Saltar ao contido

Lira italiana napoleónica

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Lira italiana napoleónica †
Lira italiana napoleonica en italiano
Ámbito: Reino de Italia
Fracción:100 centésimos.
Moedas:1, 3 e 10 centésimos.
1, 5, 10 e 15 soldos.
1, 2, 5, 20 e 40 liras.
Emisor:Banco de Francia

A lira italiana napoleónica foi, xunto co franco francés, a moeda oficial do Reino de Italia baixo o poder napoleónico, entre 1806 e 1814.

Contexto histórico-numismático

[editar | editar a fonte]

De xeito análogo ao caso de Francia, a moeda baseada no vello sistema diñeiro, o soldo e a libra —chamada lira en Italia— mantívose vixente ata o século XVIII. Co éxito da Revolución Francesa e o nacemento da I República, o 7 de outubro de 1793, intentouse introducir en Italia unha nova moeda decimal con base na republicana francesa, cunha unidade de 9 gramos de prata fina.[1] Francia cambiou a súa moeda nacional o 7 de abril de 1795, pasando da libra tornesa ao franco francés, que quedou regulado definitivamente pola Lei do 7 de abril de 1803. O franco debía ser de 900 milésimas de prata e cuñaríanse tamén moedas de 20 francos de ouro, igualmente de 900 milésimas, cun peso teórico de 6,251612 g, creando así un sistema bimetálico cunha relación entre o ouro e a prata de 1:15,5.[2]

En 1796, co inicio da Campaña de Italia dirixida por Napoleón Bonaparte, o nacemento das "repúblicas irmás" e a conquista de Italia, as moedas utilizadas na Península Itálica sufriron unha transformación.[2] No Reino de Sardeña, substituído no período napoleónico pola República Subalpina, o escudo piemontés foi substituído polo franco e, mediante un decreto do 13 de marzo de 1801, ordenouse a emisión de moedas de 5 e de 20 francos desta república.[3] A moeda de 5 francos seguía as prescricións establecidas en Francia en 1795, en tanto que a de 20 francos, cuñada en homenaxe da batalla de Marengo, se cuñou cuns parámetros de tamaño diferentes, que se oficializarían dous anos despois, mediante unha lei de 1803.[4] Na República Lígur reorganizouse a moeda coa introdución dun novo sistema baseado na lira xenovesa;[5] no Reino de Etruria a situación seguiu a ser confusa e arraigou a cuñaxe do florín do Gran Ducado de Toscana;[2][6] finalmente, no Reino das Dúas Sicilias mantívose a piastra ata 1812, cando Joachim Murat introduciu a nova lira napolitana, copia fiel do franco francés e que se mantivo en circulación durante tres anos[7].[8]

O nacemento da lira italiana

[editar | editar a fonte]

Na Italia noroccidental Napoleón creou en 1805 o chamado Reino de Italia, que polo Decreto do 21 de marzo de 1806 pasou a dotarse dunha nova moeda, intercambiable co franco francés á par, a lira italiana.[9] Cuñáronse en cobre moedas de 1, 3 e 5 centésimos, en billón a de 10 centésimos, en para as de 25, 50 e 75 centésimos, e 1, 2 e 5 liras, e en ouro de 20 e 40 liras, todas elas cos pesos e coas medidas establecidas pola citada lei de 1803.[10][11]

Todas estas moedas foron deseñadas e gravadas polo escultor e medallista boloñés Luigi Manfredini (1771-1840), e da súa produción encargáronse as cecas de Boloña, Milán e Venecia.[12]

Nome Imaxe Príodo Parámetros técnicos Cecas Tiraxe
Peso Módulo Aliaxe
1 centésimo
[13]
1807-1813 2,1 g 19 mm Cobre

95 %

Boloña

Milán

Venecia

51.132.733
3 centésimos
[14]
6,3 g 24 mm 19.087.136
Soldo
(5 cent.)

[15]
10,9 g 27 mm 15.297.819
10 centésimos
[16]
1808-1813 2,0 g 18 mm Prata

20 %

Milán 6.665.007
5 soldos
(25 cent.)

[17]
1808-1814 1,2 g 15 mm Prata

90 %

Boloña

Milán

Venecia

10.381.586
10 soldos
(50 cent.)

[18]
2,5 g 18 mm 6.399.013
15 soldos
(75 cent.)

[19]
3,7 g 21 mm Milán 52.999
1 lira
[20]
5,0 g 23 mm Boloña

Milán

Venecia

5.131.340
2 liras
[21]
10 g 28 mm 3.020.176
5 liras
[22]
25 g 38 mm 17.533.111
20 liras
[23]
6,4 g 21 mm Ouro

90 %

Milán 454.506
40 liras
[24]
1807-1814 12,9 g 26 mm 878.503
  1. Taracchini, A. (1999). Páxina 65.
  2. 2,0 2,1 2,2 Taracchini, A. (1999). Páxina 66.
  3. "Repubblica Subalpina". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  4. Gigante, F. (2017). Páxinas 197-198.
  5. "Repubblica Ligure". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  6. "Regno d'Etruria". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  7. "Regno delle Due Sicilie". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  8. Gigante, F. (2017). Páxinas 556-564.
  9. Taracchini, A. (1999). Páxina 67.
  10. "Napoleone I. Regno d'Italia". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  11. Gigante, F. (2017). Páxinas 211-228.
  12. Imbellone, A. (2007). "Manfredini, Luigi". En Dizionario biografico degli italiani. Vol. 68. Istituto dell'Enciclopedia Italiana.
  13. "Regno d'Italia: Centésimo". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  14. "Regno d'Italia: 3 centésimi". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  15. "Regno d'Italia: soldo". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  16. "Regno d'Italia: 10 centesimi". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  17. "Regno d'Italia: 5 soldi". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  18. "Regno d'Italia: 10 soldi". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  19. "Regno d'Italia: 15 soldi (Moneta)". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  20. "Regno d'Italia: 1 lira". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  21. "Regno d'Italia: 2 lire". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  22. "Regno d'Italia: 5 lire o Scudo (Moneta)". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  23. "Regno d'Italia: 20 lire o Marengo (Moneta)". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).
  24. "Regno d'Italia: 40 lire". Numismatica Italiana (Lamoneta.it).

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]