovaquia, dirixida por Alemaña. Coa axuda de simpatizantes entre a policía, os insurxentes dirixidos por Shukhevych obtiveron as armas da xendarmería, pero os seus asaltos contra as guarnicións do exército checoslovaco fracasaron. Só en Khust 11 combatentes da OUN acabaron mortos e 51 capturados.[20] Porén, despois da creación da República Eslovaca, Estado cliente da Alemaña nazi, o 14 de marzo, e da toma de terras checas por parte dos nazis o 15 de marzo, a Rutenia dos Cárpatos foi inmediatamente invadida e anexionada por Hungría. Shukhevych participou activamente nos enfrontamentos coas forzas húngaras e estivo preto de caer morto.

Tras a ocupación da Rutenia dos Cárpatos por Hungría, Shukhevych atravesou Romanía e Iugoslavia ata Austria. Alí reuniuse cos mandos da OUN e recibiu novas ordes, sendo enviado a Gdańsk para realizar actividades subversivas.[21]

Segunda Guerra Mundial[editar | editar a fonte]

Os líderes do Batallón Schutzmannschaft 201, con Roman Shukhevych (sentado, segundo desde a esquerda), 1942.

Trala invasión nazi de Polonia deu comezo a Segunda Guerra Mundial e creáronse novos desafíos e oportunidades para o movemento nacionalista ucraíno. No outono de 1939 Shukhevych trasladouse a Cracovia coa súa familia onde actuou como contacto para o Comando Nacionalista Ucraíno dirixido por Andriy Melnyk. Organizou o transporte ilegal de documentos e materiais a través da fronteira soviético-alemá e recompilou información sobre as actividades da OUN en Ucraína.

A dirección dos nacionalistas ucraínos non conseguiu chegar a un acordo unificado sobre a táctica a seguir. Como resultado, o 10 de febreiro de 1940, a organización en Cracovia dividiuse en dúas faccións: unha dirixida por Stepan Bandera e outra por Andriy Melnyk, coñecidas como OUN-B e OUN-M respectivamente. Shukhevych pasou a formar parte do Comando Revolucionario da OUN-B encabezada por Bandera, facéndose cargo da sección que se ocupaba dos territorios reclamados polos ucraínos, que despois do pacto Molotov-Ribbentrop foran tomados por Alemaña (Podlaquia, Kholm, Nadsiania e Lemkivshchyna).[6]

Formouse unha poderosa rede para a preparación de actividades clandestinas en Ucraína. Establecéronse cursos de formación paramilitar e preparáronse cadros militares que debían comandar un futuro exército ucraíno. Shukhevych preparou o Segundo Gran Congreso da OUN que tivo lugar en abril de 1941.[22]

Batallón Nachtigall[editar | editar a fonte]

Shukhevych, outubro de 1943

Antes da Operación Barbarroxa a finais de xuño de 1941, a OUN colaborou activamente coa Alemaña nazi. Segundo a Academia Nacional de Ciencias de Ucraína e outras fontes, o líder da OUN-B, Stepan Bandera, mantivo reunións cos xefes da intelixencia alemá sobre a formación dos batallóns Nachtigall e Roland. O 25 de febreiro de 1941, o xefe da Abwehr, Wilhelm Franz Canaris, sancionou a creación da "Lexión Ucraína" baixo o mando alemán. A unidade tería 800 membros. Shukhevych converteuse en comandante da Lexión da parte da OUN-B. A OUN esperaba que a unidade se convertese no núcleo do futuro exército ucraíno. Na primavera a OUN recibiu 2,5 millóns de marcos por actividades subversivas contra a URSS.[23][24]

Na primavera de 1941 a lexión reorganizouse en tres unidades. Unha das unidades pasou a ser coñecida como Batallón Nachtigall, unha segunda converteuse no Batallón Roland, e unha terceira foi inmediatamente enviada á Unión Soviética para realizar actos de sabotaxe na retagarda do Exército Vermello.[24] Despois dun adestramento intensivo, o batallón viaxou a Rzeszów o 18 de xuño, e unha compañía entrou en Lviv o 29 de xuño.

En Lviv, na noite do 20 de xuño, proclamouse a Lei para o establecemento do Estado ucraíno. Non obstante, a administración alemá non apoiou este acto. A primeira compañía da unidade permaneceu en Lviv só sete días, mentres que o resto da unidade uniuse máis tarde durante a súa marcha cara ao leste cara a Zolochiv, Ternopil e Vinnytsia.[24]

Estímase que entre xuño e xullo de 1941 máis de 4.000 xudeus foron asasinados en pogroms en Lviv e noutras cidades do oeste de Ucraína. Con todo, hai controversia sobre a extensión e o alcance da participación do batallón Nachtigall e de Roman Shukhevych nestas atrocidades, así como no masacre de profesores de Lviv.[25][26][27][28] Segundo Bernard Wasserstein, os membros do batallón Nachtigall estaban entre os que participaron nos pogroms de Lviv contra a poboación xudía.[29] Segundo Per Anders Rudling, o batallón Nachtigall non estivo directamente implicado no pogrom de Lviv como formación organizada. Os superviventes viron ucraínos con uniformes da Wehrmacht participando nos pogroms, pero aínda non está claro que papel xogou o batallón.[30][31]

Non obstante, os rexistros demostran que o Batallón Nachtigall participou posteriormente nos tiroteos masivos de xudeus preto de Vinnytsia en xullo de 1941.[19] Durante a marcha fusiláronse xudeus en masa en tres aldeas da rexión de Vinnytsia.

A negativa alemá a aceptar a proclamación da independencia de Ucraína por parte da OUN-B o 30 de xuño en Lviv levou a un cambio na dirección do batallón Nachtigall. Como resultado, Shukhevych xunto co batallón foron chamados a Alemaña.[19]

Batallón Schutzmannschaft 201[editar | editar a fonte]

Shukhevych, Dmytro Hrytsai e Kateryna Meshko en Buchach, 1943, pouco antes dos masacres de polacos en Volinia e en Galicia oriental.

En novembro de 1941, os ucraínos dos batallóns Nachtigall e Roland foron reorganizados no Batallón Schutzmannschaft 201. Este contaba con 650 combatentes, que recibiron contratos individuais que os obrigaban a prestar servizo durante un ano máis.[24]

Shukhevych ostentou os títulos de Hauptmann (capitán) da primeira compañía e subcomandante do batallón, que estaba comandado por Yevhen Pobihushchyi.

O 19 de marzo de 1942, o batallón chegou a Bielorrusia onde actuou no triángulo entre Mogilev, Vitebsk e Lepel.[24] O historiador polaco-alemán e experto no Holocausto Frank Golczewski, da Universidade de Hamburgo, describiu as actividades do Batallón Schutzmannschaft 201 en Bielorrusia como "loitar contra partisanos e matar xudeus".[32] Estímase que máis de 2.000 partisanos soviéticos foron asasinados polo batallón durante a súa operación en Bielorrusia.[33]

O 1 de decembro de 1942, tras a expiración dos seus contratos dun ano, os membros do Batallón negáronse a renovar os seus servizos.[6] A principios de xaneiro de 1943, o batallón foi enviado a Lviv e alí disolveuse, sendo encarcerados moitos dos combatentes por negárense a formar unha nova unidade.[6] Boa parte dos que conseguiron fuxir formaron o núcleo do servizo de seguridade da OUN (B). Outra parte uniuse ao batallón Schutzmannschaft 57, que regresou a Bielorrusia e continuou loitando contra partisanos e civís. Shukhevych escapou e decidiu unirse á OUN (B), onde axiña gañou un destacado papel.

Exército Insurxente Ucraíno[editar | editar a fonte]

Despois de escapar da custodia alemá a finais de 1942 Shukhevych volveu dirixir a sección militar da OUN. En maio pasou a ser membro da dirección da OUN e en agosto de 1943, no Terceiro Congreso Especial da OUN, foi elixido xefe da Dirección da OUN e Comandante Supremo do Exército Insurxente Ucraíno coñecido como UPA.[6]

Á UPA uníronse combatentes do Cáucaso e Asia Central que loitaran coas tropas alemás. O ascenso de non ucraínos no Exército Insurxente Ucraíno deu estímulo á conferencia especial para as Nacións Cativas de Europa e Asia que tivo lugar do 21 ao 22 de novembro de 1943 en Buderazh, preto de Rivne. A orde do día incluía a formación dun plan unificado para o ataque contra as forzas ocupacionais.[34]

Durante o período de ocupación alemá, Shukhevych pasou a maior parte do seu tempo loitando nos bosques, e desde agosto de 1944, tras a anexión de Ucraína polo exército soviético, viviu en varias aldeas do oeste de Ucraína. Co fin de unir todas as forzas nacionais ucraínas para loitar pola independencia de Ucraína, organizou unha reunión entre todos os partidos políticos ucraínos. Como resultado, formouse o Consello Supremo de Liberación de Ucraína (UHVR).

Masacres de polacos[editar | editar a fonte]

Selo postal ucraíno en homenaxe a Shukhevych no 100º aniversario (2007) do seu nacemento.

Na primavera de 1943, a UPA da OUN-B iniciou unha campaña de asasinato e expulsión contra a poboación polaca de Volinia, e a principios de 1944 contra os polacos da Galicia Oriental, territorios que foran recoñecidos internacionalmente como parte de Polonia en 1923.[35][36]

O goberno polaco no exilio quería restaurar as fronteiras do leste polaco máis aló da liña Curzon, un obxectivo que tamén foi apoiado polas promesas dos aliados occidentais.[36] A OUN consideraba Galicia e Volinia como territorios de etnia ucraína que deberían incluírse nunha futura república ucraína restaurada.[36]

Estímase que ata 100.000 polacos foron asasinados polos nacionalistas ucraínos durante o conflito e outros 300.000 tiveron que fuxir como resultado da limpeza étnica.[37] Pola contra, os asasinatos de ucraínos por parte dos polacos provocaron entre 10.000 e 12.000 mortos en Volinia, Galicia oriental e o actual territorio polaco.[38] O historiador da Universidade de Alberta, Per Anders Rudling, sostén que Shukhevych comandaba a UPA desde o verán de 1943, cando decenas de miles de polacos foron masacrados.

Segundo Rudling, dende principios da década de 1950, a diáspora ucraína e os académicos ucraínos elaboraron unha versión branqueada da vida de Shukhevych, na que se minimizou, ignorou e incluso se negou o papel que xogou nas masacres de polacos e outros crimes de guerra.

Morte[editar | editar a fonte]

Shukhеvych morreu o 5 de marzo de 1950, supostamente disparándose durante a súa detención por axentes do MGB (Ministerio da Seguridade do Estado da URSS). Foi no medio dunha loita armada cun grupo operativo do MGB que atacou o seu agocho (kryivka) na aldea de Bilohorshcha (hoxe parte da cidade de Lviv).[6] Tiña 42 anos. Vasyl Kuk sucedeuno como líder da UPA.

Monumento a Shukhevych en Krakovets, Ucraína.

Despois da identificación, o corpo de Shukhevych foi incinerado e os seus restos enterrados en segredo.[6] Segundo as memorias dos oficiais da NKVD, o corpo de Roman Shukhevych foi transportado fóra da parte occidental de Ucraína, queimado e as súas cinzas espalladas na marxe esquerda do río Zbruch.[39] Os restos non queimados foron guindados ao Zbruch, onde se erixiu unha cruz de pedra conmemorativa en 2003.

Familia[editar | editar a fonte]

As autoridades soviéticas aplicaron a chamada culpa colectiva e perseguiron a todos os membros da familia Shukhevych. O irmán de Roman, Yuri, foi asasinado na prisión de Bryhidka de Lviv, xusto antes da ocupación alemá de Lviv como parte da política de "descarga".[40] A súa nai Yevhenia e a súa esposa, Nataliya Berezynska, foron enviadas a Siberia. O seu pai, Joseph-Zinovy Vladimirovich Shukhevych (1879-1948) por aquel entón discapacitado, tamén foi sofreu a represión e o exilio. Morreu pouco despois de chegar ao cárcere.

O seu fillo Yuri Shukhevych e a súa filla Mariyka foron ingresados nun orfanato. En setembro de 1972, Yuri foi condenado a dez anos de prisión e outros cinco anos de exilio despois de pasar xa 20 anos en campos soviéticos. Durante ese tempo perdeu a visión.

Legado[editar | editar a fonte]

Moeda conmemorativa de Shukhevych, 2008

Despois da súa morte, Shukhevych recibiu a Cruz de Ouro ao Mérito en Combate de Primeira Clase e a Cruz do Mérito de ouro, os premios máis altos entregados polo UPA.[16]

Nos aniversarios de Shukhevych, a extrema dereita ucraína adoita realizar actos de homenaxe en varias cidades do país.[41][42]

O 23 de outubro de 2001, o Museo Histórico de Lviv converteu a casa na que foi asasinado Shukhevych nun museo conmemorativo.[43] No ano 2000 estreouse o filme Neskorenyi, dirixido por Oles Yanchuk, onde foi interpretado polo actor Hryhoriy Hladiy.[44] No 100º aniversario do seu nacemento, acuñáronse selos e moedas na súa honra.[45][46]

En xuño de 2017, o Concello de Kiev cambiou o nome da avenida Xeneral Vatutin da cidade polo de "avenida Roman Shukhevych".[47][48] Nikolai Vatutin foi un comandante militar soviético durante a segunda guerra mundial que foi asasinado polo Exército Insurxente Ucraíno de Shukhevych.[49]

O 5 de marzo de 2021, o Concello de Ternopil púxolle o seu nome ao estadio máis grande da cidade.[50] O 16 de marzo de 2021, o Consello do Oblast de Lviv tamén aprobou o cambio de nome do seu maior estadio, dándolle o nome de Shukhevych e Stepan Bandera.[50]

O 12 de outubro de 2007 o presidente ucraíno, Viktor Yushchenko, condecorou postumamente a Shukhevych co título de Heroe de Ucraína.[51][52] Con todo, o seu sucesor no cargo, Viktor Yanukovich, anunciou o 5 de marzo de 2010 que derrogaría os decretos que lle concederon a Shukhevych e Stepan Bandera o título de Heroes de Ucraína.[53][54] O 21 de abril de 2010, o Tribunal Administrativo de Apelacións de Donetsk declarou ilegal o decreto de Yushchenko que lle concedía o título a Roman Shukhevych, argumentando que o presidente non tiña dereito a lle outorgar este título a Shukhevych, porque este morrera en 1950 e, polo tanto, non vivira no territorio da Ucraína independente (despois de 1991). En consecuencia, Shukhevych non era un cidadán ucraíno, e este título non podía serlle concedido.[55] O Tribunal Administrativo Supremo de Ucraína declarou ilegal o título de Heroe de Ucraína de Shukhevych en agosto de 2011.[56][51]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Shekhovtsov, Anton (2011). "The Creeping Resurgence of the Ukrainian Radical Right? The Case of the Freedom Party". Europe-Asia Studies (en inglés) 2 (63): 203–228. doi:10.1080/09668136.2011.547696. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Piotrowski, Tadeusz (2007). Poland's Holocaust: Ethnic Strife, Collaboration with Occupying Forces and Genocide in the Second Republic, 1918-1947 (en inglés). McFarland. ISBN 978-0-7864-2913-4. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Rudling, Anders (2016). "The Cult of Roman Shukhevych in Ukraine: Myth Making with Complications" (PDF). Fascism: Journal of Comparative Fascist Studies (en inglés) 1 (5): 26–65. doi:10.1163/22116257-00501003. 
  4. ↑ McBride, Jared (2016). "Peasants into Perpetrators: The OUN-UPA and the Ethnic Cleansing of Volhynia, 1943–1944". Slavic Reviews (en inglés) 75 (3): 630–654. doi:10.5612/slavicreview.75.3.0630. 
  5. ↑ Motyka 2006, p. 367.
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 Kentiy, A. (2013). "ШУХЕВИЧ РОМАН ОСИПОВИЧ". Enciclopedia da Historia de Ucraína (en ucraíno). Consultado o 27 de setembro de 2023. 
  7. ↑ "Директорка гімназії: Можна жалкувати про різні скасовані урочистості, але пріоритет здоров'я учнів набагато важливіший". Ukrainska Pravda (en ucraíno). 17 de setembro de 2020. Consultado o 27 de setembro de 2023. 
  8. ↑ С., Шах (1990). Роман Шухевич — символ незламності. (Спомин) (en ucraíno). Збірник на пошану ген. Романа Шухевича. pp. 149–151. 
  9. ↑ Кравців, Б. (1990). Людина і вояк // Збірник на пошану ген. Романа Шухевича (en ucraíno). Українська Видавнича Спілка, Український Інститут Освітньої Політики. pp. 93–95. 
  10. ↑ Snyder, Timothy (2007). Sketches from a Secret War: A Polish Artist's Mission to Liberate Soviet Ukraine (en inglés). Yale University Press. p. 75. ISBN 978-0300125993. 
  11. ↑ Crampton, R. J. (1994). Eastern Europe in the twentieth century. Routledge. p. 50. ISBN 9780415053464. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Motyka 2006, p. 60.
  13. ↑ Motyka 2006, p. 58.
  14. ↑ Motyka 2006, p. 59.
  15. ↑ 15,0 15,1 Piotrowski, Tadeusz. Genocide and Rescue in Wolyn: Recollections of the Ukrainian Nationalist. McFarland & Company, 2000. ISBN 0-7864-0773-5
  16. ↑ 16,0 16,1 "Shukhevych, Roman". encyclopediaofukraine.com (en inglés). Consultado o 28 de setembro de 2023. 
  17. ↑ Knysh, Z. (1986). Варшавський процес ОУН на підложжі польсько-українських відносин тієї доби (en ucraíno) 1. Срібна сурма. pp. 273, 340–341, 354. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Tchaikovsky, B. (2005). «Фама». Рекламна фірма Романа Шухевича (en ucraíno). Медицина світу. pp. 39–65. 
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Kazymyrovych Patryliak, Ivan (2004). Viis'kova diial'nist' OUN(b) u 1940–1942 rokakh (en ucraíno). NAN Ukraïny. p. 265. 
  20. ↑ Pop, Ivan (2005). Dějiny Podkarpatské Rusi v datech (en cz). Praga: Libri. ISBN 80-7277-237-6. 
  21. ↑ Tchaikovsky, B. (1995). Fama (en ucraíno). Rada. pp. 75–76. 
  22. ↑ Duzhiy, P. (1998). Роман Шухевич — політик, воїн, громадянин (en ucraíno). Галицька видавнича спілка. pp. 57–60. 
  23. ↑ "Організація українських націоналістів і Українська повстанська армія" (PDF) (en ucraíno). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 17 de xullo de 2011. Consultado o 28 de setembro de 2023. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 Patrilyak, Ivan Kazymyrovych (2004). Військова діяльність ОУН(Б) у 1940—1942 роках (en ucraíno). Університет імені Шевченко \Ін-т історії України НАН України Київ. pp. 273–275. 
  25. ↑ Piotrowski, Tadeusz (2007). Poland's holocaust: ethnic strife, collaboration with occupying forces and genocide in the Second Republic, 1918–1947. . pp. 208–211. (en inglés). McFarland & Company. pp. 208–211. 
  26. ↑ Yurkevich, Myroslav; Boshyk, Yuri (1986). "Galician Ukrainians in German Military Formation and in the German Administration". Ukraine during World War II: history and its aftermath: a symposium (en inglés). Canadian Institute of Ukrainian Studies. p. 978-0-920862-36-0. ISBN 978-0-920862-36-0. 
  27. ↑ Lewytzkyj, Borys (1984). Politics and society in Soviet Ukraine, 1953–1980 (en inglés). CIUS Press. p. 42. ISBN 978-0-920862-33-9. Consultado o 28 de setembro de 2023. 
  28. ↑ "Довідка: КГБ про підготовку свідків проти "Нахтігалю" на базі відповідних публікацій в пресі". memorial.kiev.ua (en ucraíno). Arquivado dende o orixinal o 10 de xullo de 2012. Consultado o 26 de setembro de 2023. 
  29. ↑ Wasserstein, Bernard (2023). A Small Town in Ukraine (en inglés). Penguin Books Limited. ISBN 9781802061413. 
  30. ↑ Rudling, Per Anders (2011). "The OUN, the UPA and the Holocaust: A Study in the Manufacturing of Historical Myths". The Carl Beck Papers in Russian and East European Studies (en inglés) (University of Pittsburgh) (9). ISSN 0889-275X. Consultado o 28 de setembro de 2023. 
  31. ↑ Rudling, Per Anders (2009). The Shukhevych Cult in Ukraine: Myth Making with Complications." World War II and the (Re)Creation of Historical Memory in Contemporary Ukraine An international conference 23–26 (en inglés). Edmonton: University of Alberta. 
  32. ↑ Dieckmann, Christoph; Quinkert, Babette; Tönsmeyer, Tatjana (2003). "Die Kollaboration in der Ukraine". Kooperation und Verbrechen. Formen der "Kollaboration" im östlichen Europa 1939-1945 (en alemán). Wallenstein. p. 176. 
  33. ↑ Patrilyak, Ivan Kazymyrovych (2004). Військова діяльність ОУН(Б) у 1940—1942 роках (en ucraíno). Університет імені Шевченко \Ін-т історії України НАН України Київ. pp. 371–372. 
  34. ↑ Rusnachenko, A (2002). Народ збурений. Національно-визвольний рух в Україні й національні рухи опору в Білорусії, Литві, Латвії, Естонії у 1940 — 50-х роках (en ucraíno). Kíiv: Пульсари. pp. 90–94, 100–101. 
  35. ↑ Bartov, Omer (2007). Erased: Vanishing Traces of Jewish Galicia in Present-Day Ukraine (en inglés). Princeton University Press. p. 3. 
  36. ↑ 36,0 36,1 36,2 Snyder, Timothy (2003). The Reconstruction of Nations (en inglés). Yale University Press. pp. 164, 168, 170, 176. 
  37. ↑ Ahonen, Pertti (2008). Peoples on the Move: Population Transfers and Ethnic Cleansing Policies During World War II and Its Aftermath (en inglés). Berg. p. 99. 
  38. ↑ "The Effects of the Volhynian Massacres" (en inglés). Consultado o 29 de setembro de 2023. 
  39. ↑ "Has the final mystery of the UPA been solved?" (en inglés). Consultado o 29 de setembro de 2023. 
  40. ↑ Vedeneyev, D. (8 de agosto de 2011). "How perished Shukhevych and what could have happened with his body". Ukrainska Pravda (en ucraíno). Arquivado dende o orixinal o 7 de marzo de 2015. Consultado o 29 de setembro de 2023. 
  41. ↑ "В Запорожье состоялось торжественное шествие ко дню рождения Романа Шухевича". photo.unian.net (en ucraíno). 1 de xuño de 2019. Consultado o 29 de setembro de 2023. 
  42. ↑ "The Cult of Roman Shukhevych in Ukraine: Myth Making with Complications" (en inglés). 26 de maio de 2016. Consultado o 29 de setembro de 2023. 
  43. ↑ Тимчасовий устрій УГВР // Літопис Української Повстанської Армії. — Львів, 1992. — Т. 8: Українська Головна Визвольна Рада. — Книга перша, 1944 — 1945. — С. 31 — 32. The interim government of the UHVR // Chronicles of the Ukrainian Insurgent Army, 1945, pp. 31-32)
  44. ↑ "Головний Командир У.П.А. Роман Шухевич". ukemonde.com (en ucraíno). Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  45. ↑ "Про відзначення 100-річчя від дня народження Романа Шухевича" (en ucraíno). Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  46. ↑ "Roman Shukhevych". bank.gov.ua (en inglés). Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  47. ↑ "Kyiv’s General Vatutin Avenue renamed Roman Shukhevych Avenue" (en inglés). 1 de xuño de 2017. Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  48. ↑ "Court leaves avenues named after Bandera, Shukhevych in Kyiv" (en inglés). 9 de decembro de 2019. Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  49. ↑ Russian: Каманин, Н.П., "Летчики и космонавты", М, 1971, p.269. Some sources give the date of the attack as 29 February and the date of Vatutin's death as 15 April.
  50. ↑ 50,0 50,1 "Local governments name stadiums after Bandera and Shukhevych, provoking protest from Israel and Poland" (en inglés). 19 de marzo de 2021. Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  51. ↑ 51,0 51,1 "Ukrainian court rejects 'hero' status for nationalist leaders" (en inglés). 3 de agosto de 2011. Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  52. ↑ "Canadian monument to controversial Ukrainian national hero ignites debate" (en inglés). 3 de setembro de 2019. Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  53. ↑ "Yanukovych backs decisions stripping Shukhevych, Bandera of hero titles" (en inglés). 4 de agosto de 2011. Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  54. ↑ "Yanukovych to strip nationalists of hero status" (en inglés). 5 de marzo de 2010. Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  55. ↑ "Donetsk court deprives Shukhevych of Ukrainian hero title" (en inglés). 21 de abril de 2010. Consultado o 6 de outubro de 2023. 
  56. ↑ "Higher Administrative Court rules Shukhevych’s Hero of Ukraine title illegal" (en inglés). 2 de agosto de 2011. Consultado o 6 de outubro de 2023. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • Motyka, Grzegorz (2006). Ukraińska partyzantka 1942-1960. Działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii (en ucraíno). Varsovia. 
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Roman_Shukhevych&oldid=6578323»