Ilkanato

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía políticaIlkanato
ایل خانان (fa)
Ил Хаант Улс (mn) Editar o valor em Wikidata

Nomeado en referencia aHulagu Khan Editar o valor em Wikidata
Localización
lang=gl Editar o valor em Wikidata
CapitalMaragheh
Tabriz (pt) Traducir
Soltaniyeh (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Poboación
Lingua oficiallingua persa
Lingua mongol
Linguas turcas
árabe Editar o valor em Wikidata
RelixiónTengrismo, cristianismo, Islam, Xamanismo, Nestorianismo, Budismo tibetano e Xiísmo Editar o valor em Wikidata
Xeografía
Superficie3,75 km² Editar o valor em Wikidata
Datos históricos
Precedido por
Creación1256 Editar o valor em Wikidata
Disolución1335 (Gregoriano) Editar o valor em Wikidata
Organización política
Forma de gobernomonarquía Editar o valor em Wikidata
Órgano lexislativoKurultai , Editar o valor em Wikidata

O Ilkanato, tamén chamado Irán Ilkanato, transcrito como ilcanato, Ilkhanate, Ilkkanato, Ilkhanato ou il-khanato entre outras formas (en mongol: Ил Хан улс, transliterado Il Khan uls e ᠬᠦᠯᠦᠭ ᠦᠨ ᠤᠯᠤᠰ, Qulug-un Ulus[1]; en persa سلسله ایلخانی ), foi un dos catro estados sucesores do Imperio Mongol, orixinado pola súa fragmentación. Centrado en Persia, abarcaba terras dos actuais Irán, Iraq, o leste de Turquía, Afganistán, o oeste de Paquistán e Acerbaixán. Estaba limitada ao norte polo khanato da Horda de Ouro e o mar Caspio, ao nordeste polo khanato Chagatai, ao sur polo golfo Pérsico, ao leste polo sultanato de Delhi e ao oeste polos territorios de Exipto dominados polos mamelucos.

Definición[editar | editar a fonte]

Máxima extensión do ilkanato

Segundo o historiador Rashidadim de Hamadan, Kublai Khan concedeulle a Hulagu o título de Ilkan despois da súa derrota de Ariq Böke. O termo "Ilkan" significa "khan subordinado" e refírese á súa primeira deferencia por Mangke Khan e o seu sucesor Gran Khan do Imperio Mongol. O título "Ilkan", levado polos descendentes de Hulagu e máis tarde doutros príncipes Borjigi en Persia, non se materializa nas fontes até despois de 1260. [2]

Orixe[editar | editar a fonte]

O territorio do ilkanato formouse a partir das guerras de conquista de Xenxis Kan contra o Imperio Khrasmian ou Corasmio, entre 1219 e 1224, e a continuación da presenza mongol, baixo o mando dos xenerais Chormagan, Baiju e Eljiguidei. O seu fundador foi Hulagu, un dos netos de Xenxis Kan, fillo de Tolui e irmán de Kublai Khan e Mangu Khan. Tomando o relevo de Baiju, en 1255 ou 1256, Hulagu foi encargado de conquistar os reinos musulmáns do oeste, "até as fronteiras de Exipto".

Despois de aniquilar a Orde dos Asasinos en Irán, conquistou Bagdad en 1258, e despois avanzou a Siria. Ao chegar a Palestina, o seu irmán Mongu morre. Hulagu retírase para escoller un sucesor, deixando forzas de gornición mínimas na rexión. Os seus exércitos foron detidos de forma decisiva en Palestina na batalla de Aim Jalute, perdida polos mamelucos de Exipto.

Primeiros anos[editar | editar a fonte]

O termo Ilkan (Ил Хан), en mongol, significa "Khan subordinado" e refírese á subordinación inicial a Mangu como Gran Khan e gobernante supremo de todo o Imperio Mongol. Os descendentes de Hulagu gobernaron Persia durante os seguintes 80 anos, comezando como xamán, logo budista e finalmente converténdose ao islam en 1295. Porén, os ilkhanos seguían sendo hostís aos mamelucos (que derrotaron tanto aos mongois como aos cruzados) pero nunca puideron gañar. Como resultado, tiveron que renunciar aos seus plans para conquistar Siria. O río Tigris sería a fronteira entre os dous estados.

Guerras externas[editar | editar a fonte]

Ao longo da súa existencia o Ilkanato tivo que enfrontarse a algunhas guerras externas. Entre 1263 e 1267 tivo que enfrontarse a unha guerra contra a Horda Azul, cuxa etapa foi o Cáucaso . Berke, o entón gobernante musulmán do khanato, estaba furioso pola destrución de Bagdad por parte de Hulagu. O propio Berke fixo unha alianza cos mamelucos de Exipto. Tal guerra impediu a Hulagu vingar a derrota de Aim Jalute, xa que tivo que desviar as forzas para conter ao seu primo e a Nogai Khan . No medio desa guerra (que durou ata os primeiros anos de Abaca), morreron Hulagu e Berke. O Ilkhanato tamén tivo que enfrontarse ás hostilidades do Khanato de Chagatai, que en 1270 intentou anexionalo. En 1281 Abaca intentou un novo ataque contra Siria, de novo repelido polos mamelucos. Baixo o liderado de Gazan, produciuse un novo asalto contra Siria, detido na batalla de Wadi Alcazandar. Outras incursións sen éxito tiveron lugar en 1301 e 1304. Entre 1284 e 1291, o ilkanato enfrontouse a unha segunda guerra contra a Horda de Ouro, naquel momento dirixida por Tuda Mangu e Tula Buga.

Conversión ao islam e fragmentación[editar | editar a fonte]

Ante as persecucións emprendidas polos ilcanos despois de Hulagu, a maioría musulmá foi oprimida ante os emperadores budistas, que fomentaron o florecemento do nestorianismo e do budismo tibetano. Non obstante, coa conversión de Gaza ao islam, a relixión ascendeu unha vez máis, e esta vez os budistas e os cristiáns foron perseguidos.

Despois da morte de Abuzaid en 1335, o khanato comezou a desintegrarse rapidamente e dividiuse en varios estados sucesores rivais, entre eles os jalairidas. O último dos escuros pretendentes ilkánidas foi asasinado en 1353.

O historiador Raxidadim de Hamadan escribiu arredor de 1315 unha historia universal sobre os khans, que ofrece moito material sobre a súa historia.

Lista de gobernantes[editar | editar a fonte]

  • Hulagu Khan (1256-1265)
  • Ábaca (1265-1282)
  • Tekuder (1282-1284)
  • Argum Khan (1284-1291)
  • Gaykhatu (1291-1295)
  • Baydu (1295)
  • Gazán (1295-1304)
  • Mohammed Kodabande (Oljeitu) (1304-1316)
  • Abuzaid Badur (1316-1335)
  • Arpa Ke'ün (1335-1336)

Fragmentación. Os estados rexionais establecidos durante a desintegración do Ilkanato presentaron os seus propios candidatos como demandantes.

  • Musa (1336-1337) (fantoche de Ali Padexá de Bagdad)
  • Muhammad (1336-1338) (fantoche dos jalairidas)
  • Sati Begue (1338-1339) (fantoche dos chobanidas)
  • Suleiman (1339-1343) (fantoche dos chobanidas, recoñecido polos sarbardars 1341-1343)
  • Jahan Temur (1339-1340) (fantoche dos jalairidas)
  • Anushirwan (1343-1356) (fantoche non dinástico chobanida)
  • Gaza II (1356-1357) (coñecido só por moedas)

Demandantes de Irán oriental ( Khorasán ) :

  • Togha Temür (c. 1338-1353) (recoñecido polos Karthids 1338-1349; polos Jalairides 1338-1339, 1340-1344; polos sarbadaros 1338-1341, 1344, 1353)
  • Luqman (1353-1388) (fillo de Togha Temür)

Notas[editar | editar a fonte]

  1. "Il-Khanate Empire". 
  2. Peter Jackson The Mongols and the West, p.127

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]