Fento das boticas

O fento das boticas (Asplenium trichomanes) é un fentiño da familia Aspleniaceae. Moi abondoso nos penedos e muros sombrizos e nas ribeiras galegas, tamén recibe o nome vulgar de coandro. Recoñécese facilmente polas súas frondes miúdas e atoparse sempre pendurado dos muros.

En Galiza existen dúas subespecies: Asplenium trichomanes subsp. trichomanes, que foxe dos solos calcarios e prefire a montaña e Asplenium trichomanes subsp. quadrivalens, de maior tolerancia ecolóxica.

Descrición

Fento vivaz, de tamaño moi variábel, ás veces moi pequeniño, duns 4 cm, até os 50 cm, con curto rizoma, escamoso, do que xorden numerosas raíces magras, duras, negras, e unha serie de frondes de 8–45 cm, estreitas e longas co pecíolo máis ou menos sen vilosidades. Escamas de até 5 mm, con banda central (raque) tesa, pardo escura e brillante. Limbo linear, pinnado unha soa vez, con 15-30(40) pares de segmentos ovais, un chisco irregulares, de bordos dentados, máis largos os basais ca os superiores. Soros lineares. Os esporanxios maduran ao longo de todo o ano. Os soros son lineais e os esporanxios poden ser collidos coa man. Moi común a fins de primavera e verán.

Hábitat

Dáse moito en fendas de rochas e paredes de muros húmidos e sombrizos.

• A. t. subsp. trichomanes prefire solos acedos e arenitas , basalto e granito.
• A. t. subsp. quadrivalens prefire rochas calcarias e dolerita.
• A. t. subsp. pachyrachis, non o atopamos en Galiza, principalmente en rochas calcarias e muros.

Distribución

Europa e gran parte de Asia no sur deica Turquía, Irán e o Himalaia, cunha poboación no Iemen. Aparece tamén no norte, sur e partes do leste de África, no leste de Indonesia, sueste de Australia, Tasmania, Nova Zelandia e Hawai. Atópase en América do Norte e América Central, en Cuba e no norte e o oeste de América do Sur. Moi abondoso nas beiras dos ríos galegos, especialmente en cavorcos e en zonas onde hai rochas, valados e muros de pedra, xa que o fento das boticas pendura das paredes. Atópase até os 2.000 m de altitude.

Propiedades

Indicacións: é emoliente, antiinflamatorio, expectorante.

Taxonomía

Asplenium trichomanes foi descrita por Carl von Linné e publicado en Species Plantarum 2: 1080. 1753.

Etimoloxía

O nome científico do xénero Asplenium fai referencia ao uso terapéutico que se daba a estas plantas durante a Idade Media para sandar doenzas ligadas co bazo (exceso de bile negra). Así, Asplenium sería unha adaptación ao latín do grego "splen" (bazo). O nome vulgar da especie en galego ‘’das boticas’’ fai tamén referencia a este uso medicinal. trichomanes: epíteto da palabra grego: τριχομανεϛ, trichomanes que é o nome para os fentos.

Variedades

• Asplenium trichomanes L. subsp. trichomanes
• Asplenium trichomanes L. subsp. quadrivalens
• Asplenium trichomanes L. subsp. inespectans
• Asplenium trichomanes L. subsp. pachyrachis
• Asplenium trichomanes L. subsp. hexavalens

Sinonimia

• Asplenium csikii Kümmerle & András.
• Asplenium linnaei Soó
• Asplenium x lusaticum D.E.Mey.
• Asplenium melanocaulon Willd.
• Asplenium trichomaniforme H.P.Fuchs
• Trichomanes callitriche Bubani
• Chamaefilix trichomanes (L.) Farw.

Véxase tamén

Bibliografía

• Flora of North America. Asplenium trichomanes. Consultado 13 de agosto de 2008.
• Hutchinson, G. (1996) Welsh Ferns, National Museums and Galleries of Wales.
• Page C. N. (1982) The Ferns of Britain and Ireland, Cambridge University Press.
• Preston, C. D. & Pearman, D. A. (2002) New Atlas of the British and Irish Flora, Oxford University Press.
• Stace, Clive A. (1997) New Flora of the British Isles, Cambridge University Press.
• Tutin, T. G. et al. (1964) Flora Europaea, Volume 1. Cambridge University Press.

Ligazóns externas

• Fento das boticas na Web de Vexetación de Galicia
• Fento das boticas na Web de Ríos Galegos
• BSBI Mapas: Distribución na Gran Bretaña e Irlanda (“en inglés”)Arquivado 23 de xullo de 2011 en Wayback Machine.
• Plantas para un Futuro; Base de datos (“en inglés”)