Xoán Noya
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 22 de xaneiro de 1900 A Guarda, España |
| Morte | 19 de decembro de 1989 (89 anos) A Guarda, España |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | España |
| Actividade | |
| Ocupación | xornalista , político , futbolista |
| Lingua | Lingua castelá |
| Familia | |
| Fillos | Luís Noya, Rodolfo Noya Domínguez |
Xoán Noya Gil, nado na Guarda o 22 de xaneiro de 1900 e finado no mesmo concello o 19 de decembro de 1989,[1] foi un futbolista, político e impresor galego.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Na súa xuventude foi futbolista, militou no Racing de Tui, foi capitán do Club Deportivo Guardés, co que competiu no Campionato de Galicia, e impulsou a construción do Estadio Troncoso na Guarda.[2][3]
Fundou a Sociedade Obreira da Guarda, da que foi secretario, e o semanario Nuevo Heraldo, desde onde defendeu o agrarismo. Coa chegada da Segunda República formou parte da Comisión Xestora municipal, integrouse no Partido Galeguista e en 1936 foi tenente de alcalde. Dous anos antes fundara unha imprenta, na que se imprimiu La Zarpa, de Basilio Álvarez, e que foi incautada durante a guerra civil.[4]
Perseguido polo franquismo, estivo agochado e foi condenado a pena de morte, conmutada despois por unha pena de cárcere de 30 anos, rebaixada logo a cinco, dos que cumpriu finalmente dous, nas prisións de Vigo e Pontevedra. O seu irmán Manuel Noya Gil foi asasinado en agosto de 1936. En 1945 fóronlle devolta as máquinas da imprenta incautadas anos atrás e creou a imprenta Gráficas Numen en Vigo.[4] Con todo, os problemas económicos da familia obrigárono a emigrar a Venezuela xunto aos seus fillos Luís, Óscar e Rodolfo.
Foi representante do Lar Gallego de Caracas en Vigo e en 1956 foi elixido presidente tras a fusión co Centro Gallego.[6] Publicou en Caracas as súas memorias en 1976 co título Fuxidos. Memorias de un republicano gallego perseguido por el franquismo.
Ao seu regreso a Galicia foi elixido presidente do PSOE da Guarda en 1982. Tamén mercou os terreos que ocupaba a fosa común onde foran fusilados e soterrados os presos do Campo de concentración de Camposancos, e promoveu a construción dun monumento na súa memoria.[7] Foi soterrado a carón da fosa común o 21 de decembro de 1988, trala súa morte dous días antes.[8]
Vida persoal[editar | editar a fonte]
Casou con Dolores Domínguez Pacheco e tiveron varios fillos: Luis, Rodolfo, Óscar, Olga e Violeta.[9][10] Un dos seus netos, Cheché Vidal, foi futbolista internacional coa selección de Venezuela.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ La Voz de Galicia, 20-12-1988, p. 23.
- ↑ "Homenaje en La Guardia". Hoja Oficial del Lunes (en castelán). 4 de febreiro de 1952. p. 3. Consultado o 14 de abril de 2021.
- ↑ "Una visita". El Pueblo Gallego (en castelán). 26 de xuño de 1927. p. 7. Consultado o 14 de abril de 2021.
- ↑ 4,0 4,1 "Imprimiendo carácter". La Voz de Galicia (en castelán) (Vigo ed.). 2 de abril de 2000. p. 54.
- ↑ "Historias de ida e volta: O exilio galego" Consello da Cultura Galega.
- ↑ "El Lar Gallego y el Centro Gallego se han integrado en una sola sociedad". La Voz de Galicia (en castelán). 13 de abril de 1956. p. 2.
- ↑ "A Guardia ha respondido a la cuestación pro monumento de los asturianos fusilados en 1936". La Voz de Galicia (en castelán) (Vigo ed.). 16 de febreiro de 1986. p. 37.
- ↑ "Juan Noya, enterrado en A Guarda rodeado del cariño de sus numerosos amigos". La Voz de Galicia (en castelán) (Vigo ed.). 22 de decembro de 1988. p. 30.
- ↑ "De sociedad". Hoja oficial del Lunes (en castelán). 14 de agosto de1950. p. 3. Consultado o 14 de abril de 2021.
- ↑ "Petición de mano". Hoja oficial del Lunes (en castelán). 12 de novembro de 1951. p. 3. Consultado o 14 de abril de 2021.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Xoán Noya  |
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Xoán Noya na páxina web Nomes e Voces.
