Jean-Patrick Manchette
| Nome orixinal | (fr) Jean Manchette  |
|---|---|
| Biografía | |
| Nacemento | (fr) Jean Patrick Manchette 19 de decembro de 1942 Marsella (Francia) |
| Morte | 3 de xuño de 1995 (52 anos) 12.º arrondissement de Paris (Francia) |
| Causa da morte | Morte natural (Cancro de páncreas ) |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Francia |
| Educación | Faculty of Arts of Paris (en)  |
| Actividade | |
| Campo de traballo | Actividade literaria, detective literature (en) , ciencia ficción, actividade tradutora, crítica literaria, crítica de cinema (pt) e literatura de ciencia ficción |
| Ocupación | escritor , autor de diarios , editor , crítico literario , tradutor , guionista , crítico de cinema , xornalista |
| Empregador | Charlie Hebdo |
| Xénero artístico | Novela policial |
| Movemento | Neo-polar (en) |
| Pseudónimo literario | Jean-Patrick Manchette Shuto Headline Zeus de Castro Sylvette Cabrisseau Général-Baron Staff Erich Erdstein Pierre Duchesne |
| Lingua | Lingua francesa e lingua inglesa |
| Obra | |
Obras destacables
| |
| Familia | |
| Fillos | Doug Headline (pt) |
Premios
| |
     | |
Jean-Patrick Manchette, nado en Marsella o 19 de decembro de 1942 e finado en París o 3 de xuño de 1995, foi un escritor francés, autor de novela negra, crítico literario e de cine, guionista e dialoguista de cine, e tradutor. Está considerado como un dos autores máis destacados da novela negra francesa das décadas de 1970 e 1980.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Naceu en 1942 en Marsella, onde foran parar os seus pais -de clase media- durante a segunda guerra mundial. Manchette pasou a maior parte da súa infancia e da súa adolescencia en Malakoff, un suburbio ao sur de París. Foi bo alumno e desde novo amosou interese pola literatura e a escritura. No transcurso da súa infancia e da súa adolescencia escribe centenares de páxinas de pastiches de memorias de guerra ou de ciencia ficción, cunha certa tendencia xa cara á novela policial e negras.
Lector incansable, apaixonado polo cine estadounidense e o jazz (tocaba o saxofón alto), tamén se converte nun xogador de xadrez e dos xogos de estratexia en xeral. Destinado polos seus pais a unha carreira no ensino, abandonou os seus estudos sen para gañar a vida escribindo. Foi mestre de francés durante un semestre en Inglaterra nun colexio para cegos de Worcester pero regresou a Francia.
Militante de extrema esquerda, durante a guerra de Alxeria escribiu artigos e debuxos para o diario A Voie communiste. Afastouse de forma paulatina da acción sobre o terreo e foi fortemente influenciado polos escritos da Internacional situacionista.
Entre 1982 e 1989 sufriu síntomas notables de agorafobia, que o obrigaron a quedar encerrado no seu piso do XIIe arrondissement.[1] Gran fumador desde os 13 anos (Celtiques, Gauloises, Gitanes, sempre tabaco negro sen filtro), en 1991 detectóuselle un cancro de páncreas. Foi operado, mais logo dun período de remisión en 1993 o cancro estendeuse aos pulmóns.
Obra[editar | editar a fonte]
A súa ambición inicial era converterse en guionista para o cine. Con esa esperanza, lánzase a partir de 1965 en diversos traballos alimentarios: guións de curtametraxes, escritura de sinopses, dúas películas eróticas para Max Pécas: Une femme aux abois / A Prisonnière du désir e La Peur et l'Amour. En 1968 acadou o seu primeiro éxito redactando con Michel Levine os guións e diálogos de once episodios da serie de televisión Les Globe-trotters, dirixida por Claude Boissol. Paralelamente escribiu novelizacións de películas de éxito como Mourir d’aimer ou Sacco e Vanzetti, de episodios dos Globe-trotters, novelas para a mocidade, novelas de espías, etc. Só ou coa súa esposa Melissa, emprendeu tamén a tradución ao francés de numerosos libros de lingua inglesa, principalmente novelas policiacas ou libros sobre o cine (memorias de Pola Negri, biografías de Humphrey Bogart ou dos irmáns Marx...).
Mais estes traballos afastábano da carreira á que aspiraba. Asumiu a idea de escribir novelas como un medio para acadar éxito no mundo do cine. Dirixiuse cara á novela negra, seguindo a escritura «behaviorista» ou condutista posta de moda por Dashiell Hammett. Describe comportamentos, actos e feitos, sen deterse nos sentimentos ou estados de ánimo. A partir dos fragmentos visibles do quebracabezas, a persoa lectora debe deducir a visión completa do libro e saber escoitar, máis aló das palabras, o que non foi escrito.
A finais de 1969 enviou o seu primeiro manuscrito, L'Affaire N'Gustro, á editorial Albin Michel. A editora e escritora Dominique Aury dirixiuno á colección Série noire que dirixía Marcel Duhamel en Éditions Gallimard, serie na que publicou nove das súas once novelas.
A súa primeira novela, Laissez bronzer lles cadavres!, co-escrita con Jean-Pierre Bastid, apareceu en febreiro de 1971. Dous meses despois apareceu L'Affaire N'Gustro. O propio autor definiu o seu estilo como «neo-polar», xénero en ruptura radical coa Série noire francesa das décadas de 1950 e 1960. Apoiándose no pensamento situacionista, Manchette utiliza a forma da novela policial como trampolín cara á crítica social: a novela negra volve así á súa función orixinal. Para François Guérif «a aparición de Manchette tivo un efecto moi contundente, puxo a contestación social no centro da novela negra». O lado pintoresco de Pigalle e dos seus gángsters cede o sitio á Francia moderna dos anos 1970, co seu contexto político e social específicos. Esta tendencia móstrase claramente en L’Affaire N'Gustro, relato directamente inspirado polo secuestro en 1965 en París de Ben Barka, líder da oposición marroquí, polos servizos de seguridade marroquís coa complicidade do poder francés.
En 1972, Manchette publica Ô dingos, ô châteaux!, novela na cal unha nova aia e un neno, fillo dun millonario, son perseguidos por un asasino psicópata e os seus cómplices. Esta persecución repleta de violencia é tamén un retrato pesimista da sociedade de consumo. A novela obtivo o Gran premio da literatura policíaca 1973. Tamén en 1972 publicou a novela Nada que relata o secuestro dun embaixador estadounidense por un pequeno grupo de anarquistas, e a destrución do grupo pola policía. Neste libro, o máis directamente político de Manchette, o autor analiza o erro que representa o terrorismo de extrema esquerda: «O terrorismo esquerdista e o terrorismo de Estado, aínda que os seus motivos sexan incomparables, son as dúas mandíbulas da mesma trampa para bobos» declara o personaxe central, Buenaventura Diaz, cuxo nome é unha chiscadela a Buenaventura Durruti. No seu diario íntimo (Journal 1966-1974), Manchette escribe o domingo 7 de maio de 1972 referíndose a Nada: «Esta tarde tiven unha discusión interesante con Melissa que, de feito, pensaba que os meus personaxes de rebeldes eran dalgunha forma «heroes positivos». Tentei desenganala expondo que representan politicamente un perigo público, unha verdadeira catástrofe para o movemento revolucionario. Expuxen que o naufraxio da esquerda no terrorismo é o naufraxio da revolución na sociedade do espectáculo».
Despois do exercicio de estilo que constitúe L'Homme au boulet rouge, en colaboración con Barth Jules Sussman, divertida novelización dun guión de western, saíron á luz dúas novelas protagonizadas polo personaxe de Eugène Tarpon, Morgue pleine e Que d'vos! Tarpon é un detective privado á francesa, antigo xendarme responsable da morte dun manifestante e atormentado polo remorso. A súa visión do mundo é desilusionada e atópase envolvido en asuntos moi enredados.
En 1976 publicouse Lle Petit Bleu da côte ouest, que suscitou varios artigos de prensa sobre «o malestar dos executivos» nas sociedades liberais. Neste libro, Georges Gerfaut, comercial, testemuña dun homicidio, convértese á súa vez en diana dos asasinos. O personaxe abandona de forma repentina á súa familia e a súa vida demasiado perfecta, antes de dar marcha atrás, e volver ao seu fogar unha vez os seus perseguidores eliminados, xa que no fondo, non sabe facer outra cousa. Cheo de referencias ao jazz da costa oeste e repleto de escenas antolóxicas, esta novela é unha das obras mestras de Manchette.
O seguinte libro é Fatale, a historia de Aimée Joubert, unha sicaria fráxil que se enfronta aos notables dunha pequena cidade costeira. O libro, rexeitado pola Série noire por falta de acción, é pulicado fose de colección por Gallimard. Manchette explica que tentou nesta «novela experimental» pór en paralelo a degradación ideolóxica do marxismo a finais do século XIX e a decadencia do estilo flaubertiano na mesma época, e engade que « non é realmente un tema de novela negra» (in Ice Crim’s nº 5/6, 1984).
En 1981 publica La Position du tireur couché, unha nova experiencia radical de escritura behaviorista a partir dun tema clásico. Martin Terrier, novo sicario desexoso de xubilarse, é vítima do mundo que lle rodea. A súa tentativa de volver á súa rexión de orixe é un fracaso, e a súa imaxe de aventureiro degrádase a medida que perde o seu amante, o seu diñeiro, o seu amigo, a súa habilidade para disparar.
Nos anos seguintes, mentres a prensa identifica a Manchette como o pai espiritual da corrente neo-polar, Manchette para de publicar novelas, pero continua escribindo para o cine ou a televisión, a traducir e a redactar as súas crónicas sobre a novela negra. Pensa concluír un ciclo coa súa última novela que concibe como un «peche» do seu traballo no campo da novela negra. Manchette explica nunha carta a un xornalista: «Despois disto, como xa non tiña que pertencer a ningún tipo de escola literaria, entrei nun sector de traballo ben diferente. En sete anos, aínda non fixen algo satisfactorio. Estou aínda traballando niso».
A partir de 1996, despois do seu falecemento, publicáronse varios libros que mostran a actividade durante os anos nos que non publicou, en particular a novela inacabada A Princesse du Sang, suspense planetario empezado en 1989 que debía marcar o principio dun novo ciclo novelesco titulado Les gens du Mauvais Temps ("A xente do mal tempo") e ver como se abría outra fase na carreira de Manchette dedicada a unha relectura novelesca da historia contemporánea desde a posguerra.
Relación co cinema[editar | editar a fonte]
A partir de 1973 traballou regularmente para o cine como adaptador, guionista e dialoguista. Entre os seus traballos figuran Nada (Claude Chabrol, 1973) adaptación da súa propia novela, L’Agression (Gérard Pirès, 1974), L'Ordinateur des pompes funèbres (Gérard Pirès, 1976), A Guerre des polices (Robin Davis, 1979), Trois hommes à abattre (Jacques Deray, 1980), Légitime Violence (Serge Leroy, 1982), A Crime (Philippe Labro, 1983).
En 1974 traballou xunto a Abel Paz, Raoul Vaneigem e Mustapha Khayati nun proxecto de película sobre a Revolución social española de 1936 e a vida de Buenaventura Durruti.[2]
Por outra banda, varias das súas novelas foron adaptadas ao cine, entre elas tres con Alain Delon como protagonista. Mais despois de Nada rexeitou traballar nesas adaptacións, logo de que Claude Chabrol retirase na montaxe unha frase do comunicado do grupo Nada na cal eran criticados o Partido Comunista Francés e o seu diario L'Humanité. Manchette considerou que a mensaxe da novela fora traizoada e rexeitou a película.[3]
Outros escritos[editar | editar a fonte]
Entre 1970 e 1995 levou a cabo unhas trinta traducións, entre elas novelas de Donald E. Westlake, Robert Littell, Robert Bloch ou Margaret Millar, varios títulos de Ross Thomas e tamén o cómic Watchmen. Tamén é guionista de cómic co álbum Griffu realizado con Jacques Tardi, escribe contos para a mocidade, prefacios, apuntamentos de lectura, contos e unha peza de teatro. Paralelamente ás súas novelas e aos seus traballos para o cine, Manchette escribe o seu diario íntimo de 1965 a 1995, que forma un conxunto de máis de cinco mil páxinas manuscritas.
Entre as súas múltiples actividades, Manchette tamén foi director da colección de ciencia ficción "Futurama" (Presses de Citeina, 1975-81), cronista dos xogos do espírit (Métal hurlant, 1977-79) baixo o pseudónimo de Général-Baron Staff, redactor en xefe do semanario de cómics BD (1979-80), crítico de cine (Charlie Hebdo) aínda que non sempre se molestaba en ver as películas das que falaba, e sobre todo autor de crónicas sobre a novela negra (Charlie Mensuel, 1977/81) baixo o pseudónimo de Shuto Headline.[4] Coas súas crónicas sobre a novela negra e as súas "Notes noires" ("Apuntamentos negros"), publicados na revista Polar (1982-83 e 1992-95), Manchette confírmase como un importante teórico literario.
Novelas[editar | editar a fonte]
- Laissez bronzer lles cadavres" (1971, con Jean-Pierre Bastid)
- L'Affaire N'Gustro (1971)
- Ô dingos, ô châteaux! (1972)
- Nada (1972)
- L'Homme au boulet rouge (1972, con Barth Jules Sussman)
- Morgue pleine (1973)
- Que d'vos! (1976)
- Le Petit Bleu da côte ouest (1976)
- Fatale (1977)
- A Position du tireur couché (1982)
- A Princesse du sang (1996)
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ "Biografía en la web de éditions Payot et Rivages". Arquivado dende o orixinal o 01 de outubro de 2017. Consultado o 30 de marzo de 2018.
- ↑ Jean-Patrick Manchette, Romans noirs, colección Quarto, Gallimard, 2005 (página 1307).
- ↑ Jean-Patrick Manchette, Romans noirs, colección Quarto, Gallimard, 2005 (página 1306)
- ↑ "Manchette : dernière interview, fin.". Arquivado dende o orixinal o 28 de abril de 2014. Consultado o 28 de abril de 2014.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Polar Hors-Série Spécial Manchette, número especial da revista Polar dirixido por François Guérif, éd. Rivages (1997)
- Gerault, Jean-François (2000): Jean-Patrick Manchette
- Frommer, F. (2003): Jean-Patrick Manchette, le récit d'un engagement manqué
- Mouchart, Benoît (2006): Manchette, le nouveau roman noir
- Temps noir, nº11, maio de 2008, número adicado a Jean-Patrick Manchette.
